Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ağa, ayrıca Aga (Osmanlı Türkçesi :آغا āghā "bey, usta, üstad"), Osmanlı İmparatorluğu’ndaki bazı sivil veya askeri görevlilerin adından sonra kullanılan Türkçe kökenli bir “sivil” ya da “askeri“ ünvandır. İtibarlı yöneticilere, birçok kuruluşun başındaki amirlere, yörelerin idaresini ellerine almış kimselere verilen bir ünvan. Aynı zamanda bazı mahkeme görevlilerine ağa ünvanı verildi. Ağalar, Osmanlı İmparatorluğu'nda çok önemli bir sosyal statüye sahipti. Ağalar, diğer imparatorluk halkının üstünde sayılırdı ve imparatorluk halkının diğer üyeleri tarafından özel saygının gösterilmesini isterlerdi. Ayrıca, ağaların çoğu zengin ve güçlü ailelerden gelirdi. Günümüzde de halk arasında ağa gücünü zenginlikten alan kişilere veya bazen de geniş topraklara sahip veya aşiret lideri durumunda olan kişilere ağa denir.
Köken
Ağa kelimesi Türkçe kökenlidir, Türkçede kullanılan kelime ise "ağabey" anlamına gelen Eski Türkçe akadan gelmektedir.Moğolca aqa veya aka kelimesinin eşdeğeridir. Moğolcada da aka/aga kelimesi, “büyük erkek kardeş” anlamına gelmektedir. Birçok kaynağa göre Eski Türkçede, “büyük erkek kardeş” anlamına gelen “eçi” kelimesini kullanılmaktaydı. Selçuklular devrinde “ağabey” şeklindeki asıl anlamından başka, büyük ve itibarlı yöneticilere; hükümdarların dahi eçi (içi) demekteydiler.
Moğollar, büyük erkek kardeşlerine aka, küçük erkek kardeşlerine de ini diye hitap ediyorlardı. İni, Orhon yazıtlarında geçer ve Bilge Kağan, Kül Tigin’den daima “İnim Köl Tigin” diye söz eder. Buna göre Moğollar’ın ini sözünü Türkler’den aldıkları belirtilmektedir. Fakat ini sözünü alırken eçiyi almamışlardır. Cengiz Han hanedanlığı arasında, Moğol devrinde aka ve ini sık sık kullanılırdı. Bununla hânedan mensupları arasında küçüklerin büyüklere itaati dile getirilir ve birlik şuurunun yaşatılmasına çalışılırdı. Çağatay, Özbek ve diğer kavimlerin dilinde aka ve daha ziyade onun sadalı şekli ile ağa, kolayca eçi veya içinin yerini almıştır. Anadolu’da ise aka, daha 13. yüzyıldan itibaren ağa şeklinde yazılmış ve başlangıçta şeref ünvanı olarak kullanılmıştır. Nitekim Sultan Veled, Anadolu’daki Moğol valilerinden Samagar Noyan için yazdığı manzumede ondan “Samagar Ağa” diye söz eder. 15. yüzyılın birinci yarısında da ağanın Moğol beyleri arasında ünvan olarak kullanıldığı görülmektedir. Anadolu’da bu ünvanı taşıyanların en ünlüleri de yine Moğol asıllı idiler. XIV ve XV. yüzyıllarda kardeşler arasındaki yaş durumu ulu karındaş ve kiçi karındaş kelimeleriyle ifade edilmiştir.
Diğer kullanımlar
"Ağa" günümüzde erkekler için Farsça bir onursal ünvan olarak kullanılıyor ve İngilizce "Bay" kelimesinin eşdeğeridir. Kadınlar için karşılık gelen onursal terim hanımdır.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ a b . Etymonline.com. 20 Kasım 2004 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017.
- ^ . Dictionary.reference.com. 23 Mayıs 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017.
- ^ . Nisanyansozluk.com. 26 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Haziran 2017.
- ^ bk. Dîvân-ı Sultan Veled, s. 306
- ^ Dede Korkut Kitabı (nşr. Muharrem Ergin), Ankara 1958, I, 113, 114, 228, 229, 231, 233.
- ^ Khani, S., and R. Yousefi. "The study of address terms and their translation from Persian to English." (2014).
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aga ayrica Aga Osmanli Turkcesi آغا agha bey usta ustad Osmanli Imparatorlugu ndaki bazi sivil veya askeri gorevlilerin adindan sonra kullanilan Turkce kokenli bir sivil ya da askeri unvandir Itibarli yoneticilere bircok kurulusun basindaki amirlere yorelerin idaresini ellerine almis kimselere verilen bir unvan Ayni zamanda bazi mahkeme gorevlilerine aga unvani verildi Agalar Osmanli Imparatorlugu nda cok onemli bir sosyal statuye sahipti Agalar diger imparatorluk halkinin ustunde sayilirdi ve imparatorluk halkinin diger uyeleri tarafindan ozel sayginin gosterilmesini isterlerdi Ayrica agalarin cogu zengin ve guclu ailelerden gelirdi Gunumuzde de halk arasinda aga gucunu zenginlikten alan kisilere veya bazen de genis topraklara sahip veya asiret lideri durumunda olan kisilere aga denir Yeniceri AgasiKokenAga kelimesi Turkce kokenlidir Turkcede kullanilan kelime ise agabey anlamina gelen Eski Turkce akadan gelmektedir Mogolca aqa veya aka kelimesinin esdegeridir Mogolcada da aka aga kelimesi buyuk erkek kardes anlamina gelmektedir Bircok kaynaga gore Eski Turkcede buyuk erkek kardes anlamina gelen eci kelimesini kullanilmaktaydi Selcuklular devrinde agabey seklindeki asil anlamindan baska buyuk ve itibarli yoneticilere hukumdarlarin dahi eci ici demekteydiler Mogollar buyuk erkek kardeslerine aka kucuk erkek kardeslerine de ini diye hitap ediyorlardi Ini Orhon yazitlarinda gecer ve Bilge Kagan Kul Tigin den daima Inim Kol Tigin diye soz eder Buna gore Mogollar in ini sozunu Turkler den aldiklari belirtilmektedir Fakat ini sozunu alirken eciyi almamislardir Cengiz Han hanedanligi arasinda Mogol devrinde aka ve ini sik sik kullanilirdi Bununla hanedan mensuplari arasinda kucuklerin buyuklere itaati dile getirilir ve birlik suurunun yasatilmasina calisilirdi Cagatay Ozbek ve diger kavimlerin dilinde aka ve daha ziyade onun sadali sekli ile aga kolayca eci veya icinin yerini almistir Anadolu da ise aka daha 13 yuzyildan itibaren aga seklinde yazilmis ve baslangicta seref unvani olarak kullanilmistir Nitekim Sultan Veled Anadolu daki Mogol valilerinden Samagar Noyan icin yazdigi manzumede ondan Samagar Aga diye soz eder 15 yuzyilin birinci yarisinda da aganin Mogol beyleri arasinda unvan olarak kullanildigi gorulmektedir Anadolu da bu unvani tasiyanlarin en unluleri de yine Mogol asilli idiler XIV ve XV yuzyillarda kardesler arasindaki yas durumu ulu karindas ve kici karindas kelimeleriyle ifade edilmistir Diger kullanimlar Aga gunumuzde erkekler icin Farsca bir onursal unvan olarak kullaniliyor ve Ingilizce Bay kelimesinin esdegeridir Kadinlar icin karsilik gelen onursal terim hanimdir Ayrica bakinizOsmanli Devleti teskilati Agalik Yeniceri agasi Kapi agasi Kizlar agasi Silahdar AgaKaynakca a b Etymonline com 20 Kasim 2004 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2017 Dictionary reference com 23 Mayis 2007 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2017 Nisanyansozluk com 26 Subat 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 30 Haziran 2017 bk Divan i Sultan Veled s 306 Dede Korkut Kitabi nsr Muharrem Ergin Ankara 1958 I 113 114 228 229 231 233 Khani S and R Yousefi The study of address terms and their translation from Persian to English 2014