Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
VI. Leon (Yunanca: Λέων ΣΤ΄ ὁ Σοφός, Leōn VI ho Sophos, 19 Eylül 866, Konstantinopolis - 11 Mayıs 912, Konstantinopolis), lakabı "Bilge Leon" ya da "Filozof Leon", 886-912 yılları arasında tahtta kalan Bizans imparatoru.
| VI. Leon (Λέων ΣΤ΄ ὁ Σοφός) | |
|---|---|
 Aya Sofya'daki bir mozaikte VI. Leon | |
| Bizans İmparatoru | |
| Hüküm süresi | 886–912 |
| Önce gelen | I. Basileios |
| Sonra gelen | Aleksandros |
| Doğum | 19 Eylül 866 |
| Ölüm | 11 Mayıs 912 (45 yaşında) |
| Eş(ler)i | Theofano Zoi Zaucena Eudokia Baïana Zoe Karbonopsina |
| Çocuk(lar)ı | VII. Konstantinos |
| Hanedan | Makedon Hanedanı |
| Babası | I. Basileios |
| Annesi | Eudokia İngerina |
İmparatorluğa geçişi
Makedonyalı I. Basileios (hükümdarlığı 867-886) ile ikinci karısı Eudokia İngerina'nın oğlu olarak bilinmektedir. Fakat Leon doğduğu zaman annesi Eudokia'nın, Basilieos ile evli olmakla beraber, o zaman imparator olan III. Mihail'in metresi olduğu bilinmektedir. Basileios resmen Leon'u oğlu olarak kabul ettiğini ilan etmekle beraber, sonradan Leon'a gösterdiği davranışlar Leon'un Mihail'in oğlu olduğu sanısını güçlendirmektedir.
I. Basileios imparatorluğu gaspettikten sonra birinci karısı Maria'dan olan büyük oğlu Konstantinos'u tercih ettiği bilinmektedir. Fakat imparatorun ikinci oğlu olarak bilinen Leon da 870'te ortak imparator olarak taç giydirilmiştir. 879'da Konstantinos beklenmedik şekilde ölünce Leon Basilieos'un birinci varisi olarak kalmıştır. Fakat Basileios ve Leon devamlı olarak birbirleri ile çekişmelerle yaşamışlardır.
Ağustos 886'da Basileios bir sürek avı sırasında bir geyiğin hücumuna uğrayıp; geyiğin boynuzları kemerine takılıp 20 km kadar süründükten sonra geyik bulunup imparator kurtarıldıktan sonra ölmüştür. Bazı tarihçiler Basileios'un Ferganalı Türk muhafızları komutanı olan Stilianos Zaucis adlı bir Ermeni asıllının bir suikastına uğradığını iddia etmişlerdir. Bu kişi Leon'un metresinin babası idi ve sonra da VI. Leon döneminde en önemli saray bürokratı olmuştur.
VI. Leon, babası 29 Ağustos 886'da en sonunda hayata gözlerini yumduğunda 20 yaşında tahta çıktı.
İç politikaları
886-912 döneminde VI. Leon imparator iken küçük kardeşi Aleksandros, 903'te St. Mocius kilisesinde Leon'u öldürme suikastına ismi karıştığı için geçici olarak ortak imparatorluktan atılmasına rağmen, hep ortak imparator olarak kalmakla beraber o hayatını zevk ve sefa içinde geçirmeyi tercih edip yetkileri törenleri idare etmede kalmış ve Leon tam yetkilerle imparatorluğu yönetmiştir.
I. Basileios'un defin töreni şaşaasız geçmekle beraber VI. Leon imparator olur olmaz III. Mihail'in cesedini 867'de konulmuş olduğu (Christopolis) Üsküdar'daki bir kiliseden alınarak büyük bir törenle Konstantinopolis "Havariler Katedrali"'ne getirilip imparator Justin'in lahitine koydurttu. Bazı tarihçiler bunu VI. Leon'un gerçek babasının III. Mihail olduğunu göstermesi olarak yorumlamışlardır.
Politik uzlaşma arayan yeni imparator başkentteki büyük bürokratların desteğini sağladı ve Stilianos Zaucis ve hadım Samonas gibi bürokratları etrafında topladı. Fokas sülalesi ve Dukas sülalesi gibi yerleşmiş büyük aristokrat sülalelerini kontrol etme uğraşları büyük çatışmalara yol açtı. Leon kilise hiyerarşisini yeni patrik seçimi yoluyla kontrol etmeye de çalıştı. Konstantinopolis Ortodoks Patriği olan ve kendine hocalık yapmış olan I. Fotios'u görevinden uzaklaştırdı. Yerine Aralık 886'da kendi öz kardeşi olan 19 yaşında bulunan Stefan'ı Konstantinopolis Patriği olarak atadı. 893'te Patrik Stefan ölünce de IV. Leon onun yerine Zautzes'in tuttuğu Antoni II Kaleuas'ı İstanbul Patriği atadı. 901'de ölen Antoni II Kaleuas, yerine ise kendi imparatorluk sekreteri (Mistikos) Nikolaos'i getirdi. O da 907'de ölünce kendi dinsel danışmanı olan Eutimios'a Konstantinopolis Patriği olarak görevlendirdi.
Leon dönemi için Liutprando di Cremona hatıralarını yazmıştır. Bu hatıralar arasında aynı zamanlarda yaşayan Abbâsî Halifesi Harun Reşid'in başından geçen bir olaya çok benzer bir serüven de vardır. Bu serüven şehirde kıyafet değiştirmiş bir halde dolaşan Leon şehir muhafızları tarafından tutuklanmasını anlatır. İmparator Leon Şehir muhafızlar birliğinin görevini iyi yapıp yapmadığını kontrol etmek istemiş ve bir gece çok geç bir vakitte kıyafet değiştirmiş olarak şehirde geziye çıkmıştır. Rast geldiği ilk iki muhafız müfrezesine 12 Bizans altını rüşvet vererek kendini tutuklamadan kaçınmalarını ve kendini serbest bırakmalarını sağlamıştır. Fakat üçüncü şehir muhafızlar müfrezesi rüşvet kabul etmeyerek onu tutuklamış ve şehir muhafızlar kışlasında hapse atmıştır. Sabahleyin bu muhafızlardan biri geceleyin tutuklanıp getirip hapse attıkları kişinin imparator olduğunu anlamış ve çok korkmuştur. VI. Leon görevi iyi yaptıkları için ona ve müfrezesinin diğer üyesi muhafızlara güzel ödüller vermiş ve kendini rüşvetle serbest bırakan diğer muhafız müfrezelerinin mensuplarını şiddetle cezalandırıp işlerinden attırmıştır.
Dış siyaseti
VI. Leon'un döneminde Bizans tarafından yapılan savaşların sonuçları babası I. Basileios'un dönemindeki savaşlardan daha değişik olmuştur. Baş danışmanı olan Stilianos Zaucis'in verdiği inandırıcı tavsiyelere uyan VI. Leon, Birinci Bulgar İmparatorluğu Çarı I. Simeon'a karşı 894'te başlattığı 894-896 Bizans-Bulgar Savaşı sonunda Bizans ordusu yenik düşmüştür. Savaşa başlamak için önce Bizans diplomatlarını kullanan VI. Leon, İdil Nehri kıyılarından gelip Bulgar İmparatorluğu'nun kuzeyindeki steplere göç edip yerleşmeye başlamış olan Macarlarla anlaşmıştır. Macarlara verilen büyük altın meblağlar ile onların Bulgarlara karşı kuzeyden akınlar tertip etmelerini sağlamıştır. Bu Macar kavimleri Bulgarlara karşı saldırıp Dobruca'yı ele geçirmişlerdir. VI. Leon'un bu Macar saldırılarını sağlamasın hedefi I. Simeon'un Bizans'a karşı kullandığı askerî gücünün bölmesine neden olması idi. Ama Bulgaristan Çarı I. Simeon Tuna Nehri kuzeyinde yerleşik olan Peçeneklerle müteffikliğe girişmiştir. Peçenekler ile Bulgarlar arasında kalan Macarlar büyük bir yenilgiye uğrayıp Dobruca'yı terk edip batıya Panonya'ya çekilmişlerdir. Bu bölgede çok geçmeden Macaristan Prensliği'ni kurmuşlardır. Bundan sonra I. Simeon Bulgaristan ordusunu güneye doğru çekmiştir. Doğu Trakya'da (modern Babaeski civarında]) 898 yaz başında domestikos ton sholon unvanlı Bizans saray schola nazırı Leon Katakalon komutası altındaki Bizans ordusu ve I. Simeon komutasındaki Bulgaristan imparatorluğu ordusu arasında yapılan büyük Bulgarofigon Muharebesi'nde Bizanslılar büyük bir hezimete uğramışlardır. I. Simeon ordusu ile, Trakya'da yolda bulunan Bizans yerleşkelerini yakıp yıkarak, Konstantinopolis üzerine yürümeye başlamıştır. Arap tarihçisi Taberi'ye göre VI. Leon Bizans'ta bulunan Arap savaş esirlerine verilen büyük nakdi ücret ve serbest bırakılma vaatleri ile oluşturulan paralı askerlerden kurulan bir Bizans gücünü I. Simeon üzerine göndermiştir. Bulgarlar Konstantinopolis duvarlarının gayet yakınlarına geldiği zaman I. Simeon Bizans ile barış müzakerelerine girişmiş ve Bizanslılar onun barış için isteklerini kabul etmek zorunda kalmışlardır. Yapılan antlaşmaya göre Bizans Istranca Dağları ile Karadeniz kıyılarını Bulgarlara vermiş ve Bulgaristan, Balkanlar ve Trakya'nın önemli bir kısmını ele geçirmiştir. Bu anlaşma ile Bizans Bulgaristan topraklarına karşı hiçbir saldırıda bulunmamayı kabullenmiştir. Ayrıca Bizanslılar Bulgarlara yüklü bir yıllık tazminat vermeyi kabul etmişlerdir. Buna karşılık Bulgarlar ellerinde bulunan (biraz abartılı olarak 30,000 kişi olduğu bildirilen) asker esir ve sivil tutsakları serbest bırakmışlardır. Bu antlaşma VI. Leon'un 912'de ölümüne kadar geçerlikte kalmıştır.
Doğu'da ise Bizans ordusu 900'da Tarsus Emiri altında bir Arap akıncı ordusuna karşı başarı kazanmıştır. Bu Arap ordusu ile yapılan muharebede imha edilmiş ve ordunun komutanı olan Tarsus emiri esir alınmıştır.
Batıda 902'de Sicilya Emirliği Bizans'ın Sicilya adasında son kalesi olan Taormina'yı eline geçirip Bizans idaresini adadan atmıştır.
VI. Leon doğuda ise Anadolu'da bulunan sınırlarında komşularına baskı yapmaya devam etmiştir. Bunun için Bizans İmparatorluğu doğu sınırlarında "Mezopotamya Theması"' adlı bir Thema kurulmuştur. 902'de Bizans ordusu Ermenistan'a saldırı akını başlatıp Ermenistan'da büyük bir stratejik önemi bulunan bir kale olan Theodosiopolis (modern Erzurum) kalesi Bizans eline geçirmiştir. Güneydoğudaki Abbasiler ile sınır olan ve bir sıra pekiştirilmiş kaleler ile savunulması yapılan Arapça "Tughur" veya "Awasim" adı verilen bölgede Bizanslılar Abbasiler idaresinde bulunan arazilere VI. Leon döneminde bazı başarılı akınlar tertip etmişlerdir.
Bu saldırılar yıllarca devam etmiştir. VI. Leon döneminin sonlarında, 912'de Abbasilere karşı yapılan saldırılar sonucu olarak Bizanslılar (modern Elbistan civarında bulunan) "Lykandos" kalesini ve Leontokome kalesini ele geçirip bunlara bağlı "Kleisura adlı askeri idare birimleri kurmuşlardır.
VI. Leon döneminde Bizans denizden de bazı savaşlara girişmiştir. Antalya'da Hristiyan olarak doğup sonra Müslümanlığı kabul edip Abbasiler donanmasına girip ve orada gayet yüksek komuta mevkilerine erişmiş olan; "Gulam-ül Zurefa" lakabıyla anılan (bazı tarihlerde adı Lāvī Ebū'l-Ḥāriṭ olarak geçen ve Bizanslılar tarafından Abbasiler (Trablusşam valisi olduğu için "Trabluslu Leon" olarak anılan) amiral Rasik el-Vardani komutasındaki Abbasi donanması ile Bizans donanması bir seri çatışmalar yapmışlardır. Diğer bir Abbasiler donanma komutanı olan Gulam Yazman olarak anılan Tarsus valiliği yapmış olan Amiral Damyanah bu çatışmaların bazılarında Abbasi donanma filosuna komuta etmiştir. 904'te yazında Amiral "Raşik el-Vardanı" ve Amiral "Damyanah" birlikte Suriye ve Mısır Abbasiler filolarından 54 gemi ile Bizans'a karşı Ege Denizi kuzeyine geçmişlerdir. Çanakkale Boğazı'ndaki Abidos kentini ve etrafını talan ettiler. Bizans amirali , Bizans donanması ile Abbasiler donanmasının bu güç gösterisine doğrudan doğruya karşı koymaktan imtina edip pasif kalmayı tercih etmiştir. Bunun için VI. Leon onu görevinden alıp yerine Bizans donanma komutanı olarak daha enerjetik Himerios'u atamıştır. Amiral Rasiik el-Vardani da Bizans donanması ile Boğazda karşılaşmadan sakınıp Abbasiler donanmasının büyük bir kısmı ile Boğazdan geri çıkıp kuzey Ege kıyılarını takiben batıya yönelmiştir.
Rasik el-Vardani'nin Abbasiler donanma filosu Bizans'ın ikinci büyük şehri olan Selanik'e saldırıya geçti. Abbasiler donanması karaya asker de çıkarıp bu kenti 31 Temmuz 904'te üç gün süren bir kuşatmadan sonra eline geçirdi. Abbasiler donanma gücü kenti büyük bir talan alanı olarak görerek yakıp yıktı. Abbasiler donanması bu seferden büyük bir mal ganimeti ve çok sayıda Akdeniz esir pazarlarında satılan köle ve esir ile ayrıldı. 904'teki "Selanik'in Yağmalanması" adı verilen bu olay, olayın görgü şahidi olan "İoannes Kaminiates" tarafından ayrıntıları ile bir kitapta yazılmıştır ve bu nadir eserin 4 yazma nüshası günümüzde elimizde bulunmaktadır
6 Ekim 906'da Bizans amirali Himerios komutasındaki Bizans donanmasının bir Abbasiler Arap filosuna karşı galibiyet kazandığı bildirilmektedir. Bu galibiyeti dolayısıyla imparator VI. Leon Amiral Himerios'a Bizans devletinin dışişleri bakana görevini yapan Logothetis tu dromu unvanı ve görevi vermiştir. Amiral Himerios 909'da yine bir Arap filosuna karşı galibiyet kazanmıştır. 910'da ise Himerios komutasında |Bizans donanması Abbasilere bağlı Akdeniz'in Suriye (ve modern Lübnan) kıyılarına bir donanma seferi yapmıştır. Bu seferde Bizans donanması pek az bir zayiatla Abbasilerin Lazkiye limanını ve etrafını ele geçirip talan etmiş ve çok sayıda köle yapılan Arap esir almıştır. Aynı seferde, Himerios Bizans donanması ile o zaman Abbasiler tarafından idare edilmekte olan Kıbrıs'ı eline geçirmiştir. Ama 911 (veya 912) de Abbasiler donanması Amiral "Damyanah" komutasında Kıbrıs'a çıkmış ve adanın idaresini Bizanslılardan geri alarak daha önceki Abbasiler idaresi statükosuna dönülmüştür. Ama Bizanslı amiral Himerios'a Kıbrıs Hristiyan halkının bir kısmı destek sağladıkları için Amiral Damyanah bu adayı 4 ay süren bir talana tabi tutmuştur.
987'de Kiev Knezliği Bizanslılarla daha iyi şartlarla ticaret yapmak için Bizansla önce sözlü ve sonra askeri çatışmaya girişmiştir. Novgorod Knezliğinden sonra Kiev Knezliği'nin ele geçirmiş olan Oleg, komutasında büyük sayıda yelkenliler filosu ile Konstantinopolis'e saldırıya geçmiştir. Bizans İmparatoru VI. Leon Oleg'e büyükçe bir meblağ verip Bizans'ın yıllık tazminat ödeyeceğini bildirmesi ile Oleg'in saldırış kaldırılmıştır. Fakat Bizanslıların yıllık tazminatı birkaç yıl sonra Oleg'e ulaşamayınca Oleg tekrar 911'de Konstantinopolis'e komutasında büyük sayıda yelkenliler filosu ile hücum etmiştir. Bu sefer yapılan müzakereler sonucunda Kiev Knezligi'nin istediği daha uygun ticaret şartları Bizans tarafından kabul edilip Bizans ile Kiev Knezliği arasında bir antlaşma yapılmıştır. .
Sonbahar 911'de Bizans amirali Himerios, Girit adasını tekrar Bizans eline geçirmek üzere bir büyük deniz seferi hazırladı. 177 dromon tipli Bizans savaş gemisi ve 43.000 askerlik Bizans ordusu ile Amiral Himaros komutasında Bizanslılar Girit'e çıkartma yaptılar. Girit başkenti olan Hanya kalesini kuşatmaya aldılar. Bu 911-912 Hanya Kuşatması 6 ay sürdü. Tam bu sırada Bizans imparatoru VI. Leon hastalanmıştır. İmparatorun ölmekte olduğu haberi Konstantinopolis'ten Girit'e geldiğinde Amiral Himerios kuşatmayı kaldırmıştır. Himerios, Bizans donanması ile Konstantinopolis'e dönmek için seyahate başlamıştır. Fakat Himerios'un Bizans donanması Sakız Adası'nı geçip biraz kuzeye açıldıklarında Nisan 912'de Abbasiler amiral "Rasik el-Vardanı" ve amiral "Damyanah" komutasındaki büyük bir Abbasiler donanması tarafından pusuya düşürülmüştür. Bu pusu ile büyük Bizans donanması hemen hemen imha edilmiştir ve Bizans amirali Himerios kılıkılına bu hezimetten kaçabilip hayatını kurtarabilmiştir. Bizans İmparatoru VI. Leon 11 Mayıs 912'de öldüğü zaman bu Bizans donanması hezimetinden haberdar olup olmadığı bilinmemektedir.
Evlenmeleri ve çıkan dinsel sorunlar
Leon'un dört kez evlenmesi dinsel açıdan da çeşitli sorunlara açtı. Leon genç yaşta evlendiği Theofano'nun 897'de ölümü üzerine, 898'de dönemin güçlü adamı Stilianos Zaucis'in kızı Zoi ile, onun da 899'da ölmesiyle, 900'da Eudokia Baïana ile evlendi. Bu sonuncu evlilik Bizans kilisesinin kurallarına ve devletinin geleneklerine açıkça aykırı olmasına rağmen Eudokia da 901'de veliaht bırakmadan öldü.
Bunun üzerine Leon, Zoe Karbonopsina ile dördüncü evliliğini yapma kararını alınca kiliseden ve devletin ileri gelenlerinden büyük tepki aldı. Zoe, 905'te Konstantinos adında bir erkek çocuk doğurdu. Patrik Nikolaos Mistikos, sadece Leon'un Zoe'yi terk etmesi koşuluyla çocuğu vaftiz etti. Buna rağmen, Leon vaftizin hemen ardından Zoe'yi imparatoriçe ilan etti.
Döneminde eserler
Leon'un Taktika'sı olarak tanınan bir taktik ve strateji kitabı ise Arap tehlikesine karşı, kara ve denizlerin savunması hususunda alınacak tedbirleri içermekteydi.
Kaynakça
- ^ a b c d Norwich, John Julius (1991), Byzantium: The Apogee, Londra:Penguin (İngilizce)} say. 89
- ^ a b c d e Treadgold, Warren (1997) A History of the Byzantine State and Society. Stanford: Stanford University Press, (İngilizce)
- ^ Bizans'ın Ayasofya'dan sonra en büyük kilisesi olan ve içinde imparatorların çoğunun latihleri bulunan
Dış kaynaklar
| Wikimedia Commons'ta VI. Leon ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Gregory, Timothy E. (2008). Bizans Tarihi. çev. Esra Ermert. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları. ISBN .
- Gibbon, Edward (çev. Baltacıgil, Asım) (1994), II. Roma İmparatorluğu'nun Gerileyiş ve Çöküş Tarihi, 6 cilt, İstanbul:Arkeoloji ve Sanat Yayınları
- Treadgold, Warren (1997) A History of the Byzantine State and Society. Stanford: Stanford University Press, (İngilizce)
- Vogt, A. (1935) “La jeunesse de Léon VI le Sage”, Revue historique, C. 174, s. 389-428 (Fransızca)
- Irmscher, J. (1978) “Die Gestalt Leons VI. des Weisen in Volkssage und Historiographie”, Beiträge zur byzantinischen Geschichte im 9.-11. Jahrhundert, Prag, s. 205-224 (Almanca)
- Mitard, M., (1930) “Le pouvoir imperial au temps de Leon VI”, Melanges Diehl I, Paris, s. 215-23 (Fransızca)
- Grumel, V. (1936) “La chronologie des evenements du regne de Leon VI”, Echos d'Orient, C. 35, s. 5-42 (Fransızca)
- Noaille, P. ve A. Dain, (1944) Les Novelles de Leon VI le Sage, Paris (Fransızca)
- Norwich, John Julius, (1991) Byzantium: The Apogee, Londra:Penguin , say.122-125 (İngilizce)
- Mango, Cyril (1960) "The Legend of Leo the Wise", Zbornik radova Vizantolo skog Instituta, C.6, s. 59-93 (İngilizce)
- Cormack, R. (1984) "Interpreting the Mosaics of S. Sophia at Istanbul", Art History, C. 4, s. 138-141 (İngilizce)
| Resmî unvanlar | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: I. Basileios |  Bizans İmparatoru 886–912 | Sonra gelen: Aleksandros |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
VI Leon Yunanca Lewn ST ὁ Sofos Leōn VI ho Sophos 19 Eylul 866 Konstantinopolis 11 Mayis 912 Konstantinopolis lakabi Bilge Leon ya da Filozof Leon 886 912 yillari arasinda tahtta kalan Bizans imparatoru VI Leon Lewn ST ὁ Sofos Aya Sofya daki bir mozaikte VI LeonBizans ImparatoruHukum suresi886 912Once gelenI BasileiosSonra gelenAleksandrosDogum19 Eylul 866Olum11 Mayis 912 45 yasinda Es ler iTheofano Zoi Zaucena Eudokia Baiana Zoe KarbonopsinaCocuk lar iVII KonstantinosHanedanMakedon HanedaniBabasiI BasileiosAnnesiEudokia IngerinaImparatorluga gecisiMakedonyali I Basileios hukumdarligi 867 886 ile ikinci karisi Eudokia Ingerina nin oglu olarak bilinmektedir Fakat Leon dogdugu zaman annesi Eudokia nin Basilieos ile evli olmakla beraber o zaman imparator olan III Mihail in metresi oldugu bilinmektedir Basileios resmen Leon u oglu olarak kabul ettigini ilan etmekle beraber sonradan Leon a gosterdigi davranislar Leon un Mihail in oglu oldugu sanisini guclendirmektedir I Basileios imparatorlugu gaspettikten sonra birinci karisi Maria dan olan buyuk oglu Konstantinos u tercih ettigi bilinmektedir Fakat imparatorun ikinci oglu olarak bilinen Leon da 870 te ortak imparator olarak tac giydirilmistir 879 da Konstantinos beklenmedik sekilde olunce Leon Basilieos un birinci varisi olarak kalmistir Fakat Basileios ve Leon devamli olarak birbirleri ile cekismelerle yasamislardir Agustos 886 da Basileios bir surek avi sirasinda bir geyigin hucumuna ugrayip geyigin boynuzlari kemerine takilip 20 km kadar surundukten sonra geyik bulunup imparator kurtarildiktan sonra olmustur Bazi tarihciler Basileios un Ferganali Turk muhafizlari komutani olan Stilianos Zaucis adli bir Ermeni asillinin bir suikastina ugradigini iddia etmislerdir Bu kisi Leon un metresinin babasi idi ve sonra da VI Leon doneminde en onemli saray burokrati olmustur VI Leon babasi 29 Agustos 886 da en sonunda hayata gozlerini yumdugunda 20 yasinda tahta cikti Ic politikalari886 912 doneminde VI Leon imparator iken kucuk kardesi Aleksandros 903 te St Mocius kilisesinde Leon u oldurme suikastina ismi karistigi icin gecici olarak ortak imparatorluktan atilmasina ragmen hep ortak imparator olarak kalmakla beraber o hayatini zevk ve sefa icinde gecirmeyi tercih edip yetkileri torenleri idare etmede kalmis ve Leon tam yetkilerle imparatorlugu yonetmistir I Basileios un defin toreni sasaasiz gecmekle beraber VI Leon imparator olur olmaz III Mihail in cesedini 867 de konulmus oldugu Christopolis Uskudar daki bir kiliseden alinarak buyuk bir torenle Konstantinopolis Havariler Katedrali ne getirilip imparator Justin in lahitine koydurttu Bazi tarihciler bunu VI Leon un gercek babasinin III Mihail oldugunu gostermesi olarak yorumlamislardir Politik uzlasma arayan yeni imparator baskentteki buyuk burokratlarin destegini sagladi ve Stilianos Zaucis ve hadim Samonas gibi burokratlari etrafinda topladi Fokas sulalesi ve Dukas sulalesi gibi yerlesmis buyuk aristokrat sulalelerini kontrol etme ugraslari buyuk catismalara yol acti Leon kilise hiyerarsisini yeni patrik secimi yoluyla kontrol etmeye de calisti Konstantinopolis Ortodoks Patrigi olan ve kendine hocalik yapmis olan I Fotios u gorevinden uzaklastirdi Yerine Aralik 886 da kendi oz kardesi olan 19 yasinda bulunan Stefan i Konstantinopolis Patrigi olarak atadi 893 te Patrik Stefan olunce de IV Leon onun yerine Zautzes in tuttugu Antoni II Kaleuas i Istanbul Patrigi atadi 901 de olen Antoni II Kaleuas yerine ise kendi imparatorluk sekreteri Mistikos Nikolaos i getirdi O da 907 de olunce kendi dinsel danismani olan Eutimios a Konstantinopolis Patrigi olarak gorevlendirdi Leon donemi icin Liutprando di Cremona hatiralarini yazmistir Bu hatiralar arasinda ayni zamanlarda yasayan Abbasi Halifesi Harun Resid in basindan gecen bir olaya cok benzer bir seruven de vardir Bu seruven sehirde kiyafet degistirmis bir halde dolasan Leon sehir muhafizlari tarafindan tutuklanmasini anlatir Imparator Leon Sehir muhafizlar birliginin gorevini iyi yapip yapmadigini kontrol etmek istemis ve bir gece cok gec bir vakitte kiyafet degistirmis olarak sehirde geziye cikmistir Rast geldigi ilk iki muhafiz mufrezesine 12 Bizans altini rusvet vererek kendini tutuklamadan kacinmalarini ve kendini serbest birakmalarini saglamistir Fakat ucuncu sehir muhafizlar mufrezesi rusvet kabul etmeyerek onu tutuklamis ve sehir muhafizlar kislasinda hapse atmistir Sabahleyin bu muhafizlardan biri geceleyin tutuklanip getirip hapse attiklari kisinin imparator oldugunu anlamis ve cok korkmustur VI Leon gorevi iyi yaptiklari icin ona ve mufrezesinin diger uyesi muhafizlara guzel oduller vermis ve kendini rusvetle serbest birakan diger muhafiz mufrezelerinin mensuplarini siddetle cezalandirip islerinden attirmistir Dis siyasetiBulgarofigon Muharebesi inda yenilen Bizans ordusunun kacmasi Kaynak Madrid Skilicis Kronigi yazmasindaki minyatur resim VI Leon un doneminde Bizans tarafindan yapilan savaslarin sonuclari babasi I Basileios un donemindeki savaslardan daha degisik olmustur Bas danismani olan Stilianos Zaucis in verdigi inandirici tavsiyelere uyan VI Leon Birinci Bulgar Imparatorlugu Cari I Simeon a karsi 894 te baslattigi 894 896 Bizans Bulgar Savasi sonunda Bizans ordusu yenik dusmustur Savasa baslamak icin once Bizans diplomatlarini kullanan VI Leon Idil Nehri kiyilarindan gelip Bulgar Imparatorlugu nun kuzeyindeki steplere goc edip yerlesmeye baslamis olan Macarlarla anlasmistir Macarlara verilen buyuk altin meblaglar ile onlarin Bulgarlara karsi kuzeyden akinlar tertip etmelerini saglamistir Bu Macar kavimleri Bulgarlara karsi saldirip Dobruca yi ele gecirmislerdir VI Leon un bu Macar saldirilarini saglamasin hedefi I Simeon un Bizans a karsi kullandigi askeri gucunun bolmesine neden olmasi idi Ama Bulgaristan Cari I Simeon Tuna Nehri kuzeyinde yerlesik olan Peceneklerle muteffiklige girismistir Pecenekler ile Bulgarlar arasinda kalan Macarlar buyuk bir yenilgiye ugrayip Dobruca yi terk edip batiya Panonya ya cekilmislerdir Bu bolgede cok gecmeden Macaristan Prensligi ni kurmuslardir Bundan sonra I Simeon Bulgaristan ordusunu guneye dogru cekmistir Dogu Trakya da modern Babaeski civarinda 898 yaz basinda domestikos ton sholon unvanli Bizans saray schola naziri Leon Katakalon komutasi altindaki Bizans ordusu ve I Simeon komutasindaki Bulgaristan imparatorlugu ordusu arasinda yapilan buyuk Bulgarofigon Muharebesi nde Bizanslilar buyuk bir hezimete ugramislardir I Simeon ordusu ile Trakya da yolda bulunan Bizans yerleskelerini yakip yikarak Konstantinopolis uzerine yurumeye baslamistir Arap tarihcisi Taberi ye gore VI Leon Bizans ta bulunan Arap savas esirlerine verilen buyuk nakdi ucret ve serbest birakilma vaatleri ile olusturulan parali askerlerden kurulan bir Bizans gucunu I Simeon uzerine gondermistir Bulgarlar Konstantinopolis duvarlarinin gayet yakinlarina geldigi zaman I Simeon Bizans ile baris muzakerelerine girismis ve Bizanslilar onun baris icin isteklerini kabul etmek zorunda kalmislardir Yapilan antlasmaya gore Bizans Istranca Daglari ile Karadeniz kiyilarini Bulgarlara vermis ve Bulgaristan Balkanlar ve Trakya nin onemli bir kismini ele gecirmistir Bu anlasma ile Bizans Bulgaristan topraklarina karsi hicbir saldirida bulunmamayi kabullenmistir Ayrica Bizanslilar Bulgarlara yuklu bir yillik tazminat vermeyi kabul etmislerdir Buna karsilik Bulgarlar ellerinde bulunan biraz abartili olarak 30 000 kisi oldugu bildirilen asker esir ve sivil tutsaklari serbest birakmislardir Bu antlasma VI Leon un 912 de olumune kadar gecerlikte kalmistir Dogu da ise Bizans ordusu 900 da Tarsus Emiri altinda bir Arap akinci ordusuna karsi basari kazanmistir Bu Arap ordusu ile yapilan muharebede imha edilmis ve ordunun komutani olan Tarsus emiri esir alinmistir Batida 902 de Sicilya Emirligi Bizans in Sicilya adasinda son kalesi olan Taormina yi eline gecirip Bizans idaresini adadan atmistir VI Leon doguda ise Anadolu da bulunan sinirlarinda komsularina baski yapmaya devam etmistir Bunun icin Bizans Imparatorlugu dogu sinirlarinda Mezopotamya Themasi adli bir Thema kurulmustur 902 de Bizans ordusu Ermenistan a saldiri akini baslatip Ermenistan da buyuk bir stratejik onemi bulunan bir kale olan Theodosiopolis modern Erzurum kalesi Bizans eline gecirmistir Guneydogudaki Abbasiler ile sinir olan ve bir sira pekistirilmis kaleler ile savunulmasi yapilan Arapca Tughur veya Awasim adi verilen bolgede Bizanslilar Abbasiler idaresinde bulunan arazilere VI Leon doneminde bazi basarili akinlar tertip etmislerdir Bu saldirilar yillarca devam etmistir VI Leon doneminin sonlarinda 912 de Abbasilere karsi yapilan saldirilar sonucu olarak Bizanslilar modern Elbistan civarinda bulunan Lykandos kalesini ve Leontokome kalesini ele gecirip bunlara bagli Kleisura adli askeri idare birimleri kurmuslardir VI Leon doneminde Bizans denizden de bazi savaslara girismistir Antalya da Hristiyan olarak dogup sonra Muslumanligi kabul edip Abbasiler donanmasina girip ve orada gayet yuksek komuta mevkilerine erismis olan Gulam ul Zurefa lakabiyla anilan bazi tarihlerde adi Lavi Ebu l Ḥariṭ olarak gecen ve Bizanslilar tarafindan Abbasiler Trablussam valisi oldugu icin Trabluslu Leon olarak anilan amiral Rasik el Vardani komutasindaki Abbasi donanmasi ile Bizans donanmasi bir seri catismalar yapmislardir Diger bir Abbasiler donanma komutani olan Gulam Yazman olarak anilan Tarsus valiligi yapmis olan Amiral Damyanah bu catismalarin bazilarinda Abbasi donanma filosuna komuta etmistir 904 te yazinda Amiral Rasik el Vardani ve Amiral Damyanah birlikte Suriye ve Misir Abbasiler filolarindan 54 gemi ile Bizans a karsi Ege Denizi kuzeyine gecmislerdir Canakkale Bogazi ndaki Abidos kentini ve etrafini talan ettiler Bizans amirali Bizans donanmasi ile Abbasiler donanmasinin bu guc gosterisine dogrudan dogruya karsi koymaktan imtina edip pasif kalmayi tercih etmistir Bunun icin VI Leon onu gorevinden alip yerine Bizans donanma komutani olarak daha enerjetik Himerios u atamistir Amiral Rasiik el Vardani da Bizans donanmasi ile Bogazda karsilasmadan sakinip Abbasiler donanmasinin buyuk bir kismi ile Bogazdan geri cikip kuzey Ege kiyilarini takiben batiya yonelmistir Rasik el Vardani nin Abbasiler donanma filosu Bizans in ikinci buyuk sehri olan Selanik e saldiriya gecti Abbasiler donanmasi karaya asker de cikarip bu kenti 31 Temmuz 904 te uc gun suren bir kusatmadan sonra eline gecirdi Abbasiler donanma gucu kenti buyuk bir talan alani olarak gorerek yakip yikti Abbasiler donanmasi bu seferden buyuk bir mal ganimeti ve cok sayida Akdeniz esir pazarlarinda satilan kole ve esir ile ayrildi 904 teki Selanik in Yagmalanmasi adi verilen bu olay olayin gorgu sahidi olan Ioannes Kaminiates tarafindan ayrintilari ile bir kitapta yazilmistir ve bu nadir eserin 4 yazma nushasi gunumuzde elimizde bulunmaktadir 6 Ekim 906 da Bizans amirali Himerios komutasindaki Bizans donanmasinin bir Abbasiler Arap filosuna karsi galibiyet kazandigi bildirilmektedir Bu galibiyeti dolayisiyla imparator VI Leon Amiral Himerios a Bizans devletinin disisleri bakana gorevini yapan Logothetis tu dromu unvani ve gorevi vermistir Amiral Himerios 909 da yine bir Arap filosuna karsi galibiyet kazanmistir 910 da ise Himerios komutasinda Bizans donanmasi Abbasilere bagli Akdeniz in Suriye ve modern Lubnan kiyilarina bir donanma seferi yapmistir Bu seferde Bizans donanmasi pek az bir zayiatla Abbasilerin Lazkiye limanini ve etrafini ele gecirip talan etmis ve cok sayida kole yapilan Arap esir almistir Ayni seferde Himerios Bizans donanmasi ile o zaman Abbasiler tarafindan idare edilmekte olan Kibris i eline gecirmistir Ama 911 veya 912 de Abbasiler donanmasi Amiral Damyanah komutasinda Kibris a cikmis ve adanin idaresini Bizanslilardan geri alarak daha onceki Abbasiler idaresi statukosuna donulmustur Ama Bizansli amiral Himerios a Kibris Hristiyan halkinin bir kismi destek sagladiklari icin Amiral Damyanah bu adayi 4 ay suren bir talana tabi tutmustur 987 de Kiev Knezligi Bizanslilarla daha iyi sartlarla ticaret yapmak icin Bizansla once sozlu ve sonra askeri catismaya girismistir Novgorod Knezliginden sonra Kiev Knezligi nin ele gecirmis olan Oleg komutasinda buyuk sayida yelkenliler filosu ile Konstantinopolis e saldiriya gecmistir Bizans Imparatoru VI Leon Oleg e buyukce bir meblag verip Bizans in yillik tazminat odeyecegini bildirmesi ile Oleg in saldiris kaldirilmistir Fakat Bizanslilarin yillik tazminati birkac yil sonra Oleg e ulasamayinca Oleg tekrar 911 de Konstantinopolis e komutasinda buyuk sayida yelkenliler filosu ile hucum etmistir Bu sefer yapilan muzakereler sonucunda Kiev Knezligi nin istedigi daha uygun ticaret sartlari Bizans tarafindan kabul edilip Bizans ile Kiev Knezligi arasinda bir antlasma yapilmistir Sonbahar 911 de Bizans amirali Himerios Girit adasini tekrar Bizans eline gecirmek uzere bir buyuk deniz seferi hazirladi 177 dromon tipli Bizans savas gemisi ve 43 000 askerlik Bizans ordusu ile Amiral Himaros komutasinda Bizanslilar Girit e cikartma yaptilar Girit baskenti olan Hanya kalesini kusatmaya aldilar Bu 911 912 Hanya Kusatmasi 6 ay surdu Tam bu sirada Bizans imparatoru VI Leon hastalanmistir Imparatorun olmekte oldugu haberi Konstantinopolis ten Girit e geldiginde Amiral Himerios kusatmayi kaldirmistir Himerios Bizans donanmasi ile Konstantinopolis e donmek icin seyahate baslamistir Fakat Himerios un Bizans donanmasi Sakiz Adasi ni gecip biraz kuzeye acildiklarinda Nisan 912 de Abbasiler amiral Rasik el Vardani ve amiral Damyanah komutasindaki buyuk bir Abbasiler donanmasi tarafindan pusuya dusurulmustur Bu pusu ile buyuk Bizans donanmasi hemen hemen imha edilmistir ve Bizans amirali Himerios kilikilina bu hezimetten kacabilip hayatini kurtarabilmistir Bizans Imparatoru VI Leon 11 Mayis 912 de oldugu zaman bu Bizans donanmasi hezimetinden haberdar olup olmadigi bilinmemektedir Evlenmeleri ve cikan dinsel sorunlarLeon un dort kez evlenmesi dinsel acidan da cesitli sorunlara acti Leon genc yasta evlendigi Theofano nun 897 de olumu uzerine 898 de donemin guclu adami Stilianos Zaucis in kizi Zoi ile onun da 899 da olmesiyle 900 da Eudokia Baiana ile evlendi Bu sonuncu evlilik Bizans kilisesinin kurallarina ve devletinin geleneklerine acikca aykiri olmasina ragmen Eudokia da 901 de veliaht birakmadan oldu Bunun uzerine Leon Zoe Karbonopsina ile dorduncu evliligini yapma kararini alinca kiliseden ve devletin ileri gelenlerinden buyuk tepki aldi Zoe 905 te Konstantinos adinda bir erkek cocuk dogurdu Patrik Nikolaos Mistikos sadece Leon un Zoe yi terk etmesi kosuluyla cocugu vaftiz etti Buna ragmen Leon vaftizin hemen ardindan Zoe yi imparatorice ilan etti Doneminde eserlerLeon un Taktika si olarak taninan bir taktik ve strateji kitabi ise Arap tehlikesine karsi kara ve denizlerin savunmasi hususunda alinacak tedbirleri icermekteydi Kaynakca a b c d Norwich John Julius 1991 Byzantium The Apogee Londra Penguin Ingilizce say 89 a b c d e Treadgold Warren 1997 A History of the Byzantine State and Society Stanford Stanford University Press ISBN 0804726302 Ingilizce Bizans in Ayasofya dan sonra en buyuk kilisesi olan ve icinde imparatorlarin cogunun latihleri bulunanDis kaynaklarWikimedia Commons ta VI Leon ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Gregory Timothy E 2008 Bizans Tarihi cev Esra Ermert Istanbul Yapi Kredi Yayinlari ISBN 978 975 08 1507 2 Gibbon Edward cev Baltacigil Asim 1994 II Roma Imparatorlugu nun Gerileyis ve Cokus Tarihi 6 cilt Istanbul Arkeoloji ve Sanat Yayinlari Treadgold Warren 1997 A History of the Byzantine State and Society Stanford Stanford University Press ISBN 0804726302 Ingilizce Vogt A 1935 La jeunesse de Leon VI le Sage Revue historique C 174 s 389 428 Fransizca Irmscher J 1978 Die Gestalt Leons VI des Weisen in Volkssage und Historiographie Beitrage zur byzantinischen Geschichte im 9 11 Jahrhundert Prag s 205 224 Almanca Mitard M 1930 Le pouvoir imperial au temps de Leon VI Melanges Diehl I Paris s 215 23 Fransizca Grumel V 1936 La chronologie des evenements du regne de Leon VI Echos d Orient C 35 s 5 42 Fransizca Noaille P ve A Dain 1944 Les Novelles de Leon VI le Sage Paris Fransizca Norwich John Julius 1991 Byzantium The Apogee Londra Penguin ISBN 0 14 011448 3 say 122 125 Ingilizce Mango Cyril 1960 The Legend of Leo the Wise Zbornik radova Vizantolo skog Instituta C 6 s 59 93 Ingilizce Cormack R 1984 Interpreting the Mosaics of S Sophia at Istanbul Art History C 4 s 138 141 Ingilizce Resmi unvanlarOnce gelen I Basileios Bizans Imparatoru 886 912 Sonra gelen Aleksandros