Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
1954 Türkiye genel seçimleri, 2 Mayıs 1954 tarihinde TBMM'de görev yapacak 10. dönem milletvekilleri için yapılan seçimlerdir.
 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 541 sandalyesi için Çoğunluk için gereken 271 sandalye | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
 İllere göre kazanan partileri gösteren harita | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1954 genel seçimleri, Türkiye’de çok partili demokratik yaşamın yeni filizlendiği bir evrede, Demokrat Parti’nin (DP) ilk iktidar deneyiminin ve buna karşın da tek parti geleneğinin temsilcisi olan Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) ilk muhalefet döneminin ardından gerçekleşen bir genel seçim olma özelliğine sahiptir.
Liste usulü çoğunluk seçim sisteminin uygulandığı seçimlerde yaklaşık 9 milyon seçmen oy kullanmıştır. Demokrat Parti, oyların yüzde 58,4'ünü alarak 503 milletvekili, Cumhuriyet Halk Partisi %35,1'lik oranla 31 milletvekili, Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP) 5 milletvekili çıkarırken, 2 kişi de bağımsız olarak toplam 541 milletvekili seçilmiştir.
Bu seçimde, DP'den 4 aday, iki seçim çevresinden seçilmiş, o tarihte uygulanan seçim yasası gereği, bu çevrelerden birinin milletvekilliğini tercih etmiştir. 9 milletvekili de DP listesinden bağımsız olarak seçilmiştir.
Seçim dönemi
12 Mart 1954 tarihinde 10. Dönem milletvekili genel seçimleri için TBMM Genel Kurulu’nda seçimlerin 2 Mayıs 1954 tarihinde yenilenmesi kararı alındı. Kanuna göre her seçim çevresinden çıkacak milletvekili sayısı 1950 genel nüfus sayımı sonucuna göre belirlenecek ve 1950 sayımı verilerine göre, her 40.000 vatandaşa bir milletvekili hesabı ile 534 milletvekili seçilecekti. Ancak seçim kanununa konulan ek madde, 1954 seçimlerinde seçilecek milletvekili sayısının 1950 seçimlerinde her seçim çevresi için belirlenmiş olan milletvekili sayısından aşağı olamayacağını düzenlemekteydi. Bu hesaba göre 1954 seçimlerinde 64 ilde toplam 541 milletvekili seçildi. 2 Mayıs 1954 pazar günü yapılan seçimlere beş parti katıldı; Demokrat Parti (DP), Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Cumhuriyetçi Millet Partisi (CMP), Türkiye Köylü Partisi (TKP) ve İşçi Partisi. DP ve CHP 64 vilayetin hepsinde, CMP 40 ilde, 16 Mayıs 1952'de kurulmuş olan ve ilk kez bir genel seçime katılan Türkiye Köylü Partisi (TKP) ise 19 ilde aday gösterdi.
Sonuçlar
Seçimlerde liste usulu çoğunluk sistemi kullanıldı. DP 1950 seçimlerine göre oylarını artırırken CHP ise oy kaybetti. Meclise giren siyasi partilerden DP oyların 58,4'sını, CHP 35,1'ünü, CMP ise 5,3'ünü aldı. Uygulanan seçim sistemi nedeniyle DP oyların yüzde 58,4'sını almasına karşın Meclisin yüzde 92,98'sini kazandı. CHP ise oyların yüzde 35,1'ünü almasına rağmen Mecliste ancak yüzde 5,7 ile temsil edilebildi. Bu durum, 1950 seçimlerinde de uygulanmış olan liste usulü çoğunluk sisteminin eleştirilmesine yol açtı. Çünkü, 1954 seçimlerinde nisbi temsil esası uygulanmış olsaydı DP 281, CHP 211, CMP 32, Türkiye Köylü Partisi (TKP) 18 milletvekili kazanmış olacaktı.
