Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahilik (Ahiyân-ı Rum), Ahi Evran tarafından Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanışma teşkilatıdır. Aslen Horasan kökenli olup Selçuklu ve Osmanlı dönemlerinde Anadolu’da yaşayan Alevî-Bektâşî Müslüman Türkmen halkın sanat, ticaret, ekonomi gibi çeşitli meslek alanlarında yetişmelerini sağlayan, onları hem ekonomik hem de ahlaki yönden yetiştiren, çalışma yaşamını iyi insan meziyetlerini esas alarak düzenleyen bir örgütlenmedir. Temel mesleği "Dabbaklık"tır. Kendi kural ve kurulları vardır. Günümüzün esnaf odalarına benzer bir işlevi olan Ahilik iyi ahlakın, doğruluğun, kardeşliğin, yardımseverliğin kısacası bütün güzel meziyetlerin birleştiği bir sosyo-ekonomik düzendir.
Ahilik sözcüğünün kökeni
Bu konuda esas olarak iki iddia mevcuttur. İlk iddiaya göre kelime Arapça kökenlidir. Buna göre "Ahi" kelimesi Ahiyye'nin tekili olan "ah" kelimesine birinci tekil "ya"sı ilave olunarak "ahi" şeklinde telaffuz olunmuş halidir. Bu fikre göre Ahi'nin sözlük manası "kardeşim" demektir. Bu iddianın güçlü yanı, Ahiliğin ilk olarak Araplarda Fütüvvet Teşkilatı adıyla çıkması, dolayısıyla Ahilik ile ilgili terimlerin Arapça olması gereğidir. Ancak bu kanıt yeterli değildir.
İkinci iddiaya göre Ahi kelimesi Türkçe Akı kelimesinin zamanla değişimi sonucu ortaya çıkmıştır. Bu kelimenin Ahi birlikleri içinde zaman zaman Ahi Baba şeklinde ifade edildiğini görüyoruz. Buna göre kelimenin Arapça manası ile düşünüldüğünde "Kardeşim Baba" diye bir tabir uygun düşmüyor. Fakat Divânu Lügati't-Türk'te akı Eli açık, koçak, selek, cömert, yiğit, delikanlı gibi manalar ifade eden Akı kelimesiyle düşünüldüğünde "Ahi Baba" tabiri daha mantıklı görünüyor.
Bu konuda Selçuk Üniversitesi Tarih bölümünde öğretim üyesi Prof. Dr. Mikail Bayram şu görüşlerini dile getiriyor:
Fütüvvet Teşkilatı Fütüvvet, İslam dünyasında kahramanlık, yiğitlik ve cömertlik mefkuresinin adıdır. Şövalyelik nasıl Orta Çağ Batı dünyasına ait mahsus bir ülkü ise, Fütüvvet Teşkilatı Fütüvvet de Orta Çağ İslam dünyasına ait bir ülküdür. Nasıl ki Araplar İslam'dan önce kültürlerinde mevcut olan Fütüvvet anlayışını İslami değerlerle geliştirip devam etmişler, nasıl ki Farslar "cevanmerdi" anlayışını aynı şekilde İslam süzgecinden geçirmişler, Türkler de kendi "Akılık" ülküsünü İslami ahlak ve değerlerle geliştirerek devam ettirmişlerdir. Arap kültüründe ideal kahraman, sehavet ve şecaat timsali olan Fütüvvet erinin adı "Feta", İran kültüründe "Cevanmerd", Türk kültürnde "Akı"dır. Türk Akılığı, İslamiyetle Arap Fütüvvet şiarından etkilenmiştir. Akılar birbirlerine karşı kardeşçe tutumundan dolayı Akı kelimesi yerini Ahi kelimesine bırakmış ve Abbasi Devlet]'nin sona ermesiyle Fütüvvet yerini Ahiliğe bırakmıştır.
