Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Şiddet tekeli, siyaset felsefesinde, kendi yetki alanında yasal olarak güç kullanan tek varlık ve dolayısıyla o bölgenin en yüksek otoritesi olan bir yönetimin mülkiyetidir.
Devletin belirleyici kavramı olarak şiddet üzerindeki tekel, sosyolojide ilk olarak Max Weber tarafından Meslek Olarak Siyaset (1919) adlı makalesinde tanımlanmış olsa da, fiziksel gücün meşru kullanımına ilişkin tekel, modern kamu hukukunun temel bir kavramıdır. Fransız hukukçu ve siyaset filozofu Jean Bodin'in 1576 tarihli Les Six livres de la République adlı eserine ve İngiliz filozof Thomas Hobbes'un 1651 tarihli kitabı Leviathan'a kadar gider. Weber, devletin "fiziksel gücün meşru kullanımı üzerinde tekel iddiasında bulunan tek insan Gemeinschaft (Topluluk)" olduğunu iddia ediyor. Bu nedenle, "devletler, nüfusun itaatini sağlamak için hapsetme, kamulaştırma, aşağılama ve ölüm tehditleri gibi zorlayıcı araçlara başvurabilir. Bu tekel, belirli bir coğrafi alanla sınırlıdır ve aslında bu belirli bir alanla sınırlandırılması, bir devleti tanımlayan şeylerden biridir.” Başka bir deyişle, Weber, devleti, kendi topraklarında yaşayanlara karşı fiziksel güç kullanma, tehdit etme veya yetkilendirme konusunda münhasır hakka sahip olmayı başaran herhangi bir kuruluş olarak tanımlar. Weber'e göre böyle bir tekel, bir meşrulaştırma süreci aracılığıyla gerçekleşmelidir.
Max Weber'in teorisi
Max Weber, Meslek Olarak Siyaset'da devlet olmanın temel bir özelliğinin böyle bir tekel iddiası olduğunu yazdı. Ekonomi ve Toplum'de genişletilmiş bir tanım görünür:
Sürekli faaliyet gösteren zorunlu bir siyasi örgüt, idari personeli, emrinin uygulanmasında fiziksel gücün meşru kullanımı tekelini (das Monopol legitimen physischen Zwanges) başarılı bir şekilde desteklediği takdirde ve bu ölçüde "devlet" olarak adlandırılacaktır.
Weber, bu tanıma birkaç uyarıda bulundu:
- Devlet ile fiziksel güç kullanımı arasındaki bağlantının her zaman bu kadar yakın olmadığına dikkat çekerek, ifadeyi çağdaş bir gözlem olarak tasarladı. Weber, belirli koşullar altında özel savaşa izin verilen feodalizm örneklerini ve özellikle sapkınlık ve cinsel suçlar olmak üzere bazı suç türleri üzerinde tek yargı yetkisine sahip olan dini mahkemelerin örneklerini kullanır. Ona göre ne olursa olsun, tek bir otoritenin meşru olarak şiddete izin verdiği her yerde devlet vardır.
- Aynı nedenlerle, "tekel", yalnızca hükûmetin fiziksel güç kullanabileceği anlamına gelmez, ancak devletin, tüm fiziksel zorlama veya zorlama kararı için tek meşruiyet kaynağı olduğunu başarılı bir şekilde iddia eden insan topluluğu olduğu anlamına gelir. Örneğin, yasalar, kişilerin kendilerini veya mallarını savunmak için güç kullanmalarına izin verebilir, ancak bu hak, devletin otoritesinden kaynaklanır. Bu, gücü devlete rıza ile devreden bireysel egemenliğin aydınlanma ilkeleriyle ve akıllı öz-sahiplikten kaynaklanan bireysel hakların devletten ve devletten önce var olduğunu savunan doğal hukuk kavramlarıyla doğrudan çelişir.
Weber'in Eleştirileri
Robert Hinrichs Bates, devletin şiddete dayalı bir güce sahip olmadığını savunur; daha ziyade, düzen ve diğer dengelerin devam etmesini sağlamak için tüm baskı gücü halktadır. Bunun anlamı, devletsiz toplumlarda, ancak devletin karmaşıklığını yükseltmek için bir miktar zorlama veya şiddet kullanılması durumunda aşılabilecek bir refah sınırı olduğudur. Başka bir deyişle, birliklere, polise veya bir tür yaptırım mekanizmasına yatırım yapmadan, ilk devletler daha gelişmiş devletlerin yasa ve düzeninden (veya refahından) yararlanamazlar.
Durum kapasitesiyle ilişki
Bir devletin kapasitesi genellikle mali ve yasal kapasitesiyle ölçülür. Mali kapasite, devletin vergilendirmeyi geri alma yeteneği anlamına gelir ve yasal kapasite, uyuşmazlık çözümü ve sözleşme icrasında tek arabulucu olarak devletin üstünlüğü anlamına gelir. Bir tür zorlama olmaksızın, devlet meşruiyetini arzu ettiği etki alanında başka türlü dayatamaz. Erken ve gelişmekte olan devletlerde, bu rolü genellikle, korumanın köylüleri ekonomik üretime yatırım yapmaya teşvik edeceği ve sabit haydutun zorlayıcı gücünü bu servetin bir kısmına el koymak için kullanabileceği umuduyla köylüleri başıboş haydutlardan koruyan "sabit haydut" oynadı.
Devletin varlığının asgari düzeyde hissedildiği bölgelerde, devlet dışı aktörler şiddet üzerindeki tekellerini meşruiyet sağlamak veya iktidarı sürdürmek için kullanabilirler. Örneğin, Sicilya mafyası, karaborsada alıcılara ve satıcılara koruma sağlayan bir koruma alanı olarak ortaya çıktı. Bu tür bir yaptırım olmaksızın, piyasa katılımcıları karşı taraflarına sözleşmeleri yerine getirme konusunda güvenecek kadar kendilerine güvenmezler ve piyasa çöker.
Örgütlenmemiş ve yeraltı pazarlarında, erişilebilir yasal ihtilaf çözümünün yokluğunda sözleşmeleri uygulamak için şiddet kullanılır. Charles Tilly, savaşmanın ve devlet kurmanın aslında organize suçun nelere dönüşebileceğinin en iyi temsilleri olduğunu söyleyerek bu karşılaştırmaya devam ediyor. Devlet, piyasalar ve şiddet arasındaki ilişkinin doğrudan bir ilişkiye sahip olduğu, şiddeti bir zorlama biçimi olarak kullandığı kaydedildi. Anarşistler, kapitalizm, otorite ve devlet arasında doğrudan bir ilişki görürler; şiddet tekeli kavramı, büyük ölçüde, her türlü haksız hiyerarşiyi reddeden anarşist felsefeyle bağlantılıdır.
Diğer
Raymond Aron'a göre, uluslararası ilişkiler, devletler arasında güç kullanımında yaygın olarak kabul edilen meşruiyetin olmaması ile karakterize edilir.
Martha Lizabeth Phelps, Weber'in güvenliğin meşruluğuna ilişkin fikirlerini bir adım öteye taşıyor ve şiddet kullanma hakkına sahip özel aktörlerin devlet tarafından kullanılmasının ancak ve ancak askeri yüklenicilerin devlet tarafından kontrol edildiği algılanması halinde meşru kalacağını iddia ediyor.
Jon D. Wiseman, Şiddet, Barış ve Çatışma Ansiklopedisi'nde, devletlerin şiddet üzerindeki tekelinin, söz konusu devletteki insanlar tarafından, şahsiyetlerinin yanı sıra mülklerinin korunması karşılığında verildiğine dikkat çekiyor ve bu da, bu gücün verildiğini belirtiyor; örneğin vergilendirme yoluyla insanları zorlamak ve sömürmek.
Kaynakça
- ^ . www.britannica.com (İngilizce). 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023.
- ^ Bates, Robert; Greif, Avner; Singh, Smita (2002). "Organizing Violence". Journal of Conflict Resolution (İngilizce). doi:10.1177/002200202236166. ISSN 0022-0027. 7 Haziran 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Haziran 2023.
- ^ Thorelli, Hans B. (Ocak 1986). "Networks: Between markets and hierarchies". Strategic Management Journal (İngilizce). 7 (1): 37-51. doi:10.1002/smj.4250070105. 21 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023.
- ^ Williamson, Oliver E. (1973). "Markets and Hierarchies: Some Elementary Considerations". The American Economic Review. 63 (2): 316-325. ISSN 0002-8282. 11 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023.
- ^ Newell, Michael E. (Aralık 2019). "How the normative resistance of anarchism shaped the state monopoly on violence". European Journal of International Relations (İngilizce). 25 (4): 1236-1260. doi:10.1177/1354066119848037. ISSN 1354-0661. 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023.