1954 genel seçimlerinin sonuçları:
| Toplam Sandık | 43.174 |
| Toplam Seçmen | 10.262.063 |
| Toplam Kullanılan Oy | 9.095.617 |
| Katılım Oranı (%) | 88,63 |
| Milletvekili Sayısı | 541 |
Partilere göre oy dağılımı
| Parti | Genel Başkan | Oy | % | +/– | Sandalye | +/– | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Demokrat Parti | Adnan Menderes | 5.313.659 | 58,4 |  3,2 | 503* | 87 | |
| Cumhuriyet Halk Partisi | İsmet İnönü | 3.193.471 | 35,1 |  4,5 | 31 | 38 | |
| Cumhuriyetçi Millet Partisi | Osman Bölükbaşı | 480.249 | 5,3 | Yok | 5 | Yok | |
| Bağımsızlar | 56.393 | 0,6 |  | 2 | 1 | ||
| Türkiye Köylü Partisi | Tahsin Demiray | 50.935 | 0,5 | Yok | 0 | Yok | |
| Demokrat İşçi Partisi | Orhan Arsal | 910 | 0,01 | Yok | 0 | Yok | |
| Toplam | 9.095.617 | 100,00 | 541* | 54 | |||
(*) Celal Bayar (DP) hem Bursa'dan hem İstanbul'dan aday olup İstanbul'dan, Adnan Menderes (DP) hem Aydın hem İstanbul'dan aday olup İstanbul'dan, Fuad Köprülü (DP) hem Zonguldak'tan hem de İstanbul'dan aday olup İstanbul'dan, Refik Koraltan (DP) hem Kayseri'den hem de İçel'den aday olup İçel'den milletvekilliği seçildikleri için DP'nin kazandığı milletvekilliği sayısı 499, TBMM 10. dönem milletvekili sayısı 537 olmuştur.
İllere göre oy dağılımı
| İl | Mv Sayısı | DP | % | CHP | % | CMP | % | TKP | % | Bağ | % | Toplam |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Afyonkarahisar | 9 | 89.969 | 58,3 | 40.872 | 26,5 | 23.379 | 15,1 | - | - | 298 | 0,1 | 154.518 |
| Ağrı | 4 | 42.222 | 70,3 | 17.209 | 28,7 | - | - | - | - | 1.236 | 1,0 | 60.667 |
| Amasya | 5 | 49.015 | 55,0 | 35.825 | 40,2 | 4.322 | 4,9 | - | - | 163 | 0,0 | 89.325 |
| Ankara | 21 | 181.789 | 50,4 | 142.161 | 39,4 | 35.676 | 9,9 | 2.966 | 0,4 | 210 | 0,1 | 362.802 |
| Antalya | 8 | 82.337 | 63,2 | 46.824 | 35,9 | - | - | - | - | 4.751 | 0,9 | 133.912 |
| Aydın | 9 | 105.569 | 64,8 | 53.677 | 33,0 | 3.641 | 2,2 | - | - | 238 | 0,0 | 163.125 |
| Balıkesir | 14 | 163.152 | 62,6 | 91.329 | 35,0 | 7.282 | 2,4 | - | - | 1.162 | 0,0 | 262.925 |
| Bilecik | 4 | 35.346 | 54,6 | 25.678 | 39,7 | 1.686 | 2,6 | - | - | 2.659 | 3,1 | 65.369 |
| Bingöl | 3 | 10.025 | 31,7 | 8.255 | 26,1 | 4.529 | 14,3 | - | - | 8.801 | 28,0 | 31,610 |
| Bitlis | 2 | 20.707 | 67,2 | 6.904 | 22,4 | - | - | - | - | 3.201 | 10,4 | 30.812 |
| Bolu | 8 | 85.819 | 69,9 | 31.390 | 25,6 | 5.511 | 4,5 | - | - | 484 | 0,4 | 123.204 |
| Burdur | 4 | 36.743 | 58,1 | 25.510 | 40,3 | - | - | 2.029 | 1,6 | - | - | 64.282 |
| Bursa | 14 | 158.361 | 63,2 | 76.363 | 30,5 | 15.724 | 6,3 | - | - | 1.336 | 0,0 | 251.784 |
| Çanakkale | 8 | 80.416 | 61,9 | 41.727 | 32,1 | 3.062 | 2,4 | 4.135 | 2,8 | 2.721 | 0,8 | 132.061 |
| Çankırı | 6 | 42.998 | 50,8 | 23.712 | 28,0 | 10.503 | 12,4 | 6.097 | 7,2 | 1.416 | 1,7 | 84.726 |
| Çoruh | 5 | 39.662 | 61,7 | 23.871 | 37,2 | - | - | - | - | 3.604 | 1,1 | 67.137 |
| Çorum | 9 | 92.332 | 61,3 | 51.246 | 34,0 | - | - | - | - | 9.232 | 4,8 | 152.810 |
