1510 influenza pandemisi, tıp tarihçileri ve epidemiyologlar genel olarak kabul edildiği şekliyle ilk bölgeler arası ve kronik influenza pandemisidir. Kuzey Afrika ve Avrupa'ya yayılmadan önce Asya'da ortaya çıkmıştır. Grip benzeri hastalıklar Avrupa'da en azından Charlemagne'den beri belgelenmiştir, 1357'de ilk defa influenza olarak adlandırılmıştır, ancak 1510'daki grip salgını, matbaanın neden olduğu iletişimdeki ilerlemelerden sonra patolojik olarak tanımlanan ilk salgındır. Grip, bu pandemi sırasında Fransa ve Sicilya'da daha yaygın olarak "coqueluche" ve "coccolucio" olarak bilinir hale geldi ve bu çeşidi erken modern Avrupa'da grip için en popüler isimler haline geldi. Pandemi hükûmet, kilise ve toplumda önemli bir aksamaya neden oldu; neredeyse evrensel enfeksiyon haline geldi ve yaklaşık %1 ölüm oranına ulaştı.
Asya
1510 gribinin Doğu Asya'dan, muhtemelen Çin'den kaynaklandığından şüphelenilir. Gregor Horst, Operum medicorum tombus primus'ta (1661) hastalığın Asya'dan geldiğini ve Orta Doğu ve Kuzey Afrika'da etkili olmadan önce Alman tıp yazarı Justus Hecker, 1510 gribinin büyük olasılıkla Asya'dan geldiğini, çünkü diğer griplerin tarihsel doğasından dolayı daha yakın tarihli pandemilerden kaynaklandığını öne sürdü.
Orta Doğu
Grip ticaret yolları boyunca Kuzey Afrika'ya doğru yayıldı, Orta Doğu üzerinden güneybatıya doğru ilerledi. Kudüs ve Mekke gibi sık ziyaret edilen şehirlerde grip yayıldı ve bu dönemde çok sayıda insan Mısır, Kuzey Afrika ve Osmanlı İmparatorluğu'na seyahat ediyordu.
Afrika
1510 gribinin Avrupa'dan önce Afrika'da yayıldığı genel olarak anlaşılmaktadır. Grip muhtemelen Kuzey Afrika'da Akdeniz üzerinden kıtaları geçerek Malta'ya gelmeden önce yaygındı ve burada İngiliz tıp tarihçisi Thomas Short "Afrika'daki Melite adasının" 1510 gribinin Avrupa'ya sıçrama tahtası olduğuna inanıyordu.
Avrupa
Avrupa'nın uluslararası seyahat edilen şehirleri ve gribin son derece bulaşıcı doğası, Avrupa popülasyonları arasında yayılmasını sağladı. 1510 gribi, Avrupa'daki kraliyet mahkemelerini, kilise hizmetlerini ve sosyal yaşamı kesintiye uğrattı. Çağdaş tarihçiler ve onların belgelerini okuyanlar, tüm popülasyonların bir kerede nasıl hastalığa maruz kaldığını gözlemlediler. Hastalık; bu tür salgınların yıldızlar veya soğuk algınlığı gibi etkilerden kaynaklandığı inancından dolayı ilk olarak influenza (etki) adını aldı.Torino profesörü Francisco Vallerioli (diğer adıyla Valleriola), 1510 gribinin "Nefes darlığı ve ses kısıklığı ve... titreme başlangıcı" şeklinde belirtileri olduğunu yazar. Valleriola gibi doktorlar, 1510 gribini çocuklar ve kanaması olanlar için daha ölümcül olarak tanımladılar. Avukat Francesco Muralto, "hastalığın bir günde bin kişiden 10'unu öldürdüğünü" ve yaklaşık %1'lik bir ölüm oranına ulaştığını belirtti.
Sicilya ve İtalyan Krallıkları
İlk grip vakaları, Malta'dan enfekte ticaret gemilerinin gelmesinden sonra Temmuzcivarında Sicilya'da görülmeye başladı. Sicilya'da genellikle hastaların giydiği başlık anlamında coccolucio (kukuleta) olarak adlandırıldı. Grip, Kutsal Roma İmparatorluğu'ndan Kuzey Avrupa'ya, Baltık devletlerine, batıya Fransa ve İngiltere'ye doğru yayıldı.
Emilia-Romagna'da Tommasino de' Bianchi, Modena'nın ilk vakalarının 13 Temmuz 1510'da düzeldiğini kaydederek, hastalığı "üç gün süren, büyük bir ateş ve baş ağrısıyla birlikte bir hastalık ortaya çıkar, sekiz gün süren korkunç bir öksürük kalır ve sonra hastalar iyileşir" şeklinde tarif eder. Bu veriler, bir ila dört günlük kuluçka süresi olan ilk grip vakalarının, Haziran ayı sonlarında veya Temmuz ayı başlarında Emilia-Romagna bölgesinde belirti gösterdiğini bildirmektedir. Papa II. Julius, Roma ve Vatikan'daki salgınları Tanrı'nın gazabına bağladı.
Orta Avrupa
Grip, Alpler'den İsviçre'ye ve Kutsal Roma İmparatorluğu'na yayıldı. İsviçre'de, Mellingen tarihçisi Anton Tegenfeldtarafından das Gruppie olarak adlandırıldığı belgelenmiştir, o zamanlar Almanca konuşan Avrupalılar tarafından grip takma adı tercih ediliyordu. Bir solunum yolu hastalığı, Haziran ayında Aargua Kantonu'nu tehdit etmiş gibi görünüyordu, nüfus burun çekme, öksürme ve yorgunluk belirtileri gösteriyordu. Alman doktor Aşil Gasser, Kutsal Roma İmparatorluğu'nun üst krallıklarına yayılan, şehirlere ve "tüm insanlığa" yayılan ölümcül bir salgından bahsetmiştir
André de Burgo'nun 24 Ağustos 1510 tarihli mektupları, Avusturyalı Margaret'in babası Kutsal Roma İmparatoru I. Maximilian ile Fransa'nın Louis XII'Sİ arasındaki bir kraliyet Meclisine müdahale etmek zorunda kaldığını gösteriyor; çünkü Fransa Kralı konuşulmayacak kadar "coqueluche" hastasıydı. Grip, Kutsal Roma İmparatorluğu'ndan Kuzey Avrupa'ya, Baltık devletlerine ve batıya Fransa ve İngiltere'ye doğru yayıldı.
