Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amerikan Samoası (Samoaca: Amerika Sāmoa veya Sāmoa Amelika; İngilizce: ), kesiminde konuşlanmış bir ada ülkesidir. En büyük ve gelişmiş adası adasıdır. Amerikan Samoası, Amerikalıların bu bölgeyi ve halkını dünyaya açmak için Mikronezya, Filipinler, Guam, Marshall adalarıyla birlikte yayılmacılıkta kullandığını söyleyebiliriz. Amerika Birleşik Devletleri'ne ait bir bölgedir.
Amerikan Samoası Amerika Sāmoa / Sāmoa Amelika Amerikan Samoası | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||
 | |||||||||
| Başkent | Pago Pago (de facto), (Hükümet Merkezi ve Başkent) | ||||||||
| Resmî dil(ler) | İngilizce, Samoaca | ||||||||
| Demonim | |||||||||
| Hükûmet | Özerk | ||||||||
| |||||||||
| Tarihçe | |||||||||
| |||||||||
| Yüzölçümü | |||||||||
• Toplam | 199 km2 (212th.) | ||||||||
• Su (%) | 0 | ||||||||
| Nüfus | |||||||||
• 2009 tahminî | 65,628 (196.) | ||||||||
• 2000 sayımı | 57,291 | ||||||||
| GSYİH (nominal) | 2007 tahminî | ||||||||
• Toplam | 537 milyon $ (188.) | ||||||||
| Para birimi | Amerikan doları (USD) | ||||||||
| Zaman dilimi | UTC-11 | ||||||||
• Yaz (YSU) | not observed | ||||||||
| Telefon kodu | |||||||||
| İnternet alan adı | .as | ||||||||
Tarih
Arkeolojik bulgulara göre bugün Amerikan Samoası olarak bilinen adalara ilk kez 2500 yıl önce Polinezyalıların yerleştiği sanılmaktadır. Avrupalılar burayı keşfetmeden önce Tutuila, Upolu Adasına (bugün Batı Samoa'nın bir parçasıdır) bağlı bir bölgeydi; Manua Adaları güçlü Yerli şefler tarafından yönetiliyordu. 1722'de Hollandalı denizci Jacop Roggeveen, Manua Adalarını keşfetti ve burada yaşayanlarla ilişki kurdu. 1768 ve 1787'de adalara ulaşan Fransız keşif heyetinden 11 kişi öldürüldü. Daha sonraki 40 yıl boyunca Avrupalı kaşifler adalardan uzak durduklarından, buraları kaçak denizciler ve suçlular için bir sığınak oldu. Londra Misyoner Derneği'ne bağlı ilk misyonerler 1830'larda bu adalara ulaştılar. Misyonerlerin etkisi arttıkça Tatuila'ya ve Manua Adalarına gelen Hristiyan misyonerlerin sayısı da çoğaldı.
ABD, Ocak 1872'de Pago Pago'da bir deniz üssü kurma hakkını elde etmek için Samoa Krallığı ile bir antlaşma imzaladı. 1889'da ABD, Birleşik Krallık ve Almanya, Samoa'nın tarafsız kalması konusunda aralarında anlaşmaya vardılar ve adalar bu üç devletin koruması altına girdi. 1899'da yapılan bir toplantıda 171° batı boylamının doğusunda kalan adalarda ABD'nin, batısında ise Almanya'nın çıkar üstünlüğü kabul edildi. Dönemde Amerika tarafından atanmış Benjamin Franklin Tilley gibi valiler yönetimi elinde tuttular. Yerel şeflerin senetleriyle doğudaki adalar 1904'te ABD'ye bırakıldıysa da, ABD Kongresi 1929'a değin adaları kabul etmedi. (Swains Adası 1925'te Birleşik Krallık tarafından ABD'ye bağışlandı). 1951'e değin ABD donanmasının yönetimi altında olan bu adalar, bu tarihten sonra ABD İçişleri Bakanlığı'na bağlandı. 1960'ta ada halkının oluşturduğu bir kurucu meclis bu toprakların ilk temel yasasını onayladı. 1978'de de Amerikan Samoası'nın seçimle işbaşına gelen ilk valisi görevine başladı.