| Denizli | 9 | 85.341 | 57,6 | 62.950 | 42,5 | - | - | - | - | 88 | 0,0 | 148.379 |
| Diyarbakır | 8 | 72.907 | 61,4 | 42.333 | 35,7 | - | - | 3.389 | 2,9 | 673 | 0,1 | 119.302 |
| Edirne | 6 | 62.916 | 61,4 | 35.624 | 34,8 | 3.821 | 3,7 | - | - | 346 | 0,1 | 102.707 |
| Elazığ | 5 | 48.992 | 58,0 | 32.133 | 38,0 | 1.399 | 1,7 | 1.784 | 2,1 | 985 | 1,2 | 85.293 |
| Erzincan | 5 | 35.719 | 51,5 | 33.321 | 48,1 | - | - | - | - | 517 | 0,5 | 69.557 |
| Erzurum | 12 | 99.304 | 58,8 | 47.013 | 28,1 | 20.065 | 12,0 | - | - | 149 | 0,6 | 166.531 |
| Eskişehir | 7 | 80.598 | 64,1 | 34.294 | 27,3 | 8.767 | 6,8 | 1.679 | 1,3 | 2.436 | 1,9 | 127.774 |
| Gaziantep | 8 | 83.026 | 58,5 | 58.834 | 41,4 | - | - | - | - | 925 | 0,1 | 142.785 |
| Giresun | 8 | 73.445 | 61,9 | 38.364 | 32,3 | 7.816 | 5,8 | - | - | 97 | 0,0 | 119.722 |
| Gümüşhane | 6 | 38.863 | 50,2 | 32.778 | 41,7 | - | - | - | - | 6.263 | 8,1 | 77.904 |
| Hakkâri | 1 | 9.801 | 54,4 | 4.289 | 23,8 | - | - | - | - | 3.929 | 21,8 | 18.019 |
| Hatay | 8 | 76.136 | 60,0 | 48.746 | 38,4 | 2.034 | 1,6 | - | - | 8 | 0,0 | 126.924 |
| Isparta | 5 | 52.051 | 62,7 | 30.893 | 37,2 | - | - | - | - | 571 | 0,1 | 83.515 |
| İçel | 8 | 73.792 | 53,5 | 50.037 | 36,3 | 1.338 | 0,6 | 2.166 | 1,6 | 11.485 | 8,3 | 138.818 |
| İstanbul | 29 | 338.010 | 63,8 | 143.705 | 27,8 | 43.420 | 8,0 | 4.215 | 0,8 | 10.076 | 1,8 | 539.426 |
| İzmir | 20 | 230.522 | 61,2 | 145.871 | 38,8 | - | - | 374 | 0,0 | - | - | 376.767 |
| Kars | 10 | 61.573 | 38,6 | 79.426 | 49,8 | 18.400 | 11,5 | - | - | 2.335 | 0,2 | 161.734 |
| Kastamonu | 10 | 92.135 | 59,1 | 45.591 | 29,2 | 16.044 | 10,3 | 2.200 | 1,4 | 18 | 0,0 | 155.988 |
| Kayseri | 10 | 104.862 | 61,9 | 57.329 | 33,8 | 7.257 | 4,3 | - | - | 528 | 0,0 | 169.976 |
| Kırklareli | 5 | 56.105 | 62,4 | 31.926 | 35,5 | 1.845 | 2,1 | - | - | 214 | 0,1 | 90.090 |
| Kırşehir | 5 | 24.354 | 30,8 | 18.633 | 23,6 | 34.374 | 43,5 | 114 | 0,2 | 3.717 | 1,9 | 81.192 |
| Kocaeli | 12 | 127.578 | 63,2 | 60.860 | 30,2 | 12.008 | 6,0 | 798 | 0,3 | 1.184 | 0,3 | 202.428 |
| Konya | 19 | 164.002 | 53,8 | 106.497 | 34,9 | 30.376 | 10,0 | 4.397 | 1,3 | 715 | 0,1 | 305.987 |
| Kütahya | 8 | 87.140 | 64,5 | 35.144 | 26,0 | 12.658 | 9,4 | - | - | 752 | 0,1 | 135.694 |
| Malatya | 12 | 88.235 | 44,5 | 107.643 | 54,3 | 557 | 0,1 | 2.171 | 1,1 | 492 | 0,2 | 199.098 |
| Manisa | 12 | 151.569 | 64,5 | 76.069 | 32,4 | 7.195 | 3,1 | - | - | - | - | 234.833 |
| Maraş | 7 | 65.777 | 55,3 | 43.501 | 36,6 | 3.781 | 3,2 | 5.498 | 4,6 | 1.210 | 0,3 | 119.767 |
| Mardin | 7 | 60.614 | 47,0 | 44.650 | 35,0 | - | - | - | - | 21.646 | 17,0 | 126.910 |
| Muğla | 6 | 64.467 | 60,7 | 41.755 | 39,3 | - | - | - | - | 119 | 0,0 | 106.341 |
| Muş | 3 | 12.807 | 43,3 | 8.485 | 28,7 | - | - | - | - | 12.413 | 28,0 | 33.705 |
| Niğde | 8 | 76.613 | 57,5 | 42.347 | 31,8 | 8.673 | 6,5 | 3.518 | 2,0 | 8.115 | 2,3 | 139.266 |
| Ordu | 9 | 77.361 | 55,2 | 62.785 | 44,8 | - | - | - | - | - | - | 140.146 |