Fransa
Sicilya'dan hastalıkla enfekte olan denizcilerle gelen grip , Fransa Krallığı'nı Marsilya ve Nice limanları yoluyla tersanelerdeki çok uluslu kalabalığa yayıldı. Güney ve doğudan tüccarlar, hacılar ve diğer gezginler virüsü Temmuz ayında Batı Akdeniz'e yaydı. Fransız hekimler arasında "cephalie catarrhal" olarak adlandırıldı, ancak daha yaygın olarak sadece coqueluche olarak adlandırıldı Tarihçi François Eudes de Mézeray, "coqueluche" kelimesinin etimolojisinin izini, 1410'larda, hastaların bir tür keşiş cüppesi olan coqueluchons'a benzeyen başlıklar giydiği bir salgına kadar takip etti. Fransız cerrah Ambroise Paré, salgını "kalbin ve akciğerlerin daralmasıyla birlikte başın romatizmal bir rahatsızlığı" olarak tanımladı. Ağustos ayına kadar Tours'da ortaya çıktı ve yaz boyunca Fransa'da yayıldıktan sonra Eylül ayına kadar tüm ülkeyi hasta etti. Kral Louis XII'nin Kraliyet Mahkemesi tarafından istihdam edilen Fransız şair ve tarihçi Jean Bouchet, salgının "Fransa Krallığı'nın tamamında, kasabalarda olduğu kadar kırsal alanlarda da ortaya çıktığını" yazdı.
Coqueluche Fransa'daki hastaneleri doldurdu. Kral Louis XII'NİN Eylül 1510 için planlanan piskoposlar, Vaizler ve üniversite profesörleri Ulusal Meclisi, Paris'teki gribin yoğunluğu nedeniyle ertelendi.Fransa Kralı III. Henry'nin doktoru Jean Fernel (diğer adıyla Fernelius), 1557 gribini, ateş, kafada bir ağırlık ve derin öksürük belirtileri ile ortaya çıkan 1510 salgınıyla karşılaştırır. Mézeray, bunun adli işlemleri ve okulları aksattığını bildirdi. 1510 gribinin Fransa'da diğer ülkelere göre daha yaygın ve ölümcül olduğundan bahseder.
Fransa Kralı'nın yakın arkadaşı ve Danışmanı kardinal Georges D'amboise'nin, Mayıs 1510'da Lyons'a geldikten sonra sağlığının ani bir şekilde bozulmasından sonra gripten öldüğüne inanılır. Monseigneur le Ledat olarak da bilinen kardinal, 25 Mayıs'ta ölmeden önce 22 Mayıs'ta son ayinlerini yaptı. Sağlığındaki ani düşüş ve yaz başında gribin Avrupa'ya gelişi, guttan mı yoksa gripten mi öldüğü konusunda belirsizlik yarattı, ancak o yıl Ağustos ayına kadar Fransız kraliyet yazışmalarında "coqueluche" dan bahsedilmez.
İngiltere ve İrlanda
İngiliz tıp tarihçisi Charles Creighton İngiltere'de 1510 gribinin yalnızca bir yabancı kaydı olduğunu iddia etti ancak ayrıntı vermedi. Fernel ve Paré, 1510 gribinin "dünyanın hemen hemen tüm ülkelerine yayıldığını" (İspanya'nın Yeni Dünya'daki topraklarıyla ilgili olmadığını) öne sürdüler. Önceki tıp tarihçilerinin verilerini gözden geçiren geçmiş influenza pandemilerinin epidemiyolojik bir araştırması, İngiltere'nin 1510'da etkilendiğini bulmuştur ve sığırlarda bazı semptomlar rapor edilmiştir. 1510 gribinin de İrlanda'ya ulaştığı kaydedildi.
İspanya ve Portekiz
İnfluenza, İspanya, Portekiz ve İtalyan krallıkları arasındaki ticaret ve hac yollarının bağlantıları nedeniyle İtalya'dan sonra İber Yarımadası'na ulaştı. Hastalığın Kutsal Roma İmparatorluğu'na girmesiyle aynı zamanlarda Portekiz'de vakalar ortaya çıkmaya başladı. İspanyol şehirlerinin 1510 gribi tarafından "nüfustan arındırıldığı" bildirildi.
Amerika
İspanya Atlantik'in ötesine gemi filoları gönderiyor olsa da, 1510'da Yeni Dünya'yı etkileyen hiçbir grip kaydı yoktur Yeni Dünya'da kaydedilen ilk grip salgını, 1493'te Santo Domingo Adası'nı (şimdi Haiti ve Dominik Cumhuriyeti) etkilemişti. Bununla birlikte, bu 1490'larda ve 1500'lerin başlarında, İspanyolların ithal ettiği hastalıklar nedeniyle Kızılderili popülasyonlarında keskin düşüş, özellikle de çiçek hastalığı nedeniyle belgelenmiştir.
İlaç ve Tedavi
Başın ve omuzların arkasında kesik oluşturma, Avrupa'da grip için reçete edilen tedavi biçimlerinden biriydi.Paré, kan alma ve müshil gibi yaygın tedavilerin özellikle 1510'ların grip hastaları için tehlikeli olduğunu düşünüyordu. Supraorbital ağrı ve görme sorunları kokeluche'nin semptomlarıydı, bu nedenle hastalar ışığa duyarlılık nedeniyle başlık takmayı cezbedici bulmuş olabilir. Short, "Bole Armoniak, yağlı lintus, pektoral troches ve ilaçlı sular" dahil olmak üzere 1510 gribi için bazı tıbbi tedavi tarifleri verir.
1510 Gribinin Kökeni
Justus Hecker ve John Parkin, 1510 gribinin, diğer influenza pandemilerinin tarihsel doğası nedeniyle Doğu Asya'dan geldiğini varsaydılar, 1661'de Gregor Horst, 1510 gribinin Avrupa'ya ulaşmadan önce Doğu Asya'dan Afrika'ya ticaret yolları boyunca yayıldığını yazdı. İnfluenza virüsleri bazen, türler arası enfeksiyonların antijenik değişimi tetiklediği ve insanların çok az bağışıklığa sahip olduğu yeni grip türleri oluşturan insanlar ve evcil hayvanlar için su kaynaklarının yakınında büyük göçler toplandıktan sonra Asya'nın göçmen su kuşlarından sıçrar. Avrupalı tarihçiler, 1510 gribinin Avrupa'dan önce Kuzey Afrika'da ortaya çıktığını fark ettiler, bu da bazı tıp tarihçilerinin virüsün orada geliştiğini öne sürmesine yol açtı. Kuzey Afrika'nın bazı bölgeleri göçmen kuş yolları boyunca, özellikle Doğu Afrika-Batı Asya ve Karadeniz-Akdeniz yolları boyunca uzanır ve bu da onu pandemik grip virüslerinin kendiliğinden yeniden yayılmasına karşı savunmasız hale getirir. 1510 gribinin Avrupa'ya ulaşmadan önce Afrika'da yayılmak yerine, oradan kaynaklandığını gösteren hiçbir kronik veya biyolojik kanıt bulunmamaktadır.[]
Kaynakça
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p Morens (4 Aralık 2011). "Eyewitness accounts of the 1510 influenza pandemic in Europe". Lancet. 367 (9756): 1894-1895. doi:10.1016/s0140-6736(10)62204-0. (PMC) 3180818 $2. (PMID) 21155080.Morens, David; North, Michael; Taubenberger, Jeffrey (4 December 2011). "Eyewitness accounts of the 1510 influenza pandemic in Europe". Lancet. 367 (9756): 1894–1895. doi:10.1016/s0140-6736(10)62204-0. PMC 3180818. PMID 21155080.
- ^ a b Epidemiology; or, The remote cause of epidemic diseases in the animal and in the vegetable creation (İngilizce). J. and A. Churchill. 1880. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.Parkin, John (1880). Epidemiology; or, The remote cause of epidemic diseases in the animal and in the vegetable creation 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. J. and A. Churchill.
- ^ a b c The epidemics of the middle ages (İngilizce). Londra: Trübner & co. 1859. ss. 202-205. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.Hecker, Justus Friedrich Carl; Babington, Benjamin Guy (1859). The epidemics of the middle ages 4 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. London: Trübner & co. pp. 202–205.
- ^ a b c d e f g h i j Annals of Influenza or Epidemic Catarrhal Fever in Great Britain. The Sydenham Society Instituted. 1852. ss. 3-4. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Mart 2020.Thomson, Theophilus (1852). Annals of Influenza or Epidemic Catarrhal Fever in Great Britain 4 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. The Sydenham Society Instituted. pp. 3–4. Retrieved 14 March 2020.
- ^ a b Stedman, Thomas, (Ed.) (1898). Twentieth Century Practice: An International Encyclopedia of Modern Medical Science by Leading Authors of Europe and America. 15. New York: W. Wood. s. 11. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.Stedman, Thomas, ed. (1898). Twentieth Century Practice: An International Encyclopedia of Modern Medical Science by Leading Authors of Europe and America 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. 15. New York: W. Wood. p. 11.
- ^ Twentieth Century Practice: Infectious diseases (İngilizce). New York: W. Wood. 1898. s. 11. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ A General Chronological History of the Air, Weather, Seasons, Meteors, &c. in Sundry Places and Different Times: More Particularly for the Space of 250 Years : Together with Some of Their Most Remarkable Effects on Animal (especially Human) Bodies and Vegetables (İngilizce). Londra: T. Longman ... and A. Millar. 1749. s. 203. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ A. Mir (December 2009). "History of Swine Flu". JK Science. PG Department of Pharmacology, Govt Medical College, Srinagar. 8: 163. 12 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021 – ProQuest vasıtasıyla.A. Mir, Shakil (December 2009). "History of Swine Flu" 12 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. JK Science. PG Department of Pharmacology, Govt Medical College, Srinagar. 8: 163 – via ProQuest.
- ^ Influenza: An Epidemiologic Study (İngilizce). Baltimore, Maryland: American journal of hygiene. 1921. s. 157. ISBN . 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ a b Alibrandi. "When early modern Europe caught the flu. A scientific account of pandemic influenza in sixteenth century Sicily". Medicina Historica. 2: 19-25.
- ^ a b Dictionnaire encyclopédique des sciences médicales: publié sous la direction de MM. les docteurs Raige-Delorme et A. Dechambre (Fransızca). P. Asselin, S' de Labé, V. Masson et fils. 1882. s. 220. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ Potter (2001). "A history of influenza". Journal of Applied Microbiology (İngilizce). 91 (4): 572-579. doi:10.1046/j.1365-2672.2001.01492.x. ISSN 1365-2672. (PMID) 11576290.
- ^ Beveridge (1991). "The Chronicle of Influenza Epidemics". History and Philosophy of the Life Sciences. 13 (2): 223-234. (PMID) 1724803 – JSTOR vasıtasıyla.
- ^ a b Die Influenza. Ein historischer und ätiologischer Versuch ... Mit einer Vorrede von ... J. F. C. Hecker (Almanca). 1836. s. 57. 4 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.SCHWEICH, Heinrich; HECKER, Justus Friedrich Carl (1836). Die Influenza. Ein historischer und ätiologischer Versuch ... Mit einer Vorrede von ... J. F. C. Hecker 4 Aralık 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in German). p. 57.
- ^ The Journal of English and German Philology. Urbana-Champaign: University of Illinois, Urbana-Champaign. 1920. s. 513.
- ^ a b Grippe, Kamm und Eulenspiegel: Festschrift für Elmar Seebold zum 65. Geburtstag (Almanca). Walter de Gruyter. 1999. s. 244. ISBN . 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ Lettres du roi Louis XII et du cardinal Georges d'Amboise: depuis 1504 à 1514 (Fransızca). Foppens. 1712. ss. 287-288. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ a b c A History of Epidemics in Britain ... (İngilizce). Cambridge, UK: The University Press. 1891. ss. 399-400. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.Creighton, Charles (1891). A History of Epidemics in Britain ... 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Cambridge, UK: The University Press. pp. 399–400.
- ^ Dictionnaire encyclopédique des sciences médicales (Fransızca). Asselin. 1877. s. 332. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Nisan 2022.Dictionnaire encyclopédique des sciences médicales 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (in French). Asselin. 1877. p. 332.
- ^ a b
- ^ THE BRITISH AND FOREIGN MEDICAL REVIEW OF QUARTERLY JOURNAL OF PRACTICAL MEDICINE AND SURGERY (İngilizce). 1839. s. 108. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.FORBES, JOHN (1839). THE BRITISH AND FOREIGN MEDICAL REVIEW OF QUARTERLY JOURNAL OF PRACTICAL MEDICINE AND SURGERY 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. p. 108.
- ^ Abhandlung über die Grippe (Influenza) in Wien in dem Jahre 1833 (Almanca). Edl. v. Schmid. 1833. ss. 25-27. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ Traite De La Coqueluche, d'apres les Principes de la Doctrine Physiologique (Fransızca). Paris: J. B. Bailliere. 1827. s. 22. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ a b Annali delle epidemie occorse in Italia dalle prime memorie fino al 1850 scritti da Alfonso Corradi: Dal 1501 a tutto il 1600 con una tavola delle cose piu memorabili si della 1. che della 2. parte (İtalyanca). Tipi Gamberini e Parmeggiani. 1867. s. 19. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ Annalles et chronicques du pais de Laval et parties circonvoisines depuis l'an de Nostre Seigneur Ihesu-Crist 1480 jusqú à l'année 1537, avec un préambule retrospectif du temps anticque jadis (Fransızca). H. Godbert. 1857. s. 134. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ La Revue Mondial. Cambridge, MA: Harvard University. 1919. s. 262.
- ^ Morens (15 Aralık 2010). "Pandemic Influenza's 500th Anniversary". Clinical Infectious Diseases. 51 (12): 1442-1444. doi:10.1086/657429. (PMC) 3106245 $2. (PMID) 21067353.Morens, David; Taubengerger, Jeffrey; Folkers, Gregory; Fauci, Anthony (15 December 2010). "Pandemic Influenza's 500th Anniversary". Clinical Infectious Diseases. 51 (12): 1442–1444. doi:10.1086/657429. PMC 3106245. PMID 21067353.
- ^ Quintessence de l'économie politique transcendante à l'usage des électeurs et des philosophes par le baron de Münster (Fransızca). Dutertre. 1842. s. 72. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ Encyclopedia of Practical Medicine: Variolla, Vaccination, Vericella, Cholera, Erysipelas, Whooping Cough, Hay Fever (İngilizce). Saunders. 1902. s. 542. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.Encyclopedia of Practical Medicine: Variolla, Vaccination, Vericella, Cholera, Erysipelas, Whooping Cough, Hay Fever 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Saunders. 1902. p. 542.
- ^ Des Caractèrs Généraux des Affections Catarrhals Aigues (Fransızca). A. Delahaye. 1874. s. 35. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ The History of France: From the Earliest Period to the Present Time (İngilizce). Londra: London Print. and Publishing Company. 1856. ss. A.D. 1510. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ Lettres du roi Louis XII et du cardinal Georges d'Amboise: depuis 1504 à 1514 (Fransızca). Foppens. 1712. s. 233. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ The American Journal of Hygiene: Monographic series (İngilizce). Johns Hopkins Press. 1921. s. 7. 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ Influenza (İngilizce). New York: Springer Science & Business Media. 6 Aralık 2012. s. 6. ISBN . 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ a b Armies of Pestilence: The Impact of Disease on History (İngilizce). Cambridge, England: ISD LLC. 1996. ss. 196-197. ISBN . 17 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
- ^ Pandemic Influenza: Emergency Planning and Community Preparedness (İngilizce). CRC Press. 1 Ağustos 2008. s. 16. ISBN . 9 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.Ryan, Jeffrey R. (2008-08-01). Pandemic Influenza: Emergency Planning and Community Preparedness 9 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. CRC Press. p. 16. ISBN .
- ^ Morens (4 Aralık 2011). "Eyewitness accounts of the 1510 influenza pandemic in Europe". Lancet. 367 (9756): 1894-1895. doi:10.1016/s0140-6736(10)62204-0. (PMC) 3180818 $2. (PMID) 21155080.
- ^ Guerre, M.D. (Sonbahar 1988). "The Earliest American Epidemic: The Influenza of 1493". Social Science History. 12 (3): 305-325. doi:10.1017/S0145553200018599. (PMID) 11618144 – JSTOR vasıtasıyla.
- ^ "The Origin of New Flu Strains". sphweb.bumc.bu.edu (İngilizce). 15 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Mart 2020.
- ^ Baghi (1 Mayıs 2018). "Influenza: the role of the Middle East and north Africa?". The Lancet Infectious Diseases (İngilizce). 18 (5): 498. doi:10.1016/S1473-3099(18)30213-5. ISSN 1473-3099. (PMID) 29695361. 3 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Eylül 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1510 influenza pandemisi tip tarihcileri ve epidemiyologlar genel olarak kabul edildigi sekliyle ilk bolgeler arasi ve kronik influenza pandemisidir Kuzey Afrika ve Avrupa ya yayilmadan once Asya da ortaya cikmistir Grip benzeri hastaliklar Avrupa da en azindan Charlemagne den beri belgelenmistir 1357 de ilk defa influenza olarak adlandirilmistir ancak 1510 daki grip salgini matbaanin neden oldugu iletisimdeki ilerlemelerden sonra patolojik olarak tanimlanan ilk salgindir Grip bu pandemi sirasinda Fransa ve Sicilya da daha yaygin olarak coqueluche ve coccolucio olarak bilinir hale geldi ve bu cesidi erken modern Avrupa da grip icin en populer isimler haline geldi Pandemi hukumet kilise ve toplumda onemli bir aksamaya neden oldu neredeyse evrensel enfeksiyon haline geldi ve yaklasik 1 olum oranina ulasti Asya1510 gribinin Dogu Asya dan muhtemelen Cin den kaynaklandigindan suphelenilir Gregor Horst Operum medicorum tombus primus ta 1661 hastaligin Asya dan geldigini ve Orta Dogu ve Kuzey Afrika da etkili olmadan once Alman tip yazari Justus Hecker 1510 gribinin buyuk olasilikla Asya dan geldigini cunku diger griplerin tarihsel dogasindan dolayi daha yakin tarihli pandemilerden kaynaklandigini one surdu Grip Avrupa ya gelmeden once Kuzey Afrika da yayilmisti Orta Dogu Grip ticaret yollari boyunca Kuzey Afrika ya dogru yayildi Orta Dogu uzerinden guneybatiya dogru ilerledi Kudus ve Mekke gibi sik ziyaret edilen sehirlerde grip yayildi ve bu donemde cok sayida insan Misir Kuzey Afrika ve Osmanli Imparatorlugu na seyahat ediyordu Afrika1510 gribinin Avrupa dan once Afrika da yayildigi genel olarak anlasilmaktadir Grip muhtemelen Kuzey Afrika da Akdeniz uzerinden kitalari gecerek Malta ya gelmeden once yaygindi ve burada Ingiliz tip tarihcisi Thomas Short Afrika daki Melite adasinin 1510 gribinin Avrupa ya sicrama tahtasi olduguna inaniyordu Hastalik Malta ya Afrika da enfekte olan ekiplerde geldi AvrupaAvrupa nin uluslararasi seyahat edilen sehirleri ve gribin son derece bulasici dogasi Avrupa populasyonlari arasinda yayilmasini sagladi 1510 gribi Avrupa daki kraliyet mahkemelerini kilise hizmetlerini ve sosyal yasami kesintiye ugratti Cagdas tarihciler ve onlarin belgelerini okuyanlar tum populasyonlarin bir kerede nasil hastaliga maruz kaldigini gozlemlediler Hastalik bu tur salginlarin yildizlar veya soguk alginligi gibi etkilerden kaynaklandigi inancindan dolayi ilk olarak influenza etki adini aldi Torino profesoru Francisco Vallerioli diger adiyla Valleriola 1510 gribinin Nefes darligi ve ses kisikligi ve titreme baslangici seklinde belirtileri oldugunu yazar Valleriola gibi doktorlar 1510 gribini cocuklar ve kanamasi olanlar icin daha olumcul olarak tanimladilar Avukat Francesco Muralto hastaligin bir gunde bin kisiden 10 unu oldurdugunu ve yaklasik 1 lik bir olum oranina ulastigini belirtti Sicilya ve Italyan Kralliklari Grip Malta dan Sicilya ya geldi ve hizla Italya kiyilarina yayildi Ilk grip vakalari Malta dan enfekte ticaret gemilerinin gelmesinden sonra Temmuzcivarinda Sicilya da gorulmeye basladi Sicilya da genellikle hastalarin giydigi baslik anlaminda coccolucio kukuleta olarak adlandirildi Grip Kutsal Roma Imparatorlugu ndan Kuzey Avrupa ya Baltik devletlerine batiya Fransa ve Ingiltere ye dogru yayildi Emilia Romagna da Tommasino de Bianchi Modena nin ilk vakalarinin 13 Temmuz 1510 da duzeldigini kaydederek hastaligi uc gun suren buyuk bir ates ve bas agrisiyla birlikte bir hastalik ortaya cikar sekiz gun suren korkunc bir oksuruk kalir ve sonra hastalar iyilesir seklinde tarif eder Bu veriler bir ila dort gunluk kulucka suresi olan ilk grip vakalarinin Haziran ayi sonlarinda veya Temmuz ayi baslarinda Emilia Romagna bolgesinde belirti gosterdigini bildirmektedir Papa II Julius Roma ve Vatikan daki salginlari Tanri nin gazabina bagladi Orta Avrupa Asil Gasser yukari Almanya da bir nezle hummasi salginindan bahseder Grip Alpler den Isvicre ye ve Kutsal Roma Imparatorlugu na yayildi Isvicre de Mellingen tarihcisi Anton Tegenfeldtarafindan das Gruppie olarak adlandirildigi belgelenmistir o zamanlar Almanca konusan Avrupalilar tarafindan grip takma adi tercih ediliyordu Bir solunum yolu hastaligi Haziran ayinda Aargua Kantonu nu tehdit etmis gibi gorunuyordu nufus burun cekme oksurme ve yorgunluk belirtileri gosteriyordu Alman doktor Asil Gasser Kutsal Roma Imparatorlugu nun ust kralliklarina yayilan sehirlere ve tum insanliga yayilan olumcul bir salgindan bahsetmistir Andre de Burgo nun 24 Agustos 