İstanbul Antlaşması, Avusturya Arşidüklüğü ile Osmanlı İmparatorluğu arasında 1 Haziran 1562 tarihinde İstanbul'da imzalanan antlaşma. Sekiz yıl geçerliliği olan antlaşmayla birlikte Avusturya Arşidüklüğü'nün Osmanlı İmparatorluğu'na yıllık 30.000 altın vergi vermesi ve her iki tarafın da birbirine saldırılmaması kabul edilmişti.
Tür | Barış antlaşması |
---|---|
İmzalanma | 1 Haziran 1562 |
Yer | İstanbul, Türkiye |
Arka plan
I. János'un 22 Temmuz 1540'ta ölmesinin ardından eşi Izabela Jagiellonka, János'un ölümünden birkaç gün önce doğan oğlu János Zsigmond Zápolya adına Macaristan'ın başına geçmek için, Macaristan'ın bağlı olduğu Osmanlı Padişahı I. Süleyman'dan onay aldı. Yaşanan bu gelişme sonrasında Avusturya Arşidükü I Ferdinand, Ekim 1540'ta Budin'i kuşatsa da şehirdeki Macar kuvvetlerine karşı üstünlük sağlayamadı. Ertesi yıl, Ferdinand'a bağlı bir ordu Budin üzerine hareket etti. 3 Mayıs 1541 tarihinde şehre gelen ordu, 4 Mayıs günü şehri kuşattı. Önce Rumeli Beylerbeyi Divane Hüsrev Paşa, ardından ise üçüncü vezir Sokollu Mehmed Paşa komutasındaki kuvvetleri Budin'e gönderen Süleyman, 23 Haziran 1541'de orduyla birlikte sefere çıktı. Öncü Osmanlı kuvvetleri 10 Temmuz 1541 günü Budin'e geldi. 21 Ağustos günü kuşatma sonlandırıldı ve Ferdinand'ın kuvvetleri geri çekilmeye başladı. Ordunun 27 Kasım 1541'de İstanbul'a dönmesiyle sefer sona erdi. 1542'de Ferdinand'ın tekrar Budin ve Peşte'yi kuşatması üzerine Süleyman, Macaristan üzerine bir kez daha sefere çıkma kararı aldı. İstanbul'daki hazırlıkları tamamlanmasının ardından 17 Aralık 1542 günü Edirne'ye hareket eden Süleyman, kışı burada geçirmesinin ardından 23 Nisan 1543'te Sofya'ya doğru yola çıktı. Bazı şehirlerin Osmanlı egemenliğine girmesiyle sonuçlanan bu sefer, Süleyman'ın 16 Kasım günü İstanbul'a ulaşmasıyla sona erdi.
1545'in Kasım ayında Ferdinand tarafından İstanbul'a gönderilen elçilik heyetinin görüşmeleri sonrasında iki devlet arasında 18 ay kadar sürecek bir ateşkes yapıldı. 19 Haziran 1547 tarihinde ise Avusturya Arşidüklüğü ile beş yıl geçerli olacağı belirtilen bir antlaşma imzalandı. Antlaşmaya Kutsal Roma Cermen İmparatorluğu da dahil edilmişti. İki devlet arasındaki ilk yazılı antlaşma olma niteliği taşıyan antlaşmayla birlikte Avusturya Arşidükü I. Ferdinand ile Kutsal Roma Cermen İmparatoru V. Karl, Osmanlı İmparatorluğu'nun Macaristan üzerindeki hakimiyetini tanıdı ve Habsburg Hanedanı'nın elinde bulundurduğu Macaristan toprakları için Osmanlı İmparatorluğu'na yıllık 30.000 altın vermeyi kabul etti. Ayrıca antlaşmaya göre iki taraf da birbirine saldırmayacaktı. Öte yandan Izabela Jagiellonka, oğlu ile birlikte Lipova'ya gönderilmiş ve Erdel'in yönetimi kendisine verilmişti. Macaristan Kralı János Zsigmond'un vasisi György Martinuzzi ise buradaki meclis tarafından kral naibi olarak seçilmiş, 1549'da Ferdinand ile Izabela'nın adamları arasında gizli bir anlaşma yapmış, 1551 Temmuz'unda ise Izabela ile Ferdinand arasında yapılan ve Ferdinand'ın Macaristan ile Erdel hükümdarı olarak tanındığı antlaşmayla Erdel'in Avusturya himayesine girmesi doğrultusunda çalışmalara başlamıştı. Avusturya askerlerinin Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı Erdel'e saldırmasıyla antlaşma ihlal edildi. Süleyman tarafından, Budin Beylerbeyi ile Eflak ve Boğdan voyvodalarına Erdel'a yapılacak bir saldırıya karşı koyma emri verildi. Erdel topraklarına birtakım saldırılar düzenleyen Avusturya askerleri, bazı kimseleri esir aldı. Yaşanan gelişme üzerine Erdel üzerine gönderilen Rumeli Beylerbeyi Sokollu Mehmed Paşa; Beçe (günümüzdeki adı Bečej), Beçkerek (günümüzdeki adı Zrenjanin), Çanad'ın (günümüzdeki adı Cenad) yanında on iki kaleyi ele geçirdi, Lipova'yı tekrar kontrol altına aldı, Temeşvar'a yaptığı kuşatmanın ise başarısızlıkla sonuçlanması sonrasında geri döndü. Öte yandan Avusturya kuvvetleri tarafından kuşatılan Lipova bir süre sonra bu devletin egemenliğine girerken, Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrolündeki Segedin'e yapılan saldırı başarısız oldu. Süleyman tarafından bölgeye gönderilen İkinci Vezir Kara Ahmed Paşa, Belgrad'da buluştuğu Sokollu Mehmed Paşa ile birlikte 1552 Haziran'ında Temeşvar'ı kuşattı. Temeşvar ile birlikte çevresindeki küçük kalelerin de alınması sonrasında bölgede Temeşvar Eyaleti kuruldu. Diğer taraftan Budin Beylerbeyi Hadım Ali Paşa ise ve Seçen'i almış, Palast Muharebesi'nde Avusturya kuvvetlerini yenilgiye uğratmış, Fülek'i aldıktan sonra Kara Ahmed Paşa ile birleşerek Solnok'a yapılan kuşatma sonrasında burayı ele geçirmiş, sonrasında yapılan Eğri kuşatması ise başarısızlıkla sonuçlanmıştı.
Ferdinand tarafından gönderilen elçi Ogier Ghislain de Busbecq, 1555 Haziran'ında Amasya'da bulunan Süleyman ile görüştü ve iki devlet arasında altı ay sürecek bir barış yapıldı.
İçeriği
1 Haziran 1562 tarihinde Avusturya Arşidüklüğü ile Osmanlı İmparatorluğu arasında, süresi sekiz yılla sınırlandırılan bir antlaşma yapıldı. Antlaşmayla birlikte Ferdinand, Süleyman'a yıllık 30.000 altın vergi vermeyi ve 1547'deki antlaşmadan kalan iki yıllık altın borcunun bir yılını göndermeyi kabul etmişti. Ayrıca antlaşma süresince her iki taraf da birbirine saldırmamayı kabul etti.
Kaynakça
- Genel
- Sakaoğlu, Necdet (Nisan 2012). Süleyman, Hurrem ve Diğerleri: Bir Dönemin Gerçek Hikayesi.
- Uzunçarşılı, İsmail Hakkı (1983). Büyük Osmanlı Tarihi. II. cilt. Ankara. ISBN .
- Afyoncu, Erhan (2011). Muhteşem Süleyman. İstanbul: Yeditepe Yayınevi. ISBN .
- Kinross, Patrick (1979). The Ottoman centuries: The Rise and Fall of the Turkish Empire. New York: Morrow. ISBN .
- Severy, Merle (Kasım 1987). "The World of Süleyman the Magnificent". National Geographic, 172. Washington, DC: National Geographic Society. ISSN 0027-9358.
- Turnbull, Stephen (2003). The Ottoman Empire, 1326–1699. Osprey Publishing Ltd. ISBN .
- Akgündüz, Ahmed; Özturk, Said (2011). Ottoman History: Misperceptions and Truths. IUR Press. ISBN .
- Altaylı, Yasemin (2008). Osmanlı Döneminde Budin. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Batı Dilleri ve Edebiyatı Anabilim Dalı Hungaroloji Bilim Dalı.
- Aydın, Yusuf Alperen (2001). XVI-XVII. Yüzyıllarda Osmanlı-Habsburg Anlaşmaları ve Uygulamaları. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Tarih Anabilim Dalı.
- Setton, Kenneth M. (1984). The Papacy and the Levant (1204–1571), Volume IV: The Sixteenth Century from Julius III to Pius V (İngilizce). Philadelphia: The American Philosophical Society. ISBN .
- Kurtaran, Uğur (2006). Osmanlı-Avusturya Diplomatik İlişkileri (1526-1791). Tokat: Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
- Özel
- ^ Akgündüz, Ahmed; Öztürk, Said; sf. 185
- ^ Halecki, Oskar; Reddaway, W. F.; Penson, J. H. The Cambridge History of Poland (İngilizce). s. 317. ISBN . 13 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2015.
- ^ Györkös, Attila. (Macarca). 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ocak 2014.
- ^ a b Györkös, Attila. "1541-1542-ig tartó korszak eseményei Magyarországon" (Macarca). 2 Haziran 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Ocak 2014.
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; sf. 338
- ^ a b c Altaylı, Yasemin; sf. 39
- ^ Turnbull, Stephen; sf. 52
- ^ a b Sakaoğlu, Necdet; sf. 10
- ^ a b Sandler, Stanley (2002). Ground Warfare: An International Encyclopedia. ABC-CLIO. s. 387. ISBN . 7 Ocak 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2015.
- ^ İpcioğlu, Mehmet; sf 19
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; sf. 339
- ^ İpcioğlu, Mehmet; sf 59
- ^ a b Aydın, Yusuf Alperen; sf. 14
- ^ Kurtaran, Uğur; ss. 35
- ^ Emecen, Feridun. "I. Süleyman". TDV İslâm Ansiklopedisi. 38. cilt. Türk Diyanet Vakfı. s. 68. 8 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2015.
- ^ Aydın, Yusuf Alperen; sf. 25
- ^ a b c d Aydın, Yusuf Alperen; sf. 15
- ^ Leeb, Josef (2013). Der Reichstag zu Regensburg 1556/57 (Almanca). Oldenbourg Verlag. s. 310. ISBN . 8 Şubat 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 8 Şubat 2015.
- ^ Setton, Kenneth Meyer; ss. 567
- ^ Aydın, Yusuf Alperen; sf. 34
- ^ Uzunçarşılı, İsmail Hakkı; sf. 495
- ^ a b c d e Aydın, Yusuf Alperen; sf. 16
- ^ a b c Aydın, Yusuf Alperen; sf. 26
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Istanbul Antlasmasi Avusturya Arsiduklugu ile Osmanli Imparatorlugu arasinda 1 Haziran 1562 tarihinde Istanbul da imzalanan antlasma Sekiz yil gecerliligi olan antlasmayla birlikte Avusturya Arsiduklugu nun Osmanli Imparatorlugu na yillik 30 000 altin vergi vermesi ve her iki tarafin da birbirine saldirilmamasi kabul edilmisti Istanbul AntlasmasiTurBaris antlasmasiImzalanma1 Haziran 1562YerIstanbul TurkiyeArka planTitian in 1539 yili civarinda yaptigi tabloda I Suleyman Hans Bocksberger in 1550 lerde yaptigi I Ferdinand tablosu I Janos un 22 Temmuz 1540 ta olmesinin ardindan esi Izabela Jagiellonka Janos un olumunden birkac gun once dogan oglu Janos Zsigmond Zapolya adina Macaristan in basina gecmek icin Macaristan in bagli oldugu Osmanli Padisahi I Suleyman dan onay aldi Yasanan bu gelisme sonrasinda Avusturya Arsiduku I Ferdinand Ekim 1540 ta Budin i kusatsa da sehirdeki Macar kuvvetlerine karsi ustunluk saglayamadi Ertesi yil Ferdinand a bagli bir ordu Budin uzerine hareket etti 3 Mayis 1541 tarihinde sehre gelen ordu 4 Mayis gunu sehri kusatti Once Rumeli Beylerbeyi Divane Husrev Pasa ardindan ise ucuncu vezir Sokollu Mehmed Pasa komutasindaki kuvvetleri Budin e gonderen Suleyman 23 Haziran 1541 de orduyla birlikte sefere cikti Oncu Osmanli kuvvetleri 10 Temmuz 1541 gunu Budin e geldi 21 Agustos gunu kusatma sonlandirildi ve Ferdinand in kuvvetleri geri cekilmeye basladi Ordunun 27 Kasim 1541 de Istanbul a donmesiyle sefer sona erdi 1542 de Ferdinand in tekrar Budin ve Peste yi kusatmasi uzerine Suleyman Macaristan uzerine bir kez daha sefere cikma karari aldi Istanbul daki hazirliklari tamamlanmasinin ardindan 17 Aralik 1542 gunu Edirne ye hareket eden Suleyman kisi burada gecirmesinin ardindan 23 Nisan 1543 te Sofya ya dogru yola cikti Bazi sehirlerin Osmanli egemenligine girmesiyle sonuclanan bu sefer Suleyman in 16 Kasim gunu Istanbul a ulasmasiyla sona erdi 1545 in Kasim ayinda Ferdinand tarafindan Istanbul a gonderilen elcilik heyetinin gorusmeleri sonrasinda iki devlet arasinda 18 ay kadar surecek bir ateskes yapildi 19 Haziran 1547 tarihinde ise Avusturya Arsiduklugu ile bes yil gecerli olacagi belirtilen bir antlasma imzalandi Antlasmaya Kutsal Roma Cermen Imparatorlugu da dahil edilmisti Iki devlet arasindaki ilk yazili antlasma olma niteligi tasiyan antlasmayla birlikte Avusturya Arsiduku I Ferdinand ile Kutsal Roma Cermen Imparatoru V Karl Osmanli Imparatorlugu nun Macaristan uzerindeki hakimiyetini tanidi ve Habsburg Hanedani nin elinde bulundurdugu Macaristan topraklari icin Osmanli Imparatorlugu na yillik 30 000 altin vermeyi kabul etti Ayrica antlasmaya gore iki taraf da birbirine saldirmayacakti Ote yandan Izabela Jagiellonka oglu ile birlikte Lipova ya gonderilmis ve Erdel in yonetimi kendisine verilmisti Macaristan Krali Janos Zsigmond un vasisi Gyorgy Martinuzzi ise buradaki meclis tarafindan kral naibi olarak secilmis 1549 da Ferdinand ile Izabela nin adamlari arasinda gizli bir anlasma yapmis 1551 Temmuz unda ise Izabela ile Ferdinand arasinda yapilan ve Ferdinand in Macaristan ile Erdel hukumdari olarak tanindigi antlasmayla Erdel in Avusturya himayesine girmesi dogrultusunda calismalara baslamisti Avusturya askerlerinin Osmanli Imparatorlugu na bagli Erdel e saldirmasiyla antlasma ihlal edildi Suleyman tarafindan Budin Beylerbeyi ile Eflak ve Bogdan voyvodalarina Erdel a yapilacak bir saldiriya karsi koyma emri verildi Erdel topraklarina birtakim saldirilar duzenleyen Avusturya askerleri bazi kimseleri esir aldi Yasanan gelisme uzerine Erdel uzerine gonderilen Rumeli Beylerbeyi Sokollu Mehmed Pasa Bece gunumuzdeki adi Becej Beckerek gunumuzdeki adi Zrenjanin Canad in gunumuzdeki adi Cenad yaninda on iki kaleyi ele gecirdi Lipova yi tekrar kontrol altina aldi Temesvar a yaptigi kusatmanin ise basarisizlikla sonuclanmasi sonrasinda geri dondu Ote yandan Avusturya kuvvetleri tarafindan kusatilan Lipova bir sure sonra bu devletin egemenligine girerken Osmanli Imparatorlugu nun kontrolundeki Segedin e yapilan saldiri basarisiz oldu Suleyman tarafindan bolgeye gonderilen Ikinci Vezir Kara Ahmed Pasa Belgrad da bulustugu Sokollu Mehmed Pasa ile birlikte 1552 Haziran inda Temesvar i kusatti Temesvar ile birlikte cevresindeki kucuk kalelerin de alinmasi sonrasinda bolgede Temesvar Eyaleti kuruldu Diger taraftan Budin Beylerbeyi Hadim Ali Pasa ise ve Secen i almis Palast Muharebesi nde Avusturya kuvvetlerini yenilgiye ugratmis Fulek i aldiktan sonra Kara Ahmed Pasa ile birleserek Solnok a yapilan kusatma sonrasinda burayi ele gecirmis sonrasinda yapilan Egri kusatmasi ise basarisizlikla sonuclanmisti Ferdinand tarafindan gonderilen elci Ogier Ghislain de Busbecq 1555 Haziran inda Amasya da bulunan Suleyman ile gorustu ve iki devlet arasinda alti ay surecek bir baris yapildi Icerigi1 Haziran 1562 tarihinde Avusturya Arsiduklugu ile Osmanli Imparatorlugu arasinda suresi sekiz yilla sinirlandirilan bir antlasma yapildi Antlasmayla birlikte Ferdinand Suleyman a yillik 30 000 altin vergi vermeyi ve 1547 deki antlasmadan kalan iki yillik altin borcunun bir yilini gondermeyi kabul etmisti Ayrica antlasma suresince her iki taraf da birbirine saldirmamayi kabul etti KaynakcaGenelSakaoglu Necdet Nisan 2012 Suleyman Hurrem ve Digerleri Bir Donemin Gercek Hikayesi Uzuncarsili Ismail Hakki 1983 Buyuk Osmanli Tarihi II cilt Ankara ISBN 975 16 0012 X Afyoncu Erhan 2011 Muhtesem Suleyman Istanbul Yeditepe Yayinevi ISBN 9786054052554 Kinross Patrick 1979 The Ottoman centuries The Rise and Fall of the Turkish Empire New York Morrow ISBN 978 0688080938 Severy Merle Kasim 1987 The World of Suleyman the Magnificent National Geographic 172 Washington DC National Geographic Society ISSN 0027 9358 Turnbull Stephen 2003 The Ottoman Empire 1326 1699 Osprey Publishing Ltd ISBN 9780415969130 Akgunduz Ahmed Ozturk Said 2011 Ottoman History Misperceptions and Truths IUR Press ISBN 9789090261089 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Altayli Yasemin 2008 Osmanli Doneminde Budin Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Bati Dilleri ve Edebiyati Anabilim Dali Hungaroloji Bilim Dali Aydin Yusuf Alperen 2001 XVI XVII Yuzyillarda Osmanli Habsburg Anlasmalari ve Uygulamalari Istanbul Istanbul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Tarih Anabilim Dali Setton Kenneth M 1984 The Papacy and the Levant 1204 1571 Volume IV The Sixteenth Century from Julius III to Pius V Ingilizce Philadelphia The American Philosophical Society ISBN 0 87169 162 0 Kurtaran Ugur 2006 Osmanli Avusturya Diplomatik Iliskileri 1526 1791 Tokat Gaziosmanpasa Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Ozel Akgunduz Ahmed Ozturk Said sf 185 Halecki Oskar Reddaway W F Penson J H The Cambridge History of Poland Ingilizce s 317 ISBN 9781001288024 13 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2015 KB1 bakim Birden fazla ad yazar listesi link Gyorkos Attila Macarca 2 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Ocak 2014 a b Gyorkos Attila 1541 1542 ig tarto korszak esemenyei Magyarorszagon Macarca 2 Haziran 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Ocak 2014 Uzuncarsili Ismail Hakki sf 338 a b c Altayli Yasemin sf 39 Turnbull Stephen sf 52 a b Sakaoglu Necdet sf 10 a b Sandler Stanley 2002 Ground Warfare An International Encyclopedia ABC CLIO s 387 ISBN 1 57607 733 0 7 Ocak 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2015 Ipcioglu Mehmet sf 19 Uzuncarsili Ismail Hakki sf 339 Ipcioglu Mehmet sf 59 a b Aydin Yusuf Alperen sf 14 Kurtaran Ugur ss 35 Emecen Feridun I Suleyman TDV Islam Ansiklopedisi 38 cilt Turk Diyanet Vakfi s 68 8 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2015 Aydin Yusuf Alperen sf 25 a b c d Aydin Yusuf Alperen sf 15 Leeb Josef 2013 Der Reichstag zu Regensburg 1556 57 Almanca Oldenbourg Verlag s 310 ISBN 3486717081 8 Subat 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 8 Subat 2015 Setton Kenneth Meyer ss 567 Aydin Yusuf Alperen sf 34 Uzuncarsili Ismail Hakki sf 495 a b c d e Aydin Yusuf Alperen sf 16 a b c Aydin Yusuf Alperen sf 26