| Rize | 6 | 52.952 | 68,7 | 19.264 | 25,0 | 4.000 | 5,2 | - | - | - | - | 76.216 |
| Samsun | 12 | 121.098 | 60,3 | 75.329 | 37,5 | 4.357 | 2,2 | - | - | - | - | 200.784 |
| Seyhan | 13 | 107.447 | 49,2 | 99.741 | 45,7 | 2.618 | 1,2 | 8.178 | 3,7 | 316 | 0,1 | 218.300 |
| Siirt | 4 | 33.097 | 59,5 | 14.583 | 26,2 | - | - | - | - | 2.653 | 14,3 | 50.333 |
| Sinop | 6 | 30.920 | 34,7 | 36.987 | 41,5 | 21.270 | 23,9 | - | - | - | - | 89.177 |
| Sivas | 14 | 117.204 | 52,7 | 98.996 | 44,5 | 7.071 | 2,8 | - | - | - | - | 223.271 |
| Tekirdağ | 6 | 64.901 | 63,3 | 35.145 | 34,3 | 2.551 | 2,5 | - | - | 115 | 0,0 | 102.712 |
| Tokat | 9 | 80.537 | 55,1 | 65.380 | 44,7 | - | - | - | - | - | - | 145.917 |
| Trabzon | 12 | 94.121 | 56,8 | 53.957 | 32,6 | 4.225 | 2,6 | - | - | - | - | 152.303 |
| Tunceli | 3 | 17.024 | 42,5 | 19.567 | 48,8 | - | - | - | - | - | - | 36.591 |
| Urfa | 8 | 65.070 | 49,8 | 51.127 | 39,1 | - | - | 803 | 0,2 | 14.591 | 10,6 | 131.591 |
| Uşak | 4 | 29.973 | 42,7 | 28.042 | 39,9 | 11.650 | 16,5 | - | - | - | - | 69.665 |
| Van | 4 | 33.637 | 64,1 | 18.507 | 35,3 | - | - | - | - | - | - | 52.144 |
| Yozgat | 8 | 79.733 | 57,3 | 45.653 | 32,8 | 7.862 | 5,7 | - | - | 4.250 | 4,2 | 137.498 |
| Zonguldak | 11 | 130.759 | 66,8 | 53.539 | 27,4 | 11.338 | 5,8 | - | - | 119 | 0,1 | 195.755 |
Seçim sonrası
Cumhuriyetçi Millet Partisi'nin meclisteki 5 milletvekilinin tamamını çıkardığı Osman Bölükbaşı'nın memleketi olan Kırşehir ili, 30 Haziran 1954 tarihinde DP'li milletvekillerinin oylarıyla kabul edilen özel bir kanunla ilçe hâline getirildi. Kırşehir vilayetinin kaldırılması ve Nevşehir kazasında Nevşehir adıyla yeni bir vilayetin kurulması hakkındaki 7 Temmuz 1954 tarihli ve 8748 sayılı Resmî Gazete'de yayınlanan kanunla Kırşehir eski kazaları Avanos, Kozaklı, Mucur ve Hacıbektaş'la birlikte yeni kurulan Nevşehir iline bağlandı. Kırşehir'in eski kazalarından Kaman, Ankara'ya; Çiçekdağı ise Yozgat'a bağlandı. Daha sonraları Yassıada Yargılamaları'nda Adnan Menderes ve DP'nin diğer önde gelen yöneticileri Kırşehir'in ilçe yapılması davasından yargılanıp mahkûm oldular. "Kırşehir'in siyasi sebeplerle kaza hâline getirilmesi" DP yöneticilerinin yargılandığı anayasayı ihlal davasında yer alan yedi suçtan biri olarak yer aldı.
Benzer şekilde, 14 Haziran 1954'te CHP'nin birinci olduğu Malatya ili de 6418 sayılı Kanun uyarınca ikiye bölünerek Adıyaman ili oluşturuldu.
Kaynakça
- ^ [1] 30 Kasım 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 11954 Gen.Seçimleri 13 Mart 2012 'da erişilmiştir.
- ^ Kaya, Yakup (2018). "Türk Siyasal Yaşamında 1954 Genel Seçimleri". İNSAN VE TOPLUM BİLİMLERİ ARAŞTIRMALARI DERGİSİ. 7 (3). s. 2288. 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
- ^ a b . 10 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2018.
- ^ Hamza Gökhan, Eryılmaz. . dergipark.org.tr. 26 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2021.
