Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Amfora, gövdesinden daha ince olan boyun kısmının altında dibe doğru daralarak sonlanan iki kulplu, Antik dönemlere özgü bir çeşit Yunan çömleği.
Form ve tarihçe
Kelime kökeni olarak "amphi" yani çift taraflı ve "pherein" yani taşımak anlamındaki sözcüklerin birleşiminden oluşmuştur. En çok kullanılan amforalar Yunan amforalarından önce Akdeniz'e hakim olan kavimlerin amforalarıdır. Boyun kısmının gövde ile dik açı yapacak şekilde birleştiği (boyunlu amfora) veya bu birleşimin düzgün bir eğri ile devam ettiği (tek parça amfora) iki ayrı formu bulunmaktadır.
Boyunlu amforanın, MÖ 9. yüzyılda, tek parça olanın ise MÖ 7. yüzyılda kullanımına başlanmıştır. MÖ 6. - 2. yüzyıllar arasında Tanrıça Athena onuruna düzenlenen şenliklerde içi zeytinyağı ile doldurulmuş siyah renkli ve üzerinde figürler olan amforalar kullanılırdı. Bu amforalara panathenik amfora denmektedir ve kendine özgü bir kap formu bulunmaktadır. Günümüze, çeşitli çağlardan çeşitli formlarda ulaşan amforalar, tahıl, zeytin, zeytinyağı ve şarap taşımak için kullanılmış olup, özellikle Roma döneminde şarap taşımak amacıyla çok sayıda amfora üretilmiştir.
Şarap amforaları, göre 39 litredir. Büyük boy amforalar genellikle mezar taşı veya cenaze törenlerinde kullanılmak üzere yapılmışlardır.
Pontik amforalar
Karadeniz Bölgesi'nde, Sinop, antik çağda amfora üretim ve ihracat merkeziydi. Arkeolojik kazılarda Boztepe yarımadasında Zeytinlik ve Nisiköy’de MÖ 3. yüzyıla, Demirci koyunda ise MS 3 - 4. yüzyıla ait amforalar bulunmuştur.
Ölçü birimi olarak
Eski Yunanca’dan Latinceye geçen bir ölçü birimi olup 48 değerindedir (25,36 litre). Anabasis’te, Karadeniz’in yerli halklarından birisi olan , yunus yağı sakladıkları küplerin adı olarak geçmektedir.
Etimoloji
Latince amfora Antik Yunanca ἀμφορεύς (amphoreús, amphiphoreús) Antik Yunancada, phoreús taşıyan ve amphi her ikisi, iki yanlı, çepeçevre anlamındadır.
Amfora çeşitleri
- Sivri Dipli Amfora: Genelde ticaret için kullanılan amfora tipidir. Sivri dipli olması sayesinde taşıma araçlarında yer tasarrufu sağlamıştır.
- Nolan Amforası: Dışa açılan bir ağız kısmı ve yukarı uzayan kulpları ile karakteristiktir.
- Nikothenes Amforası: Nikosthenes tarafından 530 tarihinde üretilmeye başlanan bu amfora türü esas olarak Etrüsk kökenlidir ve oradan ticaret vasıtasıyla Yunanlar tarafından tanınmış ve sevilmiştir. Dışa açılan cok belirgin bir ağzı ve geniş kulpları bulunur ayrıca kaidesi dışa açılır.
- Ayla-Axum amforaları
Kaynakça
- Özhan Öztürk. Karadeniz: Ansiklopedik Sözlük. 2. Cilt. Heyamola Yayıncılık. Istanbul. 2005. .
- WHITE, J. W. & MORGAN, M. H. (1896), An illustrated Dictionary to Xenopon’s Anabasis. Ginn & Company. Boston
Dış bağlantılar
| Wikimedia Commons'ta Amfora ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Bulletin amphorologique 19 Eylül 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Amfora govdesinden daha ince olan boyun kisminin altinda dibe dogru daralarak sonlanan iki kulplu Antik donemlere ozgu bir cesit Yunan comlegi Bodrum Kalesi nde amforalarForm ve tarihceKelime kokeni olarak amphi yani cift tarafli ve pherein yani tasimak anlamindaki sozcuklerin birlesiminden olusmustur En cok kullanilan amforalar Yunan amforalarindan once Akdeniz e hakim olan kavimlerin amforalaridir Boyun kisminin govde ile dik aci yapacak sekilde birlestigi boyunlu amfora veya bu birlesimin duzgun bir egri ile devam ettigi tek parca amfora iki ayri formu bulunmaktadir Boyunlu amforanin MO 9 yuzyilda tek parca olanin ise MO 7 yuzyilda kullanimina baslanmistir MO 6 2 yuzyillar arasinda Tanrica Athena onuruna duzenlenen senliklerde ici zeytinyagi ile doldurulmus siyah renkli ve uzerinde figurler olan amforalar kullanilirdi Bu amforalara panathenik amfora denmektedir ve kendine ozgu bir kap formu bulunmaktadir Gunumuze cesitli caglardan cesitli formlarda ulasan amforalar tahil zeytin zeytinyagi ve sarap tasimak icin kullanilmis olup ozellikle Roma doneminde sarap tasimak amaciyla cok sayida amfora uretilmistir Sarap amforalari gore 39 litredir Buyuk boy amforalar genellikle mezar tasi veya cenaze torenlerinde kullanilmak uzere yapilmislardir Pontik amforalarAlonissos batiginda bulunan bir amfora Karadeniz Bolgesi nde Sinop antik cagda amfora uretim ve ihracat merkeziydi Arkeolojik kazilarda Boztepe yarimadasinda Zeytinlik ve Nisikoy de MO 3 yuzyila Demirci koyunda ise MS 3 4 yuzyila ait amforalar bulunmustur Olcu birimi olarakEski Yunanca dan Latinceye gecen bir olcu birimi olup 48 degerindedir 25 36 litre Anabasis te Karadeniz in yerli halklarindan birisi olan yunus yagi sakladiklari kuplerin adi olarak gecmektedir EtimolojiLatince amfora Antik Yunanca ἀmforeys amphoreus amphiphoreus Antik Yunancada phoreus tasiyan ve amphi her ikisi iki yanli cepecevre anlamindadir Amfora cesitleriSivri Dipli Amfora Genelde ticaret icin kullanilan amfora tipidir Sivri dipli olmasi sayesinde tasima araclarinda yer tasarrufu saglamistir Nolan Amforasi Disa acilan bir agiz kismi ve yukari uzayan kulplari ile karakteristiktir Nikothenes Amforasi Nikosthenes tarafindan 530 tarihinde uretilmeye baslanan bu amfora turu esas olarak Etrusk kokenlidir ve oradan ticaret vasitasiyla Yunanlar tarafindan taninmis ve sevilmistir Disa acilan cok belirgin bir agzi ve genis kulplari bulunur ayrica kaidesi disa acilir Ayla Axum amforalariKaynakcaOzhan Ozturk Karadeniz Ansiklopedik Sozluk 2 Cilt Heyamola Yayincilik Istanbul 2005 ISBN 975 6121 00 9 WHITE J W amp MORGAN M H 1896 An illustrated Dictionary to Xenopon s Anabasis Ginn amp Company BostonDis baglantilarWikimedia Commons ta Amfora ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Bulletin amphorologique 19 Eylul 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde Twede D 2002 Commercial Amphoras The Earliest Consumer Packages Journal of Macromarketing 22 1 98 108 doi 10 1177 027467022001009 9 Mart 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 19 Haziran 2019