Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Aleksandros (Yunanca: Αλέξανδρος, Alexandros), (d. 19 Eylül 866 - 6 Haziran 913) 912-913 döneminde Bizans İmparatorluğu imparatoru olmuştur. İmparator I. Basileios ile Eudokia İngerina'nın oğludur. Ağabeyi VI. Leon'nun babasının I. Basileios mu yoksa III. Mihail mi olduğu şüpheli olmasına karşılık; Aleksandros, III. Mihail öldükten sonra doğduğu için I. Basileios'un babası olduğuna şüphe yoktur.
| Aleksandros Αλέξανδρος | |
|---|---|
 Aya Soyfa'daki Aleksndros mozaiği | |
| Bizans İmparatoru | |
| Hüküm süresi | Ortak imparator (yak. 879–912) Tüm yetkili imparator (912–913) |
| Önce gelen | VI. Leon |
| Sonra gelen | VII. Konstantinos |
| Doğum | 19 Eylül 866 Konstantinopolis |
| Ölüm | 6 Haziran 913 (46 yaşında) Konstantinopolis |
| Hanedan | Makedon Hanedanı |
| Babası | I. Basileios |
| Annesi | Eudokia İngerina |
Yaşamı
Aleksandros 879'da babası tarafından ortak imparator olarak tac giydirilmişti. 903'te ağabeyi Leon imparatorken onu St. Mocius kilisesinde öldürme suikastına ismi karıştığı için geçici olarak ortak imparatorluktan atılmasına rağmen, ağabeyinin saltanatı sırasında (886-912 döneminde) hep ortak imparator olarak kalmıştır. Ağabeyi VI. Leon, 11 Mayıs 912'de öldükten sonra tüm yetkiler ile imparator oldu ama Leon'un daha küçük yaşta olan oğlu Konstantinos ortak imparator olarak tac giydirildi. Tahta geçer geçmez 33 yıllık ortak imparatorluğunu kutlamak için bastırdığı yeni sikkelerde "otokrator (αὑτοκράτωρ πιστὸς εὑσεβὴς βασιλεὺς)" unvanını kullanan ilk Bizans imparatoru oldu.
Aleksandros, ağabeyi ölüp kendisi imparator olduğunda 41 yaşında idi ve o zamana kadar rezilce sefih bir hayat yaşamakla ün yapmıştı. Diğer taraftan ağabeyi Akıllı lakabı verilen Leon'a karşı büyük bir antipati ve hatta garez besleme içine girmişti. Aleksandros tüm yetkili imparator olarak Bizans tahtında 13 ay gibi kısa bir zaman kaldı; ama bir tarihçinin deyişiyle ülkesine bu kadar kısa bir zamanda çok dikkati çeken miktarda zararı dokundu.
Bu kısa saltanat döneminde Aleksandros umuma açık yerlerde sarhoş gezintileri, kutsal yerlerde akla sığmaz acayip saygısızlık hatta küfürlü hareketleri ve acımasız gaddar ve zalim kararları ve yargıları ile başşehir halkının ondan tiksinmesine ama zulmünden korkup sinmelerine neden oldu. Örneğin Hipodromda bulunan antik pagan çağlardan kalma bronz yaban domuzu heykelini kendinin bir diğer görünümü oluğunu kabul ederek bu heykele yeni cinsel organ ve sivri dişler eklenmesini emretmiştir.
Diğer taraftan ağabeyine olan antipatisi ve garazı yüzünden onun almış olduğu önemli kararları değiştirmeye ve onun göreve atadığı kişileri görevden atmayı hiç sonuçlarının ne olabileceğine aldırmadan siyasetine prensip edindi. Ağabeyinin dul karısı İmparatoriçe Zoe'yi saraydan attırdı. İmparatoriçenin bütün arkadaşları ve danışmanları da devlet görevlerinden ve işlerinden atıldılar. Örneğin, Bizans'a donanma komutanı olarak çok büyük hizmetlerde bulunmuş olan amcası Amiral Himerios'un iş ve unvanlarını geri alıp onu hapse attırdı ve yaşlı amiral altı ay sonra tutuklu olarak öldü.
Tahta çıkışını kutlamak, Bizans'ın Bulgarlara yeni bir imparator tahta çıktığında ödediği ikramiyeyi almak ve iki devlet arasında 901'de yapılan barış antlaşmasını uzatmak hedefiyle İstanbul'a gönderilen Bulgar Kralı I. Simeon'un elçi heyeti önce kendisini göremediler. Çünkü Aleksandros, epey uzun süren bir sefahat aleminde bulunmaktaydı ve bu alemden ayrılmak istemiyordu. Sonunda danışmanlarının zoru ile çok sarhoş bir halde elçileri kabul etti. Fakat barış antlaşması ağabeyinin önemli bir politikası sonucu olduğu için onu kabul etmemeye kararlıydı. Sarhoş bir tavırla bağırarak elçilere Bizans'ın bu antlaşmayı kabul etmediğini; antlaşmaya göre gereken tazminat ve diğer ikramiyeleri de Bizans'ın bundan sonra ödemeyeceğini açıkça bildirdi ve onları huzurundan kovdu. Bu elçiler geri dönüp durumu I. Simeon'a bildirince bu Bulgar-Bizans savaşının başlamasına bir neden oldu, ama Alekandros bunu görmeden öldü.
Aleksandaros'un diğer bir felaket çıkaran politikası da ağabeyinin göreve getirdiği Konstantinopolis Patriği I. Efthimios'u görevinden alıp Patrikken Leon'un dördüncü evliliğini kabul etmeyip itiraz ettiği için yerinden atılan Nikolaos Mistikos'u yeniden Patrik olarak göreve getirmesi oldu. Bu yeni patrik, görevinden alınmasına neden olanın Efthimios olduğunu kabul ederek ondan intikam almak peşinde girişti. Onu önce bir kilise mahkemesi önüne getirtti; kontrolü altında bulunan bu mahkeme önce bu kişinin ve o zamanki Roma papasının isimlerinin tarihî "Diptik" listelerden silinmesine karar verip Ortodoks kilisesinin Roma'daki Papa ve Katolik Kilisesinden kesin olarak ayrılmasına neden oldu. Sonunda Efthimios keşiş olarak Agathon manastırına kapatıldı. Bundan sonra Efthimios'u tutan veya sadece onun fikirlerine sempati gösteren tüm piskopos ve kilise papazlarını görevden atma karar alıp Ortodoks kilisesinin gayet zayıf düşmesine yol açtı. Taşrada ve kırsal alanlarda bulunan birçok papaz kendi yerli cemaatlerinin isteklerine de uyarak yerlerinden ayrılmadılar ve bu ise merkezî Patriğin ülke içindeki dinsel otoritesine büyük şüphe düşürdü.
Diğer taraftan Aleksandros'un saltanatının sonlarında Anadolu'nun doğu sınırlarında Abbasi halifesi Muktedir'in orduları sınırları ihlal eden akınlara başladılar.
Fakat Aleksandros sadece 13 aylık hükümdarlığı, aksi politikalarının sonuçlarını görmeden, 6 Haziran 813'te ölmesi ile sona erdi. Böylece ağabeyinin ölüm döşeğinde iken onun saltanatının sadece 13 ay olacağına ait kehaneti gerçekleşti. Bazı tarihçiler bu ölümünün çok büyük bir öğle yemeğinden sonra güneşin altında polo oynamasından dolayı bir kriz geçirmesi nedeniyle olduğunu bildirirler. Diğerleri ise Hipodrom'da bulunan pagan heykellerine cinsel etkinsizliğinin önünü almak için yaptığı kurbanlar ve ayinler dolayısıyla olduğunu yazarlar
Ölmeden ağabeyinin dul karısı Zoe saraya gelip küçük yaşta oğlu olan VII. Konstantinos'un imparator olmasını sağladı. Ama Aleksandros ölüm yatağında iken bile aksi karar vererek dul imparatoriçe Zoe'nin naipler heyeti konseyine alınmamasını vasiyet etti ve bu konseyin başkanlığına Patrik Nikolaos Mistikos getirildi.
Dipnotlar
Dış kaynaklar
- Gregory, Timothy E. (çev. Esra Ermert), (2008), Bizans Tarihi, İstanbul:Yapı Kredi Yayınları
- Gibbon, Edward (çev. Baltacıgil, Asım) (1994), II. Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi, 6 cilt, İstanbul:Arkeoloji ve Sanat Yayınları
- Norwich, John Julius (1991). Byzantium: The Apogee (İngilizce). Londra: Penguin. s. 122-125. ISBN .
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN .
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: VI. Leon |  Bizans İmparatoru 912–913 | Sonra gelen: VII. Konstantinos |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aleksandros Yunanca Ale3andros Alexandros d 19 Eylul 866 6 Haziran 913 912 913 doneminde Bizans Imparatorlugu imparatoru olmustur Imparator I Basileios ile Eudokia Ingerina nin ogludur Agabeyi VI Leon nun babasinin I Basileios mu yoksa III Mihail mi oldugu supheli olmasina karsilik Aleksandros III Mihail oldukten sonra dogdugu icin I Basileios un babasi olduguna suphe yoktur Aleksandros Ale3androsAya Soyfa daki Aleksndros mozaigiBizans ImparatoruHukum suresiOrtak imparator yak 879 912 Tum yetkili imparator 912 913 Once gelenVI LeonSonra gelenVII KonstantinosDogum19 Eylul 866 KonstantinopolisOlum6 Haziran 913 46 yasinda KonstantinopolisHanedanMakedon HanedaniBabasiI BasileiosAnnesiEudokia IngerinaYasamiAleksandros 879 da babasi tarafindan ortak imparator olarak tac giydirilmisti 903 te agabeyi Leon imparatorken onu St Mocius kilisesinde oldurme suikastina ismi karistigi icin gecici olarak ortak imparatorluktan atilmasina ragmen agabeyinin saltanati sirasinda 886 912 doneminde hep ortak imparator olarak kalmistir Agabeyi VI Leon 11 Mayis 912 de oldukten sonra tum yetkiler ile imparator oldu ama Leon un daha kucuk yasta olan oglu Konstantinos ortak imparator olarak tac giydirildi Tahta gecer gecmez 33 yillik ortak imparatorlugunu kutlamak icin bastirdigi yeni sikkelerde otokrator aὑtokratwr pistὸs eὑsebὴs basileὺs unvanini kullanan ilk Bizans imparatoru oldu Aleksandros agabeyi olup kendisi imparator oldugunda 41 yasinda idi ve o zamana kadar rezilce sefih bir hayat yasamakla un yapmisti Diger taraftan agabeyi Akilli lakabi verilen Leon a karsi buyuk bir antipati ve hatta garez besleme icine girmisti Aleksandros tum yetkili imparator olarak Bizans tahtinda 13 ay gibi kisa bir zaman kaldi ama bir tarihcinin deyisiyle ulkesine bu kadar kisa bir zamanda cok dikkati ceken miktarda zarari dokundu Bu kisa saltanat doneminde Aleksandros umuma acik yerlerde sarhos gezintileri kutsal yerlerde akla sigmaz acayip saygisizlik hatta kufurlu hareketleri ve acimasiz gaddar ve zalim kararlari ve yargilari ile bassehir halkinin ondan tiksinmesine ama zulmunden korkup sinmelerine neden oldu Ornegin Hipodromda bulunan antik pagan caglardan kalma bronz yaban domuzu heykelini kendinin bir diger gorunumu olugunu kabul ederek bu heykele yeni cinsel organ ve sivri disler eklenmesini emretmistir Diger taraftan agabeyine olan antipatisi ve garazi yuzunden onun almis oldugu onemli kararlari degistirmeye ve onun goreve atadigi kisileri gorevden atmayi hic sonuclarinin ne olabilecegine aldirmadan siyasetine prensip edindi Agabeyinin dul karisi Imparatorice Zoe yi saraydan attirdi Imparatoricenin butun arkadaslari ve danismanlari da devlet gorevlerinden ve islerinden atildilar Ornegin Bizans a donanma komutani olarak cok buyuk hizmetlerde bulunmus olan amcasi Amiral Himerios un is ve unvanlarini geri alip onu hapse attirdi ve yasli amiral alti ay sonra tutuklu olarak oldu Tahta cikisini kutlamak Bizans in Bulgarlara yeni bir imparator tahta ciktiginda odedigi ikramiyeyi almak ve iki devlet arasinda 901 de yapilan baris antlasmasini uzatmak hedefiyle Istanbul a gonderilen Bulgar Krali I Simeon un elci heyeti once kendisini goremediler Cunku Aleksandros epey uzun suren bir sefahat aleminde bulunmaktaydi ve bu alemden ayrilmak istemiyordu Sonunda danismanlarinin zoru ile cok sarhos bir halde elcileri kabul etti Fakat baris antlasmasi agabeyinin onemli bir politikasi sonucu oldugu icin onu kabul etmemeye kararliydi Sarhos bir tavirla bagirarak elcilere Bizans in bu antlasmayi kabul etmedigini antlasmaya gore gereken tazminat ve diger ikramiyeleri de Bizans in bundan sonra odemeyecegini acikca bildirdi ve onlari huzurundan kovdu Bu elciler geri donup durumu I Simeon a bildirince bu Bulgar Bizans savasinin baslamasina bir neden oldu ama Alekandros bunu gormeden oldu Aleksandaros un diger bir felaket cikaran politikasi da agabeyinin goreve getirdigi Konstantinopolis Patrigi I Efthimios u gorevinden alip Patrikken Leon un dorduncu evliligini kabul etmeyip itiraz ettigi icin yerinden atilan Nikolaos Mistikos u yeniden Patrik olarak goreve getirmesi oldu Bu yeni patrik gorevinden alinmasina neden olanin Efthimios oldugunu kabul ederek ondan intikam almak pesinde giristi Onu once bir kilise mahkemesi onune getirtti kontrolu altinda bulunan bu mahkeme once bu kisinin ve o zamanki Roma papasinin isimlerinin tarihi Diptik listelerden silinmesine karar verip Ortodoks kilisesinin Roma daki Papa ve Katolik Kilisesinden kesin olarak ayrilmasina neden oldu Sonunda Efthimios kesis olarak Agathon manastirina kapatildi Bundan sonra Efthimios u tutan veya sadece onun fikirlerine sempati gosteren tum piskopos ve kilise papazlarini gorevden atma karar alip Ortodoks kilisesinin gayet zayif dusmesine yol acti Tasrada ve kirsal alanlarda bulunan bircok papaz kendi yerli cemaatlerinin isteklerine de uyarak yerlerinden ayrilmadilar ve bu ise merkezi Patrigin ulke icindeki dinsel otoritesine buyuk suphe dusurdu Diger taraftan Aleksandros un saltanatinin sonlarinda Anadolu nun dogu sinirlarinda Abbasi halifesi Muktedir in ordulari sinirlari ihlal eden akinlara basladilar Fakat Aleksandros sadece 13 aylik hukumdarligi aksi politikalarinin sonuclarini gormeden 6 Haziran 813 te olmesi ile sona erdi Boylece agabeyinin olum doseginde iken onun saltanatinin sadece 13 ay olacagina ait kehaneti gerceklesti Bazi tarihciler bu olumunun cok buyuk bir ogle yemeginden sonra gunesin altinda polo oynamasindan dolayi bir kriz gecirmesi nedeniyle oldugunu bildirirler Digerleri ise Hipodrom da bulunan pagan heykellerine cinsel etkinsizliginin onunu almak icin yaptigi kurbanlar ve ayinler dolayisiyla oldugunu yazarlar Olmeden agabeyinin dul karisi Zoe saraya gelip kucuk yasta oglu olan VII Konstantinos un imparator olmasini sagladi Ama Aleksandros olum yataginda iken bile aksi karar vererek dul imparatorice Zoe nin naipler heyeti konseyine alinmamasini vasiyet etti ve bu konseyin baskanligina Patrik Nikolaos Mistikos getirildi Dipnotlar a b c d Norwich John Julius 1991 Byzantium The Apogee Londra Penguin say 122Dis kaynaklarGregory Timothy E cev Esra Ermert 2008 Bizans Tarihi Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 978 975 08 1507 2 Gibbon Edward cev Baltacigil Asim 1994 II Roma Imparatorlugu nun Gerileyis ve Cokus Tarihi 6 cilt Istanbul Arkeoloji ve Sanat Yayinlari Norwich John Julius 1991 Byzantium The Apogee Ingilizce Londra Penguin s 122 125 ISBN 0 19 504652 8 Alexander Kazhdan Ed 1991 The Oxford Dictionary of Byzantium Ingilizce Oxford ve New York Oxford University Press ISBN 0 19 504652 8 Resmi unvanlarOnce gelen VI Leon Bizans Imparatoru 912 913 Sonra gelen VII Konstantinos