Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksander Hatisyan (Ermenice: Ալեքսանդր Խատիսեան) (17 Şubat 1874 Tiflis – 10 Mart 1945 Paris), Ermeni siyasetçi ve gazeteci. 28 Mayıs 1919 ile 5 Mayıs 1920 tarihleri arasında Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin başbakanlık görevini yürütmüştür.
| Aleksander Hatisyan Ermenice: Ալեքսանդր Խատիսյան | |
|---|---|
 | |
| Aleksander Hatisyan | |
| Ermenistan Başbakanı | |
| Görev süresi 28 Mayıs 1919 - 5 Mayıs 1920 | |
| Yerine geldiği | Ovannes Kaçaznuni |
| Yerine gelen | |
| Ermenistan Dışişleri Bakanı | |
| Görev süresi 30 Haziran 1918 - 4 Kasım 1918 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | |
| Görev süresi 27 Nisan 1919 - 5 Mayıs 1920 | |
| Yerine geldiği | |
| Yerine gelen | |
| Ermenistan İçişleri Bakanı | |
| Görev süresi 26 Ocak 1919 - 27 Nisan 1919 | |
| Yerine geldiği | Aram Manukyan |
| Yerine gelen | |
| Ermenistan Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanı | |
| Görev süresi 13 Aralık 1918 - 7 Şubat 1919 | |
| Yerine geldiği | Aram Manukyan |
| Yerine gelen | |
| Tiflis Belediye Başkanı | |
| Görev süresi 1910-1917 | |
| Yerine geldiği | Vasiliy Cherkezov |
| Yerine gelen | |
| Görev süresi 1917-1917 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 17 Şubat 1874 Tiflis, , Rus İmparatorluğu |
| Ölüm | 10 Mart 1945 (71 yaşında) Paris, Fransa |
| Partisi | Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnak, Daşnaksütün) |
| Bitirdiği okul | Harkiv Üniversitesi |
| Mesleği | Siyasetçi, gazeteci |
| Dini | Ermeni Apostolik Kilisesi |
Hayatı
Hatisyan, Rus İmparatorluğu'na bağlı 'nin merkezi Tiflis kentinde (bugünkü Gürcistan'ın başkenti) doğdu.
Siyasette Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnak) saflarında yer aldı. 1910 to 1917 yılları arasında Tiflis belediye başkanlığı yaptı. Bu dönemde Tiflis başpiskoposu Kont İllaryon İvanoviç Vorontsov-Daşkov, piskopos Mesrop Der-Movsesyan ve önde gelen sivil liderlerden Dr. Hakob Zavriyev danışmanlıklarını yapıyordu. 1914 yazında Ermeni Gönüllü Tugayları'nın kurulmasını birlikte gerçekleştirdiler.
Bakan ve başbakanlık dönemleri
Ekim Devrimi sonrasındaki siyasi ortamda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kurulmasında aktif görevler aldı. Tiflis Ermeni Ulusal Konseyi ve Ermeni Ulusal Kongresi üyeliklerinin sonrasında Kongre tarafından daimi yürütme komitesine seçildi. Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin ilanından sonra, 30 Haziran 1918 tarihinde devletin ilk Dışişleri Bakanı görevini üstlendi. Bu dönemde 11 Mayıs – 4 Haziran 1918 tarihleri arasında Osmanlı İmparatorluğu ile yapılan Batum Antlaşması'nın görüşmelerine katıldı ve antlaşmanın imzacıları arasında yer aldı.
26 Ocak - 27 Nisan 1919 tarihleri arasında İçişleri Bakanlığı yaptıktan sonra 2. kez Dışişleri Bakanlığına getirildi ve bir ay sonra 28 Mayıs 1919 tarihinde başbakan seçildi. 5 Mayıs 1920 tarihine kadar bu görevini Dışişleri Bakanlığı ile birlikte yürüttü.
20 Kasım 1919 tarihinde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Başbakanı Nesib Bey Yusufbeyli ile iki devlet arasındaki özel konuları ve sorunları görüştüğü bir toplantı gerçekleşmiştir. Toplantıya ABD ordusuna mensup Albay James C. Rhea da katıldı. Görüşmeler 23 Kasım 1919 tarihinde Tiflis'te yapılan bir antlaşma ile imza altına da alındı.
ABD Başkanı Woodrow Wilson tarafından görevlendirilen General James Guthrie Harbord ile başta Ermeni Kırımı ve self determinasyon konuları olmak üzere bir görüşme yaptı.
1920 yılının yaz aylarında özel bir görevle yurt dışına çıktı. İç borçları kapatabilmek için diasporadaki Ermenilerden "Ermenistan için Altın Fonu" adı altında yardımların toplanmasını organize etti.
Eylül 1920'de Doğu Cephesi'nde taarruza geçen Kâzım Karabekir komutasındaki 15. kolordu, Mîsâk-ı Millî sınırları içinde olan Sarıkamış, Kars, Ardahan, Artvin, Batum ve Iğdır'ı geri alıp Gümrü'ye de girince, Taşnak yönetimi barış istemek durumunda kaldı. Barış görüşmeleri 22 Kasım 1920 tarihinde Gümrü'de başladı. 2-3 Aralık 1920 gecesinin sabahında antlaşmayı Ermenistan Taşnak hükûmeti adına imzaladı.
Diaspora dönemi
Kızıl Ordu'nun Ermenistan'ı ele geçirip rejim değişikliğinin gerçekleşmesinden sonra, birçok diğer Ermeni Devrimci Federasyonu (Taşnak) yöneticisi gibi Hatisyan da ülke dışına çıkmak durumunda kaldı. Fransa'nın Paris kentine yerleşti. Diasporada geçirdiği yıllarda da aktif siyasetten uzaklaşmadı. Ermeni Ulusal Delegasyonu içinde önce başkan yardımcısı sonra başkan oldu. 11 Kasım 1922 - 24 Temmuz 1923 tarihleri arasındaki Lozan Barış Konferansı'na da katılılarak Ermenilerin haklarını korumak için çaba gösterdi.
Ayrıca Hatisyan, "Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti'nin kuruluşu ve gelişimi" adlı bir kitap da kaleme almıştır. II. Dünya Savaşı sırasında Paris kenti Nazi işgaline uğrayınca, savaşın sonuna kadar Portekiz'in Porto kentine taşındı.
Ölümü
Hatisyan 10 Mart 1945 tarihinde Paris'te öldü.
Fotoğraf galerisi
-
![image]()
1920 öncesi -
![image]()
1921 öncesi -
![image]()
-
![image]()
Kaynakça
- ^ a b . armenian-history.com. 2008. 4 Kasım 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017.
- ^ Hovannisian. The Armenian People from Ancient to Modern Times. s. 280.
- ^ Libaridian, Gerard J. (2 Mart 2017). (İngilizce). ANI Armenian Research Center. ss. 24-27. 9 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017.
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Aleksandr Hatisyan ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- (İngilizce). Milwaukee Armenian Community Center. 9 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017.
- . Armenian History Timeline (İngilizce). littlearmenia.com. 1998. 1 Aralık 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2017.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Ovannes Kaçaznuni | Ermenistan Başbakanı 28 Mayıs 1919 – 5 Mayıs 1920 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: | Ermenistan Dışişleri Bakanı 27 Nisan 1919 - 5 Mayıs 1920 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: Aram Manukyan | 26 Ocak 1919 - 27 Nisan 1919 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: Aram Manukyan | 13 Aralık 1918 - 7 Şubat 1919 | Sonra gelen: |
| Önce gelen: Yeni makam | Ermenistan Dışişleri Bakanı 30 Haziran - 4 Kasım 1918 | Sonra gelen: |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aleksander Hatisyan Ermenice Ալեքսանդր Խատիսեան 17 Subat 1874 Tiflis 10 Mart 1945 Paris Ermeni siyasetci ve gazeteci 28 Mayis 1919 ile 5 Mayis 1920 tarihleri arasinda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti nin basbakanlik gorevini yurutmustur Aleksander Hatisyan Ermenice Ալեքսանդր ԽատիսյանAleksander HatisyanErmenistan BasbakaniGorev suresi 28 Mayis 1919 5 Mayis 1920Yerine geldigi Ovannes KacaznuniYerine gelenErmenistan Disisleri BakaniGorev suresi 30 Haziran 1918 4 Kasim 1918Yerine geldigi Yeni makamYerine gelenGorev suresi 27 Nisan 1919 5 Mayis 1920Yerine geldigiYerine gelenErmenistan Icisleri BakaniGorev suresi 26 Ocak 1919 27 Nisan 1919Yerine geldigi Aram ManukyanYerine gelenErmenistan Saglik ve Sosyal Yardim BakaniGorev suresi 13 Aralik 1918 7 Subat 1919Yerine geldigi Aram ManukyanYerine gelenTiflis Belediye BaskaniGorev suresi 1910 1917Yerine geldigi Vasiliy CherkezovYerine gelenGorev suresi 1917 1917Kisisel bilgilerDogum 17 Subat 1874 1874 02 17 Tiflis Rus ImparatorluguOlum 10 Mart 1945 71 yasinda Paris FransaPartisi Ermeni Devrimci Federasyonu Tasnak Dasnaksutun Bitirdigi okul Harkiv UniversitesiMeslegi Siyasetci gazeteciDini Ermeni Apostolik KilisesiHayatiHatisyan Rus Imparatorlugu na bagli nin merkezi Tiflis kentinde bugunku Gurcistan in baskenti dogdu Rusya nin Kafkas ordusunda I Dunya Savasi sirasinda yararlanilan Ermeni Gonullu Tugaylari Siyasette Ermeni Devrimci Federasyonu Tasnak saflarinda yer aldi 1910 to 1917 yillari arasinda Tiflis belediye baskanligi yapti Bu donemde Tiflis baspiskoposu Kont Illaryon Ivanovic Vorontsov Daskov piskopos Mesrop Der Movsesyan ve onde gelen sivil liderlerden Dr Hakob Zavriyev danismanliklarini yapiyordu 1914 yazinda Ermeni Gonullu Tugaylari nin kurulmasini birlikte gerceklestirdiler Bakan ve basbakanlik donemleri Ekim Devrimi sonrasindaki siyasi ortamda Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti nin kurulmasinda aktif gorevler aldi Tiflis Ermeni Ulusal Konseyi ve Ermeni Ulusal Kongresi uyeliklerinin sonrasinda Kongre tarafindan daimi yurutme komitesine secildi Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti nin ilanindan sonra 30 Haziran 1918 tarihinde devletin ilk Disisleri Bakani gorevini ustlendi Bu donemde 11 Mayis 4 Haziran 1918 tarihleri arasinda Osmanli Imparatorlugu ile yapilan Batum Antlasmasi nin gorusmelerine katildi ve antlasmanin imzacilari arasinda yer aldi ABD Baskani Woodrow Wilson tarafindan gorevlendirilen General James Guthrie Harbord ile gorusmesi 1921 oncesi 26 Ocak 27 Nisan 1919 tarihleri arasinda Icisleri Bakanligi yaptiktan sonra 2 kez Disisleri Bakanligina getirildi ve bir ay sonra 28 Mayis 1919 tarihinde basbakan secildi 5 Mayis 1920 tarihine kadar bu gorevini Disisleri Bakanligi ile birlikte yuruttu 20 Kasim 1919 tarihinde Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Basbakani Nesib Bey Yusufbeyli ile iki devlet arasindaki ozel konulari ve sorunlari gorustugu bir toplanti gerceklesmistir Toplantiya ABD ordusuna mensup Albay James C Rhea da katildi Gorusmeler 23 Kasim 1919 tarihinde Tiflis te yapilan bir antlasma ile imza altina da alindi ABD Baskani Woodrow Wilson tarafindan gorevlendirilen General James Guthrie Harbord ile basta Ermeni Kirimi ve self determinasyon konulari olmak uzere bir gorusme yapti 1920 yilinin yaz aylarinda ozel bir gorevle yurt disina cikti Ic borclari kapatabilmek icin diasporadaki Ermenilerden Ermenistan icin Altin Fonu adi altinda yardimlarin toplanmasini organize etti Eylul 1920 de Dogu Cephesi nde taarruza gecen Kazim Karabekir komutasindaki 15 kolordu Misak i Milli sinirlari icinde olan Sarikamis Kars Ardahan Artvin Batum ve Igdir i geri alip Gumru ye de girince Tasnak yonetimi baris istemek durumunda kaldi Baris gorusmeleri 22 Kasim 1920 tarihinde Gumru de basladi 2 3 Aralik 1920 gecesinin sabahinda antlasmayi Ermenistan Tasnak hukumeti adina imzaladi Diaspora donemi Aleksander Hatisyan in Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti nin kurulusu ve gelisimi adli kitabi Kizil Ordu nun Ermenistan i ele gecirip rejim degisikliginin gerceklesmesinden sonra bircok diger Ermeni Devrimci Federasyonu Tasnak yoneticisi gibi Hatisyan da ulke disina cikmak durumunda kaldi Fransa nin Paris kentine yerlesti Diasporada gecirdigi yillarda da aktif siyasetten uzaklasmadi Ermeni Ulusal Delegasyonu icinde once baskan yardimcisi sonra baskan oldu 11 Kasim 1922 24 Temmuz 1923 tarihleri arasindaki Lozan Baris Konferansi na da katililarak Ermenilerin haklarini korumak icin caba gosterdi Ayrica Hatisyan Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti nin kurulusu ve gelisimi adli bir kitap da kaleme almistir II Dunya Savasi sirasinda Paris kenti Nazi isgaline ugrayinca savasin sonuna kadar Portekiz in Porto kentine tasindi OlumuHatisyan 10 Mart 1945 tarihinde Paris te oldu Fotograf galerisi1920 oncesi 1921 oncesiKaynakca a b armenian history com 2008 4 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2017 Hovannisian The Armenian People from Ancient to Modern Times s 280 Libaridian Gerard J 2 Mart 2017 Ingilizce ANI Armenian Research Center ss 24 27 9 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2017 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Aleksandr Hatisyan ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Ingilizce Milwaukee Armenian Community Center 9 Temmuz 2017 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2017 Armenian History Timeline Ingilizce littlearmenia com 1998 1 Aralik 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 9 Temmuz 2017 Siyasi goreviOnce gelen Ovannes Kacaznuni Ermenistan Basbakani 28 Mayis 1919 5 Mayis 1920 Sonra gelen Once gelen Ermenistan Disisleri Bakani 27 Nisan 1919 5 Mayis 1920 Sonra gelen Once gelen Aram Manukyan 26 Ocak 1919 27 Nisan 1919 Sonra gelen Once gelen Aram Manukyan 13 Aralik 1918 7 Subat 1919 Sonra gelen Once gelen Yeni makam Ermenistan Disisleri Bakani 30 Haziran 4 Kasim 1918 Sonra gelen