- ^ Springer, Simon (2012). "Anarchism! What Geography Still Ought to be". Antipode. 44 (5): 1605-1624. doi:10.1111/j.1467-8330.2012.01034.x. 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 21 Ağustos 2023.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Siddet tekeli siyaset felsefesinde kendi yetki alaninda yasal olarak guc kullanan tek varlik ve dolayisiyla o bolgenin en yuksek otoritesi olan bir yonetimin mulkiyetidir Bir Guatemala Policia Nacional Civil memuru bir guvenlik kontrol noktasi tatbikati sirasinda bir supheliyi silah zoruyla tutuyor Devletin belirleyici kavrami olarak siddet uzerindeki tekel sosyolojide ilk olarak Max Weber tarafindan Meslek Olarak Siyaset 1919 adli makalesinde tanimlanmis olsa da fiziksel gucun mesru kullanimina iliskin tekel modern kamu hukukunun temel bir kavramidir Fransiz hukukcu ve siyaset filozofu Jean Bodin in 1576 tarihli Les Six livres de la Republique adli eserine ve Ingiliz filozof Thomas Hobbes un 1651 tarihli kitabi Leviathan a kadar gider Weber devletin fiziksel gucun mesru kullanimi uzerinde tekel iddiasinda bulunan tek insan Gemeinschaft Topluluk oldugunu iddia ediyor Bu nedenle devletler nufusun itaatini saglamak icin hapsetme kamulastirma asagilama ve olum tehditleri gibi zorlayici araclara basvurabilir Bu tekel belirli bir cografi alanla sinirlidir ve aslinda bu belirli bir alanla sinirlandirilmasi bir devleti tanimlayan seylerden biridir Baska bir deyisle Weber devleti kendi topraklarinda yasayanlara karsi fiziksel guc kullanma tehdit etme veya yetkilendirme konusunda munhasir hakka sahip olmayi basaran herhangi bir kurulus olarak tanimlar Weber e gore boyle bir tekel bir mesrulastirma sureci araciligiyla gerceklesmelidir Max Weber in teorisiMeslek Olarak Siyaset Max Weber Meslek Olarak Siyaset da devlet olmanin temel bir ozelliginin boyle bir tekel iddiasi oldugunu yazdi Ekonomi ve Toplum de genisletilmis bir tanim gorunur Surekli faaliyet gosteren zorunlu bir siyasi orgut idari personeli emrinin uygulanmasinda fiziksel gucun mesru kullanimi tekelini das Monopol legitimen physischen Zwanges basarili bir sekilde destekledigi takdirde ve bu olcude devlet olarak adlandirilacaktir Weber bu tanima birkac uyarida bulundu Devlet ile fiziksel guc kullanimi arasindaki baglantinin her zaman bu kadar yakin olmadigina dikkat cekerek ifadeyi cagdas bir gozlem olarak tasarladi Weber belirli kosullar altinda ozel savasa izin verilen feodalizm orneklerini ve ozellikle sapkinlik ve cinsel suclar olmak uzere bazi suc turleri uzerinde tek yargi yetkisine sahip olan dini mahkemelerin orneklerini kullanir Ona gore ne olursa olsun tek bir otoritenin mesru olarak siddete izin verdigi her yerde devlet vardir Ayni nedenlerle tekel yalnizca hukumetin fiziksel guc kullanabilecegi anlamina gelmez ancak devletin tum fiziksel zorlama veya zorlama karari icin tek mesruiyet kaynagi oldugunu basarili bir sekilde iddia eden insan toplulugu oldugu anlamina gelir Ornegin yasalar kisilerin kendilerini veya mallarini savunmak icin guc kullanmalarina izin verebilir ancak bu hak devletin otoritesinden kaynaklanir Bu gucu devlete riza ile devreden bireysel egemenligin aydinlanma ilkeleriyle ve akilli oz sahiplikten kaynaklanan bireysel haklarin devletten ve devletten once var oldugunu savunan dogal hukuk kavramlariyla dogrudan celisir Weber in Elestirileri Robert Hinrichs Bates devletin siddete dayali bir guce sahip olmadigini savunur daha ziyade duzen ve diger dengelerin devam etmesini saglamak icin tum baski gucu halktadir Bunun anlami devletsiz toplumlarda ancak devletin karmasikligini yukseltmek icin bir miktar zorlama veya siddet kullanilmasi durumunda asilabilecek bir refah siniri oldugudur Baska bir deyisle birliklere polise veya bir tur yaptirim mekanizmasina yatirim yapmadan ilk devletler daha gelismis devletlerin yasa ve duzeninden veya refahindan yararlanamazlar Durum kapasitesiyle iliskiAnarsist pankart 12 Aralik 2020 Bir devletin kapasitesi genellikle mali ve yasal kapasitesiyle olculur Mali kapasite devletin vergilendirmeyi geri alma yetenegi anlamina gelir ve yasal kapasite uyusmazlik cozumu ve sozlesme icrasinda tek arabulucu olarak devletin ustunlugu anlamina gelir Bir tur zorlama olmaksizin devlet mesruiyetini arzu ettigi etki alaninda baska turlu dayatamaz Erken ve gelismekte olan devletlerde bu rolu genellikle korumanin koyluleri ekonomik uretime yatirim yapmaya tesvik edecegi ve sabit haydutun zorlayici gucunu bu servetin bir kismina el koymak icin kullanabilecegi umuduyla koyluleri basibos haydutlardan koruyan sabit haydut oynadi Devletin varliginin asgari duzeyde hissedildigi bolgelerde devlet disi aktorler siddet uzerindeki tekellerini mesruiyet saglamak veya iktidari surdurmek icin kullanabilirler Ornegin Sicilya mafyasi karaborsada alicilara ve saticilara koruma saglayan bir koruma alani olarak ortaya cikti Bu tur bir yaptirim olmaksizin piyasa katilimcilari karsi taraflarina sozlesmeleri yerine getirme konusunda guvenecek kadar kendilerine guvenmezler ve piyasa coker Orgutlenmemis ve yeralti pazarlarinda erisilebilir yasal ihtilaf cozumunun yoklugunda sozlesmeleri uygulamak icin siddet kullanilir Charles Tilly savasmanin ve devlet kurmanin aslinda organize sucun nelere donusebileceginin en iyi temsilleri oldugunu soyleyerek bu karsilastirmaya devam ediyor Devlet piyasalar ve siddet arasindaki iliskinin dogrudan bir iliskiye sahip oldugu siddeti bir zorlama bicimi olarak kullandigi kaydedildi Anarsistler kapitalizm otorite ve devlet arasinda dogrudan bir iliski gorurler siddet tekeli kavrami buyuk olcude her turlu haksiz hiyerarsiyi reddeden anarsist felsefeyle baglantilidir DigerRaymond Aron a gore uluslararasi iliskiler devletler arasinda guc kullaniminda yaygin olarak kabul edilen mesruiyetin olmamasi ile karakterize edilir Martha Lizabeth Phelps Weber in guvenligin mesruluguna iliskin fikirlerini bir adim oteye tasiyor ve siddet kullanma hakkina sahip ozel aktorlerin devlet tarafindan kullanilmasinin ancak ve ancak askeri yuklenicilerin devlet tarafindan kontrol edildigi algilanmasi halinde mesru kalacagini iddia ediyor Jon D Wiseman Siddet Baris ve Catisma Ansiklopedisi nde devletlerin siddet uzerindeki tekelinin soz konusu devletteki insanlar tarafindan sahsiyetlerinin yani sira mulklerinin korunmasi karsiliginda verildigine dikkat cekiyor ve bu da bu gucun verildigini belirtiyor ornegin vergilendirme yoluyla insanlari zorlamak ve somurmek Kaynakca www britannica com Ingilizce 3 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 21 Agustos 2023 Bates Robert Greif Avner Singh Smita 2002 Organizing Violence Journal of Conflict Resolution Ingilizce doi 10 1177 002200202236166 ISSN 0022 0027 7 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Haziran 2023 Thorelli Hans B Ocak 1986 Networks Between markets and hierarchies Strategic Management Journal Ingilizce 7 1 37 51 doi 10 1002 smj 4250070105 21 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2023 Williamson Oliver E 1973 Markets and Hierarchies Some Elementary Considerations The American Economic Review 63 2 316 325 ISSN 0002 8282 11 Agustos 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2023 Newell Michael E Aralik 2019 How the normative resistance of anarchism shaped the state monopoly on violence European Journal of International Relations Ingilizce 25 4 1236 1260 doi 10 1177 1354066119848037 ISSN 1354 0661 11 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2023 Springer Simon 2012 Anarchism What Geography Still Ought to be Antipode 44 5 1605 1624 doi 10 1111 j 1467 8330 2012 01034 x 6 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 21 Agustos 2023