İhsan Sabri Çağlayangil (1908, İstanbul - 30 Aralık 1993, Ankara), Türk siyasetçi ve diplomat. 1965-1971 ve 1975-1977 arasında Dışişleri Bakanlığı, 1979-1980'de Cumhuriyet Senatosu Başkanlığı ve Cumhurbaşkanı Vekilliği yapmıştır.
İhsan Sabri Çağlayangil | |
---|---|
1968'te Çağlayangil | |
Türkiye Cumhurbaşkanı Vekili | |
Görev süresi 6 Nisan 1980 - 12 Eylül 1980 | |
Yerine geldiği | Fahri Korutürk |
Yerine gelen | Kenan Evren |
Cumhuriyet Senatosu Başkanı | |
Görev süresi 6 Kasım 1979 - 12 Eylül 1980 | |
Yerine geldiği | Sırrı Atalay |
Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
Türkiye Dışişleri Bakanı | |
Görev süresi 27 Ekim 1965 - 26 Mart 1971 | |
Başbakan | Süleyman Demirel |
Yerine geldiği | Hasan Esat Işık |
Yerine gelen | Osman Olcay |
Görev süresi 31 Mart 1975 - 21 Haziran 1977 | |
Başbakan | Süleyman Demirel |
Yerine geldiği | Melih Esenbel |
Yerine gelen | Ahmet Gündüz Ökçün |
Görev süresi 21 Temmuz 1977 - 5 Ocak 1978 | |
Başbakan | Süleyman Demirel |
Yerine geldiği | Ahmet Gündüz Ökçün |
Yerine gelen | Ahmet Gündüz Ökçün |
Türkiye Çalışma Bakanı | |
Görev süresi 20 Şubat 1965 - 27 Kasım 1965 | |
Başbakan | Süleyman Demirel |
Yerine geldiği | Bülent Ecevit |
Yerine gelen | Naili Erdem |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 1 Ocak 1908 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 30 Aralık 1993 (85 yaşında) Ankara, Türkiye |
Partisi | Adalet Partisi (1961-1980) Doğru Yol Partisi (1987-1993) |
Evlilik(ler) | Emine Furuzende Çağlayangil |
Çocuk(lar) | Fatma Itır Çağlayangil |
Bitirdiği okul | İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi |
Mesleği | Avukat, politikacı |
Hayatı
Kendi yazmış olduğu anılarında memleketini Değirmenboğazı, Manyas olarak belirten Çağlayangil, İstanbul (Erkek) Lisesi mezunudur. 1932'de İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi'ni bitirdi. Emniyet Genel Müdürlüğü'nün çeşitli kademelerinde görev yaptı. 1937 yılında Dersim Harekatı'nın sonuçlanmasının ardından kurulan mahkemede idama mahkûm edilen sanıkların infazını düzenlemekle görevlendirildi.
1945'te Ahlat kaymakamı, 1948'de Yozgat, 1950'de Antalya, 1953'te Çanakkale, 1954'te Sivas valisi oldu. Aynı yıl getirildiği Bursa valiliği görevini 1960'a değin sürdürdü. Memleketi olduğu için Cumhurbaşkanı Celal Bayar'ın özel önem verdiği bu valilik nedeniyle Demokrat Parti hareketinin önemli isimlerinden birine dönüştü. 27 Mayıs İhtilali’nden sonra tutuklanarak önce Yassıada, ardından Balmumcu'da hapis yattı. Yargılanmadan 6 ay sonra serbest bırakıldı.
1961'de siyasete atılarak, Adalet Partisi'nden Bursa senatörü seçildi. 20 Şubat 1965'te Suat Hayri Ürgüplü başkanlığında kurulan koalisyon hükûmetinde çalışma bakanı oldu. 1965 genel seçimlerinin ardından kurulan Demirel Hükûmeti'nde Dışişleri Bakanı olarak görev aldı. Görevi sırasında çok iyi bilmediği diplomasi dünyasına hızla alıştı, komplekssiz kişiliği ve bilmediği konularda dışişleri personeline tam güveniyle başarılı bir bakan oldu.
Hükûmetin 12 Mart 1971 askerî müdahalesi üzerine istifa etmesiyle, bu görevden ayrıldı. 12 Mart döneminde senato üyeliğini ve AP içindeki etkili konumunu sürdürdü.
