Alihan Töre (Özbekçe: ئەلىخان Alixonto‘ra Shokirxonto‘ra o‘g‘li Sog‘uniy; Uygurca: ئەلىخان تۆرە; Çince: 艾力汗·吐烈; 21 Mart 1884-28 Şubat 1976), İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin ilk cumhurbaşkanı olan Özbek asıllı siyasetçi.
Alihan Töre | |
---|---|
Alihan Töre | |
Doğu Türkistan Cumhuriyeti Geçici Hükûmeti Cumhurbaşkanı | |
Görev süresi 12 Kasım 1944 - 16 Haziran 1946 | |
Yerine gelen | Ahmetcan Kasımi |
Kişisel bilgiler | |
Doğum | 21 Mart 1884 Tokmok, Rus İmparatorluğu |
Ölüm | 28 Şubat 1976 (91 yaşında) Taşkent, Sovyetler Birliği |
Mesleği | Siyasetçi, şair, akademisyen |
Askerî hizmeti | |
Bağlılığı | |
Rütbesi | Mareşal |
Birimi | Doğu Türkistan Millî Ordusu |
Çatışma/savaşları | İli İsyanı |
Biyografi
Alihan Töre, 21 Mart 1884 tarihinde Rus Türkistanı'nın Tokmok kentinde doğdu. 1920 yılında Sovyetler Birliği'nden Sincan'daki Kaşgar kentine kaçtı. Nisan 1944'te Alihan Töre, Abdülkerim Abbas ve diğer on kişi ile birlikte, Doğu Türkistan'ı Kuomintang yönetiminden kurtarmak için Gulca'da bir kurtuluş örgütü kurdu. 11 Kasım 1944 tarihinde Sovyetler Birliği'nin desteğiyle İli İsyanı'nı başlattılar.
Alihan Töre, 12 Kasım 1944 tarihinde Gulca kentinde elde edilen isyanın zaferinin ardından ertesi gün İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti'nin cumhurbaşkanı seçildi. 8 Nisan 1945'te mareşal rütbesiyle Doğu Türkistan Millî Ordusu'nun genelkurmay başkanı oldu. Alihan Töre, İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti liderliğinde Josef Stalin'in Doğu Türkistan Millî Ordusu'nun Urumçi'ye yönelik taarruzunu sonlandırma ve Ekim 1945'te Kuomintang ile müzakerelere başlama emrine karşı çıkan tek kişiydi.
12 Haziran 1946'da, Urumçi'de İkinci Doğu Türkistan Cumhuriyeti ve Kuomintang temsilcileri arasında barış anlaşması imzalanmasından altı gün sonra, 14 Ekim 1945'te Çan Kay Şek'in teklifine uygun olarak Sovyet arabuluculuğunda başlayan zorlu sekiz aylık müzakereler sonuçlandı. Alihan Töre, Çan Kay Şek'in Sincan krizini barışçıl bir şekilde çözme teklifine uygun olarak NKVD tarafından tutuklanarak zorla Sovyetler Birliği'ne geri getirildi ve burada hapsedildi. Ömrünün geri kalanını Taşkent'te ev hapsinde geçirerek Sincan hakkında Türkistan kaygısı adlı bir kitap yazdı.
Türkistan İslam Partisi, İslamî Türkistan dergisinin ilk sayısında bölge tarihi ile ilgili bir makalede Alihan Töre'den bahsetti.
Eserleri
- Türkistan kaygısı, Taşkent, Özbekistan, East Publishing House, 2003
- Tarihiy Muhammadiy, Taşkent, Özbekistan, Yayımcı: Kutluhan Şakirov
- Drifter Saghuniy
Kaynakça
- ^ a b 动荡之源:新疆三区革命的国际背景 《西域研究》 2013 No. 3 30 Ağustos 2014 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi 10 Ocak 2014 (Çince)
- ^ "ماذا تعرف عن تركستان الشرقية". تركستان الإسلامية, 1. 2008. s. 19.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Alihan Töre ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- , Wayback Machine sitesinde (18 Ocak 2006 tarihinde arşivlendi)
- , Wayback Machine sitesinde (11 Temmuz 2009 tarihinde arşivlendi)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Alihan Tore Ozbekce ئەلىخان Alixonto ra Shokirxonto ra o g li Sog uniy Uygurca ئەلىخان تۆرە Cince 艾力汗 吐烈 21 Mart 1884 28 Subat 1976 Ikinci Dogu Turkistan Cumhuriyeti nin ilk cumhurbaskani olan Ozbek asilli siyasetci Alihan ToreAlihan ToreDogu Turkistan Cumhuriyeti Gecici Hukumeti CumhurbaskaniGorev suresi 12 Kasim 1944 16 Haziran 1946Yerine gelen Ahmetcan KasimiKisisel bilgilerDogum 21 Mart 1884 1884 03 21 Tokmok Rus ImparatorluguOlum 28 Subat 1976 91 yasinda Taskent Sovyetler BirligiMeslegi Siyasetci sair akademisyenAskeri hizmetiBagliligi Ikinci Dogu Turkistan CumhuriyetiRutbesi MaresalBirimi Dogu Turkistan Milli OrdusuCatisma savaslari Ili IsyaniBiyografiAlihan Tore 21 Mart 1884 tarihinde Rus Turkistani nin Tokmok kentinde dogdu 1920 yilinda Sovyetler Birligi nden Sincan daki Kasgar kentine kacti Nisan 1944 te Alihan Tore Abdulkerim Abbas ve diger on kisi ile birlikte Dogu Turkistan i Kuomintang yonetiminden kurtarmak icin Gulca da bir kurtulus orgutu kurdu 11 Kasim 1944 tarihinde Sovyetler Birligi nin destegiyle Ili Isyani ni baslattilar Alihan Tore 12 Kasim 1944 tarihinde Gulca kentinde elde edilen isyanin zaferinin ardindan ertesi gun Ikinci Dogu Turkistan Cumhuriyeti nin cumhurbaskani secildi 8 Nisan 1945 te maresal rutbesiyle Dogu Turkistan Milli Ordusu nun genelkurmay baskani oldu Alihan Tore Ikinci Dogu Turkistan Cumhuriyeti liderliginde Josef Stalin in Dogu Turkistan Milli Ordusu nun Urumci ye yonelik taarruzunu sonlandirma ve Ekim 1945 te Kuomintang ile muzakerelere baslama emrine karsi cikan tek kisiydi 12 Haziran 1946 da Urumci de Ikinci Dogu Turkistan Cumhuriyeti ve Kuomintang temsilcileri arasinda baris anlasmasi imzalanmasindan alti gun sonra 14 Ekim 1945 te Can Kay Sek in teklifine uygun olarak Sovyet arabuluculugunda baslayan zorlu sekiz aylik muzakereler sonuclandi Alihan Tore Can Kay Sek in Sincan krizini bariscil bir sekilde cozme teklifine uygun olarak NKVD tarafindan tutuklanarak zorla Sovyetler Birligi ne geri getirildi ve burada hapsedildi Omrunun geri kalanini Taskent te ev hapsinde gecirerek Sincan hakkinda Turkistan kaygisi adli bir kitap yazdi Turkistan Islam Partisi Islami Turkistan dergisinin ilk sayisinda bolge tarihi ile ilgili bir makalede Alihan Tore den bahsetti EserleriTurkistan kaygisi Taskent Ozbekistan East Publishing House 2003 Tarihiy Muhammadiy Taskent Ozbekistan Yayimci Kutluhan Sakirov Drifter SaghuniyKaynakca a b 动荡之源 新疆三区革命的国际背景 西域研究 2013 No 3 30 Agustos 2014 tarihinde Archive is sitesinde arsivlendi 10 Ocak 2014 Cince ماذا تعرف عن تركستان الشرقية تركستان الإسلامية 1 2008 s 19 Dis baglantilarWikimedia Commons ta Alihan Tore ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Wayback Machine sitesinde 18 Ocak 2006 tarihinde arsivlendi Wayback Machine sitesinde 11 Temmuz 2009 tarihinde arsivlendi