1510 tarihli mektuplari Avusturyali Margaret in babasi Kutsal Roma Imparatoru I Maximilian ile Fransa nin Louis XII SI arasindaki bir kraliyet Meclisine mudahale etmek zorunda kaldigini gosteriyor cunku Fransa Krali konusulmayacak kadar coqueluche hastasiydi Grip Kutsal Roma Imparatorlugu ndan Kuzey Avrupa ya Baltik devletlerine ve batiya Fransa ve Ingiltere ye dogru yayildi Fransa Once Fransa nin guney liman kentlerine ardindan batiya dogru Alpler den Paris e yayildi Sicilya dan hastalikla enfekte olan denizcilerle gelen grip Fransa Kralligi ni Marsilya ve Nice limanlari yoluyla tersanelerdeki cok uluslu kalabaliga yayildi Guney ve dogudan tuccarlar hacilar ve diger gezginler virusu Temmuz ayinda Bati Akdeniz e yaydi Fransiz hekimler arasinda cephalie catarrhal olarak adlandirildi ancak daha yaygin olarak sadece coqueluche olarak adlandirildi Tarihci Francois Eudes de Mezeray coqueluche kelimesinin etimolojisinin izini 1410 larda hastalarin bir tur kesis cuppesi olan coqueluchons a benzeyen basliklar giydigi bir salgina kadar takip etti Fransiz cerrah Ambroise Pare salgini kalbin ve akcigerlerin daralmasiyla birlikte basin romatizmal bir rahatsizligi olarak tanimladi Agustos ayina kadar Tours da ortaya cikti ve yaz boyunca Fransa da yayildiktan sonra Eylul ayina kadar tum ulkeyi hasta etti Kral Louis XII nin Kraliyet Mahkemesi tarafindan istihdam edilen Fransiz sair ve tarihci Jean Bouchet salginin Fransa Kralligi nin tamaminda kasabalarda oldugu kadar kirsal alanlarda da ortaya ciktigini yazdi Coqueluche Fransa daki hastaneleri doldurdu Kral Louis XII NIN Eylul 1510 icin planlanan piskoposlar Vaizler ve universite profesorleri Ulusal Meclisi Paris teki gribin yogunlugu nedeniyle ertelendi Fransa Krali III Henry nin doktoru Jean Fernel diger adiyla Fernelius 1557 gribini ates kafada bir agirlik ve derin oksuruk belirtileri ile ortaya cikan 1510 salginiyla karsilastirir Mezeray bunun adli islemleri ve okullari aksattigini bildirdi 1510 gribinin Fransa da diger ulkelere gore daha yaygin ve olumcul oldugundan bahseder Francois Eudes de Mezeray 1510 gribini tanimlayan orijinal belgelere erisebildi Fransa Krali nin yakin arkadasi ve Danismani kardinal Georges D amboise nin Mayis 1510 da Lyons a geldikten sonra sagliginin ani bir sekilde bozulmasindan sonra gripten oldugune inanilir Monseigneur le Ledat olarak da bilinen kardinal 25 Mayis ta olmeden once 22 Mayis ta son ayinlerini yapti Sagligindaki ani dusus ve yaz basinda gribin Avrupa ya gelisi guttan mi yoksa gripten mi oldugu konusunda belirsizlik yaratti ancak o yil Agustos ayina kadar Fransiz kraliyet yazismalarinda coqueluche dan bahsedilmez Ingiltere ve Irlanda Ingiliz tip tarihcisi Charles Creighton Ingiltere de 1510 gribinin yalnizca bir yabanci kaydi oldugunu iddia etti ancak ayrinti vermedi Fernel ve Pare 1510 gribinin dunyanin hemen hemen tum ulkelerine yayildigini Ispanya nin Yeni Dunya daki topraklariyla ilgili olmadigini one surduler Onceki tip tarihcilerinin verilerini gozden geciren gecmis influenza pandemilerinin epidemiyolojik bir arastirmasi Ingiltere nin 1510 da etkilendigini bulmustur ve sigirlarda bazi semptomlar rapor edilmistir 1510 gribinin de Irlanda ya ulastigi kaydedildi Ispanya ve Portekiz Grip Alpler e ulastigi sirada Ispanya ve Portekiz e de sicradi Influenza Ispanya Portekiz ve Italyan kralliklari arasindaki ticaret ve hac yollarinin baglantilari nedeniyle Italya dan sonra Iber Yarimadasi na ulasti Hastaligin Kutsal Roma Imparatorlugu na girmesiyle ayni zamanlarda Portekiz de vakalar ortaya cikmaya basladi Ispanyol sehirlerinin 1510 gribi tarafindan nufustan arindirildigi bildirildi AmerikaGrip daha once 1493 te Santo Domingo Adasi na agir sonuclarla saldirmisti Art arda gelen salginlarin neden oldugu orta Meksika daki nufus dususunun grafigi Ispanya Atlantik in otesine gemi filolari gonderiyor olsa da 1510 da Yeni Dunya yi etkileyen hicbir grip kaydi yoktur Yeni Dunya da kaydedilen ilk grip salgini 1493 te Santo Domingo Adasi ni simdi Haiti ve Dominik Cumhuriyeti etkilemisti Bununla birlikte bu 1490 larda ve 1500 lerin baslarinda Ispanyollarin ithal ettigi hastaliklar nedeniyle Kizilderili populasyonlarinda keskin dusus ozellikle de cicek hastaligi nedeniyle belgelenmistir Ilac ve TedaviBasin ve omuzlarin arkasinda kesik olusturma Avrupa da grip icin recete edilen tedavi bicimlerinden biriydi Pare kan alma ve mushil gibi yaygin tedavilerin ozellikle 1510 larin grip hastalari icin tehlikeli oldugunu dusunuyordu Supraorbital agri ve gorme sorunlari kokeluche nin semptomlariydi bu nedenle hastalar isiga duyarlilik nedeniyle baslik takmayi cezbedici bulmus olabilir Short Bole Armoniak yagli lintus pektoral troches ve ilacli sular dahil olmak uzere 1510 gribi icin bazi tibbi tedavi tarifleri verir 1510 Gribinin KokeniJustus Hecker ve John Parkin 1510 gribinin diger influenza pandemilerinin tarihsel dogasi nedeniyle Dogu Asya dan geldigini varsaydilar 1661 de Gregor Horst 1510 gribinin Avrupa ya ulasmadan once Dogu Asya dan Afrika ya ticaret yollari boyunca yayildigini yazdi Influenza virusleri bazen turler arasi enfeksiyonlarin antijenik degisimi tetikledigi ve insanlarin cok az bagisikliga sahip oldugu yeni grip turleri olusturan insanlar ve evcil hayvanlar icin su kaynaklarinin yakininda buyuk gocler toplandiktan sonra Asya nin gocmen su kuslarindan sicrar Avrupali tarihciler 1510 gribinin Avrupa dan once Kuzey Afrika da ortaya ciktigini fark ettiler bu da bazi tip tarihcilerinin virusun orada gelistigini one surmesine yol acti Kuzey Afrika nin bazi bolgeleri gocmen kus yollari boyunca ozellikle Dogu Afrika Bati Asya ve Karadeniz Akdeniz yollari boyunca uzanir ve bu da onu pandemik grip viruslerinin kendiliginden yeniden yayilmasina karsi savunmasiz hale getirir 1510 gribinin Avrupa ya ulasmadan once Afrika da yayilmak yerine oradan kaynaklandigini gosteren hicbir kronik veya biyolojik kanit bulunmamaktadir kaynak belirtilmeli Kaynakca a b c d e f g h i j k l m n o p Morens 4 Aralik 2011 Eyewitness accounts of the 1510 influenza pandemic in Europe Lancet 367 9756 1894 1895 doi 10 1016 s0140 6736 10 62204 0 PMC 3180818 2 PMID 21155080 Morens David North Michael Taubenberger Jeffrey 4 December 2011 Eyewitness accounts of the 1510 influenza pandemic in Europe Lancet 367 9756 1894 1895 doi 10 1016 s0140 6736 10 62204 0 PMC 3180818 PMID 21155080 a b Epidemiology or The remote cause of epidemic diseases in the animal and in the vegetable creation Ingilizce J and A Churchill 1880 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Parkin John 1880 Epidemiology or The remote cause of epidemic diseases in the animal and in the vegetable creation 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi J and A Churchill a b c The epidemics of the middle ages Ingilizce Londra Trubner amp co 1859 ss 202 205 4 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Hecker Justus Friedrich Carl Babington Benjamin Guy 1859 The epidemics of the middle ages 4 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi London Trubner amp co pp 202 205 a b c d e f g h i j Annals of Influenza or Epidemic Catarrhal Fever in Great Britain The Sydenham Society Instituted 1852 ss 3 4 4 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 14 Mart 2020 Thomson Theophilus 1852 Annals of Influenza or Epidemic Catarrhal Fever in Great Britain 4 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi The Sydenham Society Instituted pp 3 4 Retrieved 14 March 2020 a b Stedman Thomas Ed 1898 Twentieth Century Practice An International Encyclopedia of Modern Medical Science by Leading Authors of Europe and America 15 New York W Wood s 11 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Stedman Thomas ed 1898 Twentieth Century Practice An International Encyclopedia of Modern Medical Science by Leading Authors of Europe and America 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi 15 New York W Wood p 11 Twentieth Century Practice Infectious diseases Ingilizce New York W Wood 1898 s 11 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 A General Chronological History of the Air Weather Seasons Meteors amp c in Sundry Places and Different Times More Particularly for the Space of 250 Years Together with Some of Their Most Remarkable Effects on Animal especially Human Bodies and Vegetables Ingilizce Londra T Longman and A Millar 1749 s 203 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 A Mir December 2009 History of Swine Flu JK Science PG Department of Pharmacology Govt Medical College Srinagar 8 163 12 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 ProQuest vasitasiyla A Mir Shakil December 2009 History of Swine Flu 12 Haziran 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi JK Science PG Department of Pharmacology Govt Medical College Srinagar 8 163 via ProQuest Influenza An Epidemiologic Study Ingilizce Baltimore Maryland American journal of hygiene 1921 s 157 ISBN 9780598840387 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 a b Alibrandi When early modern Europe caught the flu A scientific account of pandemic influenza in sixteenth century Sicily Medicina Historica 2 19 25 a b Dictionnaire encyclopedique des sciences medicales publie sous la direction de MM les docteurs Raige Delorme et A Dechambre Fransizca P Asselin S de Labe V Masson et fils 1882 s 220 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Potter 2001 A history of influenza Journal of Applied Microbiology Ingilizce 91 4 572 579 doi 10 1046 j 1365 2672 2001 01492 x ISSN 1365 2672 PMID 11576290 Beveridge 1991 The Chronicle of Influenza Epidemics History and Philosophy of the Life Sciences 13 2 223 234 PMID 1724803 JSTOR vasitasiyla a b Die Influenza Ein historischer und atiologischer Versuch Mit einer Vorrede von J F C Hecker Almanca 1836 s 57 4 Aralik 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 SCHWEICH Heinrich HECKER Justus Friedrich Carl 1836 Die Influenza Ein historischer und atiologischer Versuch Mit einer Vorrede von J F C Hecker 4 Aralik 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi in German p 57 The Journal of English and German Philology Urbana Champaign University of Illinois Urbana Champaign 1920 s 513 a b Grippe Kamm und Eulenspiegel Festschrift fur Elmar Seebold zum 65 Geburtstag Almanca Walter de Gruyter 1999 s 244 ISBN 978 3 11 015617 