Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Adada (Grekçe: Ἄδαδα), Eğirdir'in yaklaşık 40 km güneydoğusunda ve Antalya'nın 80 km kuzeydoğusunda, Isparta ilinin Sütçüler ilçesine bağlı bugünkü Sağrak köyü yakınında, Pisidia'da bulunan antik bir kenttir. Günümüzde Isparta-Sütçüler ilçe kara yolu üzerinden ulaşılabilen antik kent, Sağrak köyüne 2 kilometre, il merkezine 90 kilometre uzaklıktadır.
Grekçe: Ἄδαδα | |||||||
 Antik Kentte bulunan bir yapı | |||||||
  Adada Türkiye haritasındaki konumu. | |||||||
| Konum | Sağrak, Sütçüler, Isparta, Türkiye | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Bölge | Pisidia | ||||||
| Koordinatlar | 37°34′30,6″K 30°59′7,1″D / 37.56667°K 30.98333°D | ||||||
| Tür | Yerleşim yeri | ||||||
| Sit ayrıntıları | |||||||
Adada
| |||||||
İlk kez 1842 yılında A. Schönborn tarafından ziyaret edilmiş, daha sonra 1884 yılında Amerikalı John Robert Sitlington Sterrett tarafından yeniden keşfedilmiştir. Alman klasik dönem arkeoloğu Gustav Hirschfeld ve İskoç arkeolog William M. Ramsay yerleşimi 1887'de tanımladılar.
Tarihi
Kentin kuruluş tarihine ilişkin kesin bilgi yoktur. MÖ II. yüzyılda Termessos ile Adada arasında yapılan bir anlaşma metninde geçmektedir.
Adada antik kentinin varlığına dair en eski bilgiler, antik coğrafyacılar Strabon (MÖ 64/63 - MS 24 civarı), Batlamyus (MS 100 - 170 civarı) ve Hierokles (MS 6. yüzyıl) gibi yazarların eserlerinde yer almaktadır. Strabon, Geographika adlı eserinde, Adada'nın adının, kendisinden önce yaşamış olan (MÖ 1. yüzyıl) tarafından diğer (Pisidia kentleri) arasında zikredildiğini aktarmaktadır (Strabon, Geographika, XII, 570). Ptolemaios ve Hierokles'in eserlerinde de Adada'ya atıflar bulunmaktadır (Ptolemaios, Geographia, V, 5, 8; Hierokles, Synecdemus, 647, 4). Bu antik kaynakların yanı sıra, Adada'nın Helenistik dönemde önemli bir yerleşim yeri olduğunu gösteren arkeolojik kanıtlar da mevcuttur. Özellikle Kıbrıs ve Fenike bölgelerinde bulunan ve Adadalı paralı askerlere ait olduğu tespit edilen mezar taşları, kentin bu dönemdeki askeri ve kültürel faaliyetlerine ışık tutmaktadır. Bu mezar taşları, Adada'dan askerlerin Helenistik krallıkların ordularında ücretli olarak görev yaptığını doğrulamaktadır ve kentin Helenistik Çağ'da varlığına ilişkin somut bir kanıt sunmaktadır.
Roma İmparatorluk dönemindeki tarihi hakkında neredeyse hiçbir şey bilinmemektedir, ancak Adada için dört imparator tapınağı olduğu bilinmektedir.
İlk sikkeler MÖ 1. yüzyıldan beri bilinmektedir ve imparatorluk dönemi sikke basımı Roma İmparatorları Trajan'dan Valerianus dönemine kadar uzanmaktadır. Geç Antik Çağ'da Adada bir piskoposluk merkeziydi.
Kalıntılar
Kent, Caralis (Beyşehir) Gölü’nün batı kıyısını izleyerek Antiokheia (Yalvaç), Neapolis (Şarkikaraağaç), (Aksu), Adada (Karabavlu) üzerinden (Kozan) ve Perge (Aksu) antik kentine uzanan antik yol üzerinde, nispeten düz, geniş bir yüksek vadide yer almaktadır.
2.veya 3. yüzyıllara ait dört imparator tapınağı (bunlardan biri imparatorlar ve Zeus Sarapis için bir yazıtla, ikincisi imparatorlar ve Afrodit için bir yazıtla, üçüncüsü sadece imparatorlar için, dördüncüsü ise Trajan için sikkelerle kanıtlanmıştır), büyük bir gösteri merdivenine sahip agora ve tiyatro hala iyi korunmuştur. Ayrıca iki geç antik döneme ait üç nefli bazilika da bulunmaktadır.
Adada antik kentinde, düzlük alan ile vadi arasında yükselen kayalık bir bölge üzerine kurulan akropol, savunma amaçlı olarak inşa edilmiştir. Bu akropol, etrafı surlar ve gözetleme kuleleriyle tahkim edilmiştir. Akropolün batı tarafında, halkın toplanma alanı olan bir açık hava mekanı bulunur. Bu toplanma alanının ön cephesine daha sonraki dönemlerde, kentin ticari ve yönetimsel faaliyetlerinin merkezi haline gelen bir forum ve bazilika kompleksi eklenmiştir. Adada forumu, 32 metreye 45 metre boyutlarında bir alanı kaplamaktadır. Zemini özenle döşenmiş taşlarla kaplı olan bu forumun tam ortasında büyük bir su deposu, yani sarnıç yer alır. Forumun batı yönünde bir cadde uzanırken diğer iki tarafı sütunlarla çevrili üstü kapalı yürüyüş yolları, yani stoalarla kuşatılmıştır. Forumun kuzeyinde, doğudan batıya doğru uzanan bir bazilika yapısı mevcuttur. Forumun güneydoğu köşesinde ise gösterişli bir anıtsal çeşme bulunmaktadır.
Adada'daki en büyük kilise, vadinin batı yakasında konumlanmıştır. Bu ibadethane, Bizans devrinde, daha eski bir yapının terasları ve iç duvarları temel alınarak inşa edilmiştir. Şehir düzlüğünün batı tarafında, bir tepe yamacına yaslanmış olan 1000 kişi kapasiteli tiyatronun sahne binası ve orkestra bölümü toprak altında kalmıştır. Seyircilerin oturduğu kısım olan cavea, müze tarafından gerçekleştirilen kurtarma kazılarıyla toprak altından çıkarılarak görünür hale getirilmiştir.
Kaynakça
- ^ a b c d "Adada Antik Kenti". Kültür Portalı. 20 Ekim 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ Üniversitesi, Süleyman Demirel. "ADADA ANTİK KENTİ YÜZEY ARAŞTIRMALARI - Arkeoloji - Süleyman Demirel Üniversitesi". insantoplum.sdu.edu.tr. 10 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
- ^ "Pisidia, Adada - Ancient Greek Coins - WildWinds.com". www.wildwinds.com. 17 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2025.
Yazın
- Hans von Aulock : Pisidia I'in antik sikkeleri ve şehirleri. Tübingen 1977, s. 20-22, 52-59.
- : Adada (Karabavli) Pisidia, Turkey. In: u. a. (Hrsg.): The Princeton Encyclopedia of Classical Sites. Princeton University Press, Princeton NJ 1976, ISBN: (İngilizce, perseus.tufts.edu).
- Klaus Belke, Norbert Mersich: Frigya ve Pisidia, Tabula Imperii Byzantini, 7. Viyana 1990, 170.
- Mustafa Büyükkolancı: Adada Pisidia'da Antik Bir Kent. 1998 [burada s.12 taslak plan].
- Hartwin Brandt : Adada. Helenistik ve Roma dönemlerinde küçük bir Pisidia kasabası, In: Historia 51 (2002) s. 385–413.
- Gustav Hirschfeld: Adada 1.(Almanca) In: (RE). Vol. I,1, Stuttgart 1893, col. 339.
Dış bağlantılar
- Adada Antik Kenti - Isparta
- Internet Archive: Ancient Citiies - Adada
- Adada Sikkeleri
- Beschreibung, Bilder und Pläne von Adada in Pisidien
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Adada Grekce Ἄdada Egirdir in yaklasik 40 km guneydogusunda ve Antalya nin 80 km kuzeydogusunda Isparta ilinin Sutculer ilcesine bagli bugunku Sagrak koyu yakininda Pisidia da bulunan antik bir kenttir Gunumuzde Isparta Sutculer ilce kara yolu uzerinden ulasilabilen antik kent Sagrak koyune 2 kilometre il merkezine 90 kilometre uzakliktadir AdadaGrekce ἌdadaAntik Kentte bulunan bir yapiAdadaTurkiye haritasindaki konumu KonumSagrak Sutculer Isparta TurkiyeBolgePisidiaKoordinatlar37 34 30 6 K 30 59 7 1 D 37 56667 K 30 98333 D 37 56667 30 98333TurYerlesim yeriSit ayrintilariAdadaantik kent arkeolojik situlkesiTurkiye icinde bulundugu idari birimPisidya Isparta Sutculer konum koordinatlari37 34 31 K 30 59 7 D Ilk kez 1842 yilinda A Schonborn tarafindan ziyaret edilmis daha sonra 1884 yilinda Amerikali John Robert Sitlington Sterrett tarafindan yeniden kesfedilmistir Alman klasik donem arkeologu Gustav Hirschfeld ve Iskoc arkeolog William M Ramsay yerlesimi 1887 de tanimladilar TarihiKentin kurulus tarihine iliskin kesin bilgi yoktur MO II yuzyilda Termessos ile Adada arasinda yapilan bir anlasma metninde gecmektedir Adada antik kentinin varligina dair en eski bilgiler antik cografyacilar Strabon MO 64 63 MS 24 civari Batlamyus MS 100 170 civari ve Hierokles MS 6 yuzyil gibi yazarlarin eserlerinde yer almaktadir Strabon Geographika adli eserinde Adada nin adinin kendisinden once yasamis olan MO 1 yuzyil tarafindan diger Pisidia kentleri arasinda zikredildigini aktarmaktadir Strabon Geographika XII 570 Ptolemaios ve Hierokles in eserlerinde de Adada ya atiflar bulunmaktadir Ptolemaios Geographia V 5 8 Hierokles Synecdemus 647 4 Bu antik kaynaklarin yani sira Adada nin Helenistik donemde onemli bir yerlesim yeri oldugunu gosteren arkeolojik kanitlar da mevcuttur Ozellikle Kibris ve Fenike bolgelerinde bulunan ve Adadali parali askerlere ait oldugu tespit edilen mezar taslari kentin bu donemdeki askeri ve kulturel faaliyetlerine isik tutmaktadir Bu mezar taslari Adada dan askerlerin Helenistik kralliklarin ordularinda ucretli olarak gorev yaptigini dogrulamaktadir ve kentin Helenistik Cag da varligina iliskin somut bir kanit sunmaktadir Roma Imparatorluk donemindeki tarihi hakkinda neredeyse hicbir sey bilinmemektedir ancak Adada icin dort imparator tapinagi oldugu bilinmektedir Ilk sikkeler MO 1 yuzyildan beri bilinmektedir ve imparatorluk donemi sikke basimi Roma Imparatorlari Trajan dan Valerianus donemine kadar uzanmaktadir Gec Antik Cag da Adada bir piskoposluk merkeziydi KalintilarKent Caralis Beysehir Golu nun bati kiyisini izleyerek Antiokheia Yalvac Neapolis Sarkikaraagac Aksu Adada Karabavlu uzerinden Kozan ve Perge Aksu antik kentine uzanan antik yol uzerinde nispeten duz genis bir yuksek vadide yer almaktadir 2 veya 3 yuzyillara ait dort imparator tapinagi bunlardan biri imparatorlar ve Zeus Sarapis icin bir yazitla ikincisi imparatorlar ve Afrodit icin bir yazitla ucuncusu sadece imparatorlar icin dorduncusu ise Trajan icin sikkelerle kanitlanmistir buyuk bir gosteri merdivenine sahip agora ve tiyatro hala iyi korunmustur Ayrica iki gec antik doneme ait uc nefli bazilika da bulunmaktadir Adada antik kentinde duzluk alan ile vadi arasinda yukselen kayalik bir bolge uzerine kurulan akropol savunma amacli olarak insa edilmistir Bu akropol etrafi surlar ve gozetleme kuleleriyle tahkim edilmistir Akropolun bati tarafinda halkin toplanma alani olan bir acik hava mekani bulunur Bu toplanma alaninin on cephesine daha sonraki donemlerde kentin ticari ve yonetimsel faaliyetlerinin merkezi haline gelen bir forum ve bazilika kompleksi eklenmistir Adada forumu 32 metreye 45 metre boyutlarinda bir alani kaplamaktadir Zemini ozenle dosenmis taslarla kapli olan bu forumun tam ortasinda buyuk bir su deposu yani sarnic yer alir Forumun bati yonunde bir cadde uzanirken diger iki tarafi sutunlarla cevrili ustu kapali yuruyus yollari yani stoalarla kusatilmistir Forumun kuzeyinde dogudan batiya dogru uzanan bir bazilika yapisi mevcuttur Forumun guneydogu kosesinde ise gosterisli bir anitsal cesme bulunmaktadir Adada daki en buyuk kilise vadinin bati yakasinda konumlanmistir Bu ibadethane Bizans devrinde daha eski bir yapinin teraslari ve ic duvarlari temel alinarak insa edilmistir Sehir duzlugunun bati tarafinda bir tepe yamacina yaslanmis olan 1000 kisi kapasiteli tiyatronun sahne binasi ve orkestra bolumu toprak altinda kalmistir Seyircilerin oturdugu kisim olan cavea muze tarafindan gerceklestirilen kurtarma kazilariyla toprak altindan cikarilarak gorunur hale getirilmistir Kaynakca a b c d Adada Antik Kenti Kultur Portali 20 Ekim 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2025 Universitesi Suleyman Demirel ADADA ANTIK KENTI YUZEY ARASTIRMALARI Arkeoloji Suleyman Demirel Universitesi insantoplum sdu edu tr 10 Ocak 2025 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2025 Pisidia Adada Ancient Greek Coins WildWinds com www wildwinds com 17 Mart 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 10 Ocak 2025 YazinHans von Aulock Pisidia I in antik sikkeleri ve sehirleri Tubingen 1977 s 20 22 52 59 Adada Karabavli Pisidia Turkey In u a Hrsg The Princeton Encyclopedia of Classical Sites Princeton University Press Princeton NJ 1976 ISBN 0 691 03542 3 Ingilizce perseus tufts edu Klaus Belke Norbert Mersich Frigya ve Pisidia Tabula Imperii Byzantini 7 Viyana 1990 170 Mustafa Buyukkolanci Adada Pisidia da Antik Bir Kent 1998 burada s 12 taslak plan Hartwin Brandt Adada Helenistik ve Roma donemlerinde kucuk bir Pisidia kasabasi In Historia 51 2002 s 385 413 Gustav Hirschfeld Adada 1 Almanca In RE Vol I 1 Stuttgart 1893 col 339 Dis baglantilarAdada Antik Kenti Isparta Internet Archive Ancient Citiies Adada Adada Sikkeleri Beschreibung Bilder und Plane von Adada in Pisidien