Abdullah Lütfi Efendi (1855 - 1931) Türk eğitimci ve yazar. Ağın çevresinde "Tahtasız Hoca" olarak bilinir
Abdullah Lütfi Efendi | |
---|---|
Doğum | 1855 |
Ölüm | 1935 |
Meslek | Eğitimci, Yazar |
Milliyet | |
Vatandaşlık | |
Yaşamı
Elazığ'a bağlı Ağın'ın Ayvacık (Kopinik) köyünde doğan Abdullah Lütfi Efendi, eğitimci kişiliğiyle bilinir. Babası Molla Halil ve annesini henüz 9 yaşındayken kaybetmiştir. Hayatı boyunca Yanya, Bursa, Mardin, Diyarbakır, Hakkari, Kemaliye, Ağın, Harput, Arapgir ve İstanbul'da bulunan çeşitli okullarda ve rüştiye mekteplerinde öğretmenlik yapmıştır. Ağın ve Kemaliye'de bulunduğu süre boyunca Ermeni Kilisesi'nde görev yapan papazlardan Fransızca öğrenen Abdullah Lütfi Efendi, bunun yanında Farsça ve Arapça dillerine hakimdir. 1877–1878 Osmanlı-Rus savaşında gönüllü olarak katılmıştır
Muallimlik yaptığı dönem içerisinde Fransızca diline hakim olmasıyla birlikte Arap alfabesi ile okunup, yazılan Osmanlıca'nın daha kolay öğrenilmesi için farklı bir alfabe tasarlamıştır. Arap alfabesini değiştirmeyen fakat Osmanlıcada çokça karşılaşılan birden fazla harfe karşılık gelen tek bir harf yerine, Latin alfabesine benzer bir şekilde her bir ses için farklı harfler üreten Abdullah Lütfi Efendi, bu alfabesi ile görev aldığı rüştiye mekteplerinde birçok öğrenciye kolaylıkla Osmanlıca öğrettiğini belirtir. "Osmanlıca Elifba" başlıklı kitabında, bu yeni alfabeyi ve öğretim metodunu açıklayan muallim, birçok kez İstanbul'a gelip Padişah veya çeşitli bürokratlar ile görüşmek ve kitabını tanıtmak istemiş, fakat istekleri geri çevrilmiştir.
1904 yılında Maarif Nezareti'ne tasarladığı yeni Osmanlıca öğretim metodunu ve yazdığı kitapları sunmuş, fakat kitapların basılması için gerekli ruhsat kendisine verilmemiştir. Buna rağmen bu metodu açıklayan "Tertib ve Elifba-yı Hamidiye" isimli bir kitap daha yazmış ve kitabın basılıp dağıtılması için gerekli izni 1908 yılında alabilmiştir.
Peyami Safa, Abdullah Lütfi Efendi'nin yeni alfabe tasarısı hakkında İçtihat Dergisi'ne uzun bir telgraf çektiğinden ve bu alfabede eski alfabeyi muhafaza ederek yeni bir öğretim biçimi tasarladığını, bu biçimle binlerce çocuğa kısa sürede okuma yazma öğretmeyi başardığından bahsetmektedir. Bu telgrafı çektiği yıllarda muallimlik yaptığı Keban'da görevli Kaymakam Şükrü Bey, aynı şekilde Abdullah Lütfi Efendi'nin hazırladığı alfabenin oldukça yenilikçi olduğunu belirtmektedir.
Hayatı boyunca sürdürdüğü eğitimci kimliğinin yanında, İzmit'te, Diyarbakır'da ve Mamuret-ül Aziz'de çeşitli köylerde imamlık yapmış, tiyatro ve sahne sanatlarına da ilgi duymuş, İstanbul'da olduğu süre boyunca tiyatro oyunlarına izleyici olarak katılmıştır. Geçmiş yıllarda Maarif Nişanı ile, 1927 ve 1929 yılında ise Milli Eğitim Bakanlığı tarafından Fazilet Mükafatı ile ödüllendirilen Abdullah Lütfi Efendi, 1931 yılında Ağın'da ölmüştür.
Kaynakça
- ^ Atatuğ, Feridettin (2007). Tahtasız Hoca. 1.bs. Elazığ: Manas Yayıncılık. ISBN . OCLC 498254293.
- ^ "Ağın ve Çevresinde Yetişen Ünlüler" (PDF). Ağın Dergisi. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF).
- ^ C. Güner Omay (2015). Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Ağın'da Eğitim ve Öncüleri. BİTAV. ss. 14-24.
- ^ "ÖĞRETMEN ABDULLAH LÜTFÜ" (PDF). MEB. 10 Ocak 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 9 Ocak 2023.
- ^ C. Güner Omay (2015). Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Ağın'da Eğitim ve Öncüleri. BİTAV. ss. 24-32.
- ^ Başbakanlık Osmanlı Arşivi. BOA.MF.İBT. / 138 - 111 - 0
- ^ Ağın Rüşdiyesi Muallim-i evveli Abdullah Lütfü Efendi, yazdığı kitabı bizzat sunmak üzere Dersaadet'e gelmek için izin istediyse de eğitim dönemine denk gelmesi nedeniyle uygun bulunmadığı. BOA.MF.İBT. / 168 - 113 - 0
- ^ Ağın Kazası Rüşdiye Mektebi Muallimi Abdullah Lütfi Efendi'nin yazdığı "Osmanlıca Elifba" isimli risalenin izinsiz basılabileceği. BOA.MF.MKT. / 1086 - 69 - 0
- ^ C. Güner Omay (2015). Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Ağın'da Eğitim ve Öncüleri (PDF). BİTAV. s. 28-31. 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
- ^ Peyami Safa (1938). Türk İnkılabına Bakışlar. ss. 46-50. 24 Haziran 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
- ^ İlhami Safa, İçtihad Dergisi, 5 Aralık 1913
- ^ C. Güner Omay (2015). Tanzimat'tan Cumhuriyet'e Ağın'da Eğitim ve Öncüleri (PDF). BİTAV. ss. 14-19. 15 Aralık 2017 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 18 Haziran 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Abdullah Lutfi Efendi 1855 1931 Turk egitimci ve yazar Agin cevresinde Tahtasiz Hoca olarak bilinirAbdullah Lutfi EfendiDogum1855Olum1935MeslekEgitimci YazarMilliyet TurkiyeVatandaslik TurkiyeYasamiElazig a bagli Agin in Ayvacik Kopinik koyunde dogan Abdullah Lutfi Efendi egitimci kisiligiyle bilinir Babasi Molla Halil ve annesini henuz 9 yasindayken kaybetmistir Hayati boyunca Yanya Bursa Mardin Diyarbakir Hakkari Kemaliye Agin Harput Arapgir ve Istanbul da bulunan cesitli okullarda ve rustiye mekteplerinde ogretmenlik yapmistir Agin ve Kemaliye de bulundugu sure boyunca Ermeni Kilisesi nde gorev yapan papazlardan Fransizca ogrenen Abdullah Lutfi Efendi bunun yaninda Farsca ve Arapca dillerine hakimdir 1877 1878 Osmanli Rus savasinda gonullu olarak katilmistir Muallimlik yaptigi donem icerisinde Fransizca diline hakim olmasiyla birlikte Arap alfabesi ile okunup yazilan Osmanlica nin daha kolay ogrenilmesi icin farkli bir alfabe tasarlamistir Arap alfabesini degistirmeyen fakat Osmanlicada cokca karsilasilan birden fazla harfe karsilik gelen tek bir harf yerine Latin alfabesine benzer bir sekilde her bir ses icin farkli harfler ureten Abdullah Lutfi Efendi bu alfabesi ile gorev aldigi rustiye mekteplerinde bircok ogrenciye kolaylikla Osmanlica ogrettigini belirtir Osmanlica Elifba baslikli kitabinda bu yeni alfabeyi ve ogretim metodunu aciklayan muallim bircok kez Istanbul a gelip Padisah veya cesitli burokratlar ile gorusmek ve kitabini tanitmak istemis fakat istekleri geri cevrilmistir 1904 yilinda Maarif Nezareti ne tasarladigi yeni Osmanlica ogretim metodunu ve yazdigi kitaplari sunmus fakat kitaplarin basilmasi icin gerekli ruhsat kendisine verilmemistir Buna ragmen bu metodu aciklayan Tertib ve Elifba yi Hamidiye isimli bir kitap daha yazmis ve kitabin basilip dagitilmasi icin gerekli izni 1908 yilinda alabilmistir Peyami Safa Abdullah Lutfi Efendi nin yeni alfabe tasarisi hakkinda Ictihat Dergisi ne uzun bir telgraf cektiginden ve bu alfabede eski alfabeyi muhafaza ederek yeni bir ogretim bicimi tasarladigini bu bicimle binlerce cocuga kisa surede okuma yazma ogretmeyi basardigindan bahsetmektedir Bu telgrafi cektigi yillarda muallimlik yaptigi Keban da gorevli Kaymakam Sukru Bey ayni sekilde Abdullah Lutfi Efendi nin hazirladigi alfabenin oldukca yenilikci oldugunu belirtmektedir Hayati boyunca surdurdugu egitimci kimliginin yaninda Izmit te Diyarbakir da ve Mamuret ul Aziz de cesitli koylerde imamlik yapmis tiyatro ve sahne sanatlarina da ilgi duymus Istanbul da oldugu sure boyunca tiyatro oyunlarina izleyici olarak katilmistir Gecmis yillarda Maarif Nisani ile 1927 ve 1929 yilinda ise Milli Egitim Bakanligi tarafindan Fazilet Mukafati ile odullendirilen Abdullah Lutfi Efendi 1931 yilinda Agin da olmustur Kaynakca Atatug Feridettin 2007 Tahtasiz Hoca 1 bs Elazig Manas Yayincilik ISBN 978 975 6089 27 9 OCLC 498254293 Agin ve Cevresinde Yetisen Unluler PDF Agin Dergisi 10 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan PDF C Guner Omay 2015 Tanzimat tan Cumhuriyet e Agin da Egitim ve Onculeri BITAV ss 14 24 OGRETMEN ABDULLAH LUTFU PDF MEB 10 Ocak 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 9 Ocak 2023 C Guner Omay 2015 Tanzimat tan Cumhuriyet e Agin da Egitim ve Onculeri BITAV ss 24 32 Basbakanlik Osmanli Arsivi BOA MF IBT 138 111 0 Agin Rusdiyesi Muallim i evveli Abdullah Lutfu Efendi yazdigi kitabi bizzat sunmak uzere Dersaadet e gelmek icin izin istediyse de egitim donemine denk gelmesi nedeniyle uygun bulunmadigi BOA MF IBT 168 113 0 Agin Kazasi Rusdiye Mektebi Muallimi Abdullah Lutfi Efendi nin yazdigi Osmanlica Elifba isimli risalenin izinsiz basilabilecegi BOA MF MKT 1086 69 0 C Guner Omay 2015 Tanzimat tan Cumhuriyet e Agin da Egitim ve Onculeri PDF BITAV s 28 31 15 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Haziran 2021 Peyami Safa 1938 Turk Inkilabina Bakislar ss 46 50 24 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 18 Haziran 2021 Ilhami Safa Ictihad Dergisi 5 Aralik 1913 C Guner Omay 2015 Tanzimat tan Cumhuriyet e Agin da Egitim ve Onculeri PDF BITAV ss 14 19 15 Aralik 2017 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 18 Haziran 2021