Hatunoğlu Kurt İsmail Hakkı Paşa (1818, Kars - 22 Şubat 1897, İstanbul), Osmanlı ordusuna hizmet etmiş asker ve dönemin Diyarbakır ve Erzurum Valisi.
Hatunoğlu Kurt İsmail Hakkı Paşa | |
---|---|
Doğum | 1818 Kars, Osmanlı İmparatorluğu |
Ölüm | 22 Şubat 1897 (79 yaşında) İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
Bağlılığı | Osmanlı İmparatorluğu |
Branşı | Osmanlı ordusu |
Hizmet yılları | 1833-1897 |
Rütbesi | Müşir |
Komutası | Diyarbekir Valisi, 3. Ordu, Erzurum Valisi, Anadolu Ordusu, 4. Ordu, Hassa Ordusu |
Çatışma/savaşları | Kırım Savaşı, 93 Harbi |
Hayatı
Karslı Şerif Bey'in oğludur. İlk memuriyetini 1833 yılında Kars Sancağı'na bağlı Şüregel Kazâsı'nın âyânı olarak yaptı. 1841 yılında İran, 1853 yılında Kırım Savaşı'na katıldı. 1863'te aşiretlerin iskânı için kurulmuş olan Fırka-i Islahiyye'de görev yaptı. 1868 yılında atandığı Diyarbekir Valiliği görevini 1875 yılına kadar sürdürdü. Bu görevi sırasında bir matbaa kurarak, vilayetin resmi gazetesi olan Diyarbekir Gazetesi'ni çıkarmaya başladı. Ayrıca her yıl salname hazırlattı. Eğitim alanında önemli bir hizmet olarak ıslahhaneyi açtı ve bu ıslahhane sayesinde sahipsiz çocukların eğitilip meslek sahibi olmaları sağlandı. Ayrıca birçok yeni sıbyan ve rüşdiye mektepleri açarak, Diyarbekir'de eğitim görmüş insan sayısının artırılmasına hizmet etti. Diyarbekir'in altyapı çalışmalarına da çok büyük önem verdi, diğer vilayetlerle bağlantıyı sağlayan eski yolları tamir ettirdiği gibi, yeni yollar da yaptırdı. Yeni su kanalları, açtırarak zirai alanda fazla ürün alınmasını gerçekleştirdi. Güvenlik açısından Diyarbekir'de gösterdiği en büyük başarısı, göçebe halde bulunan aşiretlerin ıslah ve iskân edilmesidir. Devletin otoritesini tanımayan bu aşiretlerin iskânı ile Diyarbekir'i güvenli bir şehir haline getirdi.
Diyarbekir Valiliği görevinden sonra Ekim 1875 tarihinde 3. Ordu Komutanı olarak atandı. Mayıs 1876'da Mehmed Yaver Paşa'nın vefatıyla boşalan Erzurum Valiliği'ne atandı. 93 Harbi'ne katıldı. Savaş sırasında Aralık 1877-Şubat 1878 tarihleri arasında Anadolu Ordusu Komutanı olarak, Ocak-Haziran 1878 tarihleri Anadolu Ordusu Komutanlığı'nın yanı sıra ilaveten de 4. Ordu Komutanı olarak görev yaptı.
Savaştan sonra İstanbul'a çağrıldı. Temmuz 1880'de Hassa Ordusu Komutanı olarak atandı. Bu görevini Ocak 1881 tarihine kadar sürdürdü.
22 Şubat 1897 tarihinde Üsküdar'da öldü. Mezarı Yeni Valide Külliyesi'nde bulunmaktadır.
Diyarbakır'da kardeşi Medet Ali için yaptırdığı Kurt İsmail Paşa Camii ve kendi adını taşıyan Vali Kurt İsmail Paşa Ortaokulu bulunmaktadır.
Değerlendirme
Ziya Gökalp bir yazısında kendisi ile ilgili şöyle değerlendirme yapmıştır:
Memleketimizde, halk sevdiği kimselere birer lâkap takar. İsmail Paşa'ya da 'Kurt' lâkabını veren halktır. Diyarbekir'e gelip geçmiş valilerin ekserisini halk tanımaz. Yalnız çok sevdiği muhterem bir sima vardır ki onu pekiyi tanır ve aradan birçok batınlar geçtiği halde bir türlü unutamamışlardır. Bu şanlı sima Kurt İsmail Paşa'dır.
