Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Millet Partisi (kısaca MİLLET), 1948-1954 yılları arasında etkin olan Türk siyasi partisi. Partinin kurulmasının en önemli nedenlerinden biri Demokrat Parti'nin Cumhuriyet Halk Partisi'ne sert muhalefet yapmamasıydı.
Millet Partisi (1948) | |
|---|---|
 | |
| Kısaltma | MİLLET |
| Genel başkan | Yusuf Hikmet Bayur |
| Kurucu | Fevzi Çakmak |
| Kuruluş tarihi | 20 Temmuz 1948 |
| Kapanış tarihi | 27 Ocak 1954 |
| Önceli | Demokrat Parti |
| Ardılı | Cumhuriyetçi Millet Partisi |
| İdeoloji | Muhafazakârlık Türk milliyetçiliği Muhafazakâr liberalizm |
| Siyasi pozisyon | Sağ |
Kuruluşu
Millet Partisi, Demokrat Parti içerisinde muhalif olduğundan partiden ihraç edilen ve ayrılan üyelerden oluşan bir grup tarafından 20 Temmuz 1948'de Ankara'da kuruldu. Parti kurucuları arasında; Fevzi Çakmak, Osman Bölükbaşı, Enis Akaygen, Yusuf Hikmet Bayur, Kenan Öner, Osman Nuri Köni, ve Sadık Aldoğan vardı. Mareşal Fevzi Çakmak'ın fahri başkanlığını yaptığı partinin ilk genel başkanı Hikmet Bayur olurken, Osman Nuri Köni ilk genel başkan vekili ve Mustafa Kentli de ilk genel sekreteri oldu.
Parti, kuruluşundan başlayarak iktidardaki Cumhuriyet Halk Partisi ile muhalefetteki Demokrat Parti'ye çok sert eleştiriler yöneltti. CHP'nin din ve laiklik anlayışına şiddetle karşı çıkan parti, DP'nin bir muvazaa partisi olduğunu ve gerçek muhalefeti kendilerinin yaptığını ileri sürdü. Özellikle yıllardır bir tabu olarak görülüp eleştirilemeyen Milli Şef'e yönelttikleri eleştiriler oldukça ilgi uyandırdı. Partinin programında demokratik bir yönetim kurulması, Altı Ok'un anayasadan çıkarılması, kişi özgürlüklerinin genişletilmesi, genel bir kalkınma programının hazırlanması ve liberal bir iktisat politikasının izlenmesi gibi görüşlere yer verildi. Parti ayrıca cumhurbaşkanının tek dönem için seçilmesini ve çift meclis sistemine geçilmesini de savunuyordu.
Muhalefet yılları
Parti, seçim kanununda yapılan değişiklikleri yeterli görmeyerek 1948'de yapılan ara seçimlere katılmadı. Yusuf Hikmet Bayur'un genel başkanlığında 14 Mayıs 1950 genel seçimlerine 22 ilden aday göstererek katılan parti, ülke genelinde %3,11 oy oranıyla 250.414 oy alarak pek başarılı olamadı. Gösterdiği adaylardan sadece Osman Bölükbaşı, Kırşehir'den Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne girebildi. Millet Partisi laikliğe aykırı politika ürettiği gerekçesiyle 1954'te, Ankara Ağır Ceza Mahkemesi Reisi Memduh Balamir tarafından kapatıldı. 1951 ara seçimlerinde partinin oy oranının %8,0'e çıkmasına rağmen gösterdiği hiçbir aday seçimleri kazanamadı.
3 Eylül 1950 yerel seçimlerine 28 ilde katılan Millet Partisi; Afyonkarahisar, Bingöl, Çankırı ve Kırşehir il merkezlerinde, Bünyan, Hınıs, Karaisalı, Saimbeyli, Şabanözü ve Tekman ilçe merkezlerinde ve Burdur ili Karamanlı bucağında belediye başkanlıklarını kazandı.
Kapatılışı
1950'de ilk kongresini yapan partinin bir yıl sonra yaptığı kongre sonucunda Mustafa Kentli genel başkanlığa getirildi. 1952'de yapılan üçüncü kongrede genel başkanlığı bu kez Enis Akaygen devraldı. Bu kongre sırasında bir grup partili delegenin Atatürk'ün kabrine çiçek koymayı reddetmesi, parti içerisinde çeşitli anlaşmazlıklara yol açtı. Bu anlaşmazlıklar partinin 27-29 Haziran 1953'te toplanan beşinci büyük kongresinde açık bir çatışmaya dönüştü ve ilk genel başkan Hikmet Bayur, partinin dinci ve gericilerin eline geçtiğini öne sürerek MP'den istifa etti. Hikmet Bayur'un istifası bir suç duyurusu olarak kabul edilip parti hakkında soruşturma açıldı. 7 Temmuz 1953'te parti yöneticilerinin evleri aranıp ifadeleri alındıktan bir gün sonra, soruşturmanın sağlıklı bir biçimde yürütülebilmesi için parti faaliyetleri geçici olarak durduruldu. Ankara 3. Sulh Ceza Mahkemesi'nde açılan dava sonucunda partinin "dini esasa dayanan ve gayesini saklayan bir cemiyet olduğu" sonucuna varıldı ve parti 27 Ocak 1954'te resmen kapatıldı.
Millet Partisi (1948) ve seçimler
| Türkiye Büyük Millet Meclisi | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Sandalye | Meclis | Sıra | Kurulan Hükûmetler | |||
| # | % | ± | # | ± | |||||
| 1950 |  Yusuf Hikmet Bayur | 368,537 | %4,6 | — | 1 / 487 | — | Muhalefet | 3. | — |
Yerel Seçimler
| Seçim | Genel Başkan | Oy | Harita | ||
|---|---|---|---|---|---|
| # | % | ± | |||
| 1950 | Yusuf Hikmet Bayur | 58.131 | %3,8 | - | |
Genel Başkanlar Listesi
| # | Genel Başkan | Görev Başlangıcı | Görev Bitişi | Görev Süresi | |
|---|---|---|---|---|---|
| 1 | | Yusuf Hikmet Bayur | 20 Temmuz 1948' | 1 Haziran 1952 | 3 yıl 10 ay 12 gün |
| 2 | Mustafa Kentli | 1 Haziran 1952 | 18 Mayıs 1952 | 1 Ay 17 Gün | |
| 3 |  | Enis Akaygen | 18 Mayıs 1952 | 29 Haziran 1953 | 1 yıl 11 ay 11 gün |
| (2) | Mustafa Kentli | 29 Haziran 1953 | 27 Ocak 1954' | 6 ay 29 gün | |
Kaynakça
- ^ "Cumhuriyet Döneminde Kurulan ve Kapanan Siyasi Partiler 27 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde .", tesav.org.tr
- ^ Zürcher, Erik Jan (2003). Modernleşen Türkiye'nin Tarihi (16 bas.). İstanbul: İletişim. ss. 312, 325, 339, 363, 373. ISBN .
- ^ a b c "Millet Partisi kuruldu". Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923-2000. 2. Cilt (3. bas.). İstanbul: YKY. Mayıs 2002. ss. 132-133.
- ^ Kudret Gazetesi, 08.09.1950, sf. 1
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Millet Partisi kisaca MILLET 1948 1954 yillari arasinda etkin olan Turk siyasi partisi Partinin kurulmasinin en onemli nedenlerinden biri Demokrat Parti nin Cumhuriyet Halk Partisi ne sert muhalefet yapmamasiydi Millet Partisi 1948 KisaltmaMILLETGenel baskanYusuf Hikmet BayurKurucuFevzi CakmakKurulus tarihi20 Temmuz 1948Kapanis tarihi27 Ocak 1954OnceliDemokrat PartiArdiliCumhuriyetci Millet PartisiIdeolojiMuhafazakarlik Turk milliyetciligi Muhafazakar liberalizmSiyasi pozisyonSagKurulusuMillet Partisi Demokrat Parti icerisinde muhalif oldugundan partiden ihrac edilen ve ayrilan uyelerden olusan bir grup tarafindan 20 Temmuz 1948 de Ankara da kuruldu Parti kuruculari arasinda Fevzi Cakmak Osman Bolukbasi Enis Akaygen Yusuf Hikmet Bayur Kenan Oner Osman Nuri Koni ve Sadik Aldogan vardi Maresal Fevzi Cakmak in fahri baskanligini yaptigi partinin ilk genel baskani Hikmet Bayur olurken Osman Nuri Koni ilk genel baskan vekili ve Mustafa Kentli de ilk genel sekreteri oldu Parti kurulusundan baslayarak iktidardaki Cumhuriyet Halk Partisi ile muhalefetteki Demokrat Parti ye cok sert elestiriler yoneltti CHP nin din ve laiklik anlayisina siddetle karsi cikan parti DP nin bir muvazaa partisi oldugunu ve gercek muhalefeti kendilerinin yaptigini ileri surdu Ozellikle yillardir bir tabu olarak gorulup elestirilemeyen Milli Sef e yonelttikleri elestiriler oldukca ilgi uyandirdi Partinin programinda demokratik bir yonetim kurulmasi Alti Ok un anayasadan cikarilmasi kisi ozgurluklerinin genisletilmesi genel bir kalkinma programinin hazirlanmasi ve liberal bir iktisat politikasinin izlenmesi gibi goruslere yer verildi Parti ayrica cumhurbaskaninin tek donem icin secilmesini ve cift meclis sistemine gecilmesini de savunuyordu Muhalefet yillariParti secim kanununda yapilan degisiklikleri yeterli gormeyerek 1948 de yapilan ara secimlere katilmadi Yusuf Hikmet Bayur un genel baskanliginda 14 Mayis 1950 genel secimlerine 22 ilden aday gostererek katilan parti ulke genelinde 3 11 oy oraniyla 250 414 oy alarak pek basarili olamadi Gosterdigi adaylardan sadece Osman Bolukbasi Kirsehir den Turkiye Buyuk Millet Meclisi ne girebildi Millet Partisi laiklige aykiri politika urettigi gerekcesiyle 1954 te Ankara Agir Ceza Mahkemesi Reisi Memduh Balamir tarafindan kapatildi 1951 ara secimlerinde partinin oy oraninin 8 0 e cikmasina ragmen gosterdigi hicbir aday secimleri kazanamadi 3 Eylul 1950 yerel secimlerine 28 ilde katilan Millet Partisi Afyonkarahisar Bingol Cankiri ve Kirsehir il merkezlerinde Bunyan Hinis Karaisali Saimbeyli Sabanozu ve Tekman ilce merkezlerinde ve Burdur ili Karamanli bucaginda belediye baskanliklarini kazandi Kapatilisi1950 de ilk kongresini yapan partinin bir yil sonra yaptigi kongre sonucunda Mustafa Kentli genel baskanliga getirildi 1952 de yapilan ucuncu kongrede genel baskanligi bu kez Enis Akaygen devraldi Bu kongre sirasinda bir grup partili delegenin Ataturk un kabrine cicek koymayi reddetmesi parti icerisinde cesitli anlasmazliklara yol acti Bu anlasmazliklar partinin 27 29 Haziran 1953 te toplanan besinci buyuk kongresinde acik bir catismaya donustu ve ilk genel baskan Hikmet Bayur partinin dinci ve gericilerin eline gectigini one surerek MP den istifa etti Hikmet Bayur un istifasi bir suc duyurusu olarak kabul edilip parti hakkinda sorusturma acildi 7 Temmuz 1953 te parti yoneticilerinin evleri aranip ifadeleri alindiktan bir gun sonra sorusturmanin saglikli bir bicimde yurutulebilmesi icin parti faaliyetleri gecici olarak durduruldu Ankara 3 Sulh Ceza Mahkemesi nde acilan dava sonucunda partinin dini esasa dayanan ve gayesini saklayan bir cemiyet oldugu sonucuna varildi ve parti 27 Ocak 1954 te resmen kapatildi Millet Partisi 1948 ve secimlerTurkiye Buyuk Millet MeclisiSecim Genel Baskan Oy Sandalye Meclis Sira Kurulan Hukumetler 1950 Yusuf Hikmet Bayur 368 537 4 6 1 487 Muhalefet 3 Yerel Secimler Secim Genel Baskan Oy Harita 1950 Yusuf Hikmet Bayur 58 131 3 8 Genel Baskanlar Listesi Genel Baskan Gorev Baslangici Gorev Bitisi Gorev Suresi1 Yusuf Hikmet Bayur 20 Temmuz 1948 1 Haziran 1952 3 yil 10 ay 12 gun2 Mustafa Kentli 1 Haziran 1952 18 Mayis 1952 1 Ay 17 Gun3 Enis Akaygen 18 Mayis 1952 29 Haziran 1953 1 yil 11 ay 11 gun 2 Mustafa Kentli 29 Haziran 1953 27 Ocak 1954 6 ay 29 gunKaynakca Cumhuriyet Doneminde Kurulan ve Kapanan Siyasi Partiler 27 Ocak 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde tesav org tr Zurcher Erik Jan 2003 Modernlesen Turkiye nin Tarihi 16 bas Istanbul Iletisim ss 312 325 339 363 373 ISBN 975 470 514 3 a b c Millet Partisi kuruldu Cumhuriyet Ansiklopedisi 1923 2000 2 Cilt 3 bas Istanbul YKY Mayis 2002 ss 132 133 Kudret Gazetesi 08 09 1950 sf 1