Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Alaşım, bir metal elementin en az bir başka element (metal, ametal) ile birleşmesiyle oluşan homojen karışımıdır. Elde edilen malzeme yine metal karakterli malzeme olur. Alaşımlar karışıma giren metallerin özelliklerinden farklı özellikler gösterirler. En bilinen alaşımlara; tunç (bakır-kalay), pirinç (bakır-çinko), lehim (kalay-kurşun) ve cıva alaşımları olan amalgamlar örnek verilebilir. Alaşımlar, uygulamaların gerektirdiği fiziksel özelliklere sahip malzemeler üretilmesinde yaygın olarak kullanılır.
Tarihçe
Alaşımların tarihi milattan önce 4. bin yıllara kadar uzanmaktadır. İran ve Mezopotamya bölgelerinde bulunan tunç (bronz) örnekleri bu zaman diliminde tarihlenmiştir. Demirden daha sert olan tunç; silah, kesici ve delici aletler, mutfak aletleri, süs eşyaları vb. yapımında günümüze değin kullanılagelmiştir.
Yapılan arkeolojik çalışmalarda Çin'in Sincan bölgesinde MÖ 1000 yıllarına ve Hindistan'ın Merkez Ganj Vadisi ve Doğu Vindhyas bölgesinde MÖ 1800 yıllarına tarihlenen çelik buluntulara rastlanmıştır. Söz konusu buluntular çelik kullanımının en az 3000 yıllık bir tarihinin olduğunu belgelemektedir. Tunca göre daha sert ve dayanıklı olan demir-karbon alaşımı çelik çeşitli araç gereç yapımında yaygın olarak kullanılmıştır.
Alaşımların üretim ve kullanımı
Alaşımlar, uygulamaların gerektirdiği fiziksel özelliklere sahip malzemelerin üretilmesini sağlar. Yüksek sıcaklıklar, aşınma, kimyasal etkiler, metal yorgunluğu gibi her türlü etkilere saf metallerin yetersiz kaldığı durumlarda, gerekli olan özellikleri sağlayan niteliklerde alaşımlar kullanılır. Örneğin demirin sertliğinin yeterli olmadığı uygulamalarda, daha sert yapıdaki demir alaşımları olan çelikler kullanılır.
Katı çözeltiler
Metallerin büyük çoğunluğu kafes yapısı içerisinde belirli sayıda yabancı atom barındırabilir. Yabancı atom asıl metalin atomu yerine yerleşiyor ise asal yer katı çözeltisi, kafes aralıklarındaki boşluklara yerleşiyor ise arayer katı çözeltisi oluşur.
Ara bileşikler
Ara bileşiklerde atomlar arası bağlar metalik bağ ile kimyasal bağ arasında değişen bir yapıya sahiptir ve kimyasal bileşiklere benzeyen AnBm şeklinde bileşikler oluşur. Ara bileşiklerin kristal yapıları karmaşıktır. Bazı zamanlarda birim hücrede yüzlerce atom bulunabilir. Sertlikleri bu yüzden yüksektir. C, N, B gibi elementler ile metallerin meydana getirdiği ara bileşiklerde kimyasal bağın payı daha büyüktür (karbür, nitrür, borür, vb). Bu bileşiklerin ergime noktaları çok yüksek ve çok serttirler. TaC, NbC, ZrC, VC, WC gibi bileşikler, takım çelikleri ve ısıya dayanıklı çeliklerde bulunması istenilen sert ve kararlı bileşiklerdir.
Denge diyagramları
Alaşımların sıcaklık ve konsantrasyonlarına bağlı olarak durum değiştirmeleri denge diyagramları ile gösterilir. Denge diyagramlarında faz alanların sınırı belirlenir. Homojen ve özellikleri birbirinden farklı bölgelere faz denilir. Katı, sıvı, gaz birer fazdır. Ayrıca bu fazların içerisinde aynı anda birden fazla faz da bulunabilir.
Belirli bir konsantrasyon altındaki alaşım sıcaklık etkisi altında katı, sıvı, gaz hâllerine dönüşür. Bazen katı fazı içerisinde kristal yapı değişerek faz değişikliği meydana getirebilir. Konsantrasyona bağlı olarak bu faz değişimleri tespit edilir ve alaşımların denge diyagramları çıkartılabilir. Alaşımı oluşturan bileşenlerin birbirlerinin içerisinde erimelerine göre önemli sayılacak denge diyagramlarını üç ana grupta toplamak mümkündür.
- Sıvı ve Katı Durumda Tam Çözünürlük
- Sıvı Durumda Tam Çözünürlük, Katı Durumda Tam Çözünmezlik
- Sıvı Durumda Tam Çözünürlük, Katı Durumda Sınırlı Çözünürlük
Kaynakça
- ^ "Bronze: A 3000 Year-old tradition, Sara Malone". University of North Carolina. 24 Mart 2007. 27 Haziran 2007 tarihinde kaynağından .
- ^ . University of Copenhagen Faculty of Humanities. 24 Mart 2007. 17 Şubat 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ (PDF). Antiquity Journal. 24 Mart 2007. 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alasim bir metal elementin en az bir baska element metal ametal ile birlesmesiyle olusan homojen karisimidir Elde edilen malzeme yine metal karakterli malzeme olur Alasimlar karisima giren metallerin ozelliklerinden farkli ozellikler gosterirler En bilinen alasimlara tunc bakir kalay pirinc bakir cinko lehim kalay kursun ve civa alasimlari olan amalgamlar ornek verilebilir Alasimlar uygulamalarin gerektirdigi fiziksel ozelliklere sahip malzemeler uretilmesinde yaygin olarak kullanilir TarihceTunc Cagi ndan kalma cesitli tunc aletler Alasimlarin tarihi milattan once 4 bin yillara kadar uzanmaktadir Iran ve Mezopotamya bolgelerinde bulunan tunc bronz ornekleri bu zaman diliminde tarihlenmistir Demirden daha sert olan tunc silah kesici ve delici aletler mutfak aletleri sus esyalari vb yapiminda gunumuze degin kullanilagelmistir Yapilan arkeolojik calismalarda Cin in Sincan bolgesinde MO 1000 yillarina ve Hindistan in Merkez Ganj Vadisi ve Dogu Vindhyas bolgesinde MO 1800 yillarina tarihlenen celik buluntulara rastlanmistir Soz konusu buluntular celik kullaniminin en az 3000 yillik bir tarihinin oldugunu belgelemektedir Tunca gore daha sert ve dayanikli olan demir karbon alasimi celik cesitli arac gerec yapiminda yaygin olarak kullanilmistir Alasimlarin uretim ve kullanimiAlasimlar uygulamalarin gerektirdigi fiziksel ozelliklere sahip malzemelerin uretilmesini saglar Yuksek sicakliklar asinma kimyasal etkiler metal yorgunlugu gibi her turlu etkilere saf metallerin yetersiz kaldigi durumlarda gerekli olan ozellikleri saglayan niteliklerde alasimlar kullanilir Ornegin demirin sertliginin yeterli olmadigi uygulamalarda daha sert yapidaki demir alasimlari olan celikler kullanilir Kati cozeltilerMetallerin buyuk cogunlugu kafes yapisi icerisinde belirli sayida yabanci atom barindirabilir Yabanci atom asil metalin atomu yerine yerlesiyor ise asal yer kati cozeltisi kafes araliklarindaki bosluklara yerlesiyor ise arayer kati cozeltisi olusur Ara bilesiklerAra bilesiklerde atomlar arasi baglar metalik bag ile kimyasal bag arasinda degisen bir yapiya sahiptir ve kimyasal bilesiklere benzeyen AnBm seklinde bilesikler olusur Ara bilesiklerin kristal yapilari karmasiktir Bazi zamanlarda birim hucrede yuzlerce atom bulunabilir Sertlikleri bu yuzden yuksektir C N B gibi elementler ile metallerin meydana getirdigi ara bilesiklerde kimyasal bagin payi daha buyuktur karbur nitrur borur vb Bu bilesiklerin ergime noktalari cok yuksek ve cok serttirler TaC NbC ZrC VC WC gibi bilesikler takim celikleri ve isiya dayanikli celiklerde bulunmasi istenilen sert ve kararli bilesiklerdir Denge diyagramlariAlasimlarin sicaklik ve konsantrasyonlarina bagli olarak durum degistirmeleri denge diyagramlari ile gosterilir Denge diyagramlarinda faz alanlarin siniri belirlenir Homojen ve ozellikleri birbirinden farkli bolgelere faz denilir Kati sivi gaz birer fazdir Ayrica bu fazlarin icerisinde ayni anda birden fazla faz da bulunabilir Belirli bir konsantrasyon altindaki alasim sicaklik etkisi altinda kati sivi gaz hallerine donusur Bazen kati fazi icerisinde kristal yapi degiserek faz degisikligi meydana getirebilir Konsantrasyona bagli olarak bu faz degisimleri tespit edilir ve alasimlarin denge diyagramlari cikartilabilir Alasimi olusturan bilesenlerin birbirlerinin icerisinde erimelerine gore onemli sayilacak denge diyagramlarini uc ana grupta toplamak mumkundur Sivi ve Kati Durumda Tam Cozunurluk Sivi Durumda Tam Cozunurluk Kati Durumda Tam Cozunmezlik Sivi Durumda Tam Cozunurluk Kati Durumda Sinirli CozunurlukKaynakca Bronze A 3000 Year old tradition Sara Malone University of North Carolina 24 Mart 2007 27 Haziran 2007 tarihinde kaynagindan University of Copenhagen Faculty of Humanities 24 Mart 2007 17 Subat 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi PDF Antiquity Journal 24 Mart 2007 22 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi