Aslanpençesi (Lat. Alchemilla, arslan pençesi de kullanılır), gülgiller (Rosaceae) familyasından bir bitki cinsidir ve Afrika, Asya ve Avrupa'da yaşayan, özellikle dağlık bölgelerde yaygın olan bir bitkidir. Dağlık bölgelerde çok tüylü şekilleri de vardır. Büyüklüğü ot ile çalı boyutları arasında olur. Çiçekleri küçük ve gösterişsiz olup taç yapraksızdırlar. Çoğalması genelde ve Avrupa cinslerinde neredeyse istisnâsız olarak eşeysizdir. Bin kadar türünden yaklaşık 300'ü Avrupa'da yerli bitkidir. Avrupa'da halk ilacı olarak kullanılagelmiştir. Birkaç türü iyi yem verir, çok azı süs bitkisi olarak yetiştirilir.
Aslanpençesi | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Alchemilla vulgaris | |||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||
| |||||||||||||
Türler | |||||||||||||
metne bakınız. |
Özellikleri
Aslanpençesi, yazları yeşil küçük ile orta boyda çalılar olup iki yıldan fazla yaşar (Alm. ausdauernde Pflanze, İng. perrenial). Otumsu bir bitki olup chamaephyte veya hemicryptophyte'dirler. Eksenleri yerin üstünde ve bazen kısmen odunlaşmıştır. Dallanmaları tek bir eksenden etrafa doğrudur (Alm. monopodial). Ana eksen yatık, filizler genelde tüylü olur, tüyler hiçbir zaman dallanmaz ve çoğunlukla düzdür. Trikomları pek olmaz.
Kökleri
Ana kökleri çimlenmeden kısa zaman internod boyunca ana kökten yeni kökler türetirler (Alm. Adventivwurzeln). Köklenme derecesi zeminin nem oranına ve cinsine göre değişir. Kaya yarıklarında yetişen Alpinae cinsinde internod, daha büyük aralarla kökler oluşurken Erectae ve Ultravulgares seksiyonlarının çok dallı kökleri olur. Pentaphylleae seksiyonunda kökler demetlenmez.
Büyüme ekseni
Dik büyüyen tropik çalılarda eksenler, dönemi dışında çoğunlukla birbirine benzer. Avrupalı türlerinde olduğu gibi birçok tropik türlerde türlerde yatık kalınlaşması, uzun ve kısa filizlerin farklılaşması, türemiş bir özellik olarak görülür (Alm. abgeleitetes Merkmal). Dik büyüme asıl büyüme şekli olarak kabul edilir. Yerde sürünen bitkilerde de büyüme ilk yılda çoğunlukla dik olur. Yetişkin bitkiler de tek tük kısa ve dik tâlî filizler çıkarırlar; bunlar yetersiz köklenmeden dolayı iyi beslenemezler ve dondan dolayı ölürler.
Yaprakları
Yaprakları dilimli ile parmaklı (Alm. gefingert, İng. digitate) arası olup kenarları testere dişlidir. Tomurcuklarında yaprakların her biri bir yelpaze oluşturacak şekilde birkaç kez kıvrımlı olur. Kapanmış yapraklardaki bu yelpaze şeklini açılmış yapraklarda da sık sık görmek mümkündür. Yan yaprakları yaprak sapı veya internodun öbür tarafındakisi ile bitişik olabilir ve Orta Avrupa türlerinin hepsinde görülür. Yan yaprakların tute denilen bir yapılanmaları vardır (Alm. Ochrea, Tute) ve bitişmesi hiçbir zaman tam olmaz. Aralarında kalan boşluğa tute ensizyonu adı verilir. Üçüncü olarak görülen bitişiklik, iki yan yaprağın yaprak sapı üzerinden birleşmesiyle olur (birleşirse Alm. Öhrchen sind verwachsen yoksa Alm. Öhrchen sind frei).
Yan yapraklar aslanpençesinde tomurcuk işlevi görerek tomurcuk uçlarını (Alm. Vegetationskegel) ve genç ekseni korur. Burada sınıflandırma açısından konuyla ilgili iki tomurcuk tipi bulunmaktadır: ilk tipte yeni yaprak yüzeyi kendi tutesiyle çevrilmiştir; ikinci tipteyse oluşan yaprak yalnızca ondan önce oluşan yaprağın tutesince çevrilidir, yaprak yüzeyi her zaman tutenin dışında bulunur. Yukarıda açıklanan bitişmenin yanında başka bir koruma şekli de yan yaprakların bazı bölgelerde hızlıca kuruyup birkaç yıl içinde yeni eksenin etrafında çok katlı bir yalıtım kabakası (Alm. Tunika) oluşturur.
Yapraklar, yaprağın tepesinde su yarıklarına (Alm. Wasserspalte) sahiptirler. Bunlardan geceleri sıvı çıkar (Gutasyon).
Çiçeklenme
Çiçeklenmenin asıl şekli olarak Pleiochasium görülmektedir (Alm. armblütige Pleiochasien). Bunlardan gelişimler bir yandan daha büyük çiçeklenmeler oluştururken diğer yandan çeşidi tükenmiş olup bir-iki çiçeklenmelere yol açmıştır. Bütün çiçeklenme kapalı bir tirze (Alm. Thyrse) olup tanzimine göre değişik görünür. Bu görünüşler salkımsı, çift salkımsı vs. olur ve cinsine göre iki ilâ on üyeden oluşur. Tropik çalılarda alt çiçeklenmeler daha göze batar şekildedir (Alm. Basitonie). Aynı şekilde Alpinae ve Pentaphylleae'ler de böyledir. Erectae cinsinin çiçeklenmeleri geniş, diğerlerine nispeten kısa ve huni tarzında yukarıya doğru açılır şekilde olurkem ultravulgares cinsinde daha çok salkımsal ve dardır.
Çiçekleri
Çiçekleri küçük olup sarı veya yeşildirler. Nispeten büyük çiçekler aslî olarak görülür. Bir bitkideki büyük çiçekler altta az çiçekli çiçeklenmelerde, küçük olanları da çok çiçekli çiçeklenmelerdedir. Çiçek çapının üst sınırı beş ilâ altı milimetre kadardır. Erectae cinsinde yedi millimetreyi bulur. Çiçekler dörder tane olup ultravulgares ve pentaphylleae cinslerinde düzenli olarak beşer çiçek (Alm. Endblüte) görülür. Çiçeklenme dallarının sonunda üç ya da iki çiçek de olabilir.
Çiçek çanağı, çanak yapraklarının (Alm. Kelchblatt) bitişmesinden oluşur. Silindrik, çan ya da küp şeklindedir. Boşta kalan uçlar literatürde „çanak yaprak“ (Alm. „Kelchblätter“) olarar adlandırılır. Aynı zamanda az da olsa olan bu bitişmeyle uzun ve serbest çanak püskülleri de (Alm. Kelchzipfeln) her zaman görülür. Bu durum, aslî özellik olarak görlür. (Ender olmayan) dış çanak (Alm. Außenkelch) aslanpençesinde yan yaprak oluşumu (Alm. Nebenblattbildung) olarak değil, çanak yaprakların dışa doğru keseleşmesi olarak yorumlanır. Taç yaprakları yoktur. Dışarıdan içeri doğru dilimsi ya da halka şeklinde bir şişkinlik (Alm. Diskus) vardır ve birkaçı öz su yarıklarından (Alm. Saftspalte) nektar salgılar. Bu salgı uzun parçalar şeklinde salgılanır.
Taksonlar
A. abchasica – – – – – – – – – – – – – – – – A. akdoganica – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. ancerensis – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. ayazii – A. ayderensis – – – – – – A. barbatiflora – A. basakii – – – – – A. beyazoglui – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. caucasica – – – – – – – – – – – – A. chlorosericea – – A. cimilensis – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. daghestanica – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. elevitensis – – – – – – A. epidasys – A. epipsila – – A. erythropoda – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. fissa – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. glabricaulis – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. hamzaoglui – – A. haraldii – – A. hayirlioglii – – – – – – A. hemsinica – – – – – – – – – – – – – – A. hirtipedicellata – – – – – A. holotricha – – – – – – – – – – – – A. ikizdereensis – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. kackarensis – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. microscopica – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. ovitensis – – A. oxysepala – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. plicatissima – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. retinervis – – – – – – – – – A. rizensis – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. sericea – – – – – – – – – – – – A. smirnovii – – – – – – – – – – – – – – – A. stevenii – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. tiryalensis – A. trabzonica – A. transcaucasica – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. venosa – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – – A. ziganadagensis – –
Kaynakça
- Sigurd Fröhner: Alchemilla. In: Hans. J. Conert u.a. (Hrsg.): Gustav Hegi. Illustrierte Flora von Mitteleuropa. Band 4 Teil 2B: Spermatophyta: Angiospermae: Dicotyledones 2 (3). Rosaceae 2. Blackwell 1995, S. 13-242.
- B. Gehrke, C. Bräuchler, K. Romoleroux, M. Lundberg, G. Heubl, T. Eriksson: Molecular phylogenetics of Alchemilla, Aphanes and Lachemilla (Rosaceae) inferred from plastid and nuclear intron and spacer DNA sequences, with comments on generic classification. Molecular Phylogenetics and Evolution, Band 47, 2008, S. 1030-1044. DOI:10.1016/j.ympev.2008.03.004 (online 1 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .) (Molekulare Phylogenetik)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aslanpencesi Lat Alchemilla arslan pencesi de kullanilir gulgiller Rosaceae familyasindan bir bitki cinsidir ve Afrika Asya ve Avrupa da yasayan ozellikle daglik bolgelerde yaygin olan bir bitkidir Daglik bolgelerde cok tuylu sekilleri de vardir Buyuklugu ot ile cali boyutlari arasinda olur Cicekleri kucuk ve gosterissiz olup tac yapraksizdirlar Cogalmasi genelde ve Avrupa cinslerinde neredeyse istisnasiz olarak eseysizdir Bin kadar turunden yaklasik 300 u Avrupa da yerli bitkidir Avrupa da halk ilaci olarak kullanilagelmistir Birkac turu iyi yem verir cok azi sus bitkisi olarak yetistirilir AslanpencesiAlchemilla vulgarisBiyolojik siniflandirmaAlem PlantaeSube TracheophytaSinif MagnoliopsidaTakim RosalesFamilya RosaceaeCins Alchemilla L Sp Pl 123 1753 Turlermetne bakiniz OzellikleriAslanpencesi yazlari yesil kucuk ile orta boyda calilar olup iki yildan fazla yasar Alm ausdauernde Pflanze Ing perrenial Otumsu bir bitki olup chamaephyte veya hemicryptophyte dirler Eksenleri yerin ustunde ve bazen kismen odunlasmistir Dallanmalari tek bir eksenden etrafa dogrudur Alm monopodial Ana eksen yatik filizler genelde tuylu olur tuyler hicbir zaman dallanmaz ve cogunlukla duzdur Trikomlari pek olmaz Kokleri Ana kokleri cimlenmeden kisa zaman internod boyunca ana kokten yeni kokler turetirler Alm Adventivwurzeln Koklenme derecesi zeminin nem oranina ve cinsine gore degisir Kaya yariklarinda yetisen Alpinae cinsinde internod daha buyuk aralarla kokler olusurken Erectae ve Ultravulgares seksiyonlarinin cok dalli kokleri olur Pentaphylleae seksiyonunda kokler demetlenmez Buyume ekseni Dik buyuyen tropik calilarda eksenler donemi disinda cogunlukla birbirine benzer Avrupali turlerinde oldugu gibi bircok tropik turlerde turlerde yatik kalinlasmasi uzun ve kisa filizlerin farklilasmasi turemis bir ozellik olarak gorulur Alm abgeleitetes Merkmal Dik buyume asil buyume sekli olarak kabul edilir Yerde surunen bitkilerde de buyume ilk yilda cogunlukla dik olur Yetiskin bitkiler de tek tuk kisa ve dik tali filizler cikarirlar bunlar yetersiz koklenmeden dolayi iyi beslenemezler ve dondan dolayi olurler Yapraklari Aslanpencesinin detayli gorunumu Yapraklari dilimli ile parmakli Alm gefingert Ing digitate arasi olup kenarlari testere dislidir Tomurcuklarinda yapraklarin her biri bir yelpaze olusturacak sekilde birkac kez kivrimli olur Kapanmis yapraklardaki bu yelpaze seklini acilmis yapraklarda da sik sik gormek mumkundur Yan yapraklari yaprak sapi veya internodun obur tarafindakisi ile bitisik olabilir ve Orta Avrupa turlerinin hepsinde gorulur Yan yapraklarin tute denilen bir yapilanmalari vardir Alm Ochrea Tute ve bitismesi hicbir zaman tam olmaz Aralarinda kalan bosluga tute ensizyonu adi verilir Ucuncu olarak gorulen bitisiklik iki yan yapragin yaprak sapi uzerinden birlesmesiyle olur birlesirse Alm Ohrchen sind verwachsen yoksa Alm Ohrchen sind frei Yan yapraklar aslanpencesinde tomurcuk islevi gorerek tomurcuk uclarini Alm Vegetationskegel ve genc ekseni korur Burada siniflandirma acisindan konuyla ilgili iki tomurcuk tipi bulunmaktadir ilk tipte yeni yaprak yuzeyi kendi tutesiyle cevrilmistir ikinci tipteyse olusan yaprak yalnizca ondan once olusan yapragin tutesince cevrilidir yaprak yuzeyi her zaman tutenin disinda bulunur Yukarida aciklanan bitismenin yaninda baska bir koruma sekli de yan yapraklarin bazi bolgelerde hizlica kuruyup birkac yil icinde yeni eksenin etrafinda cok katli bir yalitim kabakasi Alm Tunika olusturur Yapraklar yapragin tepesinde su yariklarina Alm Wasserspalte sahiptirler Bunlardan geceleri sivi cikar Gutasyon Ciceklenme Ciceklenmenin asil sekli olarak Pleiochasium gorulmektedir Alm armblutige Pleiochasien Bunlardan gelisimler bir yandan daha buyuk ciceklenmeler olustururken diger yandan cesidi tukenmis olup bir iki ciceklenmelere yol acmistir Butun ciceklenme kapali bir tirze Alm Thyrse olup tanzimine gore degisik gorunur Bu gorunusler salkimsi cift salkimsi vs olur ve cinsine gore iki ila on uyeden olusur Tropik calilarda alt ciceklenmeler daha goze batar sekildedir Alm Basitonie Ayni sekilde Alpinae ve Pentaphylleae ler de boyledir Erectae cinsinin ciceklenmeleri genis digerlerine nispeten kisa ve huni tarzinda yukariya dogru acilir sekilde olurkem ultravulgares cinsinde daha cok salkimsal ve dardir Cicekleri Cicekleri kucuk olup sari veya yesildirler Nispeten buyuk cicekler asli olarak gorulur Bir bitkideki buyuk cicekler altta az cicekli ciceklenmelerde kucuk olanlari da cok cicekli ciceklenmelerdedir Cicek capinin ust siniri bes ila alti milimetre kadardir Erectae cinsinde yedi millimetreyi bulur Cicekler dorder tane olup ultravulgares ve pentaphylleae cinslerinde duzenli olarak beser cicek Alm Endblute gorulur Ciceklenme dallarinin sonunda uc ya da iki cicek de olabilir Cicek canagi canak yapraklarinin Alm Kelchblatt bitismesinden olusur Silindrik can ya da kup seklindedir Bosta kalan uclar literaturde canak yaprak Alm Kelchblatter olarar adlandirilir Ayni zamanda az da olsa olan bu bitismeyle uzun ve serbest canak puskulleri de Alm Kelchzipfeln her zaman gorulur Bu durum asli ozellik olarak gorlur Ender olmayan dis canak Alm Aussenkelch aslanpencesinde yan yaprak olusumu Alm Nebenblattbildung olarak degil canak yapraklarin disa dogru keselesmesi olarak yorumlanir Tac yapraklari yoktur Disaridan iceri dogru dilimsi ya da halka seklinde bir siskinlik Alm Diskus vardir ve birkaci oz su yariklarindan Alm Saftspalte nektar salgilar Bu salgi uzun parcalar seklinde salgilanir TaksonlarA abchasica A akdoganica A ancerensis A ayazii A ayderensis A barbatiflora A basakii A beyazoglui A caucasica A chlorosericea A cimilensis A daghestanica A elevitensis A epidasys A epipsila A erythropoda A fissa A glabricaulis A hamzaoglui A haraldii A hayirlioglii A hemsinica A hirtipedicellata A holotricha A ikizdereensis A kackarensis A microscopica A ovitensis A oxysepala A plicatissima A retinervis A rizensis A sericea A smirnovii A stevenii A tiryalensis A trabzonica A transcaucasica A venosa A ziganadagensis Kaynakca Alexander A Notov Tatyana V Kusnetzova Architectural units axiality and their taxonomic implications in Alchemillinae Wulfenia 11 2004 S 85 130 ISSN 1561 882X Sigurd Frohner Alchemilla In Hans J Conert u a Hrsg Gustav Hegi Illustrierte Flora von Mitteleuropa Band 4 Teil 2B Spermatophyta Angiospermae Dicotyledones 2 3 Rosaceae 2 Blackwell 1995 S 13 242 ISBN 3 8263 2533 8 B Gehrke C Brauchler K Romoleroux M Lundberg G Heubl T Eriksson Molecular phylogenetics of Alchemilla Aphanes and Lachemilla Rosaceae inferred from plastid and nuclear intron and spacer DNA sequences with comments on generic classification Molecular Phylogenetics and Evolution Band 47 2008 S 1030 1044 DOI 10 1016 j ympev 2008 03 004 online 1 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Molekulare Phylogenetik