1 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Lettres du roi Louis XII et du cardinal Georges d Amboise depuis 1504 a 1514 Fransizca Foppens 1712 ss 287 288 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 a b c A History of Epidemics in Britain Ingilizce Cambridge UK The University Press 1891 ss 399 400 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Creighton Charles 1891 A History of Epidemics in Britain 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Cambridge UK The University Press pp 399 400 Dictionnaire encyclopedique des sciences medicales Fransizca Asselin 1877 s 332 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Nisan 2022 Dictionnaire encyclopedique des sciences medicales 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi in French Asselin 1877 p 332 a b THE BRITISH AND FOREIGN MEDICAL REVIEW OF QUARTERLY JOURNAL OF PRACTICAL MEDICINE AND SURGERY Ingilizce 1839 s 108 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 FORBES JOHN 1839 THE BRITISH AND FOREIGN MEDICAL REVIEW OF QUARTERLY JOURNAL OF PRACTICAL MEDICINE AND SURGERY 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi p 108 Abhandlung uber die Grippe Influenza in Wien in dem Jahre 1833 Almanca Edl v Schmid 1833 ss 25 27 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Traite De La Coqueluche d apres les Principes de la Doctrine Physiologique Fransizca Paris J B Bailliere 1827 s 22 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 a b Annali delle epidemie occorse in Italia dalle prime memorie fino al 1850 scritti da Alfonso Corradi Dal 1501 a tutto il 1600 con una tavola delle cose piu memorabili si della 1 che della 2 parte Italyanca Tipi Gamberini e Parmeggiani 1867 s 19 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Annalles et chronicques du pais de Laval et parties circonvoisines depuis l an de Nostre Seigneur Ihesu Crist 1480 jusqu a l annee 1537 avec un preambule retrospectif du temps anticque jadis Fransizca H Godbert 1857 s 134 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 La Revue Mondial Cambridge MA Harvard University 1919 s 262 Morens 15 Aralik 2010 Pandemic Influenza s 500th Anniversary Clinical Infectious Diseases 51 12 1442 1444 doi 10 1086 657429 PMC 3106245 2 PMID 21067353 Morens David Taubengerger Jeffrey Folkers Gregory Fauci Anthony 15 December 2010 Pandemic Influenza s 500th Anniversary Clinical Infectious Diseases 51 12 1442 1444 doi 10 1086 657429 PMC 3106245 PMID 21067353 Quintessence de l economie politique transcendante a l usage des electeurs et des philosophes par le baron de Munster Fransizca Dutertre 1842 s 72 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Encyclopedia of Practical Medicine Variolla Vaccination Vericella Cholera Erysipelas Whooping Cough Hay Fever Ingilizce Saunders 1902 s 542 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Encyclopedia of Practical Medicine Variolla Vaccination Vericella Cholera Erysipelas Whooping Cough Hay Fever 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Saunders 1902 p 542 Des Caracters Generaux des Affections Catarrhals Aigues Fransizca A Delahaye 1874 s 35 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 The History of France From the Earliest Period to the Present Time Ingilizce Londra London Print and Publishing Company 1856 ss A D 1510 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Lettres du roi Louis XII et du cardinal Georges d Amboise depuis 1504 a 1514 Fransizca Foppens 1712 s 233 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 The American Journal of Hygiene Monographic series Ingilizce Johns Hopkins Press 1921 s 7 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Influenza Ingilizce New York Springer Science amp Business Media 6 Aralik 2012 s 6 ISBN 978 1 4684 5239 6 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 a b Armies of Pestilence The Impact of Disease on History Ingilizce Cambridge England ISD LLC 1996 ss 196 197 ISBN 978 0 7188 4816 3 17 Haziran 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Pandemic Influenza Emergency Planning and Community Preparedness Ingilizce CRC Press 1 Agustos 2008 s 16 ISBN 978 1 4200 6088 1 9 Eylul 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021 Ryan Jeffrey R 2008 08 01 Pandemic Influenza Emergency Planning and Community Preparedness 9 Eylul 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi CRC Press p 16 ISBN 978 1 4200 6088 1 Morens 4 Aralik 2011 Eyewitness accounts of the 1510 influenza pandemic in Europe Lancet 367 9756 1894 1895 doi 10 1016 s0140 6736 10 62204 0 PMC 3180818 2 PMID 21155080 Guerre M D Sonbahar 1988 The Earliest American Epidemic The Influenza of 1493 Social Science History 12 3 305 325 doi 10 1017 S0145553200018599 PMID 11618144 JSTOR vasitasiyla The Origin of New Flu Strains sphweb bumc bu edu Ingilizce 15 Subat 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Mart 2020 Baghi 1 Mayis 2018 Influenza the role of the Middle East and north Africa The Lancet Infectious Diseases Ingilizce 18 5 498 doi 10 1016 S1473 3099 18 30213 5 ISSN 1473 3099 PMID 29695361 3 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Eylul 2021