Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1798 İrlanda Ayaklanması (İrlandaca: Éirí Amach 1798) veya Birleşik İrlandalılar Ayaklanması (İrlandaca: Éirí Amach na nÉireannach Aontaithe), 1798 yılında İrlanda’daki Büyük Britanya egemenliğine karşı aylarca süren ayaklanmadır. Ayaklanmanın ardındaki temel örgütlü güç Birleşik İrlandalılar Örgütü adlı gruptu. Grup Amerikan ve Fransız Devrimlerinin bağımsızlıkçı ve devrimci ideallerinden etkilenmiştir.
| 1798 İrlanda Ayaklanması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Birleşik İrlandalılar Örgütünün simgesi Equality - It is new strung and shall be heard | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
 Birleşik İrlanda Fransa | |||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Edward FitzGerald |  | ||||||
| Güçler | |||||||
| yaklaşık 50.000 İrlandalı yaklaşık 1.000 Fransız | yaklaşık 30.000 İngiliz yaklaşık 40.000 İrlandalı milis yaklaşık 25.000 yeoman | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| yaklaşık 10.000-40.000 ölü | yaklaşık 2.000 ölü | ||||||
Öncesi
1688 yılında III. William tarafından tahttan indirilen İngiltere kralı II. James 1690 yılı Temmuz ayındaki Boyne Muharebesinde kesin olarak yenildikten sonra James’e destek veren İrlanda, Katolik olmasına rağmen Protestanlık esaslarına göre Britanya tarafından yönetilmeye başlandı. 18. yüzyılın sonlarına doğru Amerikan Devriminin örneğinden hareketle bazı İrlandalı yöneticiler Katolik toplumun Britanya’dan bazı haklar alması gerektiğini ileri sürerler. Bu reform yanlıları adada bulunan ancak gerekli mal varlığına sahip olmayan Protestanlar tarafından da desteklenir.
Amerika Devrimi sırasında Fransa’ya karşı da savaşan Britanya, İngiltere’nin olası bir Fransız işgalinden korunması için İrlandalıları silah altına çağırır. 1782 yılında kurulan İrlandalı alayları Britanya için önemli bir silahlı güç haline geldiği için İrlandalıların bazı hak talepleri yerine getirilmeye başlanır. önderliğindeki İrlanda Yurtsever Partisinin de çabalarıyla 1793 yılında İngiltere Parlamentosu mal varlığını kanıtlayabilen Katoliklere oy hakkı tanırken, İrlandalı Katoliklerin devlet görevlerine atanmaları veya seçilmelerini yasaklar. Adada bu gelişmeler yaşanırken Katolik bir ülke olan Fransa’da meydana gelen devrim bağımsızlık yanlılarını heyecanlandıracaktır.
İrlanda örgütleri
İrlanda’da reform ihtiyacını dile getiren örgütlerden birisi de 1791 yılında Belfast’taki Protestan liberal aydınların kurduğu Birleşik İrlandalılar Örgütüydü. Örgüt dini ayrımları aşarak bünyesinde Katoliklerin yanı sıra Protestanlığın farklı kolları olan Metodizm ve Presbiteryan inancına sahip olanları da kapsar. Örgüt, Britanya yanlısı İrlanda Parlamentosunun vermeye niyeti olmayan reformları talep eder. Fransız Devriminin güçlenmeye başladığı dönemde ve özellikle 1793 yılında kral XVI. Louis’nin idam edilmesinin ardından İngiltere ile çıkan savaş sırasında örgüt yeraltına çekilmek zorunda kalır.
Kırda örgütlenmesine rağmen örgüt Fransa devrimci hükûmetinden askeri destek almadan ayaklanmama kararı alır. Örgütün önde gelen isimlerinden Fransızlarla görüşmek üzere ABD’ye gider.
1796 çıkarma girişimi
Tone'nin girişimleri başarılı olur ve Fransız General Lazare Hoche komutasında 15 bin Fransız askeri 1796 yılının Aralık ayında İrlanda’ya çıkartma yapmak için yola çıkarlar. Britanya Donanmasına yakalanmayan filo çok kötü hava şartları yüzünden kıyıya çıkamaz. Fransız askerleri geri dönüş yolunda kayıplar verse de Fransa’ya dönebileceklerdir.
Baskı rejimi
Adadaki Britanya idaresi gelişmeler üzerine 2 Mart 1797 tarihinde itibaren sıkıyönetim ilan eder. Britanya idaresinin Katolik, Protestan ayrımı yapmadan tüm İrlandalılara uyguladığı baskı, işkence, ev yakma ve idam uygulamaları İrlandalıları birleştiren önemli bir etken olur.
Buna rağmen dini ayrımları körükleyerek amaçlarına ulaşmak isteyen Britanyalılar Protestanlar arasında İngiliz yanlısı örgütler oluşturmaya başlayarak İrlandalıları bölmeye çalışırlar.
1798 yılına gelindiğinde Birleşik İrlandalılar örgütü Dublin başta olmak üzere tüm adada ciddi kovuşturmaya uğramaktadır. Ülkedeki sıkıyönetim artık örgütü hareketsiz bırakmakta ve artık her şey tükenmeden ayaklanmaya zorluyordu. ve Edward FitzGerald gibi önderlerin bastırmasıyla 23 Mayıs günü Fransız yardımı olmaksızın ayaklanma kararı alınır.
Ayaklanma patlak veriyor
Esas plan önce Dublin’in alınması sonrasında da çevre eyaletlerin alınmasıydı. Ancak örgütün içine iyice sızmış durumda olan İngiliz istihbaratı ayaklanma öncesinde silahı İrlandalıların toplanma bölgelerine askeri yığınak yapmıştır. Ayaklanma bölgelerindeki yığınağı gören ayaklanmacılar paniğe kapılıp kaçacak ve silahlarını geride bırakacaktır.
Dublin’deki ayaklanma başarısız olsa da çevre eyaletler planlandığı gibi ayaklanacak ve çarpışmalar başlayacaktır. Özellikle ’de yoğun çarpışmalar yaşanacak ve eyaletin çoğunda ayaklanma başarı kazanacaktır. Ancak , gibi eyaletlerde yaşanan başarısızlıklar önemli olacaktır. Britanya yanlısı olarak örgütlenen İrlandalılar ise ayaklanma haberlerinin ardından şüpheli gördükleri İrlandalı önderleri gizli örgüte üye olma suçlamasıyla yakalarak öldürmeye başlayacaklardır. Bu tür bir uygulamayla yaklanan asilzade de idam edilecektir.
Yayılan ayaklanma ve son
’da ayaklanma kırsal bölgede sürecek olan kanlı bir gerilla savaşına evrilecektir. Antrim’de ise önderliğindeki ayaklanmacılar kısa süreliğine de olsa eyalette iktidarı ele geçireceklerdir. Down’da ise komutasındaki İrlandalılar ilk aşamada kazandıkları başarıya rağmen ’nde yenileceklerdir.
Güneyde ise ’daki başarıların ardından yaşanan ve Muharebelerindeki yenilgiler belirleyici olur.
Ayaklanma için belirleyici muharebe ise 21 Haziran 1798 günü olan olur. Yaklaşık 20 bin İrlandalının katıldığı muharebede İngilizler topçu birliklerinin ve deneyimli piyadelerinin sayesinde galip gelirler. Bundan sonra da az sayıda muharebe yaşanacak ancak Vinegar Hill mağlubiyeti belirleyici olacaktır.
Savaş suçları
Ayaklanma doğası gereği adada neredeyse bir iç savaşın yaşanmasına yol açtı. Özellikle İngiliz yanlısı İrlandalılar ile bağımsızlık yanlısı İrlandalılar arasında katliama dönüşen çatışmalar yaşanmıştır. Ayrıca nesiller boyu biriken Katolik–Protestan çekişmesi bu dönemde etkili olmuştur.
İngilizler
İngiliz galibiyetiyle sonuçlanan her muharebenin ardından yaralı ve esir İrlandalıların öldürülmesi yaygın uygulama haline gelmiştir. Ayrıca İngilizler özellikle Katliamında İrlandalılara tarifsiz işkenceler yapmış, hatta insanları diri diri yakmışlardır.
İrlandalılar
İrlandalılar daha sınırlı sayıda savaş suçu işlemişlerdir. Bu tür olaylar genelde Wexford eyaletinden görülmüş ve İngilizlerle işbirliği yapan İrlandalılar çoğunlukla cezalandırılmış ve esir alınan işbirlikçi İrlandalılar öldürülmüştür. Bu tür olaylar nadiren de olsa Protestanların cezalandırılmasına yol açmıştır.
Fransız müdahalesi
22 Ağustos günü, asıl ayaklanmanın bastırılmasının iki ay ardından Fransız General komutasındaki yaklaşık 1.000 asker adanın kuzeybatısındaki Kilcummin’de karaya çıkar. Onlara katılan 5 bin İrlandalı’yla beraber ilerleyen kuvvet ’nde İngilizleri yener. Ancak 8 Eylül 1798 günü ’nde yenilen kuvvet ayaklanmanın sonunu işaret eder. Esir alınan Fransız askerleri İngiliz askerleriyle takas edilse de İrlandalı esirler asi sayıldıkları için öldürülecektir. Bağımsızlık mücadelesinde Fransa tarafından verilen destek İrlandalılar tarafından nesiller boyu hatırlanacaktır.
12 Ekim günü 3 bin Fransız askeriyle birlikte karaya çıkmak isteyen Wolfe tone açıklarında Kraliyet Donanması tarafından fark edilir. 3 saat süren deniz muharebeden sonra Fransız birlikleri İrlanda’ya çıkamadan teslim olur. Tutuklanarak Dublin’e götürülen ve buradaki mahkemede suçlu bulunan Tone idam edilmek üzereyken kendi boğazını keserek intihar eder.
Sonuçları
1798 yılının ardından irili ufaklı direnişçi gruplar kırsal bölgelerde varlığını sürdürecektir. Son ayaklanma girişimi 1803 yılında tarafından yapılsa da kısa sürede bastırılır. Direnişçilerin sonuncusu 1804 yılı Şubat ayında ele geçirilen grubu sayılır.
1800 yılında yasalaşan ve 1 Ocak 1801 tarihinden itibaren yürürlüğe giren birlik yasasıyla ayaklanmanın sebepleri ortadan kaldırılmaya çalışılır. Bu tarihten sonra İrlanda’da İngiliz egemenliğine karşı muhalif hareket daha çok dini hattan ilerleyecek ve tarif edilecek, Birleşik İrlandalılar Örgütünün attığı temeller ancak 20. yüzyılda tekrar inşa edilebilecektir.
Geleneği
1798 Ayaklanması İrlanda tarihinde kitlesel şiddetin en yoğun olarak ortaya çıktığı tarihsel dönemlerin başında gelir. Üç ay gibi kısa bir süre içinde binlerce asker ve sivil hayatını kaybetmiş, yine binlerce İrlandalı hapishanelerde öldürülmüştür.
Ayaklanma sırasında iki taraf da savaş suçu işlemiş olsa da bunlar çoğunlukla İngilizler tarafından gerçekleştirilmiştir.
Ayaklanmanın bastırılmasının ardından yazılan tarihi değerlendirmeler genellikle İngiliz yanlısı olmuş, ayaklanmanın Katolik unsurları gereğinden çok abartılmıştır. Bu yanlış durum ayaklanma sırasında İngilizlerle işbirliği yapmış olan İrlanda Katolik Kilisesi’nin işine gelmiş ve 20. yüzyılda yeniden uyanan İrlanda milliyetçiliğinde Katolikliğe vurgu yapılmış, İrlanda’nın bağımsızlığı için savaşan Protestanlar unutturulmuştur.
Kuzey İrlanda’daki barış görüşmeleri kapsamında 1998 yılında imzalanan görüşmelerinde ayaklanmanın dini ayrılıkları örten ve demokratik ideallerle örtüşen yanına vurgu yapılmıştır.
Popüler kültüre etkileri
Bernard Cornwell’in Sharpe's Battle adıyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde 1798 Ayaklanması’ndan görece kısa bir süre sonra Britanya Ordusu içinde görev yapan İrlandalıların Birleşik Krallık’a bağlılıkları ve bununla ilgili olaylar ele alınır.
Kaynakça
- ^ 1802 yılında ailesi tarafından yazılan olayın ayrıntıları 23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 14 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
- ^ Thomas Packenham, The Year of Liberty, 1969 s.392
- ^ Thomas Bartlett, Clemency and Compensation, the treatment of defeated rebels and sufering loyalists after the 1798 rebellion, in Revolution, Counter-Revolution and Union, Ireland in the 1790s, Jim Smyth editörlüğünde, Cambridge, 2000, s.100
- ^ Patrick F. Kavanagh, A Popular History of the Insurrection of 1798, 1880
- ^ Filmin tanıtım sitesinden 24 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce) 14 Kasım 2010 tarihinde erişilmiştir
Konuyla ilgili yazılan eserler
- Thomas Bartlett, Kevin Dawson, Daire Keogh, Rebellion, Dublin 1998
- W. Tone, The Life of T. W. Tone, Gales & Seaton, Washington 1826
- James Smyth, The Men of No Property: Irish Radicals and Popular Politics in the late 18th century, Macmillan, 1992
- Miles Byrne, Memoirs
- T. Packenham, The Year of Liberty, Londra, 1969
- Kevin Whelan, The Tree of Liberty: Radicals, Catholicism and the Construction of Irish Identity, 1760-1830, Cork, Cork University Press, 1996
- J.B Gordon, History of the Rebellion in Ireland in the year 1798, 1801
- Edward Hay, History of the Insurrection of County Wexford, 1803
- H.F.B Wheeler & A.M Broadley The war in Wexford: an account of the rebellion in the south of Ireland in 1798, told from original documents, 1910
- Richard Musgrave, Memoirs of the different rebellions in Ireland, 1801
- C. Dickson, The Wexford Rising in 1798: its causes and course, 1955
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1798 Irlanda Ayaklanmasi Irlandaca Eiri Amach 1798 veya Birlesik Irlandalilar Ayaklanmasi Irlandaca Eiri Amach na nEireannach Aontaithe 1798 yilinda Irlanda daki Buyuk Britanya egemenligine karsi aylarca suren ayaklanmadir Ayaklanmanin ardindaki temel orgutlu guc Birlesik Irlandalilar Orgutu adli gruptu Grup Amerikan ve Fransiz Devrimlerinin bagimsizlikci ve devrimci ideallerinden etkilenmistir 1798 Irlanda AyaklanmasiBirlesik Irlandalilar Orgutunun simgesi Equality It is new strung and shall be heardTarih23 Mayis 23 Eylul 1798BolgeIrlandaSonucAyaklanma bastirildi Britanya zaferiTaraflarBirlesik Irlanda FransaBuyuk Britanya Irlanda KralligiKomutanlar ve liderlerEdward FitzGeraldGucleryaklasik 50 000 Irlandali yaklasik 1 000 Fransizyaklasik 30 000 Ingiliz yaklasik 40 000 Irlandali milis yaklasik 25 000 yeomanKayiplaryaklasik 10 000 40 000 oluyaklasik 2 000 oluOncesi1688 yilinda III William tarafindan tahttan indirilen Ingiltere krali II James 1690 yili Temmuz ayindaki Boyne Muharebesinde kesin olarak yenildikten sonra James e destek veren Irlanda Katolik olmasina ragmen Protestanlik esaslarina gore Britanya tarafindan yonetilmeye baslandi 18 yuzyilin sonlarina dogru Amerikan Devriminin orneginden hareketle bazi Irlandali yoneticiler Katolik toplumun Britanya dan bazi haklar almasi gerektigini ileri surerler Bu reform yanlilari adada bulunan ancak gerekli mal varligina sahip olmayan Protestanlar tarafindan da desteklenir Amerika Devrimi sirasinda Fransa ya karsi da savasan Britanya Ingiltere nin olasi bir Fransiz isgalinden korunmasi icin Irlandalilari silah altina cagirir 1782 yilinda kurulan Irlandali alaylari Britanya icin onemli bir silahli guc haline geldigi icin Irlandalilarin bazi hak talepleri yerine getirilmeye baslanir onderligindeki Irlanda Yurtsever Partisinin de cabalariyla 1793 yilinda Ingiltere Parlamentosu mal varligini kanitlayabilen Katoliklere oy hakki tanirken Irlandali Katoliklerin devlet gorevlerine atanmalari veya secilmelerini yasaklar Adada bu gelismeler yasanirken Katolik bir ulke olan Fransa da meydana gelen devrim bagimsizlik yanlilarini heyecanlandiracaktir Irlanda orgutleriIrlanda da reform ihtiyacini dile getiren orgutlerden birisi de 1791 yilinda Belfast taki Protestan liberal aydinlarin kurdugu Birlesik Irlandalilar Orgutuydu Orgut dini ayrimlari asarak bunyesinde Katoliklerin yani sira Protestanligin farkli kollari olan Metodizm ve Presbiteryan inancina sahip olanlari da kapsar Orgut Britanya yanlisi Irlanda Parlamentosunun vermeye niyeti olmayan reformlari talep eder Fransiz Devriminin guclenmeye basladigi donemde ve ozellikle 1793 yilinda kral XVI Louis nin idam edilmesinin ardindan Ingiltere ile cikan savas sirasinda orgut yeraltina cekilmek zorunda kalir Kirda orgutlenmesine ragmen orgut Fransa devrimci hukumetinden askeri destek almadan ayaklanmama karari alir Orgutun onde gelen isimlerinden Fransizlarla gorusmek uzere ABD ye gider 1796 cikarma girisimiBasarisiz cikartma girisimiyle dalga gecen 1797 yilina ait bir Ingiliz karikaturu Tone nin girisimleri basarili olur ve Fransiz General Lazare Hoche komutasinda 15 bin Fransiz askeri 1796 yilinin Aralik ayinda Irlanda ya cikartma yapmak icin yola cikarlar Britanya Donanmasina yakalanmayan filo cok kotu hava sartlari yuzunden kiyiya cikamaz Fransiz askerleri geri donus yolunda kayiplar verse de Fransa ya donebileceklerdir Baski rejimiAdadaki Britanya idaresi gelismeler uzerine 2 Mart 1797 tarihinde itibaren sikiyonetim ilan eder Britanya idaresinin Katolik Protestan ayrimi yapmadan tum Irlandalilara uyguladigi baski iskence ev yakma ve idam uygulamalari Irlandalilari birlestiren onemli bir etken olur Buna ragmen dini ayrimlari korukleyerek amaclarina ulasmak isteyen Britanyalilar Protestanlar arasinda Ingiliz yanlisi orgutler olusturmaya baslayarak Irlandalilari bolmeye calisirlar 1798 yilina gelindiginde Birlesik Irlandalilar orgutu Dublin basta olmak uzere tum adada ciddi kovusturmaya ugramaktadir Ulkedeki sikiyonetim artik orgutu hareketsiz birakmakta ve artik her sey tukenmeden ayaklanmaya zorluyordu ve Edward FitzGerald gibi onderlerin bastirmasiyla 23 Mayis gunu Fransiz yardimi olmaksizin ayaklanma karari alinir Ayaklanma patlak veriyorEsas plan once Dublin in alinmasi sonrasinda da cevre eyaletlerin alinmasiydi Ancak orgutun icine iyice sizmis durumda olan Ingiliz istihbarati ayaklanma oncesinde silahi Irlandalilarin toplanma bolgelerine askeri yiginak yapmistir Ayaklanma bolgelerindeki yiginagi goren ayaklanmacilar panige kapilip kacacak ve silahlarini geride birakacaktir Dublin deki ayaklanma basarisiz olsa da cevre eyaletler planlandigi gibi ayaklanacak ve carpismalar baslayacaktir Ozellikle de yogun carpismalar yasanacak ve eyaletin cogunda ayaklanma basari kazanacaktir Ancak gibi eyaletlerde yasanan basarisizliklar onemli olacaktir Britanya yanlisi olarak orgutlenen Irlandalilar ise ayaklanma haberlerinin ardindan supheli gordukleri Irlandali onderleri gizli orgute uye olma suclamasiyla yakalarak oldurmeye baslayacaklardir Bu tur bir uygulamayla yaklanan asilzade de idam edilecektir Yayilan ayaklanma ve sonVinegar Hill Muharebesi da ayaklanma kirsal bolgede surecek olan kanli bir gerilla savasina evrilecektir Antrim de ise onderligindeki ayaklanmacilar kisa sureligine de olsa eyalette iktidari ele gecireceklerdir Down da ise komutasindaki Irlandalilar ilk asamada kazandiklari basariya ragmen nde yenileceklerdir Guneyde ise daki basarilarin ardindan yasanan ve Muharebelerindeki yenilgiler belirleyici olur Ayaklanma icin belirleyici muharebe ise 21 Haziran 1798 gunu olan olur Yaklasik 20 bin Irlandalinin katildigi muharebede Ingilizler topcu birliklerinin ve deneyimli piyadelerinin sayesinde galip gelirler Bundan sonra da az sayida muharebe yasanacak ancak Vinegar Hill maglubiyeti belirleyici olacaktir Savas suclariAyaklanma dogasi geregi adada neredeyse bir ic savasin yasanmasina yol acti Ozellikle Ingiliz yanlisi Irlandalilar ile bagimsizlik yanlisi Irlandalilar arasinda katliama donusen catismalar yasanmistir Ayrica nesiller boyu biriken Katolik Protestan cekismesi bu donemde etkili olmustur Ingilizler Ingiliz galibiyetiyle sonuclanan her muharebenin ardindan yarali ve esir Irlandalilarin oldurulmesi yaygin uygulama haline gelmistir Ayrica Ingilizler ozellikle Katliaminda Irlandalilara tarifsiz iskenceler yapmis hatta insanlari diri diri yakmislardir Irlandalilar Irlandalilar daha sinirli sayida savas sucu islemislerdir Bu tur olaylar genelde Wexford eyaletinden gorulmus ve Ingilizlerle isbirligi yapan Irlandalilar cogunlukla cezalandirilmis ve esir alinan isbirlikci Irlandalilar oldurulmustur Bu tur olaylar nadiren de olsa Protestanlarin cezalandirilmasina yol acmistir Fransiz mudahalesiHumbert anisina yapilan Irlanda nin Ballina kentindeki anit 22 Agustos gunu asil ayaklanmanin bastirilmasinin iki ay ardindan Fransiz General komutasindaki yaklasik 1 000 asker adanin kuzeybatisindaki Kilcummin de karaya cikar Onlara katilan 5 bin Irlandali yla beraber ilerleyen kuvvet nde Ingilizleri yener Ancak 8 Eylul 1798 gunu nde yenilen kuvvet ayaklanmanin sonunu isaret eder Esir alinan Fransiz askerleri Ingiliz askerleriyle takas edilse de Irlandali esirler asi sayildiklari icin oldurulecektir Bagimsizlik mucadelesinde Fransa tarafindan verilen destek Irlandalilar tarafindan nesiller boyu hatirlanacaktir 12 Ekim gunu 3 bin Fransiz askeriyle birlikte karaya cikmak isteyen Wolfe tone aciklarinda Kraliyet Donanmasi tarafindan fark edilir 3 saat suren deniz muharebeden sonra Fransiz birlikleri Irlanda ya cikamadan teslim olur Tutuklanarak Dublin e goturulen ve buradaki mahkemede suclu bulunan Tone idam edilmek uzereyken kendi bogazini keserek intihar eder Sonuclari1798 yilinin ardindan irili ufakli direnisci gruplar kirsal bolgelerde varligini surdurecektir Son ayaklanma girisimi 1803 yilinda tarafindan yapilsa da kisa