Altay dağları (Kazak Türkçesi; "Al Tay" Al dağ), Orta ve Doğu Asya'da bulunan; Rusya, Çin, Moğolistan ve Kazakistan'ın birleştiği ve İrtiş ve Obi nehirlerinin kaynaklarının bulunduğu sıradağdır. Sıradağ, kuzeydoğuda Sayan Dağları ile birleşir ve güneydoğuda giderek alçalarak Gobi Çölü'nün yüksek platosuyla birleşir. Yaklaşık 45° ila 52° K ve yaklaşık 84° ila 99° D arasında uzanır.
Altay Dağları | |
---|---|
En yüksek noktası | |
Yükseklik | 4506 m. |
Coğrafya | |
Konum | Rusya, Çin, Moğolistan ve Kazakistan sınırlarına dahil dağ grubu |
Jeoloji | |
Dağ türü | Sıradağ |
Bölgede Ruslar, Kazaklar, Altaylar, Moğollar ve Volga Almanları da dahil olmak üzere seyrek ama etnik çeşitliliğe sahip bir nüfus yaşamaktadır, ancak ağırlıklı olarak yarı göçebe yerli etnik azınlıklar bulunmaktadır. Yerel ekonomi büyükbaş hayvan, koyun, at yetiştiriciliği, avcılık, tarım, ormancılık ve madenciliğe dayanmaktadır. Altay dil ailesi, adını bu sıradağlardan almaktadır.
Etimolojisi
"Al", Türk lehçelerinde "altın" anlamına gelir. Altay Dağı'nın adı aynı maksatla söylenmiş olup Al=altın, tay=tağ/dağ demek olup Al-tay = Altındağ anlamındadır. Orhun Yazıtları'nda geçen Altun-Yış (Altın Ormanı), Altayların eski adıdır.
Coğrafyası
Altay Dağları, Orta Asya'da 845.000 kilometrekarelik (326.000 sq mi) bir alanı kaplayan uzak dağlar sistemidir. Dağlar kuzeybatıdan güneydoğuya 2,525 kilometre (1,569 mil) boyunca uzanır.
Bölgenin kuzeyinde, Kolyvan Altayları olarak da bilinen yer alır. 49° K ve 86° D'den kuzeydoğuya, 51° 60' K ve 89° D'deki Sayan Dağları'nın batı ucuna doğru uzanır. Ortalama yükseklikleri 1.500 ila 1.750 m'dir. kuzey tarafta 2.000 m'de, güney tarafta ise 2.400 m'de yer alır ve bunun üzerinde engebeli zirveler yaklaşık 1.000 m daha yükselir. Sıradağlar boyunca dağ geçitleri az sayıda ve zordur; bunların başlıcaları güneyde 2.827 metrelik (Kozlov'a göre 2.879 m) Ulan-daban ve kuzeyde 3.217 metrelik Çapçan-daban'dır. Doğu ve güneydoğuda bu sıradağlar Moğolistan'ın büyük platosuyla çevrilidir, geçiş Pazırık Vadisi, Çuya (1.830 m), Kendıktı (2.500 m), Kak (2.520 m), (2.590 m) ve (2.410 m) ile Ukok (2.380 m) gibi birkaç küçük plato aracılığıyla kademeli olarak etkilenir.
Dağları
Altay sıradağlarının en yüksek dağı, adlı kazak şehrinin 300 km doğusunda bulunan, 4.506 m ile Beluça dağıdır.
İkinci yüksek dağı 4.374 m yüksekliğindeki 'dur. Rusya, Çin ve Moğolistan sınırlarının üçgeni üzerinde bulunur.
Altay'ın tanılan en yüksek dağları şunlardır:
- Beluça (4.506 m) - Rus Altay'ı
- (4.374 m) - Moğol Altay'ı
- (4.356 m) - Rus Altay'ı
- (4.231 m) - Moğol Altay'ı
- (4.208 m) - Moğol Altay'ı
- (4.193 m) - Moğol Altay'ı
- (4.090 m) - Moğol Altay'ı
- (3.957 m) - Gobi Altay'ı
- Beluça - Altay'ın en yüksek dağı
- Altay Özerk Cumhuriyeti'nde Kuçerla ovası ve gölü
- Kuçerla gölü
- Kuçerla ovası
- Kuçerla ırmağı
- Altay Dağlarından akan Katun Nehri
Literatür
- Gerhard Klotz u. al.: Hochgebirge der Erde und ihre Pflanzen und Tierwelt, Urania Verlag, 1989
- Ronald M. Nowak: Walker's Mammals of the World. Johns Hopkins University Press, 1999
Ayrıca bakınız
Kaynakça
Dış bağlantılar
- Rus Altayında koruma altında bulunan alanlar 20 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Altay dağlarında bulunan memelilerin listesi
Asya coğrafyası ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
Bir dağ veya dağ grubu ile ilgili bu madde seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Altay daglari Kazak Turkcesi Al Tay Al dag Orta ve Dogu Asya da bulunan Rusya Cin Mogolistan ve Kazakistan in birlestigi ve Irtis ve Obi nehirlerinin kaynaklarinin bulundugu siradagdir Siradag kuzeydoguda Sayan Daglari ile birlesir ve guneydoguda giderek alcalarak Gobi Colu nun yuksek platosuyla birlesir Yaklasik 45 ila 52 K ve yaklasik 84 ila 99 D arasinda uzanir Altay DaglariBelucaEn yuksek noktasiYukseklik4506 m CografyaKonumRusya Cin Mogolistan ve Kazakistan sinirlarina dahil dag grubuJeolojiDag turuSiradag Bolgede Ruslar Kazaklar Altaylar Mogollar ve Volga Almanlari da dahil olmak uzere seyrek ama etnik cesitlilige sahip bir nufus yasamaktadir ancak agirlikli olarak yari gocebe yerli etnik azinliklar bulunmaktadir Yerel ekonomi buyukbas hayvan koyun at yetistiriciligi avcilik tarim ormancilik ve madencilige dayanmaktadir Altay dil ailesi adini bu siradaglardan almaktadir Etimolojisi Al Turk lehcelerinde altin anlamina gelir Altay Dagi nin adi ayni maksatla soylenmis olup Al altin tay tag dag demek olup Al tay Altindag anlamindadir Orhun Yazitlari nda gecen Altun Yis Altin Ormani Altaylarin eski adidir CografyasiAltay Daglari Orta Asya da 845 000 kilometrekarelik 326 000 sq mi bir alani kaplayan uzak daglar sistemidir Daglar kuzeybatidan guneydoguya 2 525 kilometre 1 569 mil boyunca uzanir Bolgenin kuzeyinde Kolyvan Altaylari olarak da bilinen yer alir 49 K ve 86 D den kuzeydoguya 51 60 K ve 89 D deki Sayan Daglari nin bati ucuna dogru uzanir Ortalama yukseklikleri 1 500 ila 1 750 m dir kuzey tarafta 2 000 m de guney tarafta ise 2 400 m de yer alir ve bunun uzerinde engebeli zirveler yaklasik 1 000 m daha yukselir Siradaglar boyunca dag gecitleri az sayida ve zordur bunlarin baslicalari guneyde 2 827 metrelik Kozlov a gore 2 879 m Ulan daban ve kuzeyde 3 217 metrelik Capcan daban dir Dogu ve guneydoguda bu siradaglar Mogolistan in buyuk platosuyla cevrilidir gecis Pazirik Vadisi Cuya 1 830 m Kendikti 2 500 m Kak 2 520 m 2 590 m ve 2 410 m ile Ukok 2 380 m gibi birkac kucuk plato araciligiyla kademeli olarak etkilenir DaglariAltay siradaglarinin en yuksek dagi adli kazak sehrinin 300 km dogusunda bulunan 4 506 m ile Beluca dagidir Ikinci yuksek dagi 4 374 m yuksekligindeki dur Rusya Cin ve Mogolistan sinirlarinin ucgeni uzerinde bulunur Altay in tanilan en yuksek daglari sunlardir Altay ve Tiensan siradaglari ve yerlesim yerleriyakinindaki Karakoba Nehri nin kenarindan gorunumu Dogu Kazakistan Kazakistan daglarin obur tarafinda Sincan Uygur Ozerk Bolgesi ne bagli Altay Ili nin Kaba Ilcesi bulunmaktadir Altay Daglari Kazakistan Beluca 4 506 m Rus Altay i 4 374 m Mogol Altay i 4 356 m Rus Altay i 4 231 m Mogol Altay i 4 208 m Mogol Altay i 4 193 m Mogol Altay i 4 090 m Mogol Altay i 3 957 m Gobi Altay iBeluca Altay in en yuksek dagi Altay Ozerk Cumhuriyeti nde Kucerla ovasi ve golu Kucerla golu Kucerla ovasi Kucerla irmagi Altay Daglarindan akan Katun NehriLiteraturGerhard Klotz u al Hochgebirge der Erde und ihre Pflanzen und Tierwelt Urania Verlag 1989 ISBN 3 332 00209 0 Ronald M Nowak Walker s Mammals of the World Johns Hopkins University Press 1999 ISBN 0 8018 5789 9Ayrica bakinizAltindag mitoloji Kaynakca McColl R W 14 Mayis 2014 Encyclopedia of World Geography Ingilizce Infobase Publishing ISBN 978 0 8160 7229 3 31 Temmuz 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 31 Temmuz 2023 Dis baglantilarRus Altayinda koruma altinda bulunan alanlar 20 Haziran 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde Altay daglarinda bulunan memelilerin listesi Asya cografyasi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz Bir dag veya dag grubu ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir Madde icerigini genisleterek Vikipedi ye katki saglayabilirsiniz