Yönetsel koşullar
Amerikan Samoası'nın yönetim yapısı (yürütme, yasama ve yargı organları) ABD'ninkine çok benzer. Yönetimin başında, seçimle gelen bir vali bulunur. 1977'ye değin vali ABD İçişleri Bakanlığı tarafından atanırdı. Yasama organı (fono) bir Senato ve bir Temsilciler Meclisi'nden oluşur. Senato, 15 ilden dört yıl için ve Samoa geleneklerine göre seçilen toplam 18 üyeden kuruludur. Temsilciler Meclisi'nde ise seçimle gelen 21 üye yer alır. Swains Adası temsilcisinin oy hakkı yoktur. Amerikan Samoası 16 il ve köyden oluşmaktadır.
Coğrafya & iklim
Toplam arazinin üçte ikisinden fazlasını kaplayan Tutuila, Amerikan Samoası'nın en büyük adasıdır. Adalar grubunun batı ucunda, Batı Samoa Adalarına bağlı Upolu'ya 33 km kadar uzaktır. Tutuila'nın 97 km doğusundaki Manua Adaları ikinci büyük toprak parçasını oluşturur; Tau, bu grubun içindeki üç adanın en büyüğüdür. Öbür adalar oldukça küçüktür; Aanuu, Tutuila'nın güneydoğu ucunun açıklarında yer alır. Issız olan Rose adası bir atoldür ve Tutuila'nın yaklaşık 400 km doğusundadır; bir başka atol olan ve Tutuila'nın 450 km kuzeybatısında bulunan Swains ise özel mülktür.
Swains ve Rose'un dışında kalan adalar sönmüş yanardağ kalıntılarından oluşmuştur. Tutuila ve Manua adalarını iç kesimlerindeki sıradağlar bölgeye egemen bir konumdadır. Tutuila'nın en yüksek noktası Matafao Dağı (653 m) olmakla birlikte, genellikle bulutlarla kaplı olduğu için Yağmur Yağdıran adıyla bilinen Pioa Dağı (563 m) daha ünlüdür. Koni biçimli bir ada oolan Tan'da, bölgenin en yüksek doruğu olan Lata Dağı (950 m) bulunur. Olosega ve Ofu adalarının en yüksek noktaları, sırasıyla, 938 m ve 484 m'ye ulaşır; alçak bir ada olan Swains'in deniz düzeyinden yüksekliği ise yalnızca 6 m kadardır.
Adaların, özellikle de Tutuila'nın açıklarında mercan resifleri bulunur; bunların bazı lagünlerin ağzını kapatan engeller oluşturur. Kıyı ovaları sıradağlar ve mercan resifleri nedeniyle yer yer daralmıştır. Akarsuların çoğu denize yakın yerlere göre dağlık bölgelerde daha çok su taşır ve genellikle okyanusa varmadan gözenekli bazalt kayaçlarına sızar.
Alize rüzgarları ve çok sık yağan yağmurlar bölgenin tropik iklimini yumuşatır. Pago Pago, çoğunluğu kasım ve mart ayları arasında olmak üzere yılda ortalama 3.000 mm yağış alır. Ortalama sıcaklık 20 ile 32 °C arasında değişir; nem oranı her zaman yüksektir.
Arazinin yüzde 70'i yüksek eğrelti otları ile Hindistan cevizi, ekmekağacı, vidaağacı ve Barringtonia asiatica gibi ağaçlarla kaplıdır. Hayvan varlığı Polinezya faresi, meyve yarasası ve az sayıda yabani domuzdan oluşur. Otuzdan fazla kuş türü saptanmıştır; bunlar arasında papağan, kumru, yabani ördek ve Samoa'ya özgü dişli güvercin de bulunur.
Nüfus
Amerikan Samoası'nın nüfusu oldukça türdeştir, nüfusun büyük çoğunluğunu Samoalılar ve yarı Samoalı melezler oluşturur. Samoalılar Hawaii, Tahiti, Tonga ve Yeni Zelanda'nın yerli halklarıyla akraba olan bir Polinezya halkıdır. Samoa dili ise Malezya-Polinezya dil ailesine bağlıdır. Amerikan Samoası halkının çoğu İngilizce konuşur. Nüfusun yarısından çoğu Kongregasyon Kilisesi'ne bağlıdır. Geri kalanlar da genellikle Katolik ya da Metodist kiliselerin üyesidir.
Toplam nüfusun yaklaşık yüzde 95'i Tutuila Adasında yaşar. Tutuila Adasının yarısından fazlası da adanın doğu kesimine yerleşmiştir; en büyük yerleşim merkezi olan Pago Pago'da buradadır. Geri kalan nüfusun hemen hepsi Manua Adalarındadır; Swains Adasının nüfusu ise çok azdır.
Amerikan Samoası'nın 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren yavaşlayan doğum oranı 2004 itibarıyla 24.46/1000'e gerilemiştir. Adalar, özellikle Batı Samoa, Hawaii ve ABD'ye yönelik büyük göçler vermektedir.
Ekonomi
Amerikan Samoası'nın ekonomik temelini balıkçılık sanayisi oluşturur. Gayri Safi Millî Hasılası (2007) 537 milyon dolar olan Amerikan Samoası, kişi başına düşen 8,000 $'lık millî geliriyle Pasifik Adaları içinde en yüksek gelire sahip olanlardan biridir. Tarımsal üretim çoğunlukla iç tüketime yöneliktir. Çoğu besin maddesi ithal edilmektedir. Başkent Pago Pago önemli bir turizm merkezidir. Ülkenin tek uluslararası havaalanı Tutuila'dadır.
Spor
Amerikan Futbolu ve güreş dallarında dünyaca ün kazanmış pek çok Amerikan Samoalı vardır. Köpek dövüşleri de ülkede yasal durumdadır. Amerikan Samoası millî futbol takımı 2002 FIFA Dünya Kupası elemelerinde Avustralya'ya 31-0 yenilerek futbol tarihindeki en farklı yenilgi rekorunu kırmıştır.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Amerikan Samoasi Samoaca Amerika Samoa veya Samoa Amelika Ingilizce kesiminde konuslanmis bir ada ulkesidir En buyuk ve gelismis adasi adasidir Amerikan Samoasi Amerikalilarin bu bolgeyi ve halkini dunyaya acmak icin Mikronezya Filipinler Guam Marshall adalariyla birlikte yayilmacilikta kullandigini soyleyebiliriz Amerika Birlesik Devletleri ne ait bir bolgedir Amerikan SamoasiAmerika Samoa Samoa Amelika Amerikan SamoasiBayrak ArmaSlogan Samoa Muamua Le Atua Samoaca Samoa Let God Be First Milli mars The Star Spangled Banner Amerika SamoaBaskentPago Pago de facto Hukumet Merkezi ve Baskent Resmi dil ler Ingilizce SamoacaDemonimHukumetOzerk BaskanJoe Biden Genel ValiLemanu Peleti MaugaTarihce Konvensiyon1899 Tutuila ya devretme Tapu1900 Manu ya devretme Tapu1904 Swains Adasi nin ilhaki1925Yuzolcumu Toplam199 km2 212th Su 0Nufus 2009 tahmini65 628 196 2000 sayimi57 291GSYIH nominal 2007 tahmini Toplam537 milyon 188 Para birimiAmerikan dolari USD Zaman dilimiUTC 11 Yaz YSU not observedTelefon koduInternet alan adi asTarihArkeolojik bulgulara gore bugun Amerikan Samoasi olarak bilinen adalara ilk kez 2500 yil once Polinezyalilarin yerlestigi sanilmaktadir Avrupalilar burayi kesfetmeden once Tutuila Upolu Adasina bugun Bati Samoa nin bir parcasidir bagli bir bolgeydi Manua Adalari guclu Yerli sefler tarafindan yonetiliyordu 1722 de Hollandali denizci Jacop Roggeveen Manua Adalarini kesfetti ve burada yasayanlarla iliski kurdu 1768 ve 1787 de adalara ulasan Fransiz kesif heyetinden 11 kisi olduruldu Daha sonraki 40 yil boyunca Avrupali kasifler adalardan uzak durduklarindan buralari kacak denizciler ve suclular icin bir siginak oldu Londra Misyoner Dernegi ne bagli ilk misyonerler 1830 larda bu adalara ulastilar Misyonerlerin etkisi arttikca Tatuila ya ve Manua Adalarina gelen Hristiyan misyonerlerin sayisi da cogaldi ABD Ocak 1872 de Pago Pago da bir deniz ussu kurma hakkini elde etmek icin Samoa Kralligi ile bir antlasma imzaladi 1889 da ABD Birlesik Krallik ve Almanya Samoa nin tarafsiz kalmasi konusunda aralarinda anlasmaya vardilar ve adalar bu uc devletin korumasi altina girdi 1899 da yapilan bir toplantida 171 bati boylaminin dogusunda kalan adalarda ABD nin batisinda ise Almanya nin cikar ustunlugu kabul edildi Donemde Amerika tarafindan atanmis Benjamin Franklin Tilley gibi valiler yonetimi elinde tuttular Yerel seflerin senetleriyle dogudaki adalar 1904 te ABD ye birakildiysa da ABD Kongresi 1929 a degin adalari kabul etmedi Swains Adasi 1925 te Birlesik Krallik tarafindan ABD ye bagislandi 1951 e degin ABD donanmasinin yonetimi altinda olan bu adalar bu tarihten sonra ABD Icisleri Bakanligi na baglandi 1960 ta ada halkinin olusturdugu bir kurucu meclis bu topraklarin ilk temel yasasini onayladi 1978 de de Amerikan Samoasi nin secimle isbasina gelen ilk valisi gorevine basladi Yonetsel kosullarAmerikan Samoasi nin yonetim yapisi yurutme yasama ve yargi organlari ABD ninkine cok benzer Yonetimin basinda secimle gelen bir vali bulunur 1977 ye degin vali ABD Icisleri Bakanligi tarafindan atanirdi Yasama organi fono bir Senato ve bir Temsilciler Meclisi nden olusur Senato 15 ilden dort yil icin ve Samoa geleneklerine gore secilen toplam 18 uyeden kuruludur Temsilciler Meclisi nde ise secimle gelen 21 uye yer alir Swains Adasi temsilcisinin oy hakki yoktur Amerikan Samoasi 16 il ve koyden olusmaktadir Cografya amp iklimAmerikan Samoa sindan bir goruntu Toplam arazinin ucte ikisinden fazlasini kaplayan Tutuila Amerikan Samoasi nin en buyuk adasidir Adalar grubunun bati ucunda Bati Samoa Adalarina bagli Upolu ya 33 km kadar uzaktir Tutuila nin 97 km dogusundaki Manua Adalari ikinci buyuk toprak parcasini olusturur Tau bu grubun icindeki uc adanin en buyugudur Obur adalar oldukca kucuktur Aanuu Tutuila nin guneydogu ucunun aciklarinda yer alir Issiz olan Rose adasi bir atoldur ve Tutuila nin yaklasik 400 km dogusundadir bir baska atol olan ve Tutuila nin 450 km kuzeybatisinda bulunan Swains ise ozel mulktur Swains ve Rose un disinda kalan adalar sonmus yanardag kalintilarindan olusmustur Tutuila ve Manua adalarini ic kesimlerindeki siradaglar bolgeye egemen bir konumdadir Tutuila nin en yuksek noktasi Matafao Dagi 653 m olmakla birlikte genellikle bulutlarla kapli oldugu icin Yagmur Yagdiran adiyla bilinen Pioa Dagi 563 m daha unludur Koni bicimli bir ada oolan Tan da bolgenin en yuksek dorugu olan Lata Dagi 950 m bulunur Olosega ve Ofu adalarinin en yuksek noktalari sirasiyla 938 m ve 484 m ye ulasir alcak bir ada olan Swains in deniz duzeyinden yuksekligi ise yalnizca 6 m kadardir Adalarin ozellikle de Tutuila nin aciklarinda mercan resifleri bulunur bunlarin bazi lagunlerin agzini kapatan engeller olusturur Kiyi ovalari siradaglar ve mercan resifleri nedeniyle yer yer daralmistir Akarsularin cogu denize yakin yerlere gore daglik bolgelerde daha cok su tasir ve genellikle okyanusa varmadan gozenekli bazalt kayaclarina sizar Alize ruzgarlari ve cok sik yagan yagmurlar bolgenin tropik iklimini yumusatir Pago Pago cogunlugu kasim ve mart aylari arasinda olmak uzere yilda ortalama 3 000 mm yagis alir Ortalama sicaklik 20 ile 32 C arasinda degisir nem orani her zaman yuksektir Arazinin yuzde 70 i yuksek egrelti otlari ile Hindistan cevizi ekmekagaci vidaagaci ve Barringtonia asiatica gibi agaclarla kaplidir Hayvan varligi Polinezya faresi meyve yarasasi ve az sayida yabani domuzdan olusur Otuzdan fazla kus turu saptanmistir bunlar arasinda papagan kumru yabani ordek ve Samoa ya ozgu disli guvercin de bulunur NufusAmerikan Samoasi Cinsiyet ve Yas Piramidi 2016 Amerikan Samoasi nin nufusu oldukca turdestir nufusun buyuk cogunlugunu Samoalilar ve yari Samoali melezler olusturur Samoalilar Hawaii Tahiti Tonga ve Yeni Zelanda nin yerli halklariyla akraba olan bir Polinezya halkidir Samoa dili ise Malezya Polinezya dil ailesine baglidir Amerikan Samoasi halkinin cogu Ingilizce konusur Nufusun yarisindan cogu Kongregasyon Kilisesi ne baglidir Geri kalanlar da genellikle Katolik ya da Metodist kiliselerin uyesidir Toplam nufusun yaklasik yuzde 95 i Tutuila Adasinda yasar Tutuila Adasinin yarisindan fazlasi da adanin dogu kesimine yerlesmistir en buyuk yerlesim merkezi olan Pago Pago da buradadir Geri kalan nufusun hemen hepsi Manua Adalarindadir Swains Adasinin nufusu ise cok azdir Amerikan Samoasi nin 20 yuzyilin ikinci yarisindan itibaren yavaslayan dogum orani 2004 itibariyla 24 46 1000 e gerilemistir Adalar ozellikle Bati Samoa Hawaii ve ABD ye yonelik buyuk gocler vermektedir EkonomiAmerikan Samoasi nin ekonomik temelini balikcilik sanayisi olusturur Gayri Safi Milli Hasilasi 2007 537 milyon dolar olan Amerikan Samoasi kisi basina dusen 8 000 lik milli geliriyle Pasifik Adalari icinde en yuksek gelire sahip olanlardan biridir Tarimsal uretim cogunlukla ic tuketime yoneliktir Cogu besin maddesi ithal edilmektedir Baskent Pago Pago onemli bir turizm merkezidir Ulkenin tek uluslararasi havaalani Tutuila dadir SporAmerikan Futbolu ve gures dallarinda dunyaca un kazanmis pek cok Amerikan Samoali vardir Kopek dovusleri de ulkede yasal durumdadir Amerikan Samoasi milli futbol takimi 2002 FIFA Dunya Kupasi elemelerinde Avustralya ya 31 0 yenilerek futbol tarihindeki en farkli yenilgi rekorunu kirmistir