surede bastirilir Direniscilerin sonuncusu 1804 yili Subat ayinda ele gecirilen grubu sayilir 1800 yilinda yasalasan ve 1 Ocak 1801 tarihinden itibaren yururluge giren birlik yasasiyla ayaklanmanin sebepleri ortadan kaldirilmaya calisilir Bu tarihten sonra Irlanda da Ingiliz egemenligine karsi muhalif hareket daha cok dini hattan ilerleyecek ve tarif edilecek Birlesik Irlandalilar Orgutunun attigi temeller ancak 20 yuzyilda tekrar insa edilebilecektir Gelenegi1798 Ayaklanmasi Irlanda tarihinde kitlesel siddetin en yogun olarak ortaya ciktigi tarihsel donemlerin basinda gelir Uc ay gibi kisa bir sure icinde binlerce asker ve sivil hayatini kaybetmis yine binlerce Irlandali hapishanelerde oldurulmustur Ayaklanma sirasinda iki taraf da savas sucu islemis olsa da bunlar cogunlukla Ingilizler tarafindan gerceklestirilmistir Ayaklanmanin bastirilmasinin ardindan yazilan tarihi degerlendirmeler genellikle Ingiliz yanlisi olmus ayaklanmanin Katolik unsurlari gereginden cok abartilmistir Bu yanlis durum ayaklanma sirasinda Ingilizlerle isbirligi yapmis olan Irlanda Katolik Kilisesi nin isine gelmis ve 20 yuzyilda yeniden uyanan Irlanda milliyetciliginde Katoliklige vurgu yapilmis Irlanda nin bagimsizligi icin savasan Protestanlar unutturulmustur Kuzey Irlanda daki baris gorusmeleri kapsaminda 1998 yilinda imzalanan gorusmelerinde ayaklanmanin dini ayriliklari orten ve demokratik ideallerle ortusen yanina vurgu yapilmistir Populer kulture etkileriBernard Cornwell in Sharpe s Battle adiyla televizyon filmi olarak uyarlanan eserinde 1798 Ayaklanmasi ndan gorece kisa bir sure sonra Britanya Ordusu icinde gorev yapan Irlandalilarin Birlesik Krallik a bagliliklari ve bununla ilgili olaylar ele alinir Kaynakca 1802 yilinda ailesi tarafindan yazilan olayin ayrintilari 23 Temmuz 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 14 Kasim 2010 tarihinde erisilmistir Thomas Packenham The Year of Liberty 1969 ISBN 0 586 03709 8 s 392 Thomas Bartlett Clemency and Compensation the treatment of defeated rebels and sufering loyalists after the 1798 rebellion in Revolution Counter Revolution and Union Ireland in the 1790s Jim Smyth editorlugunde Cambridge 2000 s 100 Patrick F Kavanagh A Popular History of the Insurrection of 1798 1880 ISBN 9781436744560 Filmin tanitim sitesinden 24 Temmuz 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce 14 Kasim 2010 tarihinde erisilmistirKonuyla ilgili yazilan eserlerThomas Bartlett Kevin Dawson Daire Keogh Rebellion Dublin 1998 W Tone The Life of T W Tone Gales amp Seaton Washington 1826 James Smyth The Men of No Property Irish Radicals and Popular Politics in the late 18th century Macmillan 1992 Miles Byrne Memoirs T Packenham The Year of Liberty Londra 1969 Kevin Whelan The Tree of Liberty Radicals Catholicism and the Construction of Irish Identity 1760 1830 Cork Cork University Press 1996 J B Gordon History of the Rebellion in Ireland in the year 1798 1801 Edward Hay History of the Insurrection of County Wexford 1803 H F B Wheeler amp A M Broadley The war in Wexford an account of the rebellion in the south of Ireland in 1798 told from original documents 1910 Richard Musgrave Memoirs of the different rebellions in Ireland 1801 C Dickson The Wexford Rising in 1798 its causes and course 1955