Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
İran'da 2009 yılında yapılan Cumhurbaşkanlığı Seçiminin ardından seçimi hileli olduğu düşenen Mir Hüseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi taraftarları başkent Tahran'da ve ülkenin diğer büyük şehirlerinde gösteriler düzenlediler.[] Ancak bu gösterilere karşılık olarak Tahran'da onbinlerce kişi Mahmut Ahmedinejad'ın zaferini desteklemek için toplandı. Cumhurbaşkanı Ahmedinejad ülkedeki huzursuzlukları reddederek "futbol maçından sonraki tutkular" olarak niteledi. Bazı kaynaklar İran İslam Katılım Öncülüğünün (Jebheye Mosharekâte Iran-e Eslaami) merkezinin basıldığını ve tutuklamalar yapıldığını duyurdu.
Ülkede gösteriler sırasında en az yirmi doğrulanmış ölüm kaydedildi.
Genel bakış
Ahmedinejad karşıtı gösteriler
Polisle gruplar arasındaki çatışmalar, Cumartesi Sabahı erken saatlerde seçim sonuçlarının gelmesiyle patlak verdi. Başlangıçta gösteriler olaysız geçti. Ancak zaman geçtikçe gösteriler daha şiddetli olmaya başladı. Bazı göstericilerin seçim sonuçlarının açıklanmasıyla sinirleri arttı. Kızgın kalabalıklar Tahran'da dükkânları kırdı, camları parçaladı. Ülkedeki son on yıldır meydana gelen en büyük sivil huzursuzluk, İçişleri Bakanlığı önünde lastik yakılarak 300'den fazla kişinin Tahran'ın ana caddelerinden birini kapatmasıyla devam etti.
Ancak 14 Haziran'da protestolar büyüdü ve daha fazla şiddet içerir hale geldi. Otomobiller tahran caddelerinde ve otoyolların ortasında park edilerek, otobüsler ve çöp kutuları yakılarak trafik akışı engellenmeye çalışıldı. Göstericiler dükkânlara, hükûmet binalarına, polis karakollarına, benzin istasyonlarına ve bankalara saldırdı. Geniş protestolar Tahran Üniversitesi'nde, 'nde ve Said Behesthi Üniversitesi'nde meydana geldi. Öğrenciler kampüs çevresindeki çeşitli binaları yakmaya ve zarar vermeye başladı. Valiasr Caddesi tamamen göstericilerle doldu. Caddede genç öğrenciler polis ve İran Devrim Muhafızları işe çatıştı. Polis Mehrabad Havalimanı ve 'na göstericilerin buraya saldırabileceği düşünülerek barikat konuldu. Göstericilerin lastik yaktığı ve molotofkokteyli attığı İran İçişleri Bakanşığı'na çıkan tüm yollar polis tarafından kapatıldı.
Gösterileri engellemek amacıyla, pek çok internet sitesine erişim engellendi. Erişimi engellenen internet siteleri Facebook, Youtube, Twitter, yabancı yayın yapan internet siteleri ve reformculara ait internet siteleriydi. Tahran'dan kısa mesaj ve uluslararası aramalar yapılması engellendi. Cumartesinin ardından cep telefonu hizmetleri kapatıldı.
İtalyan devlet televizyonu RAI'nın muhabirlerinin bildirdiğine göre yorumculardan biri sopayla dövüldü ve kameranın kayıtlarına el kondu. Ayrıca BBC kameramanı İran Devrim Muhafızları tarafından dövüldü, tutuklandı ve kayıtlarına el konuldu.
Günün ortasına doğru, gösteriler Ahvaz, Şiraz, Cürcan, Tebriz, , Babol, Meşhed'e yayılarak gösteriler yüksek oranda arttı. 14 Haziran'da İsfahan şehrinde bulunan Nakş-ı Cihan Meydanı'nda büyük ölçekli gösteriler yapıldı. Ayrıca Zahedan, Qazvin, Sari, Karaj, Kerec, Tebriz, Şahsavar, Urmiye, Bandar Abbas, Arak ve Birjend'de gösteriler yapıldığı bildirildi. Ayaklanmalar başkent Tahran'da büyük ölçüde kontrol altına alınsa da, diğer şehirlere yayılması engellenemedi.
El Cezire İngilizce televizyonu olayları 1979 İslam Devrimi'nden bu yana en büyük huzursuzluk olarak tanımladı. Ayrıca gösterilerin herhangi bir resmi organizasyon olmadan kendiliğinden gerçekleştiğini bildirdi. 13 Haziran'da 200 kişi İran'ın Londra büyükelçiliği önünde gösteri düzenledi. 13 Haziran'da onbinlerin gösteri yaptığını bildirdi. Gösterilerde atılan sloganlar "Dikdatörü indirin.", "Dikdatöre ölüm", "Oylarımızı bize geri verin." oldu. Musavi yandaşlarını şiddet içeren eylemlerden kaçınmalarını istedi. Ayrıca İranlı-Amerikalıların öncülüğünde New York'ta İran konsolosluğunda gösteri düzenlendi. 'in 14 Haziran'daki haberine göre ayaklanmalarda iki kişi öldü. 14 Haziran'da gösteriler New York'taki Birleşmiş Milletler binası dışında, ayrıca İran'ın Paris, Londra, Berlin ve Sidney büyükelçiliklerinde devam etti. Ayrıca Toronto, Los Angeles, Kuala Lumpur, San Fransisco ve Dubai'de gösteriler düzenlendi.
Bağımsız gazeteci Tahran'ın savaş alanına dönüştüğünü bildirdi ve Ahmedinejad'ı 'a benzetti.
14 Haziran'ı 15 Haziran'a bağlayan gece öğrencilerin Tahran Üniversitesi'nde toplanması sonucu, polisin üniversite yurtlarına saldırmasıyla on beş öğrenci yaralandı. Ayrıca yine 14 Haziran'da Şerif Teknik Üniversitesi'nde görev yapan 120 öğretim üyesi seçimlerde hile ve Ahmedinejad'ın yeniden cumhurbaşkanlığına seçilmesini protesto etti.
İranlı yetkililer, ülkedeki huzursuzluk süresinde 100'den fazla önde gelen hükûmet karşıtı kişiyi tutukladı. Pazar gecesi Tahran'da pek çok kişi Musavi'ye olan desteklerini göstermek için çatılarına "Allah büyüktür." pankartları asti.
Ahmedinejad yanlısı gösteriler
14 Haziran'da Ahmedinejad tarafları seçim zaferlerini Tahran'da kutladılar.
Teknolojinin kullanımı
İnternet, İran'da pek çok gösteriyi organize etmek için kullanılmaktadır. İnternet sitelerinde amatör fotoğraflar ve videolar, gösterilerin toplandıkları alanlar yüklenir ve bilgi paylaşımı yapılmaktadır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
Vikihaber'de bu konuyla ilgili haber var:
|
| Wikimedia Commons'ta 2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi protestoları ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Fotoğraflar16 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde ., Flickr
- Fotoğraflar[], Picasa
- Vidyo, fotoğraf ve yüklemeler25 Mayıs 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Muhsin Rızai'nin sitesi2 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Hasan Yusuf Eşkevari: İran'daki seçimler geçersizdir
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Iran da 2009 yilinda yapilan Cumhurbaskanligi Seciminin ardindan secimi hileli oldugu dusenen Mir Huseyin Musavi ve Mehdi Kerrubi taraftarlari baskent Tahran da ve ulkenin diger buyuk sehirlerinde gosteriler duzenlediler kaynak belirtilmeli Ancak bu gosterilere karsilik olarak Tahran da onbinlerce kisi Mahmut Ahmedinejad in zaferini desteklemek icin toplandi Cumhurbaskani Ahmedinejad ulkedeki huzursuzluklari reddederek futbol macindan sonraki tutkular olarak niteledi Bazi kaynaklar Iran Islam Katilim Onculugunun Jebheye Mosharekate Iran e Eslaami merkezinin basildigini ve tutuklamalar yapildigini duyurdu Tahran 13 Haziran 2009Tahran da gosteriler sirasinda yanan bir otobus Yesil protestocular yuruyusu Azadi Ozgurluk Kulesi Meydani Tahran 15 Haziran Ulkede gosteriler sirasinda en az yirmi dogrulanmis olum kaydedildi Genel bakisAhmedinejad karsiti gosteriler Polisle gruplar arasindaki catismalar Cumartesi Sabahi erken saatlerde secim sonuclarinin gelmesiyle patlak verdi Baslangicta gosteriler olaysiz gecti Ancak zaman gectikce gosteriler daha siddetli olmaya basladi Bazi gostericilerin secim sonuclarinin aciklanmasiyla sinirleri artti Kizgin kalabaliklar Tahran da dukkanlari kirdi camlari parcaladi Ulkedeki son on yildir meydana gelen en buyuk sivil huzursuzluk Icisleri Bakanligi onunde lastik yakilarak 300 den fazla kisinin Tahran in ana caddelerinden birini kapatmasiyla devam etti Ancak 14 Haziran da protestolar buyudu ve daha fazla siddet icerir hale geldi Otomobiller tahran caddelerinde ve otoyollarin ortasinda park edilerek otobusler ve cop kutulari yakilarak trafik akisi engellenmeye calisildi Gostericiler dukkanlara hukumet binalarina polis karakollarina benzin istasyonlarina ve bankalara saldirdi Genis protestolar Tahran Universitesi nde nde ve Said Behesthi Universitesi nde meydana geldi Ogrenciler kampus cevresindeki cesitli binalari yakmaya ve zarar vermeye basladi Valiasr Caddesi tamamen gostericilerle doldu Caddede genc ogrenciler polis ve Iran Devrim Muhafizlari ise catisti Polis Mehrabad Havalimani ve na gostericilerin buraya saldirabilecegi dusunulerek barikat konuldu Gostericilerin lastik yaktigi ve molotofkokteyli attigi Iran Icisleri Bakansigi na cikan tum yollar polis tarafindan kapatildi Gosterileri engellemek amaciyla pek cok internet sitesine erisim engellendi Erisimi engellenen internet siteleri Facebook Youtube Twitter yabanci yayin yapan internet siteleri ve reformculara ait internet siteleriydi Tahran dan kisa mesaj ve uluslararasi aramalar yapilmasi engellendi Cumartesinin ardindan cep telefonu hizmetleri kapatildi Italyan devlet televizyonu RAI nin muhabirlerinin bildirdigine gore yorumculardan biri sopayla dovuldu ve kameranin kayitlarina el kondu Ayrica BBC kameramani Iran Devrim Muhafizlari tarafindan dovuldu tutuklandi ve kayitlarina el konuldu Gunun ortasina dogru gosteriler Ahvaz Siraz Curcan Tebriz Babol Meshed e yayilarak gosteriler yuksek oranda artti 14 Haziran da Isfahan sehrinde bulunan Naks i Cihan Meydani nda buyuk olcekli gosteriler yapildi Ayrica Zahedan Qazvin Sari Karaj Kerec Tebriz Sahsavar Urmiye Bandar Abbas Arak ve Birjend de gosteriler yapildigi bildirildi Ayaklanmalar baskent Tahran da buyuk olcude kontrol altina alinsa da diger sehirlere yayilmasi engellenemedi El Cezire Ingilizce televizyonu olaylari 1979 Islam Devrimi nden bu yana en buyuk huzursuzluk olarak tanimladi Ayrica gosterilerin herhangi bir resmi organizasyon olmadan kendiliginden gerceklestigini bildirdi 13 Haziran da 200 kisi Iran in Londra buyukelciligi onunde gosteri duzenledi 13 Haziran da onbinlerin gosteri yaptigini bildirdi Gosterilerde atilan sloganlar Dikdatoru indirin Dikdatore olum Oylarimizi bize geri verin oldu Musavi yandaslarini siddet iceren eylemlerden kacinmalarini istedi Ayrica Iranli Amerikalilarin onculugunde New York ta Iran konsoloslugunda gosteri duzenlendi in 14 Haziran daki haberine gore ayaklanmalarda iki kisi oldu 14 Haziran da gosteriler New York taki Birlesmis Milletler binasi disinda ayrica Iran in Paris Londra Berlin ve Sidney buyukelciliklerinde devam etti Ayrica Toronto Los Angeles Kuala Lumpur San Fransisco ve Dubai de gosteriler duzenlendi Bagimsiz gazeteci Tahran in savas alanina donustugunu bildirdi ve Ahmedinejad i a benzetti 14 Haziran i 15 Haziran a baglayan gece ogrencilerin Tahran Universitesi nde toplanmasi sonucu polisin universite yurtlarina saldirmasiyla on bes ogrenci yaralandi Ayrica yine 14 Haziran da Serif Teknik Universitesi nde gorev yapan 120 ogretim uyesi secimlerde hile ve Ahmedinejad in yeniden cumhurbaskanligina secilmesini protesto etti Iranli yetkililer ulkedeki huzursuzluk suresinde 100 den fazla onde gelen hukumet karsiti kisiyi tutukladi Pazar gecesi Tahran da pek cok kisi Musavi ye olan desteklerini gostermek icin catilarina Allah buyuktur pankartlari asti Ahmedinejad yanlisi gosteriler 14 Haziran da Ahmedinejad taraflari secim zaferlerini Tahran da kutladilar Teknolojinin kullanimiInternet Iran da pek cok gosteriyi organize etmek icin kullanilmaktadir Internet sitelerinde amator fotograflar ve videolar gosterilerin toplandiklari alanlar yuklenir ve bilgi paylasimi yapilmaktadir Ayrica bakinizIran ogrenci protestolari Haziran 1999KaynakcaDis baglantilarVikihaber de bu konuyla ilgili haber var Civil unrest in Iranian cities after Ahmadinejad declares victoryWikimedia Commons ta 2009 Iran cumhurbaskanligi secimi protestolari ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Fotograflar16 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Flickr Fotograflar olu kirik baglanti Picasa Vidyo fotograf ve yuklemeler25 Mayis 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Muhsin Rizai nin sitesi2 Mart 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde Hasan Yusuf Eskevari Iran daki secimler gecersizdir