Ahi Evran ve Ahilik Teşkilâtı'nın kuruluşu
Orta Asya'da hüküm süren Oğuz Yabguluğu yıkılınca 1040 Oğuz Türkleri yavaş yavaş Selçuklu egemenliği altına girerek Anadolu'ya göç etmeye başladı. Ekseriyeti göçebe olan Oğuzlar, kopup geldikleri Orta Asya steplerine benzediği için daha çok Orta Anadolu kırsalını mesken olarak tercih ediyorlardı. Dolayısıyla Orta Anadolu'nun Türkleşip İslamlaşması hızlı olurken, şehirlerde bu dönüşüm yavaştı. İslam dini de, yerleşik hayatı gerekli kılıyordu. İşte bu sebeple, göçebe Türkmenlerin İslâmlaşma sürecini hızlandırmak, Anadolu'yu Türk yurdu haline getirmek, şehirlerde yaşayan Rum ve Ermeni tacirleriyle rekabet edebilmek amacıyla ve Hacı Bektaş-ı Veli'nin tavsiyesiyle Ahi teşkilâtı Anadolu'da kuruldu. Kısacası Anadolu'da Ahiliğin şekillenmesi ve köylere kadar teşkilatlanması politik ve sosyo ekonomik bir mecburiyetin ürünüdür .
Ahiliğin kuruluşu ve Anadolu'da yayılışı
Bazı araştırmalar Ahiliğin Kırşehir'de ortaya çıktığını ileri sürer. Diğer bir görüşe göre, Bağdat'ta büyük üstadlardan ders alan Ahi Evran, Arapların kurduğu Fütüvvet Teşkilatı'ndan etkilenerek, 1205'te Anadolu'ya gelmesinden kısa bir süre sonra ilk olarak Kayseri'de Ahilik Teşkilatını kurmuştur.
Tarihi kaynaklardan, Ahi Evran zamanında Anadolu'nun şehir ve kasabalarında ortaya çıkan Ahi kurumlarının, Ahi Evran'a bağlı merkezi bir teşkilat olabileceği imajı çıkıyor. En azından bu kurumlar, onun koyduğu ilkelere bağlı kalmış olmakla, manen Ahi Evran'in liderliğindeki geniş bir teşkilatın şubeleri gibidir. Fakat onun ölümünden sonra, bağlı olunan ilkelerde büyük benzerlikler mevcut olmakla beraber, İbn-i Batuta'nın belirttiği gibi, Anadolu'nun en ücra köşelerine kadar yayılan bu kurumlar arasında organik bir bağ bulunmamaktadır.
Ahilik Teşkilâtı'nın sonuçları
- Ahilik, Anadolu'da köylere kadar yayılarak Anadolu'nun daha kısa sürede Türkleşip İslamlaşmasını sağlamıştır.
- Göçebe Türkmenler yerleşik hayata geçirilerek hem İslami uyum kolaylaşmış, hem de Türk şehirciliği hız kazanmıştır.
- 13. yy'ın ikinci yarısına kadar çoğunlukla gayrimüslimlerin Türk olmayan yerli halkın elindeki sanat ve ticaret işlerine Müslüman Türkler de katılmış ve hızlanma kazandırmıştır.
- Türk esnaf ve sanatkarları arasında sağlanan dayanışma ve yardımlaşma sayesinde Ahilik önemli bir güç haline gelmiş, hız kazanmış, asayişin bozulduğu zamanlarda kendi otoritesini yürütmüştür.
- Dini ve ahlaki yapı korunmuştur.
Ahiliğin menşeî ve dinî yapısı
Prof. Dr. Köprülü'ye göre Ahi birliklerinin ideolojik yapısını oluşturan ögelerden birisi Bâtınîliktir ve Ahilik teşkilatı Bektaşi İslâmî bir yapı barındırmaktadır. Ayrıca seyyah İbn-i Batuta'nın ifadesine göre Ahi zaviyeleri Bektaşi dergahına mensuptur. Hacı Bektaş-ı Veli'yle Ahi Evran'ın Kırşehir'de sık sık bir araya gelip sohbet ettikleri yazılır.
Fütüvvetnâmelere göre, Ahiliğin anenevi menşei Ali'ye dayanmaktadır. Muhammed, Ali'ye "Sen benim yoldaşımsın, ben Cebrail'in yoldaşıyım, Cebrail de Allah'ın yoldaşıdır" diyor. Sonra Salmân-ı Fârisî'ye Ali'ye yoldaş olmasını söylüyor. Salmân-ı Fârisî'de Ali'nin elinden tuzlu su içerek ona yoldaş oluyor. Bundan sonra Muhammed, Ali'ye: "Ya Ali ben seni tamamlıyorum ve olgunlaştırıyorum," diyerek şalvarını giydiriyor ve beline bağlıyor. Fütüvvetnâmelere göre; fütüvvetin temeli budur ve fütüvvet ehli arasında kadeh sunmak, şalvar giydirmek ve bel bağlamak, yani yoldaşlık ve kardeşlik kuralları buradan gelmektedir.
Ahiliğin 7 kuralı
Ahi olmak ve peştamal kuşanmak için kişinin bir Ahi tarafından önerilmesi zorunludur. Üye olmak isteyenlerden yedi fena hareketi bağlaması ve yedi güzel hareketi açması beklenmektedir:
- Cimrilik kapısını bağlamak, lütuf kapısını açmak,
- Kahır ve zulüm kapısını bağlamak, hilim ve mülâyemet kapısını açmak,
- Hırs kapısını bağlamak, kanaat ve rıza kapısını açmak,
- Tokluk ve lezzet kapısını bağlamak, riyazet kapısını açmak,
- Halktan yana kapısını bağlamak, Hak'tan yana kapısını açmak,
- Herze ve hezeyan kapısını bağlamak, Marifet Kapısını açmak,
- Yalan kapısını bağlamak, doğruluk kapısını açmak.
Kafirler, çevresinde iyi tanınmayanlar, kötü söz getirebileceği düşünülenler, zina ettiği ispatlananlar, katiller, (kasaplar), hırsızlar, dellallar, vergi memurları, vurguncular örgüte katılamaz.
Kadınlar, Ahiliğin "kadınlar kolu" olarak adlandırabileceğimiz Bacıyan-ı Rum (Anadolu Bacıları) teşkilatına üye olmuşlardır.
Ahilik Teşkilâtı'nın özellikleri
Ahilik Teşkilatı Selçuklular döneminde ekonomik ve ticârî faaliyetlerinin yanı sıra, askerî ve siyasi faaliyetlerde de bulunmuş, aynen Bektaşi ve Yeniçeri Ocaklarının olduğu gibi Osmanlı Beyliği'nin kuruluşunda ve güçlenmesinde etkin rol oynamışlardır. Aşıkpaşazade Derviş Ahmet, Osmanlı'nın kurulmasında etkin olan Dört unsur arasında Ahiliği de belirtmiştir. İlk Osmanlı padişahlarının ve vezirlerinin çoğu Ahi Teşkilâtı'na mensup şeyhlerdir.
Ahi Teşkilâtı'nın müslümanlara has bir kurum olarak iş görmesi 17. yüzyıla kadardır. Osmanlı Devleti'nin hakimiyet alanı genişleyip, gayrimüslim oranının artmasıyla farklı dinden kişilerin ortak çalışması zorunlu olmuştur. Din ayrımı gözetilmeden ortaya çıkan bu kuruluşa da gedik denmiştir. 1727 yılından itibâren rastladığımız bu kavram Türkçe bir kelime olup tekel veya imtiyaz anlamına gelmektedir. Kavram olarak "Osmanlı bünyesindeki esnaflığa ve sanatkarlığa girişi tetkik etmek" demektir. Yapı olarak ahilikten farklı olmamakla birlikte ömrü onun kadar uzun olmamıştır. Zira 1838 Balta Limanı Antlaşması'yla tekel idaresi ortadan kalkmış ve gedikler çözülmüştür.
Ahilik teşkilâtı 3 dereceli bir düzene dayanır. Her kapı üç dereceyi içerir. Bu dereceler şöyle sıralanır:
- Yiğit
- Yamak
- Çırak
- Kalfa
- Usta
- Ahi
- Halife
- Şeyh
- Şeyh-ül Meşayıh
Ahilik, Galip Demir'e göre, "Türkler'in Rönesansı"dır. Veysi Erken'e göre, Ahilik ve kurum düzeni bugünlerin şartlarında bile, 5 çekirdek ilke ile, "Toplumsal sorumluluk, Hizmette mükemmellik, Dürüstlük ve doğruluk, Ortak yaşama" ile örnek bir 'yatay örgütlenme' toplum hareketi şekilendiriyor. Erken, Ahiliğin bu yönüyle, 2000'li yıllar için bile ileri bir örgütlenme modeli sunduğunu kaydediyor.
Ahilik töreleri yaygın Türkçe deyimlere dönüşmüşlerdir. Örnek olarak "pabucunu dama atmak" sözü ahiliğin peştamal kuşanma töreni ile ilgilidir. Çıraklıktan kalfalığa geçiş töreni öncesinde eğitimi tamamlanan çırağın pabucu dama atılır. Bir yandan da artık ustalarından, kalfalarından eskisi gibi ilgi görmeyeceğini ortaya koyar bu deyim.
Ahilikte sanatkarlar gündüzleri işyerlerinde 4 aşamadan oluşan hiyerarşi içinde mesleğin inceliklerini öğrenirler, akşamları toplandıkları ahi konuk ve toplantı salonlarında aynı hiyerarşi içinde ahlakî ve felsefî eğitim görürlermiş.
Kırşehir'de kabri bulunan Ahi Evran'ın kurduğu bu teşkilatla ilgili Ahilik geleneğinin unutulmaması için Türkiye Esnaf ve Sanatkarlar Odaları tarafından bazı şehirlerde her yıl Ahilik haftası ve kutlamaları yapılmaktadır. Ahilik teşkilatı, gençlerin iyi yetişmesini ve meslek kazanmasını sağlardı. Savaş, afet vs. kötü durumlarda da kuruma üyeler ve halk arasında dayanışma olurdu. Padişahlar ve diğer yöneticiler de ahilik teşkilâtını destekleyerek gelişmesini istemişlerdir.
İlgili kitaplar
- Doç. Dr. Bedri Noyan Bektaşilik-Alevilik
- Fiş, Radi "Bir Mutasavvıf, Bir Ahi Hümanisti, Mevlana"
- Gener, Cihangir "Ezoterik ve Batını Dinler Tarihi"
- Cumhuriyetin 50. yılında esnaf ve sanatkar.
- Bayram, Sadi, Ahîlik ve Loncalar, "Milli Kültür Dergisi" Cilt I., Ankara, 1977
- Demir, Galip, Osmanlı Devletinin Kuruluşu ve Ahilik, Ahi Kültürünü Araştırma ve Eğitim Vakfı, İstanbul, 2000
- Veysi Erken "Bir Sivil Örgütlenme Modeli: Ahilik", Ankara, 1998
- Soyyer A. Yılmaz Çerağlar Uyanırken
- Sadık Göksu "Kırkambar (Ahilik Ansiklopedisi) - Ahilik Tarih Öncesinde Başlar", İstanbul, 2011
Kaynakça
- ^ Mehmet Şeker, İbn-i Batuta'ya Göre Anadolu'nun Sosyal, Kültürel ve İktisadi Hayatı ile Ahilik, Ankara 1993, s.71,72
- ^ Prof. Dr. Sebahattin Güllülü, Ahi Birlikleri, İstanbul 1977, s.18
- ^ Prof. Dr. Mikail Bayram, Ahi Evran ve Ahi Teşkilâtının Kuruluşu, Konya 1991, s.130,132
- ^ Prof. Dr. Mikail Bayram, age s.82
- ^ Yrd.Dç.Dr.Salih Özkan, age s.46
- ^ Prof. Dr. Ali KIVRAK, age s.47
Dış bağlantılar
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahilik Ahiyan i Rum Ahi Evran tarafindan Haci Bektas i Veli nin tavsiyesiyle kurulan esnaf dayanisma teskilatidir Aslen Horasan kokenli olup Selcuklu ve Osmanli donemlerinde Anadolu da yasayan Alevi Bektasi Musluman Turkmen halkin sanat ticaret ekonomi gibi cesitli meslek alanlarinda yetismelerini saglayan onlari hem ekonomik hem de ahlaki yonden yetistiren calisma yasamini iyi insan meziyetlerini esas alarak duzenleyen bir orgutlenmedir Temel meslegi Dabbaklik tir Kendi kural ve kurullari vardir Gunumuzun esnaf odalarina benzer bir islevi olan Ahilik iyi ahlakin dogrulugun kardesligin yardimseverligin kisacasi butun guzel meziyetlerin birlestigi bir sosyo ekonomik duzendir Ahilik sozcugunun kokeniBu konuda esas olarak iki iddia mevcuttur Ilk iddiaya gore kelime Arapca kokenlidir Buna gore Ahi kelimesi Ahiyye nin tekili olan ah kelimesine birinci tekil ya si ilave olunarak ahi seklinde telaffuz olunmus halidir Bu fikre gore Ahi nin sozluk manasi kardesim demektir Bu iddianin guclu yani Ahiligin ilk olarak Araplarda Futuvvet Teskilati adiyla cikmasi dolayisiyla Ahilik ile ilgili terimlerin Arapca olmasi geregidir Ancak bu kanit yeterli degildir Ikinci iddiaya gore Ahi kelimesi Turkce Aki kelimesinin zamanla degisimi sonucu ortaya cikmistir Bu kelimenin Ahi birlikleri icinde zaman zaman Ahi Baba seklinde ifade edildigini goruyoruz Buna gore kelimenin Arapca manasi ile dusunuldugunde Kardesim Baba diye bir tabir uygun dusmuyor Fakat Divanu Lugati t Turk te aki Eli acik kocak selek comert yigit delikanli gibi manalar ifade eden Aki kelimesiyle dusunuldugunde Ahi Baba tabiri daha mantikli gorunuyor Bu konuda Selcuk Universitesi Tarih bolumunde ogretim uyesi Prof Dr Mikail Bayram su goruslerini dile getiriyor Futuvvet Teskilati Futuvvet Islam dunyasinda kahramanlik yigitlik ve comertlik mefkuresinin adidir Sovalyelik nasil Orta Cag Bati dunyasina ait mahsus bir ulku ise Futuvvet Teskilati Futuvvet de Orta Cag Islam dunyasina ait bir ulkudur Nasil ki Araplar Islam dan once kulturlerinde mevcut olan Futuvvet anlayisini Islami degerlerle gelistirip devam etmisler nasil ki Farslar cevanmerdi anlayisini ayni sekilde Islam suzgecinden gecirmisler Turkler de kendi Akilik ulkusunu Islami ahlak ve degerlerle gelistirerek devam ettirmislerdir Arap kulturunde ideal kahraman sehavet ve secaat timsali olan Futuvvet erinin adi Feta Iran kulturunde Cevanmerd Turk kulturnde Aki dir Turk Akiligi Islamiyetle Arap Futuvvet siarindan etkilenmistir Akilar birbirlerine karsi kardesce tutumundan dolayi Aki kelimesi yerini Ahi kelimesine birakmis ve Abbasi Devlet nin sona ermesiyle Futuvvet yerini Ahilige birakmistir Ahi Evran ve Ahilik Teskilati nin kurulusuOrta Asya da hukum suren Oguz Yabgulugu yikilinca 1040 Oguz Turkleri yavas yavas Selcuklu egemenligi altina girerek Anadolu ya goc etmeye basladi Ekseriyeti gocebe olan Oguzlar kopup geldikleri Orta Asya steplerine benzedigi icin daha cok Orta Anadolu kirsalini mesken olarak tercih ediyorlardi Dolayisiyla Orta Anadolu nun Turklesip Islamlasmasi hizli olurken sehirlerde bu donusum yavasti Islam dini de yerlesik hayati gerekli kiliyordu Iste bu sebeple gocebe Turkmenlerin Islamlasma surecini hizlandirmak Anadolu yu Turk yurdu haline getirmek sehirlerde yasayan Rum ve Ermeni tacirleriyle rekabet edebilmek amaciyla ve Haci Bektas i Veli nin tavsiyesiyle Ahi teskilati Anadolu da kuruldu Kisacasi Anadolu da Ahiligin sekillenmesi ve koylere kadar teskilatlanmasi politik ve sosyo ekonomik bir mecburiyetin urunudur Ahiligin kurulusu ve Anadolu da yayilisi Bazi arastirmalar Ahiligin Kirsehir de ortaya ciktigini ileri surer Diger bir goruse gore Bagdat ta buyuk ustadlardan ders alan Ahi Evran Araplarin kurdugu Futuvvet Teskilati ndan etkilenerek 1205 te Anadolu ya gelmesinden kisa bir sure sonra ilk olarak Kayseri de Ahilik Teskilatini kurmustur Tarihi kaynaklardan Ahi Evran zamaninda Anadolu nun sehir ve kasabalarinda ortaya cikan Ahi kurumlarinin Ahi Evran a bagli merkezi bir teskilat olabilecegi imaji cikiyor En azindan bu kurumlar onun koydugu ilkelere bagli kalmis olmakla manen Ahi Evran in liderligindeki genis bir teskilatin subeleri gibidir Fakat onun olumunden sonra bagli olunan ilkelerde buyuk benzerlikler mevcut olmakla beraber Ibn i Batuta nin belirttigi gibi Anadolu nun en ucra koselerine kadar yayilan bu kurumlar arasinda organik bir bag bulunmamaktadir Ahilik Teskilati nin sonuclari Ahilik Anadolu da koylere kadar yayilarak Anadolu nun daha kisa surede Turklesip Islamlasmasini saglamistir Gocebe Turkmenler yerlesik hayata gecirilerek hem Islami uyum kolaylasmis hem de Turk sehirciligi hiz kazanmistir 13 yy in ikinci yarisina kadar cogunlukla gayrimuslimlerin Turk olmayan yerli halkin elindeki sanat ve ticaret islerine Musluman Turkler de katilmis ve hizlanma kazandirmistir Turk esnaf ve sanatkarlari arasinda saglanan dayanisma ve yardimlasma sayesinde Ahilik onemli bir guc haline gelmis hiz kazanmis asayisin bozuldugu zamanlarda kendi otoritesini yurutmustur Dini ve ahlaki yapi korunmustur Ahiligin mensei ve dini yapisiProf Dr Koprulu ye gore Ahi birliklerinin ideolojik yapisini olusturan ogelerden birisi Batiniliktir ve Ahilik teskilati Bektasi Islami bir yapi barindirmaktadir Ayrica seyyah Ibn i Batuta nin ifadesine gore Ahi zaviyeleri Bektasi dergahina mensuptur Haci Bektas i Veli yle Ahi Evran in Kirsehir de sik sik bir araya gelip sohbet ettikleri yazilir Futuvvetnamelere gore Ahiligin anenevi mensei Ali ye dayanmaktadir Muhammed Ali ye Sen benim yoldasimsin ben Cebrail in yoldasiyim Cebrail de Allah in yoldasidir diyor Sonra Salman i Farisi ye Ali ye yoldas olmasini soyluyor Salman i Farisi de Ali nin elinden tuzlu su icerek ona yoldas oluyor Bundan sonra Muhammed Ali ye Ya Ali ben seni tamamliyorum ve olgunlastiriyorum diyerek salvarini giydiriyor ve beline bagliyor Futuvvetnamelere gore futuvvetin temeli budur ve futuvvet ehli arasinda kadeh sunmak salvar giydirmek ve bel baglamak yani yoldaslik ve kardeslik kurallari buradan gelmektedir Ahiligin 7 kuraliAhi olmak ve pestamal kusanmak icin kisinin bir Ahi tarafindan onerilmesi zorunludur Uye olmak isteyenlerden yedi fena hareketi baglamasi ve yedi guzel hareketi acmasi beklenmektedir Cimrilik kapisini baglamak lutuf kapisini acmak Kahir ve zulum kapisini baglamak hilim ve mulayemet kapisini acmak Hirs kapisini baglamak kanaat ve riza kapisini acmak Tokluk ve lezzet kapisini baglamak riyazet kapisini acmak Halktan yana kapisini baglamak Hak tan yana kapisini acmak Herze ve hezeyan kapisini baglamak Marifet Kapisini acmak Yalan kapisini baglamak dogruluk kapisini acmak Kafirler cevresinde iyi taninmayanlar kotu soz getirebilecegi dusunulenler zina ettigi ispatlananlar katiller kasaplar hirsizlar dellallar vergi memurlari vurguncular orgute katilamaz Kadinlar Ahiligin kadinlar kolu olarak adlandirabilecegimiz Baciyan i Rum Anadolu Bacilari teskilatina uye olmuslardir Ahilik Teskilati nin ozellikleriAhilik Teskilati Selcuklular doneminde ekonomik ve ticari faaliyetlerinin yani sira askeri ve siyasi faaliyetlerde de bulunmus aynen Bektasi ve Yeniceri Ocaklarinin oldugu gibi Osmanli Beyligi nin kurulusunda ve guclenmesinde etkin rol oynamislardir Asikpasazade Dervis Ahmet Osmanli nin kurulmasinda etkin olan Dort unsur arasinda Ahiligi de belirtmistir Ilk Osmanli padisahlarinin ve vezirlerinin cogu Ahi Teskilati na mensup seyhlerdir Ahi Teskilati nin muslumanlara has bir kurum olarak is gormesi 17 yuzyila kadardir Osmanli Devleti nin hakimiyet alani genisleyip gayrimuslim oraninin artmasiyla farkli dinden kisilerin ortak calismasi zorunlu olmustur Din ayrimi gozetilmeden ortaya cikan bu kurulusa da gedik denmistir 1727 yilindan itibaren rastladigimiz bu kavram Turkce bir kelime olup tekel veya imtiyaz anlamina gelmektedir Kavram olarak Osmanli bunyesindeki esnafliga ve sanatkarliga girisi tetkik etmek demektir Yapi olarak ahilikten farkli olmamakla birlikte omru onun kadar uzun olmamistir Zira 1838 Balta Limani Antlasmasi yla tekel idaresi ortadan kalkmis ve gedikler cozulmustur Ahilik teskilati 3 dereceli bir duzene dayanir Her kapi uc dereceyi icerir Bu dereceler soyle siralanir Yigit Yamak Cirak Kalfa Usta Ahi Halife Seyh Seyh ul Mesayih Ahilik Galip Demir e gore Turkler in Ronesansi dir Veysi Erken e gore Ahilik ve kurum duzeni bugunlerin sartlarinda bile 5 cekirdek ilke ile Toplumsal sorumluluk Hizmette mukemmellik Durustluk ve dogruluk Ortak yasama ile ornek bir yatay orgutlenme toplum hareketi sekilendiriyor Erken Ahiligin bu yonuyle 2000 li yillar icin bile ileri bir orgutlenme modeli sundugunu kaydediyor Ahilik toreleri yaygin Turkce deyimlere donusmuslerdir Ornek olarak pabucunu dama atmak sozu ahiligin pestamal kusanma toreni ile ilgilidir Cirakliktan kalfaliga gecis toreni oncesinde egitimi tamamlanan ciragin pabucu dama atilir Bir yandan da artik ustalarindan kalfalarindan eskisi gibi ilgi gormeyecegini ortaya koyar bu deyim Ahilikte sanatkarlar gunduzleri isyerlerinde 4 asamadan olusan hiyerarsi icinde meslegin inceliklerini ogrenirler aksamlari toplandiklari ahi konuk ve toplanti salonlarinda ayni hiyerarsi icinde ahlaki ve felsefi egitim gorurlermis Kirsehir de kabri bulunan Ahi Evran in kurdugu bu teskilatla ilgili Ahilik geleneginin unutulmamasi icin Turkiye Esnaf ve Sanatkarlar Odalari tarafindan bazi sehirlerde her yil Ahilik haftasi ve kutlamalari yapilmaktadir Ahilik teskilati genclerin iyi yetismesini ve meslek kazanmasini saglardi Savas afet vs kotu durumlarda da kuruma uyeler ve halk arasinda dayanisma olurdu Padisahlar ve diger yoneticiler de ahilik teskilatini destekleyerek gelismesini istemislerdir Ilgili kitaplarDoc Dr Bedri Noyan Bektasilik Alevilik Fis Radi Bir Mutasavvif Bir Ahi Humanisti Mevlana Gener Cihangir Ezoterik ve Batini Dinler Tarihi Cumhuriyetin 50 yilinda esnaf ve sanatkar Bayram Sadi Ahilik ve Loncalar Milli Kultur Dergisi Cilt I Ankara 1977 Demir Galip Osmanli Devletinin Kurulusu ve Ahilik Ahi Kulturunu Arastirma ve Egitim Vakfi Istanbul 2000 Veysi Erken Bir Sivil Orgutlenme Modeli Ahilik Ankara 1998 Soyyer A YilmazCeraglar Uyanirken Sadik Goksu Kirkambar Ahilik Ansiklopedisi Ahilik Tarih Oncesinde Baslar Istanbul 2011Kaynakca Mehmet Seker Ibn i Batuta ya Gore Anadolu nun Sosyal Kulturel ve Iktisadi Hayati ile Ahilik Ankara 1993 s 71 72 Prof Dr Sebahattin Gullulu Ahi Birlikleri Istanbul 1977 s 18 Prof Dr Mikail Bayram Ahi Evran ve Ahi Teskilatinin Kurulusu Konya 1991 s 130 132 Prof Dr Mikail Bayram age s 82 Yrd Dc Dr Salih Ozkan age s 46 Prof Dr Ali KIVRAK age s 47Dis baglantilar