Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İhsan Dizdar (d. 19 Mart 1925 Üsküdar İstanbul - ö. 25 Şubat 2000 İstanbul) Türk Karagöz, kukla, orta oyunu sanatçısı, meddah ve son geleneksel hokkabaz.
İhsan Dizdar | |
|---|---|
| Doğum | 19 Mart 1925 Üsküdar İstanbul |
| Ölüm | 25 Şubat 2000 (74 yaşında) İstanbul |
| Defin yeri | Karacaahmet Mezarlığı |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık |  |
| Meslek | Karagöz, kukla, orta oyunu sanatçısı, meddah ve hokkabaz |
| Dönem | 1942 - 2000 |
Hayatı
19 Mart 1925 tarihinde İstanbul'un Üsküdar ilçesinde doğdu. İlk orta ve lise eğitimini de Üsküdar'da tamamladı.
Meslek hayatı
Ortaokul sıralarında geleneksel gösteri sanatlarına ilgi duymaya başladı. Ailesinin baskılarına rağmen hem Üsküdar Halk Evinde hem de Münir Efendi () yanında (çırak olarak) çalışmalara başladı. Karagöz kukla sanatçısı ve hokkabaz olan Münir Efendi ile uzun süre çalıştıktan sonra 1945 yılında Münir Efendi'nin çalışma takımlarını 'a (Üsküdarlı Karagöz Celal) bırakıp, meslekten el çekmesi üzerine Karagöz Celal'in yanında geleneksel İbiş ve ip kuklası oynatmaya ve hokkabaz oynamaya başladı.
Daha sonra kendi ekibini kurdu. 1960'lı yıllarda İsmail Dümbüllü ile tanıştı ve orta oyunlarında, Sirar (Genç erkek)ve Arap taklitlerine çıktı. Arap taklidinde gösterdiği başarı ile Dümbüllü ekibinde kalıcı oldu. Geleneksel tiyatro ile ilgilenmek tam profesyoonel bir iş olmadığından Denizcilik İşletmeleri'ne girdi ve tiyatro ile uğraşına ikinci iş olarak devam etti. İsmail Dümbüllü'nün vefatından sonra orta oyununu yaşatmak amacı ile ile topluluk kurdu. Orta oyunu müziklerini canlı çaldırma olanağı giderek ortadan kalktığından Askeri Mehterhane ile işbirliği yaparak çifte nara ve kaba zırna ile çalınan bu müziklerin önemli bir kısmını kayıt altına aldı. Orta oyunu ekibi ile pek çok turne yaptı.
İhsan Dizdar daha sonra Nevzat Açıkgöz ile çalışmaya devam etti. Karagöz Celal'in oğlu Rıfat Gürkaş ile ölümüne kadar kukla, karagöz ve hokkabaz icra etti.
Dizdar, İsmail Dümbüllü'nün vefatından itibaren, kendi ölümüne kadar her yıl ölüm yıldönümlerinin mezarı başında düzenlenmesine de Yalçın Akçay'la birlikte öncülük etti.
UNESCO nun yaptığı çalışmada Meddah hikâyeleri canlı olarak kayıt altına alındı.
Ulusal ve uluslararası pek çok festivale katılan İhsan Dizdar, 1992 yılında tesadüfen tanıştığı ve ustası Münir Efendinin küçük kızının oğlu olan Alpay Ekler'i 1995 yılından itibaren karagöz, kukla ve meddah konularında yetiştirmeye başladı.
İstanbul Şehir Tiyatrosu'nun orta oyunu çalışmalarında danışman olarak görev aldı. 1997 yılında danışmanlık yaptığı "Gülme komşuna" adlı orta oyununda yer alan Hüseyin Karabağ hâlen geleneksel orta oyunu çalışmalarına devam etmektedir.
Kültür Bakanlığı'nın yaptığı tüm festivallerde yer alan Dizdar, 1996 yılında Geleneksel Türk Tiyatrosu Hizmet Ödülü'nü aldı.
1998-1999 yılında Çocuk Vakfı'nın açtığı Karagöz Okulunda diğer ustalarla (Orhan Kurt, , ) dersler verdi. Bugün o kurslardan , ve Emin Şenyer karagöz oynatmaktadırlar.
Orta oyunundaki Pişekar rolünü birçok kez canlandırmıştır.
1999 yılında tekrar orta oyunu çalışmalarına dönerek bir oyunun provalarına başladı, ancak ölümü nedeniyle yarım kalan provaları Alpay Ekler devam ettirerek sahneledi.
Mütevazı kişiliğiyle tam bir İstanbul beyefendisi olarak görülen İhsan Dizdar, yaşamı boyunca sağladığı birikimi kayıtsız şartsız herkesle paylaşarak geleneksel tiyatronun yaşaması için büyük mücadele vermiştir. Uluslararası Kukla Birliği (UNIMA) adlı kuruluşa diğer ustalarla beraber katkıda bulunmuş, gençleri bu konuda heveslendirmeye çalışmıştır. Ayrıca UNIMA'nın Türkiye şubesinin kuruluşunda bulundu.
Ölümü
25 Şubat 2000 tarihinde evindeki koltuğunda dünyaya sessizce gözlerini kapamış ve bir isimsiz kahraman olarak tarihe geçmiştir. Karacaahmet Mezarlığı'na defnedildi.
Anısına yapılanlar
Vefatı ardından Pişekar elbisesi ve aksesuarları UNIMA milli merkezi müzesine bağışlanmış, yardağı Celal Gürkaş'ın önerisi ile de ailesi tarafından tüm oyun takımları bu sanatı İhsan Dizdar üslubunu devam ettireceğine inanılan Alpay Ekler'e teklif edilmiş ve Alpay Ekler tarafından muhafaza edilmeye başlanmıştır.
2002 yılında, ölümünün ikinci yıldönümü vesilesiyle, Çocuk Vakfı başkanı Mustafa Ruhi Şirin'in girişim ve ısrarlı çabaları sonucu, Üsküdar ve Büyükşehir belediyelerinin ortak aldıkları kara ile Üsküdar'da doğup büyüdüğü Salacak Bostan Sokağı'na İhsan Dizdar Sokağı adı verilmiştir.
Hasan Hüseyin Karabağ'ın yeniden yazdığı "Ters Evlenme" adlı orta oyunu İhsan Dizdar'ın anısına ithaf edilmiştir.
Kaynakça
- ^ . 24 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ a b c d . KUKA (Kukla Karagöz Derneği. 6 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
- ^ Sarı, Eren (24 Mayıs 2017). Hacivat İle Karagöz-2: Karagöz ile Hacivat elbette, dünyaca tanınan ve sevilen Türk gölge tiyatrosunun ismidir. Noktaekitap. s. 21. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
- ^ Geleneksel tiyatro festivali: 24-30 Eylül 1983. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Milli Folklor Araştırma Dairesi Yayınları. 1983. ss. 15, 28. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
- ^ (İngilizce). Union Internationale de la Marionnette. 26 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
- ^ "Karagöz ustası İhsan Dizdar anıldı". Hürriyet gazetesi. 28 Şubat 2001. 24 Şubat 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2019.
 | Oyuncu ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ihsan Dizdar d 19 Mart 1925 Uskudar Istanbul o 25 Subat 2000 Istanbul Turk Karagoz kukla orta oyunu sanatcisi meddah ve son geleneksel hokkabaz Ihsan DizdarDogum19 Mart 1925 1925 03 19 Uskudar IstanbulOlum25 Subat 2000 74 yasinda IstanbulDefin yeriKaracaahmet MezarligiMilliyetTurkVatandaslikMeslekKaragoz kukla orta oyunu sanatcisi meddah ve hokkabazDonem1942 2000Hayati19 Mart 1925 tarihinde Istanbul un Uskudar ilcesinde dogdu Ilk orta ve lise egitimini de Uskudar da tamamladi Meslek hayatiOrtaokul siralarinda geleneksel gosteri sanatlarina ilgi duymaya basladi Ailesinin baskilarina ragmen hem Uskudar Halk Evinde hem de Munir Efendi yaninda cirak olarak calismalara basladi Karagoz kukla sanatcisi ve hokkabaz olan Munir Efendi ile uzun sure calistiktan sonra 1945 yilinda Munir Efendi nin calisma takimlarini a Uskudarli Karagoz Celal birakip meslekten el cekmesi uzerine Karagoz Celal in yaninda geleneksel Ibis ve ip kuklasi oynatmaya ve hokkabaz oynamaya basladi Daha sonra kendi ekibini kurdu 1960 li yillarda Ismail Dumbullu ile tanisti ve orta oyunlarinda Sirar Genc erkek ve Arap taklitlerine cikti Arap taklidinde gosterdigi basari ile Dumbullu ekibinde kalici oldu Geleneksel tiyatro ile ilgilenmek tam profesyoonel bir is olmadigindan Denizcilik Isletmeleri ne girdi ve tiyatro ile ugrasina ikinci is olarak devam etti Ismail Dumbullu nun vefatindan sonra orta oyununu yasatmak amaci ile ile topluluk kurdu Orta oyunu muziklerini canli caldirma olanagi giderek ortadan kalktigindan