Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ahmed el-Mansur(Arapça:أبو العباس أحمد المنصور), Ahmed Ebu Abbas El Mansur veya El Mansur Eddabi(Türkçe:Altın); 1549 Fes - 25 Ağustos 1603, Fes yakınları) 1578 ile 1603 yılları arasında Fas'ı yöneten altıncı ve en ünlü Saadi yöneticisidir. Ahmed el-Mansur, Avrupa ve Afrika'da güçlü ordusu ve stratejik önemi nedeniyle Geç Rönesans dönemi'nin ve 16. yüzyılın en önemli figürlerinden biri sayılmaktaydı. "Derin İslami bilgisi olan, kitapları seven, hattatçılıkla ve matematikle uğraşan ve mistik yazılar ile dini&bilimsel tartışmalarla ilgilenen" biri olarak biliniyordu.
| Ahmed el-Mansur | |||||
|---|---|---|---|---|---|
 | |||||
| Fas Sultanı | |||||
| Hüküm süresi | 1578-1603(25 yıl) | ||||
| Önce gelen | |||||
| Sonra gelen | (Marakeş) (Fes) | ||||
| Doğum | 1549 Fes | ||||
| Ölüm | 1603 Fes yakınları | ||||
| |||||
| Hanedan | Saadiler | ||||
| Babası | |||||
| Annesi | Lala Mesuda | ||||
| Dini | Sünni İslam | ||||
Sultan olmadan önceki hayatı (1549-1578)
Ahmed el-Mansur, ilk Saadi sultanı olan 'ın beşinci oğluydu, Annesi Lala Mesuda isminde oldukça tanınmış biriydi. Babasının öldürülmesinden sonra kardeşler güç mücadelesine giriştiler ve 5 kardeşden ikisi, Ahmed el Mansur ile ülkeden ayrılmak zorunda kaldılar. 1576 yılına kadar Fas dışında kaldılar. İki kardeş Cezayir Beylerbeyliği'ne sığındı ve 17 yıl boyunca Osmanlı İmparatorluğu ile Cezayir arasında gidip gelip Osmanlı kültürünü yakından tanıma fırsatı buldular ve Osmanlı İmparatorluğu içinde eğitim gördüler. Daha genel olarak, "Ahmed el Mansur, İslam dini(Fıkıh) ve Bilim, Teoloji,Hukuk,Şiir,Dilbilgisi,Geometri, Aritmetik, Algebra ve Astronomi alanında kapsamlı bir eğitim gördü."
18. yüzyılın başında Arap tarihçi Fas Tarihinden bahsederken Ahmed el-Mansur'un "astronomi ve astroloji bilimine çok meraklı olduğunu, Ay ve Güneş'in hareketlerini izlemeye yarayan aletleri çok sevdiğini" yazmıştır. Ahmed el-Mansur sadece bilime değil,bilim adamlarına da değer veriyordu. 1601 yılında John Rolliff adlı bir bilim adamı ile eczacı Richard Edwards, Kraliçe I.Elizabeth tarafından Ahmed el-Mansur'un sarayında Krala hizmet etmeleri için gönderilmiştir.
Vadisseyl Muharebesi (1578)
1578 yılında Ahmed el-Mansur'un kardeşi Abdulmelik, Portekiz ordusuna karşı yapılan Vadisseyl Muharebesi'nde öldü ve Ahmed el-Mansur kardeşinin halefi olarak seçilerek tahta geçti. Savaşta esir alınan Portekizli esirleri fidye karşılığı satarak iyi gelirler elde etti.
Yönetim (1578-1603)
Ahmed el-Mansur hükümdarlığına 1578 yılında Vadisseyl Muharebesi'nde esir edilen Portekiz'li esirlerin fidyelerinden elde edilen ganimetle oldukça zengin ve güçlü bir şekilde başladı. Elde edilen büyük miktarda altınla Marakeş şehrinde Saadi hanedanlığının ve Fas Sultanlığı'nın gücünü işaret eden "El Badi Sarayı" (Türkçe:Olağanüstü Saray) isminde büyük bir saray inşa ettirdi.
Ahmed el-Mansur halifelik iddiasında bulunuyordu ve bu iddiasını desteklemek için ordusunu güçlendirdi ve saraylar inşa etmeye başladı. Sonunda bu askeri harcalamalar, casusluk faaliyetleri, inşa edilen yapılar ve müsrif saray hayatı yüzünden Ahmed El Mansur'un hazinesi azalmaya başladı.
Avrupa ile ilişkiler
Fas'ın Hristiyan Avrupa devletleriyle ilişkileri dengesiz biçimde sürekli değişiyordu ve kuzey komşuları olan Portekiz ve İspanyol İmparatorlukları Fas'ı kafir olarak tanımlamaktaydı. Fakat Ahmed el-Mansur, ülkesinin güçlenmesi için Hristiyanlarla ilişkiyi kesmemek gerektiğini biliyordu. Bunu yapmak için Fas'ın Avrupadaki zengin devletlerin gücüne ulaşması gerektiğini düşündü ve bu sorunu çözmek için Trans-Sahra Ticareti'ni ve kontrol ettiği bölgelerdeki altın ticaretini canlandırmak zorundaydı.
Kraliçe I.Elizabeth, Fas Sultanı Ahmed el-Mansur'dan defalarca diplomatik ve askeri alanlarda yardım talep etmiştir.
Ahmed el-Mansur, İngiltere'yle iyi ilişkiler geliştirdi ve 1600 yılında isminde elçisini İspanyollara karşı ittifak yapmak için I.Elizabeth'e yolladı. 1 Mayıs 1601 yılında gönderdiği mektupta Endülüs'ü yeniden fethedederek bölgeye yeniden İslam dinini yerleştirme emellerinin olduğundan bahsetti. Aynı mektupta Yeni Dünya'yı kolonileştirme düşüncesinin olduğunu yazdı ve İslam'ın Amerika kıtasında da hakim olacağını, Mehdi'nin geldiğinde okyanusun iki tarafından mehdilik iddiasını ilan edeceğini yazdı.
"...Ve bu sebepten dolayı buraların kendi askerlerlerimizin yerleştirilmesi gerekecektir, isterseniz sizin ve bizim askerlerimizden oluşan bir güç yerleştirelim ya da biz buralara, sizin askerleriniz olmaksızın, sadece kendi askerlerimizi yerleştirelim. Bunu bu bölgenin çok sıcak iklimi olması ve sizin ırkın insanlarının bu sıcaklara dayanamayacağını, buna karşın bizim askerlerimizin sıcağa karşı dayanıklı olmalarını göz önünde bulundurarak söylüyorum."
Ahmed el-Mansur'un sarayında Fransız kökenli doktorlar vardı. Arnoult de Lisle(1588-1598) ve Étienne Hubert d'Orléans(1598-1600) bunlara örnek verilebilir. Bu doktorlar görevleri bittikten sonra Fransa'ya geri döndüler ve Collège de France'de Arapça profesörleri olarak görev aldılar. Ayrıca Fas'la olan diplomatik ilişkilere devam ettiler.
Songay Seferi (1591)
Songay İmparatorluğu merkezi Mali olan Batı Afrika'da kurulmuş bir devletti ve 15. ve geç 16. yüzyılda hüküm süren kurulmuş en büyük Afrika devletlerinden biriydi. 16 Ekim 1590 tarihinde Ahmed el-Mansur Songay devletindeki iç çatışmalardan yararlanarak Sahra çölüne Müslüman olmuş İspanyol bir komutan olan komutasında 4.000 kişilik askeri kuvvet yolladı. Songay devleti'nin 40.000 kişilik gücü vardı ve sayıca üstündüler ancak Fas ordusundaki barutlu silah teknolojisine sahip değildiler. gerçekleşti ve Songay ordusu çabucak yenildi. Fas ordusu ilerleyerek Timbuktu, Cenne ve Songay'ın başkenti olan Gao'yu yağmaladılar. Bu zafere rağmen bölgeyi kontrol etmek lojistik açıdan çok zordu ve Saadiler(Fas) bu toprakları ellerinde tutamadılar. 1620 yılında tüm şehirlerin kontrolü kaybedeceklerdi.
Miras
Ahmed el-Mansur 1603 yılında vebadan öldü ve yerine oğulları geçti. Marakeş bölgesinde güçlü olan oğlu ve Fes bölgesinde güçlü olan oğlu , ülkenin taht kavgasıyla 2'ye bölünmesine yol açtı.
Ahmed el-Mansur döneminde Fas bağımsızlığını koruyarak Osmanlı İmparatorluğu'na bağlı bir devlet olmaktan kurtuldu.[] Ahmed el-Mansur, Avrupa ve Osmanlı arasında dengeli bir politika izledi. Bütün inşaat, askeri ve diplomatik çabalar kazandığından fazla harcamasına neden oldu ve güneydeki Songay İmparatorluğu'na saldırarak zenginlik kazanmaya çalıştı. Ancak ele geçirilen toprakları kontrol etmek çok zordu ve Fas Sultanlığı topraklarını gittikçe kaybetmeye başladı. Ayrıca Faslıların Müslüman Songay'lılarla mücadelesi özellikle İslam dünyasında saygınlıklarını kaybetmelerine neden oldu.
Popüler Kültür
- Civilization V: Cesur Yeni Dünya oyununda Fas Medeniyetinin lideri Ahmed el-Mansur'dur.
Kaynakça
- ^ Rake, Alan (1994). 100 great Africans. Metuchen, N.J.: Scarecrow Press. p. 48. ISBN 0-8108-2929-0.
- ^ Barroll, J. Leeds. Shakespeare studies. Columbia, S.C. [etc.] University of South Carolina Press [etc.] p. 121. ISBN 0-8386-3999-2.
- ^ García-Arenal, Mercedes. Ahmad al-Mansur (Makers of the Muslim World). Oneworld Publications. p. 137. ISBN 978-1-85168-610-0.
- ^ García-Arenal, Mercedes. Ahmad al-Mansur (Makers of the Muslim World). Oneworld Publications. p. 23. ISBN 978-1-85168-610-0.
- ^ Bagley, Frank Ronald Charles; Kissling, Hans Joachim. The last great Muslim empires: history of the Muslim world. sayfa: 103
- ^ García-Arenal, Mercedes. Ahmad al-Mansur (Makers of the Muslim World). Oneworld Publications. p. 35. ISBN 978-1-85168-610-0
- ^ Purchas His Pilgrimes, 6:5-7.
- ^ a b Keşifler Çağında Türkler, Mağripliler ve İngilizler, Nabil Matar, s.101
- ^ Acts of "The Privy Council, 1600-1601, s.31.
- ^ a b Smith, Richard L. (2006), Ahmad al-Mansur: Islamic Visionary, New York: Pearson Longman,
- ^ Keşifler Çağında Türkler, Mağripliler ve İngilizler, Nabil Matar, s.31
- ^ Dahiru Yahya,Morocco in the Sixteenth Century,Bölüm 8, s.187
- ^ a b MacLean, Gerald; Nabil Matar (2011). Britain and the Islamic World: 1558-1713.
- ^ Keşifler Çağında Türkler, Mağripliler ve İngilizler, Nabil Matar, s.32
- ^ De Castries, Les Sources inedites de l'histoire du Maroc... d'Angleterre, 2:208.
- ^ Bovill, The Battle of Alcazar, Bölüm 17.
- ^ Toomer G. J. Eastern wisedome and learning: the study of Arabic in seventeenth-century England. sayfa 28.
- ^ a b Kaba, Lansiné (1981), "Archers, musketeers, and mosquitoes: The Moroccan invasion of the Sudan and the Songhay resistance (1591–1612)", Journal of African History, 22: 457–475,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ahmed el Mansur Arapca أبو العباس أحمد المنصور Ahmed Ebu Abbas El Mansur veya El Mansur Eddabi Turkce Altin 1549 Fes 25 Agustos 1603 Fes yakinlari 1578 ile 1603 yillari arasinda Fas i yoneten altinci ve en unlu Saadi yoneticisidir Ahmed el Mansur Avrupa ve Afrika da guclu ordusu ve stratejik onemi nedeniyle Gec Ronesans donemi nin ve 16 yuzyilin en onemli figurlerinden biri sayilmaktaydi Derin Islami bilgisi olan kitaplari seven hattatcilikla ve matematikle ugrasan ve mistik yazilar ile dini amp bilimsel tartismalarla ilgilenen biri olarak biliniyordu Ahmed el MansurFas SultaniHukum suresi1578 1603 25 yil Once gelenSonra gelen Marakes Fes Dogum1549 FesOlum1603 Fes yakinlariTam adiAhmed Ebu el Abbas el MansurHanedanSaadilerBabasiAnnesiLala MesudaDiniSunni IslamSultan olmadan onceki hayati 1549 1578 Ahmed el Mansur ilk Saadi sultani olan in besinci ogluydu Annesi Lala Mesuda isminde oldukca taninmis biriydi Babasinin oldurulmesinden sonra kardesler guc mucadelesine giristiler ve 5 kardesden ikisi Ahmed el Mansur ile ulkeden ayrilmak zorunda kaldilar 1576 yilina kadar Fas disinda kaldilar Iki kardes Cezayir Beylerbeyligi ne sigindi ve 17 yil boyunca Osmanli Imparatorlugu ile Cezayir arasinda gidip gelip Osmanli kulturunu yakindan tanima firsati buldular ve Osmanli Imparatorlugu icinde egitim gorduler Daha genel olarak Ahmed el Mansur Islam dini Fikih ve Bilim Teoloji Hukuk Siir Dilbilgisi Geometri Aritmetik Algebra ve Astronomi alaninda kapsamli bir egitim gordu 18 yuzyilin basinda Arap tarihci Fas Tarihinden bahsederken Ahmed el Mansur un astronomi ve astroloji bilimine cok merakli oldugunu Ay ve Gunes in hareketlerini izlemeye yarayan aletleri cok sevdigini yazmistir Ahmed el Mansur sadece bilime degil bilim adamlarina da deger veriyordu 1601 yilinda John Rolliff adli bir bilim adami ile eczaci Richard Edwards Kralice I Elizabeth tarafindan Ahmed el Mansur un sarayinda Krala hizmet etmeleri icin gonderilmistir Vadisseyl Muharebesi 1578 1578 yilinda Ahmed el Mansur un kardesi Abdulmelik Portekiz ordusuna karsi yapilan Vadisseyl Muharebesi nde oldu ve Ahmed el Mansur kardesinin halefi olarak secilerek tahta gecti Savasta esir alinan Portekizli esirleri fidye karsiligi satarak iyi gelirler elde etti Yonetim 1578 1603 Ahmed el Mansur hukumdarligina 1578 yilinda Vadisseyl Muharebesi nde esir edilen Portekiz li esirlerin fidyelerinden elde edilen ganimetle oldukca zengin ve guclu bir sekilde basladi Elde edilen buyuk miktarda altinla Marakes sehrinde Saadi hanedanliginin ve Fas Sultanligi nin gucunu isaret eden El Badi Sarayi Turkce Olaganustu Saray isminde buyuk bir saray insa ettirdi Ahmed el Mansur halifelik iddiasinda bulunuyordu ve bu iddiasini desteklemek icin ordusunu guclendirdi ve saraylar insa etmeye basladi Sonunda bu askeri harcalamalar casusluk faaliyetleri insa edilen yapilar ve musrif saray hayati yuzunden Ahmed El Mansur un hazinesi azalmaya basladi Avrupa ile iliskiler1600 yilinda Ahmed el Mansur tarafindan I Elizabeth e Ispanyol lara karsi ittifak yapmak icin elci olarak gonderilen Fas elcisi Fas in Hristiyan Avrupa devletleriyle iliskileri dengesiz bicimde surekli degisiyordu ve kuzey komsulari olan Portekiz ve Ispanyol Imparatorluklari Fas i kafir olarak tanimlamaktaydi Fakat Ahmed el Mansur ulkesinin guclenmesi icin Hristiyanlarla iliskiyi kesmemek gerektigini biliyordu Bunu yapmak icin Fas in Avrupadaki zengin devletlerin gucune ulasmasi gerektigini dusundu ve bu sorunu cozmek icin Trans Sahra Ticareti ni ve kontrol ettigi bolgelerdeki altin ticaretini canlandirmak zorundaydi Kralice I Elizabeth Fas Sultani Ahmed el Mansur dan defalarca diplomatik ve askeri alanlarda yardim talep etmistir Ahmed el Mansur Ingiltere yle iyi iliskiler gelistirdi ve 1600 yilinda isminde elcisini Ispanyollara karsi ittifak yapmak icin I Elizabeth e yolladi 1 Mayis 1601 yilinda gonderdigi mektupta Endulus u yeniden fethedederek bolgeye yeniden Islam dinini yerlestirme emellerinin oldugundan bahsetti Ayni mektupta Yeni Dunya yi kolonilestirme dusuncesinin oldugunu yazdi ve Islam in Amerika kitasinda da hakim olacagini Mehdi nin geldiginde okyanusun iki tarafindan mehdilik iddiasini ilan edecegini yazdi Ve bu sebepten dolayi buralarin kendi askerlerlerimizin yerlestirilmesi gerekecektir isterseniz sizin ve bizim askerlerimizden olusan bir guc yerlestirelim ya da biz buralara sizin askerleriniz olmaksizin sadece kendi askerlerimizi yerlestirelim Bunu bu bolgenin cok sicak iklimi olmasi ve sizin irkin insanlarinin bu sicaklara dayanamayacagini buna karsin bizim askerlerimizin sicaga karsi dayanikli olmalarini goz onunde bulundurarak soyluyorum Ahmed el Mansur un sarayinda Fransiz kokenli doktorlar vardi Arnoult de Lisle 1588 1598 ve Etienne Hubert d Orleans 1598 1600 bunlara ornek verilebilir Bu doktorlar gorevleri bittikten sonra Fransa ya geri donduler ve College de France de Arapca profesorleri olarak gorev aldilar Ayrica Fas la olan diplomatik iliskilere devam ettiler Songay Seferi 1591 Fas istilasindan sonra Bati Afrika 16251578 yilinda Ahmed el Mansur tarafindan yaptirilan Songay Imparatorlugu merkezi Mali olan Bati Afrika da kurulmus bir devletti ve 15 ve gec 16 yuzyilda hukum suren kurulmus en buyuk Afrika devletlerinden biriydi 16 Ekim 1590 tarihinde Ahmed el Mansur Songay devletindeki ic catismalardan yararlanarak Sahra colune Musluman olmus Ispanyol bir komutan olan komutasinda 4 000 kisilik askeri kuvvet yolladi Songay devleti nin 40 000 kisilik gucu vardi ve sayica ustunduler ancak Fas ordusundaki barutlu silah teknolojisine sahip degildiler gerceklesti ve Songay ordusu cabucak yenildi Fas ordusu ilerleyerek Timbuktu Cenne ve Songay in baskenti olan Gao yu yagmaladilar Bu zafere ragmen bolgeyi kontrol etmek lojistik acidan cok zordu ve Saadiler Fas bu topraklari ellerinde tutamadilar 1620 yilinda tum sehirlerin kontrolu kaybedeceklerdi MirasAhmed el Mansur 1603 yilinda vebadan oldu ve yerine ogullari gecti Marakes bolgesinde guclu olan oglu ve Fes bolgesinde guclu olan oglu ulkenin taht kavgasiyla 2 ye bolunmesine yol acti Ahmed el Mansur doneminde Fas bagimsizligini koruyarak Osmanli Imparatorlugu na bagli bir devlet olmaktan kurtuldu kaynak belirtilmeli Ahmed el Mansur Avrupa ve Osmanli arasinda dengeli bir politika izledi Butun insaat askeri ve diplomatik cabalar kazandigindan fazla harcamasina neden oldu ve guneydeki Songay Imparatorlugu na saldirarak zenginlik kazanmaya calisti Ancak ele gecirilen topraklari kontrol etmek cok zordu ve Fas Sultanligi topraklarini gittikce kaybetmeye basladi Ayrica Faslilarin Musluman Songay lilarla mucadelesi ozellikle Islam dunyasinda sayginliklarini kaybetmelerine neden oldu Populer KulturCivilization V Cesur Yeni Dunya oyununda Fas Medeniyetinin lideri Ahmed el Mansur dur Kaynakca Rake Alan 1994 100 great Africans Metuchen N J Scarecrow Press p 48 ISBN 0 8108 2929 0 Barroll J Leeds Shakespeare studies Columbia S C etc University of South Carolina Press etc p 121 ISBN 0 8386 3999 2 Garcia Arenal Mercedes Ahmad al Mansur Makers of the Muslim World Oneworld Publications p 137 ISBN 978 1 85168 610 0 Garcia Arenal Mercedes Ahmad al Mansur Makers of the Muslim World Oneworld Publications p 23 ISBN 978 1 85168 610 0 Bagley Frank Ronald Charles Kissling Hans Joachim The last great Muslim empires history of the Muslim world sayfa 103 Garcia Arenal Mercedes Ahmad al Mansur Makers of the Muslim World Oneworld Publications p 35 ISBN 978 1 85168 610 0 Purchas His Pilgrimes 6 5 7 a b Kesifler Caginda Turkler Magripliler ve Ingilizler Nabil Matar s 101 Acts of The Privy Council 1600 1601 s 31 a b Smith Richard L 2006 Ahmad al Mansur Islamic Visionary New York Pearson Longman ISBN 0 321 25044 3 Kesifler Caginda Turkler Magripliler ve Ingilizler Nabil Matar s 31 Dahiru Yahya Morocco in the Sixteenth Century Bolum 8 s 187 a b MacLean Gerald Nabil Matar 2011 Britain and the Islamic World 1558 1713 Kesifler Caginda Turkler Magripliler ve Ingilizler Nabil Matar s 32 De Castries Les Sources inedites de l histoire du Maroc d Angleterre 2 208 Bovill The Battle of Alcazar Bolum 17 Toomer G J Eastern wisedome and learning the study of Arabic in seventeenth century England sayfa 28 a b Kaba Lansine 1981 Archers musketeers and mosquitoes The Moroccan invasion of the Sudan and the Songhay resistance 1591 1612 Journal of African History 22 457 475