Aşıküzeyir, Ardahan ilinin Posof ilçesine bağlı bir köydür.
Aşıküzeyir | |
---|---|
Ardahan'ın konumu | |
Aşıküzeyir Aşıküzeyir'in Ardahan'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ardahan |
İlçe | Posof |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Rakım | 2044 m |
Nüfus (2022) | |
• Toplam | 22 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0478 |
İl plaka kodu | 75 |
Posta kodu | 75800 |
Tarihçe
Aşıküzeyir köyünün eski adı kaynaklarda Heoti veya Heva olarak geçer. Gürcüce bir yer adı olan Heoti (ხეოთი), vadi veya dere anlamındaki "hevi" (ხევი) kelimesinden türemiş olan Hevati'den (ხევათი) değişime uğramış olmalıdır. Bu yerleşimin adı 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde ise Heva (خوا) olarak geçer. Bununla birlikte zaman içinde bu adın Türkçe yazılışı değişime uğramıştır; nitekim 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde, Gürcüce Hevati'ye uygun biçimde Hevat (خەوات) olarak geçer.93 Harbi'nde Ardahan bölgesine hakim olan Ruslar ise, köyün adını Gürcüce yazılışına uygun biçimde Heot (Хеот) olarak kaydetmiştir. Heoti veya Hevati, "vadi" veya "dere" anlamına gelen Gürcüce "hevi" (ხევი) kelimesinden türemiştir. Gürcistan'ın Samtshe-Cavaheti bölgesinde bugün de Heoti adını taşıyan bir köy bulunmaktadır.
Heoti ya da Hevati, tarihsel Gürcistan'ı oluşturan Mesheti bölgesinin yerleşim yerlerinden biriydi. Osmanlılar köyü, birleşik Gürcistan Krallığı'ın ardından bu bölgeye hakim olan Samtshe Atabeyliği'nden 16. yüzyılın ortasında ele geçirdi. 1595 tarihli Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan adlı Osmanlı mufassal defterine göre, Gürcistan Vilayeti içinde, Poshov livasının Kuzay nahiyesine bağlıydı. Bu tarihte köyde 4 hane yaşıyordu. Her hane, Osmanlı Devleti'nin Hristiyan köylülerden aldığı ispenç vergisi vermekle yükümlü kılınmıştı. Hane reislerinin ve babalarının adlarından hareketle Heoti'nin bir Hristiyan Gürcü köyü olduğu anlaşılmaktadır. Köyde buğday, arpa, yonca tarımı ve arıcılık yapılıyor, domuz ve koyun besleniyordu.
Heoti, uzun süre Osmanlı yönetimi altında kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından Rusya İmparatorluğu’nun eline geçti. Rus idaresinde Ardahan sancağının (okrug) Poshov kazasına (uçastok) bağlıydı. Bu kaza içinde Tsurtskabi nahiyesinin köylerinden biriydi. 1886 yılında köyün nüfusu 121 kişiden oluşuyordu. Rus idaresinde Heoti köyünün nüfusu, 1896’da 170 kişiye, 1906’da da 182 kişiye yükselmişti. Bu tespitlerde nüfusun tamamı "Türk" olarak kaydedilmiştir. Ardahan bölgesini gezen Gürcü araştırmacı Konstantine Martvileli ise, Hevati'de 1917 yılında 18 hanede 202 Müslüman Gürcünün yaşadığını yazmıştır.
Heoti, Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra, bir süre bağımsız Gürcistan'ın sınırları içinde kaldı. 1921 yılında, Sovyet Rusya'nın Gürcistan'ı işgali sırasında, Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcüler Ardahan ve Artvin bölgelerinden çekildi. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Heoti köyü Türkiye'ye bırakıldı.
Heoti ya da Hevati, 1928 tarihli Osmanlıca köy listesinde "Hevat" (خەوات) adıyla, Kars vilayetinin Poshof kazasının Merkez nahiyesine bağlıydı. 1935 genel nüfus sayımıda "Hivat" olarak kaydedilmiş olan Heoti, aynı idari konuma sahipti ve köyde 250 kişi yaşıyordu. Türkçe kaynaklarda farklı biçimlerde yazılmış olan Heoti ya da Hevati adı, "yabancı kökten geldiği" için 1959 yılında 7267 sayılı kanunla Boşdere olarak değiştirilmiştir. Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte resmî kayıtlarda "Boşdere (Hevat)" biçiminde bir süre daha kullanılmıştır. Boşdere'nin adı daha sonra Aşıküzeyir olarak değiştirilmiştir.
Coğrafya
Aşıküzeyir köyü, Ardahan il merkezine 90 km, Posof ilçe merkezine 18 km uzaklıktadır.
Nüfus
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 22 |
2021 | 20 |
2020 | 23 |
2019 | 20 |
2018 | 19 |
2017 | 19 |
2016 | 20 |
2015 | 23 |
2014 | 27 |
2013 | 34 |
2012 | 30 |
2011 | 41 |
2010 | 41 |
2009 | 40 |
2008 | 47 |
2007 | 55 |
2000 | 87 |
1990 | 173 |
1985 | 202 |
Kaynakça
- ^ "Asikuzeyir, Turkey Page" (İngilizce). Fallingrain.com. 14 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Posof Aşıküzeyir Köy Nüfusu". Nufusune.com. 17 Mart 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; III. cilt (1958), s. 462-463". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 761.
- ^ a b ""Poshov kazası 1886 Yılı" (Rusça)". 26 Aralık 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 330; II. cilt (1941), s. 322; III. cilt (1958), s. 462". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 114, .
- ^ "Konstantine Martvileli, "Ardahan Bölgesinde", Sakartvelo gazetesi, 7 Ekim 1917, sayı 220". 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Temmuz 2021.