Askeri Mehterhane ile isbirligi yaparak cifte nara ve kaba zirna ile calinan bu muziklerin onemli bir kismini kayit altina aldi Orta oyunu ekibi ile pek cok turne yapti Ihsan Dizdar daha sonra Nevzat Acikgoz ile calismaya devam etti Karagoz Celal in oglu Rifat Gurkas ile olumune kadar kukla karagoz ve hokkabaz icra etti Dizdar Ismail Dumbullu nun vefatindan itibaren kendi olumune kadar her yil olum yildonumlerinin mezari basinda duzenlenmesine de Yalcin Akcay la birlikte onculuk etti UNESCO nun yaptigi calismada Meddah hikayeleri canli olarak kayit altina alindi Ulusal ve uluslararasi pek cok festivale katilan Ihsan Dizdar 1992 yilinda tesadufen tanistigi ve ustasi Munir Efendinin kucuk kizinin oglu olan Alpay Ekler i 1995 yilindan itibaren karagoz kukla ve meddah konularinda yetistirmeye basladi Istanbul Sehir Tiyatrosu nun orta oyunu calismalarinda danisman olarak gorev aldi 1997 yilinda danismanlik yaptigi Gulme komsuna adli orta oyununda yer alan Huseyin Karabag halen geleneksel orta oyunu calismalarina devam etmektedir Kultur Bakanligi nin yaptigi tum festivallerde yer alan Dizdar 1996 yilinda Geleneksel Turk Tiyatrosu Hizmet Odulu nu aldi 1998 1999 yilinda Cocuk Vakfi nin actigi Karagoz Okulunda diger ustalarla Orhan Kurt dersler verdi Bugun o kurslardan ve Emin Senyer karagoz oynatmaktadirlar Orta oyunundaki Pisekar rolunu bircok kez canlandirmistir 1999 yilinda tekrar orta oyunu calismalarina donerek bir oyunun provalarina basladi ancak olumu nedeniyle yarim kalan provalari Alpay Ekler devam ettirerek sahneledi Mutevazi kisiligiyle tam bir Istanbul beyefendisi olarak gorulen Ihsan Dizdar yasami boyunca sagladigi birikimi kayitsiz sartsiz herkesle paylasarak geleneksel tiyatronun yasamasi icin buyuk mucadele vermistir Uluslararasi Kukla Birligi UNIMA adli kurulusa diger ustalarla beraber katkida bulunmus gencleri bu konuda heveslendirmeye calismistir Ayrica UNIMA nin Turkiye subesinin kurulusunda bulundu Olumu25 Subat 2000 tarihinde evindeki koltugunda dunyaya sessizce gozlerini kapamis ve bir isimsiz kahraman olarak tarihe gecmistir Karacaahmet Mezarligi na defnedildi Anisina yapilanlar Vefati ardindan Pisekar elbisesi ve aksesuarlari UNIMA milli merkezi muzesine bagislanmis yardagi Celal Gurkas in onerisi ile de ailesi tarafindan tum oyun takimlari bu sanati Ihsan Dizdar uslubunu devam ettirecegine inanilan Alpay Ekler e teklif edilmis ve Alpay Ekler tarafindan muhafaza edilmeye baslanmistir 2002 yilinda olumunun ikinci yildonumu vesilesiyle Cocuk Vakfi baskani Mustafa Ruhi Sirin in girisim ve israrli cabalari sonucu Uskudar ve Buyuksehir belediyelerinin ortak aldiklari kara ile Uskudar da dogup buyudugu Salacak Bostan Sokagi na Ihsan Dizdar Sokagi adi verilmistir Hasan Huseyin Karabag in yeniden yazdigi Ters Evlenme adli orta oyunu Ihsan Dizdar in anisina ithaf edilmistir Kaynakca 24 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2015 a b c d KUKA Kukla Karagoz Dernegi 6 Kasim 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2019 Sari Eren 24 Mayis 2017 Hacivat Ile Karagoz 2 Karagoz ile Hacivat elbette dunyaca taninan ve sevilen Turk golge tiyatrosunun ismidir Noktaekitap s 21 24 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2019 Geleneksel tiyatro festivali 24 30 Eylul 1983 Kultur ve Turizm Bakanligi Milli Folklor Arastirma Dairesi Yayinlari 1983 ss 15 28 24 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2019 Ingilizce Union Internationale de la Marionnette 26 Subat 2019 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 24 Subat 2019 Karagoz ustasi Ihsan Dizdar anildi Hurriyet gazetesi 28 Subat 2001 24 Subat 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2019 Oyuncu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz