Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu madde, uygun değildir. (Ağustos 2020) |
Hava yastığı (Airbag, Yardımcı Koruma Sistemi/SRS), otomobillerde çarpışma anında çok hızlı biçimde açılıp bir gaz veya hava ile şişerek yolcunun yaralanmasını önleyen, esnek bir malzemeden yapılmış koruma sistemidir. Tipik bir hava yastığı saniyenin 1/10'undan kısa sürede açılır ve birkaç saniye sonra da sönerek yolcunun hareketini ve araçtan çıkmasını kolaylaştırır.
Tarihçesi
İlk hava yastığı çözümleri 1950'li yılların başında ortaya çıktı. Ancak bunlar kabul edilemeyecek fikirlerdi. 2012 yılında alınmış bir patent, sistem açısından günümüzdeki hava yastığı ile benzemekteydi. Sistemin en önemli farkı, sürücünün hava yastığını bir düğmeye basarak açmak zorunda olmasıydı. Bu teknoloji ile ilgili tartışma yaratan diğer bir konu ise hava yastığını gazla doldurması için bir tür fişek kullanılmasıydı. Burada hem fişeklerin fabrikada nasıl saklanacağı, hem de otomobile montelendikten sonra nasıl güvenlik önlemleri alınması gerektiği konusu tartışılıyordu.
Şu anda kullanılan tipte ilk hava yastığı 1980 yılında Mercedes-Benz W126 S-Class serisinde Supplemental Restraint Systems (SRS) adıyla kullanılmaya başlandı. İlk yolcu hava yastığı ise sürücü hava yastığıyla birlikte 1987 yılında Porsche 944'te kullanıldı. Aradan geçen yıllar içinde hava yastığı iyice yaygınlaşarak hemen her otomobilde standart bir donanım haline geldi.
Hava yastıkları 1980′li yılların başında ortaya çıktıklarından beri binlerce hayatı kurtarmışlardır. Aslında hava yastıkları II. Dünya Savaşı sırasında uçakların yere çakılmalarında bir önlem olarak tasarlanmış ve ilk patent o zamanlarda alınmıştı.
Hava yastıklarının arabalara uygulanmasında birçok problemle karşılaşıldı. Basınçlı havanın araba içinde muhafazası, süratle şişmenin sağlanması, ani şişme sırasında yastığın patlamasının veya kişiye zarar vermesinin önlenmesi gibi problemler oluştu.
Yapısı
Hava yastığında üç ana parça bulunur. Birincisi yastığın kendisidir. Yastık, ince naylon iplikten yapılmış ve konsolda bir silindir üzerine sarılmıştır. Aslında sürücü tarafındaki hava yastığı diğerlerinden farklıdır. Diğerleri tipik bir silindir şeklinde iken sürücü tarafındaki direksiyonun ortasına uyacak şekildedir. İkinci olarak yastığa ne zaman şişeceğini bildiren, arabanın ön tarafında bir sensör bulunur. Bu sensör, duvara yaklaşık saatte 15 – 25 km/h ile çarptığında oluşacak kuvvet karşısında sinyal verecek şekilde ayarlanmıştır. Üçüncü olarak şişirme sistemi vardır. Hava yastıkları sıkıştırılmış basınç altındaki havanın veya bir gazın salıverilmesiyle şişmezler. Bir kimyasal reaksiyonun sonucunda şişerler. Bu kimyasal reaksiyonun ana maddesi "sodyum azotür(NaN3)"dür. Normal şartlarda durağan olan bu molekül ısıtılınca anında ayrışır ve ortaya nitrojen gazı çıkar. Çok az miktarından nitrojen çıkar. Ancak bu ayrışmadan sonra ortaya sodyum (Na) çıkar ve sodyum çok reaktiftir. Su ile birleşince özellikle göz, burun ve ağız bölgelerinde ağır tahribat verebilir. Bu tehlikeyi önlemek için hava yastığı üreticileri kimyasal reaksiyonda sodyum ile birleşebilecek bir gaz kullanır, bu gaz ise "potasyum nitrat(KNO3)"tır. Bu reaksiyon sonucunda ortaya nitrojen çıkar.
Çalışma prensibi
Arabanın önündeki sensör belli bir seviyenin üstündeki çarpmada, NaN3’ün bulunduğu tüpe bir elektrik sinyali gönderir. Burada çok küçük bir kıvılcım oluşur ve bunun yarattığı ısı sonucunda NaN3 çözülür. Açığa çıkan nitrojen, hava yastığına dolarak şişirir. Ardından hava yastığı şişer ve bir saniye sonra yastık üzerindeki özel delikler vasıtası ile kendi kendine söner. Kazazedeye devamlı baskı yapılmasına engel olur.
Kaynakça
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 13 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 11 Ekim 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 13 Mayıs 2023.
Galeri
Ayrıca bakınız
 | Otomobil veya otomotiv ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu madde Vikipedi bicem el kitabina uygun degildir Maddeyi Vikipedi standartlarina uygun bicimde duzenleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Gerekli duzenleme yapilmadan bu sablon kaldirilmamalidir Agustos 2020 Hava yastigi Airbag Yardimci Koruma Sistemi SRS otomobillerde carpisma aninda cok hizli bicimde acilip bir gaz veya hava ile siserek yolcunun yaralanmasini onleyen esnek bir malzemeden yapilmis koruma sistemidir Tipik bir hava yastigi saniyenin 1 10 undan kisa surede acilir ve birkac saniye sonra da sonerek yolcunun hareketini ve aractan cikmasini kolaylastirir Bir Seat Ibiza nin hava yastigi TarihcesiFarkli guvenlik onlemlerine sahip carpisma testi mankenleriyle 40 km saat hizda araba carpisma testi emniyet kemeri Ilk hava yastigi cozumleri 1950 li yillarin basinda ortaya cikti Ancak bunlar kabul edilemeyecek fikirlerdi 2012 yilinda alinmis bir patent sistem acisindan gunumuzdeki hava yastigi ile benzemekteydi Sistemin en onemli farki surucunun hava yastigini bir dugmeye basarak acmak zorunda olmasiydi Bu teknoloji ile ilgili tartisma yaratan diger bir konu ise hava yastigini gazla doldurmasi icin bir tur fisek kullanilmasiydi Burada hem fiseklerin fabrikada nasil saklanacagi hem de otomobile montelendikten sonra nasil guvenlik onlemleri alinmasi gerektigi konusu tartisiliyordu Su anda kullanilan tipte ilk hava yastigi 1980 yilinda Mercedes Benz W126 S Class serisinde Supplemental Restraint Systems SRS adiyla kullanilmaya baslandi Ilk yolcu hava yastigi ise surucu hava yastigiyla birlikte 1987 yilinda Porsche 944 te kullanildi Aradan gecen yillar icinde hava yastigi iyice yayginlasarak hemen her otomobilde standart bir donanim haline geldi Hava yastiklari 1980 li yillarin basinda ortaya ciktiklarindan beri binlerce hayati kurtarmislardir Aslinda hava yastiklari II Dunya Savasi sirasinda ucaklarin yere cakilmalarinda bir onlem olarak tasarlanmis ve ilk patent o zamanlarda alinmisti Hava yastiklarinin arabalara uygulanmasinda bircok problemle karsilasildi Basincli havanin araba icinde muhafazasi suratle sismenin saglanmasi ani sisme sirasinda yastigin patlamasinin veya kisiye zarar vermesinin onlenmesi gibi problemler olustu YapisiHava yastiginda uc ana parca bulunur Birincisi yastigin kendisidir Yastik ince naylon iplikten yapilmis ve konsolda bir silindir uzerine sarilmistir Aslinda surucu tarafindaki hava yastigi digerlerinden farklidir Digerleri tipik bir silindir seklinde iken surucu tarafindaki direksiyonun ortasina uyacak sekildedir Ikinci olarak yastiga ne zaman sisecegini bildiren arabanin on tarafinda bir sensor bulunur Bu sensor duvara yaklasik saatte 15 25 km h ile carptiginda olusacak kuvvet karsisinda sinyal verecek sekilde ayarlanmistir Ucuncu olarak sisirme sistemi vardir Hava yastiklari sikistirilmis basinc altindaki havanin veya bir gazin saliverilmesiyle sismezler Bir kimyasal reaksiyonun sonucunda siserler Bu kimyasal reaksiyonun ana maddesi sodyum azotur NaN3 dur Normal sartlarda duragan olan bu molekul isitilinca aninda ayrisir ve ortaya nitrojen gazi cikar Cok az miktarindan nitrojen cikar Ancak bu ayrismadan sonra ortaya sodyum Na cikar ve sodyum cok reaktiftir Su ile birlesince ozellikle goz burun ve agiz bolgelerinde agir tahribat verebilir Bu tehlikeyi onlemek icin hava yastigi ureticileri kimyasal reaksiyonda sodyum ile birlesebilecek bir gaz kullanir bu gaz ise potasyum nitrat KNO3 tir Bu reaksiyon sonucunda ortaya nitrojen cikar Calisma prensibiArabanin onundeki sensor belli bir seviyenin ustundeki carpmada NaN3 un bulundugu tupe bir elektrik sinyali gonderir Burada cok kucuk bir kivilcim olusur ve bunun yarattigi isi sonucunda NaN3 cozulur Aciga cikan nitrojen hava yastigina dolarak sisirir Ardindan hava yastigi siser ve bir saniye sonra yastik uzerindeki ozel delikler vasitasi ile kendi kendine soner Kazazedeye devamli baski yapilmasina engel olur Kaynakca Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 13 Mayis 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 Arsivlenmis kopya 11 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 13 Mayis 2023 GaleriAyrica bakinizCarpisma onleme sistemiOtomobil veya otomotiv ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz