Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, Mondros Mütarekesi'nden sonra Anadolu'nun ve Rumeli'nin çeşitli şehirlerinde, işgallere karşı kurulan millî cemiyetlerin 7 Eylül 1919 tarihinde Sivas Kongresi'nde birleştirilmesinden sonra oluşan yeni cemiyete verilen isimdir. Kurucusu, ilk ve tek başkanı Mustafa Kemal Paşa'dır.
Anadolu ve Rumeli Müdâfaa-i Hukuk Cemiyeti | |
---|---|
Sivas Kongresi delegeleri | |
Öncül | Müdâfaa-i hukuk cemiyetleri Millî ve vatanî cemiyetler Redd-i ilhak heyetleri |
Ardıl | Halk Fırkası |
Kuruluş | 7 Eylül 1919 | )
Kapanış | 9 Eylül 1923 | )
Yasal statü | Dernek |
Amaç | Millî hakları ve Osmanlı'nın menfaatlerini savunmak |
Merkez | Sivas Ankara |
Resmî diller | Türkçe |
Umumî Reis | Mustafa Kemal Paşa |
Ana organ | Heyet-i Temsiliye |
13 Ekim 1919 tarihinde Müdafaa-i Hukuk Teşkilâtına Dair Nizamname hazırlandı ve bu nizamname tüm Müdafaa-i Hukuk Cemiyetlerine gönderildi.
Buna nizamnameye göre Anadolu ve Rumeli Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti, vatanın maruz kaldığı olaylar ile ve tamamen aynı maksatla millî vicdandan doğmuş olup her türlü fırka cereyanının dışındadır.
Cemiyetin amacı, Osmanlı vatanının bütünlüğünü, Saltanat ve Hilâfetin makamı ile Millî bağımsızlığın korunmasında Kuvâ-yi Milliye'yi etkin ve İrâde-i Milliye'yi hâkim kılmaktır.
Bütün İslâm vatandaşları cemiyetin doğal üyesidirler. Örgütlenme, köy ve mahallelerden başlayarak nahiye, kaza, liva, vilâyet, müstakil liva taksimatına bağlı olacaktır.
Müdafaa-i Hukuk hareketi, İstanbul hükûmetince İttihatçılıkla, Bolşeviklikle, Saltanata ve Hilâfete isyankârlıkla, Cumhuriyetçilikle, Asilikle suçlandı.
Sivas Kongresi'nde Fırkacılıkla ilgili uzun tartışmalardan sonra, Meclis-i Millî toplanıncaya kadar geleneksel İttihatçı yörüngesinde gelişen siyasetten uzak durularak, halkın birliğini bütünlüğünü sağlamanın zorunluluğu benimsendi ve 5 Eylül 1919 tarihinde İttihat ve Terakki Cemiyetini yeniden canlandırmaya çalışmayacaklarına, mevcut siyasî partilerden hiçbirinin siyasî amaçlarına hizmetçi olmayacaklarına ilişkin yemin metni hazırlandı.
Heyet-i Temsiliye Anadolu'da geçici hükûmet rolünü oynadı. Çünkü, Heyet-i Temsiliye ulusal örgütlerin amaç ve ilkelerini eldeki araçlarla yurdun her tarafına yayıyor halka açıklıyor, örgüte güç kazandırmaya çalışıyor, mevcut ulusal örgütlerin varlığını ve devamlılığını sağlamak için çaba gösteriyor, bu örgütleri bir noktada birleştirmeye, bunlar arasında uyumlu bir bağ kurmaya özen gösteriyordu.
Cemiyet bir yandan ulusal eylemi halka indirici çalışmalar yaparken öbür yandan da Müdafaa-i Hukuk karşıtı olan Damat Ferit Paşa hükûmetine karşı yoğun bir eyleme girişti ve bu hükûmetin yıkılmasını sağladı.
21 Mart 1921 tarihinde tüm vilâyet ve mutasarrıflıklara gönderilen bir genelgede ARMHC'nin ülke ve millete yönelik görevlerini daha iyi yapabilmek için bu örgütlerin Meclis Başkanlığı ile daha iyi ve düzenli ilişki kurmaları istendi ve MH Merkez Heyetini oluşturan kişilerin ad ve şöhretlerinin Meclis Başkanlığına bildirilmesi belirtildi.
Cemiyet, Kurtuluş Savaşı'ndan sonra Halk Fırkası'na dönüştü.
Kaynakça
- ^ Güneş, Prof. Dr. İhsan (Temmuz 2003). "Müdafaa-i Hukuk Cemiyeti'nden Halk Fırkasına Geçiş" (PDF). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi. XIX (8). 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Mayıs 2020.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Anadolu ve Rumeli Mudafaa i Hukuk Cemiyeti Mondros Mutarekesi nden sonra Anadolu nun ve Rumeli nin cesitli sehirlerinde isgallere karsi kurulan milli cemiyetlerin 7 Eylul 1919 tarihinde Sivas Kongresi nde birlestirilmesinden sonra olusan yeni cemiyete verilen isimdir Kurucusu ilk ve tek baskani Mustafa Kemal Pasa dir Anadolu ve Rumeli Mudafaa i Hukuk CemiyetiSivas Kongresi delegeleriOnculMudafaa i hukuk cemiyetleri Milli ve vatani cemiyetler Redd i ilhak heyetleriArdilHalk FirkasiKurulus7 Eylul 1919 104 yil once 1919 09 07 Kapanis9 Eylul 1923 100 yil once 1923 09 09 Yasal statuDernekAmacMilli haklari ve Osmanli nin menfaatlerini savunmakMerkezSivas AnkaraResmi dillerTurkceUmumi ReisMustafa Kemal PasaAna organHeyet i Temsiliye 13 Ekim 1919 tarihinde Mudafaa i Hukuk Teskilatina Dair Nizamname hazirlandi ve bu nizamname tum Mudafaa i Hukuk Cemiyetlerine gonderildi Buna nizamnameye gore Anadolu ve Rumeli Mudafaa i Hukuk Cemiyeti vatanin maruz kaldigi olaylar ile ve tamamen ayni maksatla milli vicdandan dogmus olup her turlu firka cereyaninin disindadir Cemiyetin amaci Osmanli vataninin butunlugunu Saltanat ve Hilafetin makami ile Milli bagimsizligin korunmasinda Kuva yi Milliye yi etkin ve Irade i Milliye yi hakim kilmaktir Butun Islam vatandaslari cemiyetin dogal uyesidirler Orgutlenme koy ve mahallelerden baslayarak nahiye kaza liva vilayet mustakil liva taksimatina bagli olacaktir Mudafaa i Hukuk hareketi Istanbul hukumetince Ittihatcilikla Bolseviklikle Saltanata ve Hilafete isyankarlikla Cumhuriyetcilikle Asilikle suclandi Sivas Kongresi nde Firkacilikla ilgili uzun tartismalardan sonra Meclis i Milli toplanincaya kadar geleneksel Ittihatci yorungesinde gelisen siyasetten uzak durularak halkin birligini butunlugunu saglamanin zorunlulugu benimsendi ve 5 Eylul 1919 tarihinde Ittihat ve Terakki Cemiyetini yeniden canlandirmaya calismayacaklarina mevcut siyasi partilerden hicbirinin siyasi amaclarina hizmetci olmayacaklarina iliskin yemin metni hazirlandi Heyet i Temsiliye Anadolu da gecici hukumet rolunu oynadi Cunku Heyet i Temsiliye ulusal orgutlerin amac ve ilkelerini eldeki araclarla yurdun her tarafina yayiyor halka acikliyor orgute guc kazandirmaya calisiyor mevcut ulusal orgutlerin varligini ve devamliligini saglamak icin caba gosteriyor bu orgutleri bir noktada birlestirmeye bunlar arasinda uyumlu bir bag kurmaya ozen gosteriyordu Cemiyet bir yandan ulusal eylemi halka indirici calismalar yaparken obur yandan da Mudafaa i Hukuk karsiti olan Damat Ferit Pasa hukumetine karsi yogun bir eyleme giristi ve bu hukumetin yikilmasini sagladi 21 Mart 1921 tarihinde tum vilayet ve mutasarrifliklara gonderilen bir genelgede ARMHC nin ulke ve millete yonelik gorevlerini daha iyi yapabilmek icin bu orgutlerin Meclis Baskanligi ile daha iyi ve duzenli iliski kurmalari istendi ve MH Merkez Heyetini olusturan kisilerin ad ve sohretlerinin Meclis Baskanligina bildirilmesi belirtildi Cemiyet Kurtulus Savasi ndan sonra Halk Firkasi na donustu Kaynakca Gunes Prof Dr Ihsan Temmuz 2003 Mudafaa i Hukuk Cemiyeti nden Halk Firkasina Gecis PDF Ataturk Arastirma Merkezi Dergisi XIX 8 12 Temmuz 2018 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Mayis 2020