Thomas Woodrow Wilson (d. 28 Aralık 1856 – ö. 3 Şubat 1924), Amerikalı akademisyen, tarihçi ve siyasetçidir. Amerika Birleşik Devletleri'nin 28. başkanıdır.
Thomas Woodrow Wilson | |
---|---|
28. Amerika Birleşik Devletleri başkanı | |
Görev süresi 4 Mart 1913 - 4 Mart 1921 | |
Başkan Yardımcısı | Thomas Marshall |
Yerine geldiği | William Howard Taft |
Yerine gelen | Warren G. Harding |
34. New Jersey Valisi | |
Görev süresi 17 Ocak 1911 - 1 Mart 1913 | |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | (Geçici) |
13. Princeton Üniversitesi Başkanı | |
Görev süresi 1902-1910 | |
Yerine geldiği | |
Yerine gelen | |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | Thomas Woodrow Wilson 28 Aralık 1856 Staunton, Virginia, ABD |
Ölüm | 3 Şubat 1924 (67 yaşında) Washington, DC, ABD |
Partisi | Demokratik |
Evlilik(ler) |
|
Çocuk(lar) | 3 |
Bitirdiği okul | |
Mesleği | Akademisyen, tarihçi |
Dini | Presbiteryen |
Ödülleri | Nobel Barış Ödülü (1919) |
İmzası |
Yaşamı
Thomas Woodrow Wilson, 28 Aralık 1856 yılında Amerika Birleşik Devletleri'nin Virginia eyaletinin Staunton şehrinde doğmuştur. İskoç ve İrlanda kökenlidir. dört çocuklu bir ailenin üçüncü çocuğudur. Wilson 1873-74 yıllarında okumuştur. Ancak daha sonra New Jersey Kolejine (şimdiki Princeton Üniversitesi) gitmiştir. ve Tarih okumuştur. kardeşliğine katılmıştır. 1876'da başkanlık seçimlerinde Demokrat Parti adayı vereceğini açıklamıştır. 1879'da Princetondan mezun olduktan sonra, Virginia Üniversitesi Hukuk Fakültesine kayıt olmuştur. Ancak yine de hukukla ilgili bir iş yapmamıştır. 1885'te ile evlenmiştir. Bu evlilikten olan çocukları , ve 'dur. 1885'ten 1889'a kadar Pensilvanya 'da bulunan 'nde öğretmenlik yapmıştır. Burada Antik Yunan ve Roma tarihi, Amerikan tarihini, siyaset tarihi ve diğer konuları öğretmiştir. 1902-1910 yılları arasında Princeton Üniversitesi rektörlüğü görevini yürüttü. 1910 yılında Demokratik Parti'den New Jersey vali adayı oldu. Yapılan seçimleri kazandı. Bu görevini 1911-1913 yılları arasında sürdürdü. 1912 yılında yapılan ABD başkanlık seçimlerini kazandı. 1916 yılında yapılan başkanlık seçimlerini bir kez daha kazandı ve Andrew Jackson'dan sonra Beyaz Saray'da arka arkaya iki dönem başkanlık yapan ikinci demokrat oldu. ABD'nin I. Dünya Savaşı'na girmesinden önce açıkladığı ilkeler nedeniyle 1919 yılında Nobel Barış Ödülü'ne layık görüldü.
Başkanlığı (1913 - 1921)
1912 Seçimleri
Wilson 1912'de Başkanlık seçimlerin de Demokrat Partiden aday olmuştur. Rakipleri olarak, 27. ABD Başkanı olan William Howard Taft, 26. Başkan Theodore Roosevelt ve Eugene V. Debs vardır. Roosevelt İlerici Partiden, Taft Cumhuriyetçi Debs ise Sosyalist Partiden aday olmuştur. Wilson bu seçimler de %41,8 oranın da oy alarak seçimleri kazanmıştır.
İç Politika
Wilson başkanlığında yürürlüğe doğayı koruma, bankacılıkta reform ve tarifeleri düşürmüştür. Çiftçilere düşük faiz sağlayan Federal Çiftlik Yasasını imzalamıştır.
I. Dünya Savaşı
Başkanlığı sırasında I. Dünya Savaşı çıkmıştır. Başkan Wilson savaşa katılmayıp tarafsızlıktan yanaydı. Ancak daha sonra Almanların üç Amerikan gemisini batırması sonucu I. Dünya Savaşı'na katılmaya karar vermiştir. Wilson savaşı çabuk bitirme ve dünya barışını sağlama gerekçesiyle Wilson İlkelerini çıkarmıştır. Ayrıca Wilson tüm ulusların bağımsızlığını korumak ve toprak bütünlüğünü sağlamak için bugünkü Birleşmiş Milletler'in öncülü olan Milletler Cemiyeti'nin kurulması konusun da çağrı da bulunmuştur. Osmanlı İmparatorluğu ve Avusturya Macaristan İmparatorluğu'ndaki azınlıkların haklarını kendilerine bırakmıştır.
Paris Barış Konferansı
11 Kasım 1918 yılında Paris Barış Konferansında ateşkes sürecin de Almanyanın Wilson İlkelerini kabul etmemesi durumun da Almanyayla ayrı antlaşma yapacağını açıklamıştır. 28 Haziran 1919 da Almanya Versay Antlaşmasını imzalamıştır.
Wilsonun savaşı bitirmeyi başarmasından dolayı 1919'da Nobel Barış ödülüne layık görülmüştür.
Sonraki Yaşamı (1921-1924)
Wilson 4 Mart 1921'de başkanlığından ayrılmasından sonra Washington D.C.'de yaşamıştır. 3 Şubat 1924'te 67 yaşındayken ölmüştür.
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
Vikisöz'de Woodrow Wilson ile ilgili sözleri bulabilirsiniz. |
- August Heckscher (1991). Woodrow Wilson. Easton Press. ISBN .
- A. Scott Berg (2013). Wilson. Simon & Schuster. ISBN .
Amerikalı siyasetçi ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Akademik görevi | ||
---|---|---|
Önce gelen | Princeton Üniversitesi Başkanı 1902–1910 | Sonra gelen Geçici |
Siyasi görevi | ||
Önce gelen | New Jersey Valisi 1911–1913 | Sonra gelen Geçici |
Önce gelen William Howard Taft | Amerika Birleşik Devletleri başkanı 1913–1921 | Sonra gelen Warren G. Harding |
Parti siyasi görevi | ||
Önce gelen William Jennings Bryan | Amerika Birleşik Devletleri Başkan Adayı Demokratik 1912, 1916 | Sonra gelen |
Ödüller ve başarılar | ||
Önce gelen | Nobel Barış Ödülü Sahibi 1919 | Sonra gelen Léon Bourgeois |
Önce gelen | Time Kapağı 12 Kasım 1923 | Sonra gelen Erich Ludendorff |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Thomas Woodrow Wilson d 28 Aralik 1856 o 3 Subat 1924 Amerikali akademisyen tarihci ve siyasetcidir Amerika Birlesik Devletleri nin 28 baskanidir Thomas Woodrow Wilson28 Amerika Birlesik Devletleri baskaniGorev suresi 4 Mart 1913 4 Mart 1921Baskan Yardimcisi Thomas MarshallYerine geldigi William Howard TaftYerine gelen Warren G Harding34 New Jersey ValisiGorev suresi 17 Ocak 1911 1 Mart 1913Yerine geldigiYerine gelen Gecici 13 Princeton Universitesi BaskaniGorev suresi 1902 1910Yerine geldigiYerine gelenKisisel bilgilerDogum Thomas Woodrow Wilson 28 Aralik 1856 1856 12 28 Staunton Virginia ABDOlum 3 Subat 1924 67 yasinda Washington DC ABDPartisi DemokratikEvlilik ler 1885 1914 1915 1924 Cocuk lar 3Bitirdigi okul Princeton Universitesi AB Virginia Universitesi Johns Hopkins Universitesi MA PhD Meslegi Akademisyen tarihciDini PresbiteryenOdulleri Nobel Baris Odulu 1919 ImzasiYasamiThomas Woodrow Wilson 28 Aralik 1856 yilinda Amerika Birlesik Devletleri nin Virginia eyaletinin Staunton sehrinde dogmustur Iskoc ve Irlanda kokenlidir dort cocuklu bir ailenin ucuncu cocugudur Wilson 1873 74 yillarinda okumustur Ancak daha sonra New Jersey Kolejine simdiki Princeton Universitesi gitmistir ve Tarih okumustur kardesligine katilmistir 1876 da baskanlik secimlerinde Demokrat Parti adayi verecegini aciklamistir 1879 da Princetondan mezun olduktan sonra Virginia Universitesi Hukuk Fakultesine kayit olmustur Ancak yine de hukukla ilgili bir is yapmamistir 1885 te ile evlenmistir Bu evlilikten olan cocuklari ve dur 1885 ten 1889 a kadar Pensilvanya da bulunan nde ogretmenlik yapmistir Burada Antik Yunan ve Roma tarihi Amerikan tarihini siyaset tarihi ve diger konulari ogretmistir 1902 1910 yillari arasinda Princeton Universitesi rektorlugu gorevini yuruttu 1910 yilinda Demokratik Parti den New Jersey vali adayi oldu Yapilan secimleri kazandi Bu gorevini 1911 1913 yillari arasinda surdurdu 1912 yilinda yapilan ABD baskanlik secimlerini kazandi 1916 yilinda yapilan baskanlik secimlerini bir kez daha kazandi ve Andrew Jackson dan sonra Beyaz Saray da arka arkaya iki donem baskanlik yapan ikinci demokrat oldu ABD nin I Dunya Savasi na girmesinden once acikladigi ilkeler nedeniyle 1919 yilinda Nobel Baris Odulu ne layik goruldu Baskanligi 1913 1921 1912 Secimleri Wilson 1912 de Baskanlik secimlerin de Demokrat Partiden aday olmustur Rakipleri olarak 27 ABD Baskani olan William Howard Taft 26 Baskan Theodore Roosevelt ve Eugene V Debs vardir Roosevelt Ilerici Partiden Taft Cumhuriyetci Debs ise Sosyalist Partiden aday olmustur Wilson bu secimler de 41 8 oranin da oy alarak secimleri kazanmistir Wilson Birligin Durumu konusmasini 1913 te ortak bir oturumundan once yapiyor Ic Politika Wilson baskanliginda yururluge dogayi koruma bankacilikta reform ve tarifeleri dusurmustur Ciftcilere dusuk faiz saglayan Federal Ciftlik Yasasini imzalamistir I Dunya Savasi Baskanligi sirasinda I Dunya Savasi cikmistir Baskan Wilson savasa katilmayip tarafsizliktan yanaydi Ancak daha sonra Almanlarin uc Amerikan gemisini batirmasi sonucu I Dunya Savasi na katilmaya karar vermistir Wilson savasi cabuk bitirme ve dunya barisini saglama gerekcesiyle Wilson Ilkelerini cikarmistir Ayrica Wilson tum uluslarin bagimsizligini korumak ve toprak butunlugunu saglamak icin bugunku Birlesmis Milletler in onculu olan Milletler Cemiyeti nin kurulmasi konusun da cagri da bulunmustur Osmanli Imparatorlugu ve Avusturya Macaristan Imparatorlugu ndaki azinliklarin haklarini kendilerine birakmistir Paris Baris Konferansi 11 Kasim 1918 yilinda Paris Baris Konferansinda ateskes surecin de Almanyanin Wilson Ilkelerini kabul etmemesi durumun da Almanyayla ayri antlasma yapacagini aciklamistir 28 Haziran 1919 da Almanya Versay Antlasmasini imzalamistir Wilsonun savasi bitirmeyi basarmasindan dolayi 1919 da Nobel Baris odulune layik gorulmustur I Dunya Savasi ndan sonra Paris Baris Konferansinda Buyuk Dortlu soldan saga Britanya basbakani Lloyd George Italya basbakani Vittorio Emanuele Orlando Fransa basbakani Georges Clemenceau ve ABD baskani Woodrow Wilson Sonraki Yasami 1921 1924 Wilson 4 Mart 1921 de baskanligindan ayrilmasindan sonra Washington D C de yasamistir 3 Subat 1924 te 67 yasindayken olmustur Ayrica bakinizWilson Prensipleri Kamu diplomasisiKaynakca Heckscher 1991 s 4 Berg 2013 s 45 49 Andrew Glass 10 Aralik 2012 Woodrow Wilson receives Nobel Peace Price 10 Aralik 1920 Politico 15 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 7 Eylul 2021 Dis baglantilarVikisoz de Woodrow Wilson ile ilgili sozleri bulabilirsiniz August Heckscher 1991 Woodrow Wilson Easton Press ISBN 978 0 684 19312 0 A Scott Berg 2013 Wilson Simon amp Schuster ISBN 978 0 7432 0675 4 Amerikali siyasetci ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Akademik goreviOnce gelen Princeton Universitesi Baskani 1902 1910 Sonra gelen GeciciSiyasi goreviOnce gelen New Jersey Valisi 1911 1913 Sonra gelen GeciciOnce gelen William Howard Taft Amerika Birlesik Devletleri baskani 1913 1921 Sonra gelen Warren G HardingParti siyasi goreviOnce gelen William Jennings Bryan Amerika Birlesik Devletleri Baskan Adayi Demokratik 1912 1916 Sonra gelenOduller ve basarilarOnce gelen Nobel Baris Odulu Sahibi 1919 Sonra gelen Leon BourgeoisOnce gelen Time Kapagi 12 Kasim 1923 Sonra gelen Erich Ludendorff