Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bengi su, âb-ı hayat, hayat suyu, dirilik suyu, aynü'l-hayat, nehrü'l-hayât, âb-ı câvidânî, âb-ı zindegî, hayat kaynağı, hayat çeşmesi, bazen de Hızır ve İskender'e atfen âb-ı Hızır veya âb-ı İskender vb. çeşitli isimlerle anılan, birçok söylencede adı geçen, içen kişiye ölümsüzlük kazandırdığına inanılan efsanevî su. Farklı Türk dillerinde bengüsub, mengüsuv olarak da söylenir. Bengü/Bengi/Mengü/Mengi sözcüklerinin tamamı Türkçede sonsuz (veya sonsuzluk) demektir. Âb-ı hayat, bütün dünya mitolojilerinde mevcut bir kavramdır. Efsanelerin dışında, âb-ı hayâta İslam kitabı Kur'ân'da Musa ve Hızır kıssası anlatılırken (el-Kehf 18/60-82) dolaylı olarak temas edilmiştir.
Anlam ve içerik
Aslında ayrı ayrı mitolojik dizgelerde karşılaşılan bir anlayıştır. Bengi su'ya, söylenceler ve mitolojik metinlerden başka dini kitaplarda, Hızır'ın adıyla bağlı ve Musa'nın öyküsü anlatılırken karşılaşılır. Anlatılara göre bu suyu ilk içenler Hızır ve İlyas -peygamberler- olmuştur. Bengi su ve sonsuz yaşam aktarışıyla bağlı çok sayıda anlatı olsa da bu anlatılar, eski yeryüzü uygarlıklarında, Gılgamış, Oğuz Han ve İskender Zülkarneyn gibi, yalnız birkaç kişinin adıyla bağlantılı düşünülmüştür. Bu anlatılar arasındaki bağlılık araştırıldığında, Bengi su ile ilgili anlatıların kökeninin Sümerler olduğu anlaşılmıştır. Sonraki dönemlerin araştırmaları ise Bengi su ile bağlı anlatıların daha eski geleneklerde aranması gerektiği görüşünü doğrulamıştır.
Adına bazen 'Dirilik Suyu' denilen Bengi su, diye tanımlanan karanlık ve bilinmeyen bir dünyada gizlidir. İskender'de Bengi suyunun peşinden Zulmet'e kadar gider, ancak onu elde etmeyi başaramaz. Onun adıyla ilgili Bengi su, yaratıcı başlangıç sayılan ilk karmandan (kaos - sudan), dirilik verme, sonsuz yaşatma, ölümsüzleştirme imlerini alıp, kendinde saklamıştır. Bu anlamda Bengi su simgesinde, yaratılış mitinde olan başlangıç gibi, ilk suyun izlerini bulmak mümkündür. Suyun varlığa yaşam veren gücü, çeşitli inanç dizgelerinde onun, sonsuzluğa kavuşturan ve ölümsüzlük kazandıran güç olduğuna dair görüşlerin ortaya çıkmasına yol açmıştır.
Bengi suyunun yaşam verme gücü üstüne ilk düşüncelere anlatılarda rastlanır. Örneğin ölen kahramanın üstüne su serpilmesiyle, hapşırıp ayağa kalkması, karşılaşılan konulardan biridir. Söylence ve anlatılarda, bazı kahramanların Bengi su içerek ölümsüzlük kazanmaları da sık görünür. Aşk masallarında buta alarak, inanılmaz güzelleşen kahramanın içtiği 'nin de Bengi su ile dolu olduğu söylenir. İnanışlarda Bengi suyunun eskiden gelen, karışık bir anlamı vardır. Aşığın Buta (Bade) alması esnasında içtiği ışığın da aslında bu su olduğu öne sürülür. Çünkü ozanın söylediği türküler kendisinin ölümünden sonra da yaşamaya devam edecektir. Yani o da bir semboldür. Tasavvuf şairleri, onunla ilgili şöyle demişlerdir: "Toprağı düşen adi tohuma can veren su, dirilik suyu değilse, nedir o zaman?"
Birçok efsaneye göre ab-ı hayat sadece zulmet ülkesinde bulunur. Bazı kaynaklar ise onun kızıl denizinin derinliklerinden çıkarılan bir bitki (galsam otu) ya da (şahı galsam) olduğunu söyler.
İran mitolojisinde dört kutsal varlığın bir araya getirilerek kanlarından oluşturulan karanlık bir iksir olduğuna inanılmaktadır. Bunlar; şah-ı galsam, şahmeran, , zümrüd-ü anka'dır.
Bengi su içenlere ölümsüzlük ve gençlik sağlar. Yaşam ağacının köklerinden çıkar. Bir ırmak veya dere şeklinde akar. Bazen köpük şeklinde gelir. Örneğin, Köroğlu destanında bir ırmaktan üç köpük şeklinde gelir. Mecazen bilgeliği, kalıcı eserler bırakmayı, iyiliği simgeler. Ölüleri bile diriltebilir. Uluğ Kayın'ın dibindeki bir çukurdan kaynaklanır. Başında bir bekçi ruh bulunur. İçenlere güç ve kuvvet verir. Hastaları iyileştirir. Ayrıca Bengi adlı bir halk oyunu da mevcuttur. Maniheizm dininin kurucusu olan Mani adı da Mengü ile bağlantılandırılmıştır. Pek çok uygarlıkta böyle bir yaşam suyuna dair, çoğu zaman birbirinden bağımsız olarak ortaya çıkıp gelişen ortak bir inancın bulunması ise ilgi çekicidir.
Kaynakça
- Pertev Naili Boratav, Türk Mitolojisi, Oğuz-Anadolu-Azeri-Türkmen, Bilgesu Yayınları, 2012, Çeviri: Recep Özbay
- Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Ayrıca bakınız
| Vikisözlük'te bengisu ile ilgili tanım bulabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bengi su ab i hayat hayat suyu dirilik suyu aynu l hayat nehru l hayat ab i cavidani ab i zindegi hayat kaynagi hayat cesmesi bazen de Hizir ve Iskender e atfen ab i Hizir veya ab i Iskender vb cesitli isimlerle anilan bircok soylencede adi gecen icen kisiye olumsuzluk kazandirdigina inanilan efsanevi su Farkli Turk dillerinde bengusub mengusuv olarak da soylenir Bengu Bengi Mengu Mengi sozcuklerinin tamami Turkcede sonsuz veya sonsuzluk demektir Ab i hayat butun dunya mitolojilerinde mevcut bir kavramdir Efsanelerin disinda ab i hayata Islam kitabi Kur an da Musa ve Hizir kissasi anlatilirken el Kehf 18 60 82 dolayli olarak temas edilmistir Alman ressam in betimlemesi ile bengi suAnlam ve icerikAslinda ayri ayri mitolojik dizgelerde karsilasilan bir anlayistir Bengi su ya soylenceler ve mitolojik metinlerden baska dini kitaplarda Hizir in adiyla bagli ve Musa nin oykusu anlatilirken karsilasilir Anlatilara gore bu suyu ilk icenler Hizir ve Ilyas peygamberler olmustur Bengi su ve sonsuz yasam aktarisiyla bagli cok sayida anlati olsa da bu anlatilar eski yeryuzu uygarliklarinda Gilgamis Oguz Han ve Iskender Zulkarneyn gibi yalniz birkac kisinin adiyla baglantili dusunulmustur Bu anlatilar arasindaki baglilik arastirildiginda Bengi su ile ilgili anlatilarin kokeninin Sumerler oldugu anlasilmistir Sonraki donemlerin arastirmalari ise Bengi su ile bagli anlatilarin daha eski geleneklerde aranmasi gerektigi gorusunu dogrulamistir Adina bazen Dirilik Suyu denilen Bengi su diye tanimlanan karanlik ve bilinmeyen bir dunyada gizlidir Iskender de Bengi suyunun pesinden Zulmet e kadar gider ancak onu elde etmeyi basaramaz Onun adiyla ilgili Bengi su yaratici baslangic sayilan ilk karmandan kaos sudan dirilik verme sonsuz yasatma olumsuzlestirme imlerini alip kendinde saklamistir Bu anlamda Bengi su simgesinde yaratilis mitinde olan baslangic gibi ilk suyun izlerini bulmak mumkundur Suyun varliga yasam veren gucu cesitli inanc dizgelerinde onun sonsuzluga kavusturan ve olumsuzluk kazandiran guc olduguna dair goruslerin ortaya cikmasina yol acmistir Bengi suyunun yasam verme gucu ustune ilk dusuncelere anlatilarda rastlanir Ornegin olen kahramanin ustune su serpilmesiyle hapsirip ayaga kalkmasi karsilasilan konulardan biridir Soylence ve anlatilarda bazi kahramanlarin Bengi su icerek olumsuzluk kazanmalari da sik gorunur Ask masallarinda buta alarak inanilmaz guzellesen kahramanin ictigi nin de Bengi su ile dolu oldugu soylenir Inanislarda Bengi suyunun eskiden gelen karisik bir anlami vardir Asigin Buta Bade almasi esnasinda ictigi isigin da aslinda bu su oldugu one surulur Cunku ozanin soyledigi turkuler kendisinin olumunden sonra da yasamaya devam edecektir Yani o da bir semboldur Tasavvuf sairleri onunla ilgili soyle demislerdir Topragi dusen adi tohuma can veren su dirilik suyu degilse nedir o zaman Bircok efsaneye gore ab i hayat sadece zulmet ulkesinde bulunur Bazi kaynaklar ise onun kizil denizinin derinliklerinden cikarilan bir bitki galsam otu ya da sahi galsam oldugunu soyler Iran mitolojisinde dort kutsal varligin bir araya getirilerek kanlarindan olusturulan karanlik bir iksir olduguna inanilmaktadir Bunlar sah i galsam sahmeran zumrud u anka dir Bengi su icenlere olumsuzluk ve genclik saglar Yasam agacinin koklerinden cikar Bir irmak veya dere seklinde akar Bazen kopuk seklinde gelir Ornegin Koroglu destaninda bir irmaktan uc kopuk seklinde gelir Mecazen bilgeligi kalici eserler birakmayi iyiligi simgeler Oluleri bile diriltebilir Ulug Kayin in dibindeki bir cukurdan kaynaklanir Basinda bir bekci ruh bulunur Icenlere guc ve kuvvet verir Hastalari iyilestirir Ayrica Bengi adli bir halk oyunu da mevcuttur Maniheizm dininin kurucusu olan Mani adi da Mengu ile baglantilandirilmistir Pek cok uygarlikta boyle bir yasam suyuna dair cogu zaman birbirinden bagimsiz olarak ortaya cikip gelisen ortak bir inancin bulunmasi ise ilgi cekicidir KaynakcaPertev Naili Boratav Turk Mitolojisi Oguz Anadolu Azeri Turkmen Bilgesu Yayinlari 2012 Ceviri Recep Ozbay Turk Soylence Sozlugu Deniz Karakurt Turkiye 2011 OTRS CC BY SA 3 0 27 Aralik 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arsivlendi Ayrica bakinizVikisozluk te bengisu ile ilgili tanim bulabilirsiniz Kevser