1905 Polonya Krallığı Devrimi, Polonyalıların sanayileşmiş Lodz kentinde başladıkları Rus devriminden etkilenerek hem işçi hem de ulusal haklarını istemesiyle meydana gelen ayaklanmadır. Bazı Polonyalı tarihçiler bu ayaklanmayı Rus İmparatorluğuna karşı meydana gelmiş dördüncü Polonya ayaklanması olarak kabul eder.
1905 Polonya Krallığı Devrimi | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1905 yılındaki sokak gösteriler | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
| Polonyalı direnişçiler
|
Arka plan
1901-1903 arasında Rusya'da olduğu gibi Polonya'da da Ekonomik koşullar oldukça kötüydü. Özelikle Rus-Japon Savaşı ile durum daha da kötüye gitti. 100.000'den fazla Polonyalı işçiler işlerini kaybetti. Bununla birlikte birçok Polonyalı karşı oldukları halde zorunlu askerlik kapsamında asker olmuştu. Yaklaşık 100 senedir uygulanan Ruslaştırma politikalarıda halkın tepkisinin büyük olmasına neden oldu.
Ekonomik sıkıntıların aynısı bağlı oldukları Rusya'da da yaşanıyordu. Buna karşılık Ruslar ayaklandılar. Rus devrimi ile ilgili haberler bütün ülkeye hızla yayıldı. Haberleri alan Polonyalılar'da Polonya Sosyalist Partisi - Devrimci Fraksiyonu ve Polonya Sosyalist Partisi öncülüğünde diğer yoldaşları gibi ayaklanacaklardı.
Devrim
19. yüzyılda Łódź kenti, Polonya'nın en sanayileşmiş kentiydi. Bu yüzden kent, sosyalist hareketin kalesi durumuna gelmişti. 22 Ocak'ta Łódź'da işçiler greve gitti. Aynı şekilde Varşova'da da önemli sanayi merkezlerinde gösteriler yaygınlaşarak 14 Ocak'ta genel grev vardı halini aldı. Birkaç gün içinde Varşova'da 90'dan fazla kişi öldü.
28 Ocak'ta PPS ve Polonya ve Litvanya Sosyal Demokrasi Partisi ülkenin genelinde grev çağrısında bulundu. Çağrıya 400.000 işçi uyarak greve gitti. Grevler dört hafta sürdü. Meydana gelen grevler sadece bir başlangıç oldu. 1905-1906 yılları arasında 1,3 milyona yakın Polonyalı greve gitmişti. Protestocuların talebi işçiler için daha iyi çalışma ortamı ve daha çok politik özgürlüktü. Şubat ayında üniversite öğrencileri Lehçe eğitim hakkı talep ederek greve gitti. Daha sonra lise öğrencileri bu talepte bulundu. Hatta bazı ilkokullarda da bu talep vardı. Polonya'da bazı okularda grev süreleri üç yıla kadar çıkmıştı. Rus hükûmeti bu talepler karşısında tavizlerde bulunarak derslik Lehçe kullanımı ile ilgili bazı kısıtlamaların kaldırılmasını kabul etti. Ancak işçiler hala tatmin olmamıştı. 1 Mayıs İşçi bayramında Büyük gösteriler düzenlendi.
Sonrası
1906-1907 arasında işçiler gösteriler düzenledi. Bu gösteriler esnasında zaman zaman silahlı çatışmalar meydana geliyordu. 1906 yılında olaylar sona ermişti. Bu sefer Ruslar grevci işçileri kitlesel olarak işten çıkarmaya başladı. Polonya'daki huzursuzluklardan dolayı Ruslar burada 250.000-300.000 kişilik bir ordu tutmak zorumda kaldı. Ayaklanma ile birlikte Polonyalı köylüler arasında ulusal bilinç yükselmişti.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1905 Polonya Kralligi Devrimi Polonyalilarin sanayilesmis Lodz kentinde basladiklari Rus devriminden etkilenerek hem isci hem de ulusal haklarini istemesiyle meydana gelen ayaklanmadir Bazi Polonyali tarihciler bu ayaklanmayi Rus Imparatorluguna karsi meydana gelmis dorduncu Polonya ayaklanmasi olarak kabul eder 1905 Polonya Kralligi Devrimi1905 yilindaki sokak gosterilerTarih1905 1907BolgePolonya Kongre KralligiSonucDirenisciler kaybettiTaraflarRusya Rus Ordusu Ohranka Polonyali gericiler Ulusal Demokrat PartiPolonyali direnisciler Isci milisleri Polonya Sosyalist Partisi Savas Orgutu AnarsistlerArka plan1901 1903 arasinda Rusya da oldugu gibi Polonya da da Ekonomik kosullar oldukca kotuydu Ozelikle Rus Japon Savasi ile durum daha da kotuye gitti 100 000 den fazla Polonyali isciler islerini kaybetti Bununla birlikte bircok Polonyali karsi olduklari halde zorunlu askerlik kapsaminda asker olmustu Yaklasik 100 senedir uygulanan Ruslastirma politikalarida halkin tepkisinin buyuk olmasina neden oldu Ekonomik sikintilarin aynisi bagli olduklari Rusya da da yasaniyordu Buna karsilik Ruslar ayaklandilar Rus devrimi ile ilgili haberler butun ulkeye hizla yayildi Haberleri alan Polonyalilar da Polonya Sosyalist Partisi Devrimci Fraksiyonu ve Polonya Sosyalist Partisi onculugunde diger yoldaslari gibi ayaklanacaklardi Devrim19 yuzyilda Lodz kenti Polonya nin en sanayilesmis kentiydi Bu yuzden kent sosyalist hareketin kalesi durumuna gelmisti 22 Ocak ta Lodz da isciler greve gitti Ayni sekilde Varsova da da onemli sanayi merkezlerinde gosteriler yayginlasarak 14 Ocak ta genel grev vardi halini aldi Birkac gun icinde Varsova da 90 dan fazla kisi oldu 28 Ocak ta PPS ve Polonya ve Litvanya Sosyal Demokrasi Partisi ulkenin genelinde grev cagrisinda bulundu Cagriya 400 000 isci uyarak greve gitti Grevler dort hafta surdu Meydana gelen grevler sadece bir baslangic oldu 1905 1906 yillari arasinda 1 3 milyona yakin Polonyali greve gitmisti Protestocularin talebi isciler icin daha iyi calisma ortami ve daha cok politik ozgurluktu Subat ayinda universite ogrencileri Lehce egitim hakki talep ederek greve gitti Daha sonra lise ogrencileri bu talepte bulundu Hatta bazi ilkokullarda da bu talep vardi Polonya da bazi okularda grev sureleri uc yila kadar cikmisti Rus hukumeti bu talepler karsisinda tavizlerde bulunarak derslik Lehce kullanimi ile ilgili bazi kisitlamalarin kaldirilmasini kabul etti Ancak isciler hala tatmin olmamisti 1 Mayis Isci bayraminda Buyuk gosteriler duzenlendi Sonrasi1906 1907 arasinda isciler gosteriler duzenledi Bu gosteriler esnasinda zaman zaman silahli catismalar meydana geliyordu 1906 yilinda olaylar sona ermisti Bu sefer Ruslar grevci iscileri kitlesel olarak isten cikarmaya basladi Polonya daki huzursuzluklardan dolayi Ruslar burada 250 000 300 000 kisilik bir ordu tutmak zorumda kaldi Ayaklanma ile birlikte Polonyali koyluler arasinda ulusal bilinc yukselmisti