Kaynakça
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hatunoglu Kurt Ismail Hakki Pasa 1818 Kars 22 Subat 1897 Istanbul Osmanli ordusuna hizmet etmis asker ve donemin Diyarbakir ve Erzurum Valisi Hatunoglu Kurt Ismail Hakki PasaDogum1818 Kars Osmanli ImparatorluguOlum22 Subat 1897 79 yasinda Istanbul Osmanli ImparatorluguBagliligi Osmanli ImparatorluguBransi Osmanli ordusuHizmet yillari1833 1897RutbesiMusirKomutasiDiyarbekir Valisi 3 Ordu Erzurum Valisi Anadolu Ordusu 4 Ordu Hassa OrdusuCatisma savaslariKirim Savasi 93 HarbiHayatiKarsli Serif Bey in ogludur Ilk memuriyetini 1833 yilinda Kars Sancagi na bagli Suregel Kazasi nin ayani olarak yapti 1841 yilinda Iran 1853 yilinda Kirim Savasi na katildi 1863 te asiretlerin iskani icin kurulmus olan Firka i Islahiyye de gorev yapti 1868 yilinda atandigi Diyarbekir Valiligi gorevini 1875 yilina kadar surdurdu Bu gorevi sirasinda bir matbaa kurarak vilayetin resmi gazetesi olan Diyarbekir Gazetesi ni cikarmaya basladi Ayrica her yil salname hazirlatti Egitim alaninda onemli bir hizmet olarak islahhaneyi acti ve bu islahhane sayesinde sahipsiz cocuklarin egitilip meslek sahibi olmalari saglandi Ayrica bircok yeni sibyan ve rusdiye mektepleri acarak Diyarbekir de egitim gormus insan sayisinin artirilmasina hizmet etti Diyarbekir in altyapi calismalarina da cok buyuk onem verdi diger vilayetlerle baglantiyi saglayan eski yollari tamir ettirdigi gibi yeni yollar da yaptirdi Yeni su kanallari actirarak zirai alanda fazla urun alinmasini gerceklestirdi Guvenlik acisindan Diyarbekir de gosterdigi en buyuk basarisi gocebe halde bulunan asiretlerin islah ve iskan edilmesidir Devletin otoritesini tanimayan bu asiretlerin iskani ile Diyarbekir i guvenli bir sehir haline getirdi Diyarbekir Valiligi gorevinden sonra Ekim 1875 tarihinde 3 Ordu Komutani olarak atandi Mayis 1876 da Mehmed Yaver Pasa nin vefatiyla bosalan Erzurum Valiligi ne atandi 93 Harbi ne katildi Savas sirasinda Aralik 1877 Subat 1878 tarihleri arasinda Anadolu Ordusu Komutani olarak Ocak Haziran 1878 tarihleri Anadolu Ordusu Komutanligi nin yani sira ilaveten de 4 Ordu Komutani olarak gorev yapti Savastan sonra Istanbul a cagrildi Temmuz 1880 de Hassa Ordusu Komutani olarak atandi Bu gorevini Ocak 1881 tarihine kadar surdurdu 22 Subat 1897 tarihinde Uskudar da oldu Mezari Yeni Valide Kulliyesi nde bulunmaktadir Diyarbakir da kardesi Medet Ali icin yaptirdigi Kurt Ismail Pasa Camii ve kendi adini tasiyan Vali Kurt Ismail Pasa Ortaokulu bulunmaktadir DegerlendirmeZiya Gokalp bir yazisinda kendisi ile ilgili soyle degerlendirme yapmistir Memleketimizde halk sevdigi kimselere birer lakap takar Ismail Pasa ya da Kurt lakabini veren halktir Diyarbekir e gelip gecmis valilerin ekserisini halk tanimaz Yalniz cok sevdigi muhterem bir sima vardir ki onu pekiyi tanir ve aradan bircok batinlar gectigi halde bir turlu unutamamislardir Bu sanli sima Kurt Ismail Pasa dir Kaynakca Sinan Kuneralp Son Donem Osmanli Erkan ve Ricali 1839 1922 Prosopoprafik Rehber Istanbul 1999 s 84 7 Ocak 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 12 Nisan 2015