Mart 1975'te Demirel'in kurduğu I. Milliyetçi Cephe hükûmetinde gene Dışişleri Bakanlığı görevine getirildi. 5 Haziran 1977 Genel Seçimlerinden sonra kurulan Cumhuriyet Halk Partisi azınlık hükûmetinin güvenoyu alamamasından sonra Temmuz 1977'de Süleyman Demirel başkanlığında oluşturulan II. Milliyetçi Cephe Hükûmetinde de aynı görevi üstlendi. Aralık 1977'de hükûmetin bir gensoruyla düşürülmesine değin bakanlık görevini sürdürdü. Ekim 1979'daki ara seçimlerden sonra Cumhuriyet Senatosu başkanlığına seçildi. 6 Nisan 1980'de görev süresi dolan Cumhurbaşkanı Fahri Korutürk'ün yerine cumhurbaşkanlığı görevine vekalet etti. 12 Eylül 1980 askerî müdahalesiyle sona eren bu görevi sırasında kontenjan senatörleri ataması mecliste tartışmalara yol açtı.
1982 Anayasası'nın geçici 4. maddesi ile 5 yıllık siyaset yasaklıları arasına giren Çağlayangil, Mayıs 1983'te siyasal partilerin kurulmasına izin verilmesinden sonra Büyük Türkiye Partisi'nin (BTP) kuruluşunda rol oynadı. Partinin Millî Güvenlik Konseyi kararıyla kapatılmasının ardından bazı eski AP'li ve Cumhuriyet Halk Partisi üyesi politikacılarla beraber 1 Haziran 1983-30 Eylül 1983 arasında Zincirbozan'da (Çanakkale) gözetim altında tutuldu. 6 Eylül 1987'de yapılan referandum sonunda siyaset yasağı kalktıktan sonra Doğru Yol Partisi (DYP) Genel İdare Kurulu üyeliği yaptı. Kasım 1990'da aktif siyasetten ayrıldığını açıkladı.
Çağlayangil, 30 Aralık 1993'te Ankara'da yaşamını yitirdi. Çağlayangil, 18 Haziran 1953'te Bayan Emine Furuzende (1912) ile evlenmiş olup, Fatma Itır'ın (1939) babasıdır.
Anekdotlar
- İhsan Sabri Çağlayangil, siyasetin yanında önceleri bir süre şiirle de uğraştı.
- "Bir elinde sigara, bir elinde binlik şişe;
- Erkeklik bu mu kızım? Erkeksen ayakta işe"
beyiti her ne kadar kendi yazmasa da ona mal edilmiştir.
- Çapkınlığıyla tanınmış, bu tür söylentileri yalanlamak bir yana, yayılmasına bizzat katkıda bulunmuştur.
- İhsan Sabri Çağlayangil, Zincirlikuyu Mezarlığı'na defnedilmiştir.
- 1967 yılında Papa VI. Paulus'un Türkiye ziyaretinde, Ayasofya Müzesi'nde dizlerini çöküp dua etmek istediği sırada, o zaman Dışişleri Bakanı olarak papaya eşlik etmekte olan Çağlayangil, "Burası cami ya da kilise değil, müze. Burada dini tören yapılamaz" demiş ve herhangi bir krize yol açmadan meseleyi geçiştirmiştir.
- Fransızca bilen Çağlayangil, zaman zaman konuşmalarını İngilizce yapmak da istemiştir. Bu durumda konuşmasını dışişleri personeline çevirtip İngilizce metni çalışarak kürsüye çıkmıştır.
Kaynakça
Siyasi görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen: Fahri Korutürk | Türkiye Cumhurbaşkanı Vekili 6 Nisan 1980 - 12 Eylül 1980 | Sonra gelen: Kenan Evren |
Önce gelen: Sırrı Atalay | Cumhuriyet Senatosu Başkanı 6 Kasım 1979 - 12 Eylül 1980 | Sonra gelen: Makam kaldırıldı |
Önce gelen: Ahmet Gündüz Ökçün | Türkiye Dışişleri Bakanı 21 Temmuz 1977 - 5 Ocak 1978 | Sonra gelen: Ahmet Gündüz Ökçün |
Önce gelen: Melih Esenbel | Türkiye Dışişleri Bakanı 31 Mart 1975 - 21 Haziran 1977 | Sonra gelen: Ahmet Gündüz Ökçün |
Önce gelen: Hasan Esat Işık | Türkiye Dışişleri Bakanı 27 Ekim 1965 - 26 Mart 1971 | Sonra gelen: Osman Olcay |
Önce gelen: Bülent Ecevit | Türkiye Çalışma Bakanı 20 Şubat 1965 - 27 Kasım 1965 | Sonra gelen: Naili Erdem |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ihsan Sabri Caglayangil 1908 Istanbul 30 Aralik 1993 Ankara Turk siyasetci ve diplomat 1965 1971 ve 1975 1977 arasinda Disisleri Bakanligi 1979 1980 de Cumhuriyet Senatosu Baskanligi ve Cumhurbaskani Vekilligi yapmistir Ihsan Sabri Caglayangil1968 te CaglayangilTurkiye Cumhurbaskani VekiliGorev suresi 6 Nisan 1980 12 Eylul 1980Yerine geldigi Fahri KoruturkYerine gelen Kenan EvrenCumhuriyet Senatosu BaskaniGorev suresi 6 Kasim 1979 12 Eylul 1980Yerine geldigi Sirri AtalayYerine gelen Makam kaldirildiTurkiye Disisleri BakaniGorev suresi 27 Ekim 1965 26 Mart 1971Basbakan Suleyman DemirelYerine geldigi Hasan Esat IsikYerine gelen Osman OlcayGorev suresi 31 Mart 1975 21 Haziran 1977Basbakan Suleyman DemirelYerine geldigi Melih EsenbelYerine gelen Ahmet Gunduz OkcunGorev suresi 21 Temmuz 1977 5 Ocak 1978Basbakan Suleyman DemirelYerine geldigi Ahmet Gunduz OkcunYerine gelen Ahmet Gunduz OkcunTurkiye Calisma BakaniGorev suresi 20 Subat 1965 27 Kasim 1965Basbakan Suleyman DemirelYerine geldigi Bulent EcevitYerine gelen Naili ErdemKisisel bilgilerDogum 1 Ocak 1908 1908 01 01 Istanbul Osmanli ImparatorluguOlum 30 Aralik 1993 85 yasinda Ankara TurkiyePartisi Adalet Partisi 1961 1980 Dogru Yol Partisi 1987 1993 Evlilik ler Emine Furuzende CaglayangilCocuk lar Fatma Itir CaglayangilBitirdigi okul Istanbul Universitesi Hukuk FakultesiMeslegi Avukat politikaciHayatiKendi yazmis oldugu anilarinda memleketini Degirmenbogazi Manyas olarak belirten Caglayangil Istanbul Erkek Lisesi mezunudur 1932 de Istanbul Universitesi Hukuk Fakultesi ni bitirdi Emniyet Genel Mudurlugu nun cesitli kademelerinde gorev yapti 1937 yilinda Dersim Harekati nin sonuclanmasinin ardindan kurulan mahkemede idama mahkum edilen saniklarin infazini duzenlemekle gorevlendirildi 1945 te Ahlat kaymakami 1948 de Yozgat 1950 de Antalya 1953 te Canakkale 1954 te Sivas valisi oldu Ayni yil getirildigi Bursa valiligi gorevini 1960 a degin surdurdu Memleketi oldugu icin Cumhurbaskani Celal Bayar in ozel onem verdigi bu valilik nedeniyle Demokrat Parti hareketinin onemli isimlerinden birine donustu 27 Mayis Ihtilali nden sonra tutuklanarak once Yassiada ardindan Balmumcu da hapis yatti Yargilanmadan 6 ay sonra serbest birakildi 1961 de siyasete atilarak Adalet Partisi nden Bursa senatoru secildi 20 Subat 1965 te Suat Hayri Urguplu baskanliginda kurulan koalisyon hukumetinde calisma bakani oldu 1965 genel secimlerinin ardindan kurulan Demirel Hukumeti nde Disisleri Bakani olarak gorev aldi Gorevi sirasinda cok iyi bilmedigi diplomasi dunyasina hizla alisti komplekssiz kisiligi ve bilmedigi konularda disisleri personeline tam guveniyle basarili bir bakan oldu Hukumetin 12 Mart 1971 askeri mudahalesi uzerine istifa etmesiyle bu gorevden ayrildi 12 Mart doneminde senato uyeligini ve AP icindeki etkili konumunu surdurdu Mart 1975 te Demirel in kurdugu I Milliyetci Cephe hukumetinde gene Disisleri Bakanligi gorevine getirildi 5 Haziran 1977 Genel Secimlerinden sonra kurulan Cumhuriyet Halk Partisi azinlik hukumetinin guvenoyu alamamasindan sonra Temmuz 1977 de Suleyman Demirel baskanliginda olusturulan II Milliyetci Cephe Hukumetinde de ayni gorevi ustlendi Aralik 1977 de hukumetin bir gensoruyla dusurulmesine degin bakanlik gorevini surdurdu Ekim 1979 daki ara secimlerden sonra Cumhuriyet Senatosu baskanligina secildi 6 Nisan 1980 de gorev suresi dolan Cumhurbaskani Fahri Koruturk un yerine cumhurbaskanligi gorevine vekalet etti 12 Eylul 1980 askeri mudahalesiyle sona eren bu gorevi sirasinda kontenjan senatorleri atamasi mecliste tartismalara yol acti 1982 Anayasasi nin gecici 4 maddesi ile 5 yillik siyaset yasaklilari arasina giren Caglayangil Mayis 1983 te siyasal partilerin kurulmasina izin verilmesinden sonra Buyuk Turkiye Partisi nin BTP kurulusunda rol oynadi Partinin Milli Guvenlik Konseyi karariyla kapatilmasinin ardindan bazi eski AP li ve Cumhuriyet Halk Partisi uyesi politikacilarla beraber 1 Haziran 1983 30 Eylul 1983 arasinda Zincirbozan da Canakkale gozetim altinda tutuldu 6 Eylul 1987 de yapilan referandum sonunda siyaset yasagi kalktiktan sonra Dogru Yol Partisi DYP Genel Idare Kurulu uyeligi yapti Kasim 1990 da aktif siyasetten ayrildigini acikladi Caglayangil 30 Aralik 1993 te Ankara da yasamini yitirdi Caglayangil 18 Haziran 1953 te Bayan Emine Furuzende 1912 ile evlenmis olup Fatma Itir in 1939 babasidir AnekdotlarIhsan Sabri Caglayangil siyasetin yaninda onceleri bir sure siirle de ugrasti Bir elinde sigara bir elinde binlik sise Erkeklik bu mu kizim Erkeksen ayakta ise beyiti her ne kadar kendi yazmasa da ona mal edilmistir Capkinligiyla taninmis bu tur soylentileri yalanlamak bir yana yayilmasina bizzat katkida bulunmustur Ihsan Sabri Caglayangil Zincirlikuyu Mezarligi na defnedilmistir 1967 yilinda Papa VI Paulus un Turkiye ziyaretinde Ayasofya Muzesi nde dizlerini cokup dua etmek istedigi sirada o zaman Disisleri Bakani olarak papaya eslik etmekte olan Caglayangil Burasi cami ya da kilise degil muze Burada dini toren yapilamaz demis ve herhangi bir krize yol acmadan meseleyi gecistirmistir Fransizca bilen Caglayangil zaman zaman konusmalarini Ingilizce yapmak da istemistir Bu durumda konusmasini disisleri personeline cevirtip Ingilizce metni calisarak kursuye cikmistir Kaynakca a b c PDF 9 Temmuz 2022 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi PDF TBMM Basin ve Halkla Iliskiler Mudurlugu 21 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Mart 2022 18 Mayis 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Siyasi goreviOnce gelen Fahri Koruturk Turkiye Cumhurbaskani Vekili 6 Nisan 1980 12 Eylul 1980 Sonra gelen Kenan EvrenOnce gelen Sirri Atalay Cumhuriyet Senatosu Baskani 6 Kasim 1979 12 Eylul 1980 Sonra gelen Makam kaldirildiOnce gelen Ahmet Gunduz Okcun Turkiye Disisleri Bakani 21 Temmuz 1977 5 Ocak 1978 Sonra gelen Ahmet Gunduz OkcunOnce gelen Melih Esenbel Turkiye Disisleri Bakani 31 Mart 1975 21 Haziran 1977 Sonra gelen Ahmet Gunduz OkcunOnce gelen Hasan Esat Isik Turkiye Disisleri Bakani 27 Ekim 1965 26 Mart 1971 Sonra gelen Osman OlcayOnce gelen Bulent Ecevit Turkiye Calisma Bakani 20 Subat 1965 27 Kasim 1965 Sonra gelen Naili Erdem