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 3 cilt; 2. cilt, s. 41.
- ^ "1935 Genel Nüfus Sayımı, İstanbul, 1937, s. 175" (PDF). 16 Ocak 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
- ^ "Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 674". 23 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Temmuz 2021.
- ^ a b "Aşıküzeyir Köyü". YerelNet.org.tr. 3 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Nisan 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Aşıküzeyir, Posof için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Asikuzeyir Ardahan ilinin Posof ilcesine bagli bir koydur AsikuzeyirKoyArdahan in konumuAsikuzeyirAsikuzeyir in Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlcePosofCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim2044 mNufus 2022 Toplam22Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75800TarihceAsikuzeyir koyunun eski adi kaynaklarda Heoti veya Heva olarak gecer Gurcuce bir yer adi olan Heoti ხეოთი vadi veya dere anlamindaki hevi ხევი kelimesinden turemis olan Hevati den ხევათი degisime ugramis olmalidir Bu yerlesimin adi 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde ise Heva خوا olarak gecer Bununla birlikte zaman icinde bu adin Turkce yazilisi degisime ugramistir nitekim 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Gurcuce Hevati ye uygun bicimde Hevat خەوات olarak gecer 93 Harbi nde Ardahan bolgesine hakim olan Ruslar ise koyun adini Gurcuce yazilisina uygun bicimde Heot Heot olarak kaydetmistir Heoti veya Hevati vadi veya dere anlamina gelen Gurcuce hevi ხევი kelimesinden turemistir Gurcistan in Samtshe Cavaheti bolgesinde bugun de Heoti adini tasiyan bir koy bulunmaktadir Heoti ya da Hevati tarihsel Gurcistan i olusturan Mesheti bolgesinin yerlesim yerlerinden biriydi Osmanlilar koyu birlesik Gurcistan Kralligi in ardindan bu bolgeye hakim olan Samtshe Atabeyligi nden 16 yuzyilin ortasinda ele gecirdi 1595 tarihli Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan adli Osmanli mufassal defterine gore Gurcistan Vilayeti icinde Poshov livasinin Kuzay nahiyesine bagliydi Bu tarihte koyde 4 hane yasiyordu Her hane Osmanli Devleti nin Hristiyan koylulerden aldigi ispenc vergisi vermekle yukumlu kilinmisti Hane reislerinin ve babalarinin adlarindan hareketle Heoti nin bir Hristiyan Gurcu koyu oldugu anlasilmaktadir Koyde bugday arpa yonca tarimi ve aricilik yapiliyor domuz ve koyun besleniyordu Heoti uzun sure Osmanli yonetimi altinda kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan Rusya Imparatorlugu nun eline gecti Rus idaresinde Ardahan sancaginin okrug Poshov kazasina ucastok bagliydi Bu kaza icinde Tsurtskabi nahiyesinin koylerinden biriydi 1886 yilinda koyun nufusu 121 kisiden olusuyordu Rus idaresinde Heoti koyunun nufusu 1896 da 170 kisiye 1906 da da 182 kisiye yukselmisti Bu tespitlerde nufusun tamami Turk olarak kaydedilmistir Ardahan bolgesini gezen Gurcu arastirmaci Konstantine Martvileli ise Hevati de 1917 yilinda 18 hanede 202 Musluman Gurcunun yasadigini yazmistir Heoti Rus hakimiyetinin sona ermesinden sonra bir sure bagimsiz Gurcistan in sinirlari icinde kaldi 1921 yilinda Sovyet Rusya nin Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin verdigi ultimatom uzerine Gurculer Ardahan ve Artvin bolgelerinden cekildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Heoti koyu Turkiye ye birakildi Heoti ya da Hevati 1928 tarihli Osmanlica koy listesinde Hevat خەوات adiyla Kars vilayetinin Poshof kazasinin Merkez nahiyesine bagliydi 1935 genel nufus sayimida Hivat olarak kaydedilmis olan Heoti ayni idari konuma sahipti ve koyde 250 kisi yasiyordu Turkce kaynaklarda farkli bicimlerde yazilmis olan Heoti ya da Hevati adi yabanci kokten geldigi icin 1959 yilinda 7267 sayili kanunla Bosdere olarak degistirilmistir Bununla birlikte koyun eski adi yeni adiyla birlikte resmi kayitlarda Bosdere Hevat biciminde bir sure daha kullanilmistir Bosdere nin adi daha sonra Asikuzeyir olarak degistirilmistir CografyaAsikuzeyir koyu Ardahan il merkezine 90 km Posof ilce merkezine 18 km uzakliktadir NufusYillara gore koy nufus verileri2022 222021 202020 232019 202018 192017 192016 202015 232014 272013 342012 302011 412010 412009 402008 472007 552000 871990 1731985 202Kaynakca Asikuzeyir Turkey Page Ingilizce Fallingrain com 14 Mayis 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Posof Asikuzeyir Koy Nufusu Nufusune com 17 Mart 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt III cilt 1958 s 462 463 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2021 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 761 a b Poshov kazasi 1886 Yili Rusca 26 Aralik 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2021 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 330 II cilt 1941 s 322 III cilt 1958 s 462 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2021 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 114 ISBN 9786052100271 Konstantine Martvileli Ardahan Bolgesinde Sakartvelo gazetesi 7 Ekim 1917 sayi 220 12 Temmuz 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Temmuz 2021 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 3 cilt 2 cilt s 41 1935 Genel Nufus Sayimi Istanbul 1937 s 175 PDF 16 Ocak 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Temmuz 2021 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 674 23 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Temmuz 2021 1980 Genel Nufus Sayimi Ankara 1981 PDF 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Temmuz 2021 a b Asikuzeyir Koyu YerelNet org tr 3 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Nisan 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarAsikuzeyir Posof icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft