Alaçam, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir mahalledir. Mahallenin eski adı Aşağıdikan'dır.
Alaçam | |
---|---|
Ardahan'ın Konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ardahan |
İlçe | Hanak |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Rakım | 1830 m |
Nüfus | 224 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0478 |
İl plaka kodu | 75 |
Posta kodu | 75900 |
Tarihçe
Alaçam ile Hanak'ın bir köyü olan Baştoklu köyünün eski adı Tikani'dir. Alaçam Küçük Tikani, Baştoklu ise Büyük Tikani adlarını taşıyordu. Gürcüce bir ad olan Tikani (თიკანი / ტიკანი), "oğlak" anlamına gelir. Bu yer adı, erken ve geç dönemde Osmanlıca Dikan (دیكان) biçiminde yazılmıştır.93 Harbi'nde Ardahan bölgesini ele geçiren Ruslar ise, bu ikiyerleşmenin adını Tikan (Тикан) olarak kaydetmiştir.
Bugün Alaçam adını taşıyan Küçük Tikani köyünde 10. yüzyıla ait bir kilisenin varlığı, buranın çok eski bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Bu kilisenin inşa edildiği dönemde bugün Ardahan olarak adlandırılan bölge Gürcü Krallığı sınırları içinde yer alıyordu. Daha sonra kıse bir süre Büyük Selçuklu egemenliğinde kaldı. Didgori Savaşı'ndan sonra da birleşik Gürcistan Krallığı tarafından yeniden Gürcü devleti sınırlarına katıldı. Osmanlı Devleti köyü, 1550 yılında, Gürcü krallığının bu bölgede yerini alan ve Gürcü atabegler tarafından yönetilen Samtshe-Saatabago'dan (1268-1625) ele geçirdi.
Bu tarihten 45 yıl sonra, 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Dikan-i Küçük (دیكان كوچك) olarak kaydedilen köy, Ardahan-i Büzürg (Büyük Ardahan) livasının Meşe nahiyesine bağlıydı. Köyde ispenç vergisi vermekle yükümlü 12 hane oturuyordu. Her hanenin ortalama 5 kişiden oluştuğu kabul edilirse, Dikan-i Küçük (Küçük Dikan) köyünün nüfusunun 60 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. Hane reisleri Revaz, Kara, Maharabel, Gogiça, Giorgi, İoseb gibi adlar taşıyordu. Bu kişilerin ve babalarının adlarına bakarak köyün nüfusunun asıl kısmının Hristiyan Gürcülerden oluştuğu söylenebilir. Köyde buğday, arpa, yonca tarımı ve arıcılık yapıldığı, koyun ve domuz yetiştirildiği bu defterdeki vergi kaydından anlaşılmaktadır.
Küçük Dikan, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 93 Harbi'nde Çarlık Rusya'nın eline geçti. Rus idaresinde Ardahan sancağının (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlıydı. Rus idaresinin Aşağı Tikan (Нижний Тикан) olarak kaydettiği köy, Yukarı Tikani gibi, bu kazanın bir idari birimi olan Tikan nahiyesinin (маркяз: merkez) köylerinden biriydi. Köyde, 183'ü Türk, 4'ü Karapapak ve 23'ü Kürt olmak üzere 210 kişi yaşıyordu. Tikani nahiyesinin nüfusu ise, 1.739 kişiden oluşuyordu. Küçük Tikani ile Büyük Tikani'deki Karapapakların 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Ahısha livasından göç ettiği tahmin edilmektedir. Büyük Tikani'nin nüfusu 1896'da 310 kişi, 1906'da da 345 kişi olarak tespit edilmiştir.
Aşağı Tikani, Birinci Dünya Savaşı sonuna doğru bölgede Rus idaresinin sona ermesinin ardından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcü ordusunun çekilmesiyle köy yeniden Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Büyük Tikani Türkiye'ye bırakıldı.
1928 tarihli köy listesinde Aşağı Dikan (آشاغی دیكان) olarak geçen köy, Kars vilayetinin Ardahan kazasına Hanak nahiyesine bağlıydı. Köyün adı, "yabancı kökten geldiği" için 1959 yılında, Alaçam olarak değiştirildi. Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Alaçam (Aşağıdikan)" biçiminde uzun süre resmî kayıtlarda kullanıldı. 1992 yılında Ardahan il olunca, Alaçam da bu ilin Hanak ilçesine bağlı bir köyü haline geldi.
Alaçam'da bir adet tarihsel yapı bugüne ulaşmıştır. Aşağı Tikani Kilisesi olarak bilinen bu küçük yapı (8,5×5,4 m), 10. yüzyılda, Gürcü Krallığı zamanında inşa edilmiş tek nefli bir kilisedir.
Coğrafya
Mahalle, Hanak ilçesine 4 km mesafededir.[]
Nüfus
Yıllara göre mahalle nüfus verileri verileri | |
---|---|
2019 | 224 |
2018 | 222 |
2017 | 215 |
2016 | 217 |
2015 | 214 |
2014 | 206 |
2013 | 206 |
2012 | 204 |
2011 | 206 |
2010 | 215 |
2009 | 227 |
2008 | 245 |
2007 | 251 |
Kaynakça
- ^ . 24 Haziran 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2012.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 493". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2021.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
- ^ a b ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Şubat 2021.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 93 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ..
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 494, II. cilt (1941, s. 483". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Şubat 2021.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, .
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 759.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 31.
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022.
- ^ 2014 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (Gürcüce), Tiflis, 2015, s. 25 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ . www.nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alacam Ardahan ilinin Hanak ilcesine bagli bir mahalledir Mahallenin eski adi Asagidikan dir AlacamMahalleMahallenin haritadaki yeriArdahan in KonumuUlke TurkiyeIlArdahanIlceHanakCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1830 mNufus 2019 https www nufusune com 90751 ardahan hanak alacam mahallesi nufusu text ALACAM 20mahallesi 20nufusu 20 MERKEZ 20beldesine Erkek 2C 20109 27si 20Kadindir 224Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75900TarihceAlacam ile Hanak in bir koyu olan Bastoklu koyunun eski adi Tikani dir Alacam Kucuk Tikani Bastoklu ise Buyuk Tikani adlarini tasiyordu Gurcuce bir ad olan Tikani თიკანი ტიკანი oglak anlamina gelir Bu yer adi erken ve gec donemde Osmanlica Dikan دیكان biciminde yazilmistir 93 Harbi nde Ardahan bolgesini ele geciren Ruslar ise bu ikiyerlesmenin adini Tikan Tikan olarak kaydetmistir Bugun Alacam adini tasiyan Kucuk Tikani koyunde 10 yuzyila ait bir kilisenin varligi buranin cok eski bir yerlesme oldugunu gostermektedir Bu kilisenin insa edildigi donemde bugun Ardahan olarak adlandirilan bolge Gurcu Kralligi sinirlari icinde yer aliyordu Daha sonra kise bir sure Buyuk Selcuklu egemenliginde kaldi Didgori Savasi ndan sonra da birlesik Gurcistan Kralligi tarafindan yeniden Gurcu devleti sinirlarina katildi Osmanli Devleti koyu 1550 yilinda Gurcu kralliginin bu bolgede yerini alan ve Gurcu atabegler tarafindan yonetilen Samtshe Saatabago dan 1268 1625 ele gecirdi Bu tarihten 45 yil sonra 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde Dikan i Kucuk دیكان كوچك olarak kaydedilen koy Ardahan i Buzurg Buyuk Ardahan livasinin Mese nahiyesine bagliydi Koyde ispenc vergisi vermekle yukumlu 12 hane oturuyordu Her hanenin ortalama 5 kisiden olustugu kabul edilirse Dikan i Kucuk Kucuk Dikan koyunun nufusunun 60 kisiden olustugu ortaya cikar Hane reisleri Revaz Kara Maharabel Gogica Giorgi Ioseb gibi adlar tasiyordu Bu kisilerin ve babalarinin adlarina bakarak koyun nufusunun asil kisminin Hristiyan Gurculerden olustugu soylenebilir Koyde bugday arpa yonca tarimi ve aricilik yapildigi koyun ve domuz yetistirildigi bu defterdeki vergi kaydindan anlasilmaktadir Kucuk Dikan uzun sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 93 Harbi nde Carlik Rusya nin eline gecti Rus idaresinde Ardahan sancaginin okrug Ardahan kazasina ucastok bagliydi Rus idaresinin Asagi Tikan Nizhnij Tikan olarak kaydettigi koy Yukari Tikani gibi bu kazanin bir idari birimi olan Tikan nahiyesinin markyaz merkez koylerinden biriydi Koyde 183 u Turk 4 u Karapapak ve 23 u Kurt olmak uzere 210 kisi yasiyordu Tikani nahiyesinin nufusu ise 1 739 kisiden olusuyordu Kucuk Tikani ile Buyuk Tikani deki Karapapaklarin 1828 1829 Osmanli Rus Savasi nin ardindan Ahisha livasindan goc ettigi tahmin edilmektedir Buyuk Tikani nin nufusu 1896 da 310 kisi 1906 da da 345 kisi olarak tespit edilmistir Asagi Tikani Birinci Dunya Savasi sonuna dogru bolgede Rus idaresinin sona ermesinin ardindan Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti sinirlari icinde kaldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin verdigi ultimatom uzerine Gurcu ordusunun cekilmesiyle koy yeniden Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Buyuk Tikani Turkiye ye birakildi 1928 tarihli koy listesinde Asagi Dikan آشاغی دیكان olarak gecen koy Kars vilayetinin Ardahan kazasina Hanak nahiyesine bagliydi Koyun adi yabanci kokten geldigi icin 1959 yilinda Alacam olarak degistirildi Bununla birlikte koyun eski adi yeni adiyla birlikte Alacam Asagidikan biciminde uzun sure resmi kayitlarda kullanildi 1992 yilinda Ardahan il olunca Alacam da bu ilin Hanak ilcesine bagli bir koyu haline geldi Alacam da bir adet tarihsel yapi bugune ulasmistir Asagi Tikani Kilisesi olarak bilinen bu kucuk yapi 8 5 5 4 m 10 yuzyilda Gurcu Kralligi zamaninda insa edilmis tek nefli bir kilisedir CografyaMahalle Hanak ilcesine 4 km mesafededir kaynak belirtilmeli NufusYillara gore mahalle nufus verileri verileri2019 2242018 2222017 2152016 2172015 2142014 2062013 2062012 2042011 2062010 2152009 2272008 2452007 251Kaynakca 24 Haziran 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 19 Aralik 2012 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 493 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Subat 2021 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 760 a b Ardahan kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Subat 2021 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 93 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 494 II cilt 1941 s 483 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Subat 2021 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 112 ISBN 9786052100271 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 759 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 31 1980 Genel Nufus Sayimi Ankara 1981 PDF 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 3 Mayis 2022 2014 Yili Tao Klarceti Tarihi Eserleri Arastirma Gezisi Sonuclari Gurcuce Tiflis 2015 s 25 11 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde ISBN 978 9941 0 7362 5 www nufusune com 22 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2021