1934 Letonya askerî darbesi veya Letonya'da bilinen adlarıyla 15 Mayıs darbesi veya Ulmanis darbesi, Başbakan 'in Letonya'daki parlamenter sisteme karşı kendi kendine darbesidir. Bu rejim 1940'ta Sovyetler Birliği'nin Letonya'yı işgaline dek sürmüştür.
15 Mayıs'ı 16 Mayıs'a bağlayan gece Ulmanis, Savaş Bakanı Jānis Balodis ve paramiliter örgütünün desteğiyle ana devlet ve parti bürolarının kontrolünü ele geçirdi, Letonya'da askeri devlet ilan etti, anayasayı askıya aldı, tüm siyasi partileri ve parlamentoyu feshetti.
Ulmanis daha sonra parlamentosuz bir otoriter rejim kurdu ve bu rejimin başına başbakan sıfatıyla geçti ve yürütme yetkisini de eline aldı. Ulmanis'in de üyesi olduğu 'nden seçilmiş Alberts Kviesis darbeyi kabul etti ve 10 Nisan 1936'ya kadar Cumhurbaşkanı olarak görevine devam etti. Bu tarihten sonra ise Ulmanis, yasadışı bir şekilde Cumhurbaşkanlığı görevini devraldı. Görevin devrinin ardından Ulmanis, resmi olarak Valsts un Ministru Prezidents (Cumhurbaşkanı-Başbakan) olarak biliniyordu, ancak genellikle yayınlarda Tautas Vadonis (Ulusun Lideri) veya sadece Vadonis (Lider) olarak adlandırılıyordu.
Ulmanis'i zamanının Avrupalı diktatörlerinden ayıran bir özelliği, yeni bir iktidar partisi kurmayıp yeni bir anayasa yürürlüğe sokmamış olmasıydı. Bunun yerine Ulmanis, Portekizli António de Oliveira Salazar veya Estonyalı 'ın otoriter rejimlerindeki korporatist modellere dayalı bir devlet kontrollü "Uzmanlar Meclisi" kurdu. Rejim, temel olarak Ulmanis ve Balodis'in Letonya Bağımsızlık Savaşı'nda ülkenin kurucusu olduğu ve ülkeyi çok partili kaostan kurtardıkları kültüne dayalıydı.
Kan dökülmeden sonuçlanan darbe, ordu ve Ulmanis'e sadık kuvvetleri tarafından gerçekleştirilmişti. Darbede hükûmet binaları, iletişim ve ulaşım tesislerine yönelinirken özellikle üyeleri başta olmak üzere birçok seçilmiş milletvekili, politikacı, faşist üyeleri ve darbeye karşı gelen askeri görevliler tutuklanmıştı. Tutuklanıp Liepāja'nın semtindeki esir kampına yerleştirilenlerin ise 369 sosyal demokrat ve 95 Pērkonkrusts üyesi başta olmak üzere Nazi yanlısı eylemleri bulunan bazı Baltık Almanları ve politikacıların olduğu bilinmektedir. Tutuklananlardan bazıları sonradan silahsızlandırılıp salıverilirken veya sürgüne yollanırken bazılarıysa Pērkonkrusts lideri gibi suçlu bulunup parmaklıkların ardında kalmaya devam etmişlerdir. Celmiņš de 3 yıl boyunca parmaklıkların ardında kalmıştır.
Kaynakça
- ^ THE EMERGENCE OF AN AUTHORITARIAN REGIME IN LATVIA, 1932-1934 24 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Kārlis Ulmanis Authoritarian Regime 1934-1940 11 Ağustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde . (İngilizce)
- ^ Bērziņš, Valdis, (Ed.) (2003). 20. gadsimta Latvijas vēsture II: Neatkarīgā valsts 1918–1940 (Letonca). Riga: Latvijas Vēstures institūta apgāds. ISBN . OCLC 45570948.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1934 Letonya askeri darbesi veya Letonya da bilinen adlariyla 15 Mayis darbesi veya Ulmanis darbesi Basbakan in Letonya daki parlamenter sisteme karsi kendi kendine darbesidir Bu rejim 1940 ta Sovyetler Birligi nin Letonya yi isgaline dek surmustur Ulmanis ve bakanlari 1934Riga Ulmanis Aniti 15 Mayis i 16 Mayis a baglayan gece Ulmanis Savas Bakani Janis Balodis ve paramiliter orgutunun destegiyle ana devlet ve parti burolarinin kontrolunu ele gecirdi Letonya da askeri devlet ilan etti anayasayi askiya aldi tum siyasi partileri ve parlamentoyu feshetti Ulmanis daha sonra parlamentosuz bir otoriter rejim kurdu ve bu rejimin basina basbakan sifatiyla gecti ve yurutme yetkisini de eline aldi Ulmanis in de uyesi oldugu nden secilmis Alberts Kviesis darbeyi kabul etti ve 10 Nisan 1936 ya kadar Cumhurbaskani olarak gorevine devam etti Bu tarihten sonra ise Ulmanis yasadisi bir sekilde Cumhurbaskanligi gorevini devraldi Gorevin devrinin ardindan Ulmanis resmi olarak Valsts un Ministru Prezidents Cumhurbaskani Basbakan olarak biliniyordu ancak genellikle yayinlarda Tautas Vadonis Ulusun Lideri veya sadece Vadonis Lider olarak adlandiriliyordu Ulmanis i zamaninin Avrupali diktatorlerinden ayiran bir ozelligi yeni bir iktidar partisi kurmayip yeni bir anayasa yururluge sokmamis olmasiydi Bunun yerine Ulmanis Portekizli Antonio de Oliveira Salazar veya Estonyali in otoriter rejimlerindeki korporatist modellere dayali bir devlet kontrollu Uzmanlar Meclisi kurdu Rejim temel olarak Ulmanis ve Balodis in Letonya Bagimsizlik Savasi nda ulkenin kurucusu oldugu ve ulkeyi cok partili kaostan kurtardiklari kultune dayaliydi Kan dokulmeden sonuclanan darbe ordu ve Ulmanis e sadik kuvvetleri tarafindan gerceklestirilmisti Darbede hukumet binalari iletisim ve ulasim tesislerine yonelinirken ozellikle uyeleri basta olmak uzere bircok secilmis milletvekili politikaci fasist uyeleri ve darbeye karsi gelen askeri gorevliler tutuklanmisti Tutuklanip Liepaja nin semtindeki esir kampina yerlestirilenlerin ise 369 sosyal demokrat ve 95 Perkonkrusts uyesi basta olmak uzere Nazi yanlisi eylemleri bulunan bazi Baltik Almanlari ve politikacilarin oldugu bilinmektedir Tutuklananlardan bazilari sonradan silahsizlandirilip saliverilirken veya surgune yollanirken bazilariysa Perkonkrusts lideri gibi suclu bulunup parmakliklarin ardinda kalmaya devam etmislerdir Celmins de 3 yil boyunca parmakliklarin ardinda kalmistir Kaynakca THE EMERGENCE OF AN AUTHORITARIAN REGIME IN LATVIA 1932 1934 24 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Karlis Ulmanis Authoritarian Regime 1934 1940 11 Agustos 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde Ingilizce Berzins Valdis Ed 2003 20 gadsimta Latvijas vesture II Neatkariga valsts 1918 1940 Letonca Riga Latvijas Vestures instituta apgads ISBN 9984 601 18 8 OCLC 45570948