- ^ Atayakul, Fatma Alev (2007). Türkiye'de Demokrat Parti Döneminde Genel Seçimler (1950-1954-1957). İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Uluslararası İlişikiler Anabilim Dalı. s. 299.
- ^ İsmet İnönü, Defterler (1919-1973), Haz. Ahmet Demirel, 1. Baskı, Yapı Kredi Yayınları, Ankara, 2001, , s. 604.
- ^ Erol Tuncer, Osmanlıdan Günümüze Seçimler (1877-2002), 2. Baskı, Toplumsal Ekonomik Siyasal Araştırmalar Vakfı Yayınları, Ankara, 2003, , s. 233-239.
- ^ Metin Toker, İsmet Paşayla On Yıl (1954-1957), Birinci Cilt, 2. Baskı, Akis Yayınları, Ankara, 1966, s. 10.
- ^ 1950 - 1977 Yılları Arası Seçim Çevresine Göre Milletvekili Genel Seçimi Sonuçları 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., ysk.gov.tr. Erişim tarihi:27 Ocak 2020
- ^ a b Türkiye İstatistik Kurumu, Milletvekili Genel Seçimi Sonuçları Veri Tabanı, 1954 İşçi Partisi oyları[]
- ^ a b (PDF). 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Nisan 2018.
- ^ [2] 5 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde . 1954 TBMM Gen.Seçimleri 13 Mart 2012'de erişilmiştir.
- ^ Deniz Bölükbaşı, Türk Siyasetinde Anadolu Fırtınası - Osman Bölükbaşı, 1. Baskı, Doğan Kitap, İstanbul, 2005, , s. 190.
- ^ Bölükbaşı, s. 192
- ^ Ergün Ataoğlu, Adnan Menderes - Bir Başbakanın Trajik Sonu, 1. Baskı, Nokta Yayınları, İstanbul, 2008, , s. 141.
- ^ Alkan, Mehmet Ö. (PDF). 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Aralık 2015.
Dış bağlantılar
- Belge.net - 1954 Genel Seçim sonuçları
- TBMM resmî sitesi - 1954 Yılı Genel Seçimlerinde Partilerin Aldıkları Oylar ve Oranları 5 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
1954 Turkiye genel secimleri 2 Mayis 1954 tarihinde TBMM de gorev yapacak 10 donem milletvekilleri icin yapilan secimlerdir 1954 Turkiye genel secimleri 1950 2 Mayis 1954 70 yil once 1954 05 02 1957 onceki uyelersecilen uyeler Turkiye Buyuk Millet Meclisi nin 541 sandalyesi icin Cogunluk icin gereken 271 sandalye Birinci parti Ikinci parti Ucuncu parti Lider Adnan Menderes Ismet Inonu Osman BolukbasiParti Demokrat Parti 1946 Cumhuriyet Halk Partisi Cumhuriyetci Millet PartisiSon secim 408 sandalye 55 2 69 sandalye 39 6 1 sandalye 4 6 Millet Partisi olarak Sandalye 503 31 5Degisim 87 38 Yeni partiAldigi oy 5 313 659 3 193 471 480 249Oran 58 42 35 11 5 28Degisim 3 22 4 49 Yeni partiIllere gore kazanan partileri gosteren haritaOnceki Basbakan Adnan Menderes Demokrat Parti 1946 Secilen Basbakan Adnan Menderes Demokrat Parti 1946 1954 genel secimleri Turkiye de cok partili demokratik yasamin yeni filizlendigi bir evrede Demokrat Parti nin DP ilk iktidar deneyiminin ve buna karsin da tek parti geleneginin temsilcisi olan Cumhuriyet Halk Partisi nin CHP ilk muhalefet doneminin ardindan gerceklesen bir genel secim olma ozelligine sahiptir Liste usulu cogunluk secim sisteminin uygulandigi secimlerde yaklasik 9 milyon secmen oy kullanmistir Demokrat Parti oylarin yuzde 58 4 unu alarak 503 milletvekili Cumhuriyet Halk Partisi 35 1 lik oranla 31 milletvekili Cumhuriyetci Millet Partisi CMP 5 milletvekili cikarirken 2 kisi de bagimsiz olarak toplam 541 milletvekili secilmistir Bu secimde DP den 4 aday iki secim cevresinden secilmis o tarihte uygulanan secim yasasi geregi bu cevrelerden birinin milletvekilligini tercih etmistir 9 milletvekili de DP listesinden bagimsiz olarak secilmistir Secim donemi12 Mart 1954 tarihinde 10 Donem milletvekili genel secimleri icin TBMM Genel Kurulu nda secimlerin 2 Mayis 1954 tarihinde yenilenmesi karari alindi Kanuna gore her secim cevresinden cikacak milletvekili sayisi 1950 genel nufus sayimi sonucuna gore belirlenecek ve 1950 sayimi verilerine gore her 40 000 vatandasa bir milletvekili hesabi ile 534 milletvekili secilecekti Ancak secim kanununa konulan ek madde 1954 secimlerinde secilecek milletvekili sayisinin 1950 secimlerinde her secim cevresi icin belirlenmis olan milletvekili sayisindan asagi olamayacagini duzenlemekteydi Bu hesaba gore 1954 secimlerinde 64 ilde toplam 541 milletvekili secildi 2 Mayis 1954 pazar gunu yapilan secimlere bes parti katildi Demokrat Parti DP Cumhuriyet Halk Partisi CHP Cumhuriyetci Millet Partisi CMP Turkiye Koylu Partisi TKP ve Isci Partisi DP ve CHP 64 vilayetin hepsinde CMP 40 ilde 16 Mayis 1952 de kurulmus olan ve ilk kez bir genel secime katilan Turkiye Koylu Partisi TKP ise 19 ilde aday gosterdi SonuclarSecimlerde liste usulu cogunluk sistemi kullanildi DP 1950 secimlerine gore oylarini artirirken CHP ise oy kaybetti Meclise giren siyasi partilerden DP oylarin 58 4 sini CHP 35 1 unu CMP ise 5 3 unu aldi Uygulanan secim sistemi nedeniyle DP oylarin yuzde 58 4 sini almasina karsin Meclisin yuzde 92 98 sini kazandi CHP ise oylarin yuzde 35 1 unu almasina ragmen Mecliste ancak yuzde 5 7 ile temsil edilebildi Bu durum 1950 secimlerinde de uygulanmis olan liste usulu cogunluk sisteminin elestirilmesine yol acti Cunku 1954 secimlerinde nisbi temsil esasi uygulanmis olsaydi DP 281 CHP 211 CMP 32 Turkiye Koylu Partisi TKP 18 milletvekili kazanmis olacakti 1954 genel secimlerinin sonuclari Toplam Sandik 43 174Toplam Secmen 10 262 063Toplam Kullanilan Oy 9 095 617Katilim Orani 88 63Milletvekili Sayisi 541Partilere gore oy dagilimi Parti Genel Baskan Oy Sandalye Demokrat Parti Adnan Menderes 5 313 659 58 4 3 2 503 87Cumhuriyet Halk Partisi Ismet Inonu 3 193 471 35 1 4 5 31 38Cumhuriyetci Millet Partisi Osman Bolukbasi 480 249 5 3 Yok 5 YokBagimsizlar 56 393 0 6 2 1Turkiye Koylu Partisi Tahsin Demiray 50 935 0 5 Yok 0 YokDemokrat Isci Partisi Orhan Arsal 910 0 01 Yok 0 YokToplam 9 095 617 100 00 541 54Cumhuriyet Halk Partisi nin il bazinda oy oranlarini gosteren haritaDemokrat Parti nin il bazinda oy oranlarini gosteren harita Celal Bayar DP hem Bursa dan hem Istanbul dan aday olup Istanbul dan Adnan Menderes DP hem Aydin hem Istanbul dan aday olup Istanbul dan Fuad Koprulu DP hem Zonguldak tan hem de Istanbul dan aday olup Istanbul dan Refik Koraltan DP hem Kayseri den hem de Icel den aday olup Icel den milletvekilligi secildikleri icin DP nin kazandigi milletvekilligi sayisi 499 TBMM 10 donem milletvekili sayisi 537 olmustur Illere gore oy dagilimi Il Mv Sayisi DP CHP CMP TKP Bag ToplamAfyonkarahisar 9 89 969 58 3 40 872 26 5 23 379 15 1 298 0 1 154 518Agri 4 42 222 70 3 17 209 28 7 1 236 1 0 60 667Amasya 5 49 015 55 0 35 825 40 2 4 322 4 9 163 0 0 89 325Ankara 21 181 789 50 4 142 161 39 4 35 676 9 9 2 966 0 4 210 0 1 362 802Antalya 8 82 337 63 2 46 824 35 9 4 751 0 9 133 912Aydin 9 105 569 64 8 53 677 33 0 3 641 2 2 238 0 0 163 125Balikesir 14 163 152 62 6 91 329 35 0 7 282 2 4 1 162 0 0 262 925Bilecik 4 35 346 54 6 25 678 39 7 1 686 2 6 2 659 3 1 65 369Bingol 3 10 025 31 7 8 255 26 1 4 529 14 3 8 801 28 0 31 610Bitlis 2 20 707 67 2 6 904 22 4 3 201 10 4 30 812Bolu 8 85 819 69 9 31 390 25 6 5 511 4 5 484 0 4 123 204Burdur 4 36 743 58 1 25 510 40 3 2 029 1 6 64 282Bursa 14 158 361 63 2 76 363 30 5 15 724 6 3 1 336 0 0 251 784Canakkale 8 80 416 61 9 41 727 32 1 3 062 2 4 4 135 2 8 2 721 0 8 132 061Cankiri 6 42 998 50 8 23 712 28 0 10 503 12 4 6 097 7 2 1 416 1 7 84 726Coruh 5 39 662 61 7 23 871 37 2 3 604 1 1 67 137Corum 9 92 332 61 3 51 246 34 0 9 232 4 8 152 810Denizli 9 85 341 57 6 62 950 42 5 88 0 0 148 379Diyarbakir 8 72 907 61 4 42 333 35 7 3 389 2 9 673 0 1 119 302Edirne 6 62 916 61 4 35 624 34 8 3 821 3 7 346 0 1 102 707Elazig 5 48 992 58 0 32 133 38 0 1 399 1 7 1 784 2 1 985 1 2 85 293Erzincan 5 35 719 51 5 33 321 48 1 517 0 5 69 557Erzurum 12 99 304 58 8 47 013 28 1 20 065 12 0 149 0 6 166 531Eskisehir 7 80 598 64 1 34 294 27 3 8 767 6 8 1 679 1 3 2 436 1 9 127 774Gaziantep 8 83 026 58 5 58 834 41 4 925 0 1 142 785Giresun 8 73 445 61 9 38 364 32 3 7 816 5 8 97 0 0 119 722Gumushane 6 38 863 50 2 32 778 41 7 6 263 8 1 77 904Hakkari 1 9 801 54 4 4 289 23 8 3 929 21 8 18 019Hatay 8 76 136 60 0 48 746 38 4 2 034 1 6 8 0 0 126 924Isparta 5 52 051 62 7 30 893 37 2 571 0 1 83 515Icel 8 73 792 53 5 50 037 36 3 1 338 0 6 2 166 1 6 11 485 8 3 138 818Istanbul 29 338 010 63 8 143 705 27 8 43 420 8 0 4 215 0 8 10 076 1 8 539 426Izmir 20 230 522 61 2 145 871 38 8 374 0 0 376 767Kars 10 61 573 38 6 79 426 49 8 18 400 11 5 2 335 0 2 161 734Kastamonu 10 92 135 59 1 45 591 29 2 16 044 10 3 2 200 1 4 18 0 0 155 988Kayseri 10 104 862 61 9 57 329 33 8 7 257 4 3 528 0 0 169 976Kirklareli 5 56 105 62 4 31 926 35 5 1 845 2 1 214 0 1 90 090Kirsehir 5 24 354 30 8 18 633 23 6 34 374 43 5 114 0 2 3 717 1 9 81 192Kocaeli 12 127 578 63 2 60 860 30 2 12 008 6 0 798 0 3 1 184 0 3 202 428Konya 19 164 002 53 8 106 497 34 9 30 376 10 0 4 397 1 3 715 0 1 305 987Kutahya 8 87 140 64 5 35 144 26 0 12 658 9 4 752 0 1 135 694Malatya 12 88 235 44 5 107 643 54 3 557 0 1 2 171 1 1 492 0 2 199 098Manisa 12 151 569 64 5 76 069 32 4 7 195 3 1 234 833Maras 7 65 777 55 3 43 501 36 6 3 781 3 2 5 498 4 6 1 210 0 3 119 767Mardin 7 60 614 47 0 44 650 35 0 21 646 17 0 126 910Mugla 6 64 467 60 7 41 755 39 3 119 0 0 106 341Mus 3 12 807 43 3 8 485 28 7 12 413 28 0 33 705Nigde 8 76 613 57 5 42 347 31 8 8 673 6 5 3 518 2 0 8 115 2 3 139 266Ordu 9 77 361 55 2 62 785 44 8 140 146Rize 6 52 952 68 7 19 264 25 0 4 000 5 2 76 216Samsun 12 121 098 60 3 75 329 37 5 4 357 2 2 200 784Seyhan 13 107 447 49 2 99 741 45 7 2 618 1 2 8 178 3 7 316 0 1 218 300Siirt 4 33 097 59 5 14 583 26 2 2 653 14 3 50 333Sinop 6 30 920 34 7 36 987 41 5 21 270 23 9 89 177Sivas 14 117 204 52 7 98 996 44 5 7 071 2 8 223 271Tekirdag 6 64 901 63 3 35 145 34 3 2 551 2 5 115 0 0 102 712Tokat 9 80 537 55 1 65 380 44 7 145 917Trabzon 12 94 121 56 8 53 957 32 6 4 225 2 6 152 303Tunceli 3 17 024 42 5 19 567 48 8 36 591Urfa 8 65 070 49 8 51 127 39 1 803 0 2 14 591 10 6 131 591Usak 4 29 973 42 7 28 042 39 9 11 650 16 5 69 665Van 4 33 637 64 1 18 507 35 3 52 144Yozgat 8 79 733 57 3 45 653 32 8 7 862 5 7 4 250 4 2 137 498Zonguldak 11 130 759 66 8 53 539 27 4 11 338 5 8 119 0 1 195 755Secim sonrasiCumhuriyetci Millet Partisi nin meclisteki 5 milletvekilinin tamamini cikardigi Osman Bolukbasi nin memleketi olan Kirsehir ili 30 Haziran 1954 tarihinde DP li milletvekillerinin oylariyla kabul edilen ozel bir kanunla ilce haline getirildi Kirsehir vilayetinin kaldirilmasi ve Nevsehir kazasinda Nevsehir adiyla yeni bir vilayetin kurulmasi hakkindaki 7 Temmuz 1954 tarihli ve 8748 sayili Resmi Gazete de yayinlanan kanunla Kirsehir eski kazalari Avanos Kozakli Mucur ve Hacibektas la birlikte yeni kurulan Nevsehir iline baglandi Kirsehir in eski kazalarindan Kaman Ankara ya Cicekdagi ise Yozgat a baglandi Daha sonralari Yassiada Yargilamalari nda Adnan Menderes ve DP nin diger onde gelen yoneticileri Kirsehir in ilce yapilmasi davasindan yargilanip mahkum oldular Kirsehir in siyasi sebeplerle kaza haline getirilmesi DP yoneticilerinin yargilandigi anayasayi ihlal davasinda yer alan yedi suctan biri olarak yer aldi Benzer sekilde 14 Haziran 1954 te CHP nin birinci oldugu Malatya ili de 6418 sayili Kanun uyarinca ikiye bolunerek Adiyaman ili olusturuldu Kaynakca 1 30 Kasim 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 11954 Gen Secimleri 13 Mart 2012 da erisilmistir Kaya Yakup 2018 Turk Siyasal Yasaminda 1954 Genel Secimleri INSAN VE TOPLUM BILIMLERI ARASTIRMALARI DERGISI 7 3 s 2288 26 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 1 Ocak 2021 a b 10 Subat 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2018 Hamza Gokhan Eryilmaz dergipark org tr 26 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 1 Ocak 2021 Atayakul Fatma Alev 2007 Turkiye de Demokrat Parti Doneminde Genel Secimler 1950 1954 1957 Istanbul T C Istanbul Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu Uluslararasi Ilisikiler Anabilim Dali s 299 Ismet Inonu Defterler 1919 1973 Haz Ahmet Demirel 1 Baski Yapi Kredi Yayinlari Ankara 2001 ISBN 978 975 363 951 1 s 604 Erol Tuncer Osmanlidan Gunumuze Secimler 1877 2002 2 Baski Toplumsal Ekonomik Siyasal Arastirmalar Vakfi Yayinlari Ankara 2003 ISBN 9759693585 s 233 239 Metin Toker Ismet Pasayla On Yil 1954 1957 Birinci Cilt 2 Baski Akis Yayinlari Ankara 1966 s 10 1950 1977 Yillari Arasi Secim Cevresine Gore Milletvekili Genel Secimi Sonuclari 2 Nisan 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde ysk gov tr Erisim tarihi 27 Ocak 2020 a b Turkiye Istatistik Kurumu Milletvekili Genel Secimi Sonuclari Veri Tabani 1954 Isci Partisi oylari olu kirik baglanti a b PDF 13 Temmuz 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 15 Nisan 2018 2 5 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde 1954 TBMM Gen Secimleri 13 Mart 2012 de erisilmistir Deniz Bolukbasi Turk Siyasetinde Anadolu Firtinasi Osman Bolukbasi 1 Baski Dogan Kitap Istanbul 2005 ISBN 9789759917036 s 190 Bolukbasi s 192 Ergun Ataoglu Adnan Menderes Bir Basbakanin Trajik Sonu 1 Baski Nokta Yayinlari Istanbul 2008 ISBN 9944174688 s 141 Alkan Mehmet O PDF 4 Mart 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 7 Aralik 2015 Dis baglantilarBelge net 1954 Genel Secim sonuclari TBMM resmi sitesi 1954 Yili Genel Secimlerinde Partilerin Aldiklari Oylar ve Oranlari 5 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde