Hasan Ali, Ebû’l Hasan, Alâ Zikrihi’s-Selâm, Hasan-ı Sânî Alâ Zikrihi’s-Selâm ya da (İmâm Hasan Alâ Zikrihi’s-Selâm, Farsça: امام حسن علی ذکره السلام); (Doğum: H. 539 / M. 1145 veya H. 536 / M. 1142 - Ölüm: H. 561/ M. 1166), II. Hasan veya bazen Hând Hasan olarak da anılmaktadır. (H. 557-561/ M. 1162-1166) yılları arasında Elemûtlar-Nizârî Devleti hükümdârı ve Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Mezhebi'nin Yirmi Üçüncü İmâm-ı Zamânı.
Şahsına atfedilen şerefli unvanlar
Hasan Ali'nin pek çok unvanı vardı. "Kölelerin Efendisi" anlamına gelen "Melik’ûr-Rikab", "Kalplerin Efendisi" anlamına gelen "Melik’ûl-Kulûb", "Barışın Efendisi" mânasındaki "Melik’es-Selâm", "Ulû Hasan" anlamındaki "Hasan-ı Kebîr" ve "Kıyâmette Yeniden Dirilişin Efendisi" mânâsını taşıyan "Ka'im el-Kıyâmet" bunlar arasında en sıklıkla kullanılanlarıydı.
İran kaynaklarında kendisinden en çok "Hasan Alâ Zikrihi’s Selâm", Suriye kaynaklarında ise "Aka Zikrihi el-Selâm" olarak bahsedilmekteydi. Mustafa Kazvinî'nin "Tarîkh-i Gûzide" adlı eserindeyse Kazvin'de Kazvinliler tarafından çok iyi tanındığının bir delili olarak "Köylerin Efendisi" anlamına gelen "Kura Kiya" ismiyle anıldığından bahsedilmektedir.
Nizâr’îyye mezhebince yükseltildiği peygamberlik mertebesi
Elemûtlar-Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Mezheb'inin İmâmet (Nizârî i'tikadı) gereği peygamberlik mertebesine yükseltilmiş olan bir "İmâm-ı Zamân" olduğunun delili olarak adının sonuna "Alâ Zikrihi’s-Selâm" ibâresi konulmuştur. Nasıl ki İslâm i'tikadı gereği Muhammed'in adı zikredildirken "Muhammed Sall’Allâh-û Âleyh-i ve Sellem" şeklinde söylenmesi gerekiyorsa, Nizâr’îyye mezhebinin Yirmi Üçüncü İmâm-ı Zamânı olan Hând Hasan’ın da adından bahsedildiğinde söyleyen ve işiten sâmimi bir Nizârî mensûbunun hemen hemen "Sall’Allâh-û Âleyhi’s Selâm" ibâresine eşdeğer bir anlam ifade eden "Alâ Zikrihi’s-Selâm" ibâresini zikrederek onun adını bir bütün olarak "Hasan Alâ Zikrihi’s-Selâm" şeklinde anması Nizârîlik'te dînî bir mükellefiyyet olarak zârûrî hâle getirilmiştir.
Kıyâm-ı Kıyâmet: İslâmî ibâdetlerin tamamının ilgâsı hâdisesi
Hicrî 559 yılının Ramazan Ayı’nın On Yedinci günü 8 Ağustos 1164 tarihinde “Kıyâm-ı Kıyâmet” adıyla anılan günde, “Hând Hasan” Alamut Kalesi’de yapılan büyük merâsimde bütün dinî tekliflerin tamamiyle ilga edildiğini ilân etti. Verdiği beyânatta:
“ | Ben İmâm-ı Zamân’ım, emir ve neyh’e ait ne kadar tekâlif mevcutsa hepsini lağvettim. Halk hüdâya merbut kalmalı, zâhirde ise tamamen hürdür. Kur'an-ı Kerîm’de anlaşılan mâna zâhirî değil bâtınîdir. | „ |
dedi. Böylece, “Bâtınîler” bütün dinî kayitleri ve hattâ içtimaî yükümlülükleri dahi istinasız kaldırıp atmışlardır. Bu husustaki “Melâhide-i Bâtın’îyye” i’tikatı bütün “Hurûfi–Bektâşîler” tarafından da aynen paylaşılmaktadır. Hurûfîlik’te ise sadece haftada iki rek’at Cuma Namazı farzı kabul edildikten sonra geri kalan diğer ibâdet hükümlerinin tamamı ve bütün İslâmî mevzuatlar lağvedilmiştir. Bunlar arasında, kıblenin istikâmetinin değiştirilmesi, namaz ve oruç ibâdetlerinin ilga edilmesi ve her türlü içkinin helâl kılınması da yer almaktaydı. Zamânın Suriye Nizârî Dâ’îsi olan Râşid’ûd-Din Sinan el-İsmâi‘lî bu tâlimâtları kabul etmeyip, Suriye Nizârîleri arasında uygulanmasına müsâde etmemişti.
Ölümü
Hicrî 6 Rebiülevvel 561/ M. 9 Ocak 1166 Pazar günü yürürlüğe koyduğu yeni siyâsî uygulamalarından hoşnut olmayan kayınbiraderi "Hasan ibn-i Nâ'maver" tarafından Lammasar Kalesi'nde bıçaklanarak öldürüldü. Yerine oğlu II. Muhammed (Alâ Muhammed) Nizârî Bâtınî-İsmâ‘îl’îyye Mezhebi'nin Yirmi Dördüncü "İmâm-ı Zamân" oldu.
Elemûtlar soyağacı
Kaynakça
- ^ Kazvinî, Mustafa "Tarîkh-i Gûzide", Nicholson, Leiden, sahife 523, 1910 tâb'ı.
- ^ Tahir Harimî, Naklî İlimler Tarihi – İran Bâtınîleri.
- ^ Ebû Reyhan Birunî, El’âsar ül-Bakîyye. [Bâyezid Umumî Kütüphanesi, el yazması nüsha].
- ^ Balcıoğlu, Tahir Harimî, Mezhep Cereyanları – Hurûfîliğin esas âkaidi, Sayfa 199, Ahmet Sait Matbaası, 1940.
- ^ TDV, Diyânet İslâm Ansiklopedisi, cilt 34, sahife 467.
- ^ "Encyclopedia Iranica, "ḤASAN II, ʿALĀ ḎEKREHE'L-SALĀM"". 16 Nisan 2014 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 15 Nisan 2014.
Dış bağlantılar
- HASAN ALA ZIKRIHI'S SALAM (557-561/1162-1166) 13 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
II. Hasan (Haşhaşi) Doğumu: 1142/1145 Ölümü: 1166 | ||
Resmî unvanlar | ||
---|---|---|
Şii İslam unvanları | ||
Önce gelen (El-Kahir bin el-Môhtadî bi-Kuvvet’ûl-Lâh / bi-Ahkâmî’l-Lâh) Nizârî-İsmâ‘îl’îyye İmâmı | İmâm Hasan Alâ Zikrihi’s-Selâm Yirmi Üçüncü Nizâr’îyye Şîʿa Nizârî-İsmâ‘îlî İmâmı 1162 - 1166 | Sonra gelen Alâ Muhammed İsmâ‘îlî-Nizârîlik İmâmı |
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Hasan Ali Ebu l Hasan Ala Zikrihi s Selam Hasan i Sani Ala Zikrihi s Selam ya da Imam Hasan Ala Zikrihi s Selam Farsca امام حسن علی ذکره السلام Dogum H 539 M 1145 veya H 536 M 1142 Olum H 561 M 1166 II Hasan veya bazen Hand Hasan olarak da anilmaktadir H 557 561 M 1162 1166 yillari arasinda Elemutlar Nizari Devleti hukumdari ve Nizari Batini Isma il iyye Mezhebi nin Yirmi Ucuncu Imam i Zamani Sahsina atfedilen serefli unvanlarHasan Ali nin pek cok unvani vardi Kolelerin Efendisi anlamina gelen Melik ur Rikab Kalplerin Efendisi anlamina gelen Melik ul Kulub Barisin Efendisi manasindaki Melik es Selam Ulu Hasan anlamindaki Hasan i Kebir ve Kiyamette Yeniden Dirilisin Efendisi manasini tasiyan Ka im el Kiyamet bunlar arasinda en siklikla kullanilanlariydi Iran kaynaklarinda kendisinden en cok Hasan Ala Zikrihi s Selam Suriye kaynaklarinda ise Aka Zikrihi el Selam olarak bahsedilmekteydi Mustafa Kazvini nin Tarikh i Guzide adli eserindeyse Kazvin de Kazvinliler tarafindan cok iyi tanindiginin bir delili olarak Koylerin Efendisi anlamina gelen Kura Kiya ismiyle anildigindan bahsedilmektedir Nizar iyye mezhebince yukseltildigi peygamberlik mertebesiElemutlar Nizari Batini Isma il iyye Mezheb inin Imamet Nizari i tikadi geregi peygamberlik mertebesine yukseltilmis olan bir Imam i Zaman oldugunun delili olarak adinin sonuna Ala Zikrihi s Selam ibaresi konulmustur Nasil ki Islam i tikadi geregi Muhammed in adi zikredildirken Muhammed Sall Allah u Aleyh i ve Sellem seklinde soylenmesi gerekiyorsa Nizar iyye mezhebinin Yirmi Ucuncu Imam i Zamani olan Hand Hasan in da adindan bahsedildiginde soyleyen ve isiten samimi bir Nizari mensubunun hemen hemen Sall Allah u Aleyhi s Selam ibaresine esdeger bir anlam ifade eden Ala Zikrihi s Selam ibaresini zikrederek onun adini bir butun olarak Hasan Ala Zikrihi s Selam seklinde anmasi Nizarilik te dini bir mukellefiyyet olarak zaruri hale getirilmistir Kiyam i Kiyamet Islami ibadetlerin tamaminin ilgasi hadisesiHicri 559 yilinin Ramazan Ayi nin On Yedinci gunu 8 Agustos 1164 tarihinde Kiyam i Kiyamet adiyla anilan gunde Hand Hasan Alamut Kalesi de yapilan buyuk merasimde butun dini tekliflerin tamamiyle ilga edildigini ilan etti Verdigi beyanatta Ben Imam i Zaman im emir ve neyh e ait ne kadar tekalif mevcutsa hepsini lagvettim Halk hudaya merbut kalmali zahirde ise tamamen hurdur Kur an i Kerim de anlasilan mana zahiri degil batinidir dedi Boylece Batiniler butun dini kayitleri ve hatta ictimai yukumlulukleri dahi istinasiz kaldirip atmislardir Bu husustaki Melahide i Batin iyye i tikati butun Hurufi Bektasiler tarafindan da aynen paylasilmaktadir Hurufilik te ise sadece haftada iki rek at Cuma Namazi farzi kabul edildikten sonra geri kalan diger ibadet hukumlerinin tamami ve butun Islami mevzuatlar lagvedilmistir Bunlar arasinda kiblenin istikametinin degistirilmesi namaz ve oruc ibadetlerinin ilga edilmesi ve her turlu ickinin helal kilinmasi da yer almaktaydi Zamanin Suriye Nizari Da isi olan Rasid ud Din Sinan el Ismai li bu talimatlari kabul etmeyip Suriye Nizarileri arasinda uygulanmasina musade etmemisti OlumuHicri 6 Rebiulevvel 561 M 9 Ocak 1166 Pazar gunu yururluge koydugu yeni siyasi uygulamalarindan hosnut olmayan kayinbiraderi Hasan ibn i Na maver tarafindan Lammasar Kalesi nde bicaklanarak olduruldu Yerine oglu II Muhammed Ala Muhammed Nizari Batini Isma il iyye Mezhebi nin Yirmi Dorduncu Imam i Zaman oldu Elemutlar soyagaci Ubeyd Allah ibn el Huseyn el Medhi Fatimi Devleti Yedicilik Ka im Mansur Mu izz Aziz Fatimi Tarik ul Hakim bi EmrʿAllah Durzilik Zahir Fatimi Ebu Temim Mu add el Mustensir Nizarilik Mustalilik Turkistan Aleviligi Nizar Fatimi Ebu l Kasim ʿAhmed el Musta li Muhammed bin Mu addʿel Mustensir El Hadi bin el Nizar Ebu Ali Mansur el Amir bi Ahkam il Lah ʿAbd el Mecid el Hafiz li Din il Lah Alamut Kalesi Tayyib Ebu l Kasim Hafizilik El Mohtedi bin el Hadi I Muhammed Ismaʿil ez Zafir li Din il Lah Yusuf binʿAbdulMecidʿul Hafiz El Kahir bi Kuvvet ul Lah Ahkam il Lah I Hasan Isa el Fa iz bi Nasr Allah ʿAbd Allah el Azid li Din il Lah Ala Zikrihi s Selam II Hasan Nur ed Din II Muhammed Celal ed Din III Hasan Ala ed Din III Muhammed Rukneddin Hur Sah IV Aga Han Nizari fikhi Da iler Mustali fikhi Kaynakca Kazvini Mustafa Tarikh i Guzide Nicholson Leiden sahife 523 1910 tab i Tahir Harimi Nakli Ilimler Tarihi Iran Batinileri Ebu Reyhan Biruni El asar ul Bakiyye Bayezid Umumi Kutuphanesi el yazmasi nusha Balcioglu Tahir Harimi Mezhep Cereyanlari Hurufiligin esas akaidi Sayfa 199 Ahmet Sait Matbaasi 1940 TDV Diyanet Islam Ansiklopedisi cilt 34 sahife 467 Encyclopedia Iranica ḤASAN II ʿALA ḎEKREHE L SALAM 16 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2014 Dis baglantilar HASAN ALA ZIKRIHI S SALAM 557 561 1162 1166 13 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde II Hasan Hashasi Dogumu 1142 1145 Olumu 1166Resmi unvanlarSii Islam unvanlariOnce gelen El Kahir bin el Mohtadi bi Kuvvet ul Lah bi Ahkami l Lah Nizari Isma il iyye Imami Imam Hasan Ala Zikrihi s Selam Yirmi Ucuncu Nizar iyye Siʿa Nizari Isma ili Imami 1162 1166 Sonra gelen Ala Muhammed Isma ili Nizarilik Imami