Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Antakya (Arapça: انطاكيّة, Anṭākye; Yunanca: Ἀντιόχεια, Antiohia), Hatay ilinin nüfus bakımından en büyük ilçesidir ve merkezidir. Yeni düzenlemeyle birlikte Antakya ve Defne Belediyesi olarak ayrılmıştır. Ortasından Asi Nehri geçmektedir. Hristiyanlığın önemli mukaddes mekânlarından biridir.
| Antakya | |
|---|---|
 Antakya ilçe merkezinden, arka planda Habib-i Neccar Dağı | |
 Hatay ili siyasi haritası | |
 İlçe sınırları haritası | |
| Ülke | Türkiye |
| İl | Hatay |
| Coğrafi bölge | Akdeniz Bölgesi |
| İdare | |
| • Kaymakam | Mustafa Harputlu |
| • Belediye başkanı | Mehmet Öntürk (AK Parti) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 703 km² |
| Rakım | 100 m |
| Nüfus (2018) | |
| • Toplam | 377,793 |
| • Kır | - |
| • Şehir | 389.377 |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
| Posta kodu | 31000 |
| İl alan kodu | 0326 |
| İl plaka kodu | 31 |
Resmî site Antakya Belediyesi Antakya Kaymakamlığı | |
Tarihçe
Tarih kaynaklarına göre Antakya, MÖ 300 civarında Büyük İskender'in komutanlarından Seleucus Nicator tarafından kurulmuştur. Antik kaynaklara göre Antakya üç yüz bin nüfusuyla Roma İmparatorluğu'nun 3. dünyanın ise 4. büyük kentiydi. Babası Antiochus'un isminden 'Antiocheia' adıyla kurduğu şehir, Silpius Dağı (bugünkü Habib Neccar Dağı) eteğinde ve Asi Nehri (Orontes) kenarında yer almıştı. Acus'un yönetimine giren topraklarda Antakya dışında başka yerlerde çok sayıda daha kurulmuştu.
Tarih Öncesi ve Helenistik Dönem
Antakya civarının tarihi, şehrin kuruluşuna göre çok daha eskidir. Değişik kaynaklarda belirtildiğine göre, Tell-Açana höyüğündeki kazılar Kalkolitik Çağdan (MÖ 5000-4000) itibaren yörenin yerleşim için kullanıldığını göstermektedir. Anadolu'yu Filistin ve Suriye'ye bağlayan yol üzerinde, Mezopotamya'yı Doğu Akdeniz'e bağlayan noktalardan biri olması nedeniyle Hatay'ın eski bir yol güzergâhı olduğu çok açıktır. Burası Hitit ve Eski Mısır İmparatorluklarının sınırlarını oluşturan bölgenin eşiğindeydi.
Makedonyalı Büyük İskender'in doğuya doğru fetihlerini sürdürürken Pers kralı Darius'la yaptığı İssus Savaşı, MÖ 333 yılında, İssus yakınlarında, bugünkü Payas ilçesinde, Pinarus nehri (bugünkü Deliçay) üzerinde gerçekleşmiştir. Bu savaşın hemen ardından İskender, Pers donanmasını limansız bırakmak amacıyla kıyı boyunca güneye ilerledi. Suriye, Filistin ve Mısır'ı ele geçirdikten sonra MÖ 331 yılında, Fırat nehri üzerinde yapılan Gaugamela Savaşı ile Mezopotamya da Makedonyalıların eline geçmiş oldu. Ancak Büyük İskender'in MÖ 323 yılında Babil'deyken ölmesinin ardından fethedilen topraklar İskender'in komutanları arasında bölündü. Suriye ve Mezopotamya bölgesi üzerindeki güç savaşı Seleucus Nicator'un lehine sonuçlandı (MÖ 301). Öncelikle Seleucus krallığının başkenti olarak, Akdeniz kenarında bir liman olduğundan Seleucia Pieria (bugünkü Samandağ, Çevlik) seçilmişti. Seleucus, yendiği rakibi Antigonus (Monophtalmus)'un bugünkü Antakya'nın 5 km kadar kuzeyindeki yönetim merkezi Antigonia'yı yıkarak halkını kendi adıyla kurduğu bu yeni başkente (Seleucia) naklettirdi. Ancak Mezopotamya civarı ve güney Suriye'nin kontrol edilebilmesi açısından ve Seleucia'nın denizden gelecek saldırılara açık olması nedeniyle yeni bir kent, Antiocheia kuruldu.
Bu kent, yendiği rakibinin Antigonia'sıyla aynı yerde değildi, daha güneyde Silpius Dağı eteğinde ve Orontes (Asi) kenarında idi (MÖ 300). Antakya'nın Seleucus Krallığı'nın başkenti olması ise Seleucus Nicator'un ölümünden sonra oğlu Antiochus Soter (MÖ 281-261) zamanında olmuştur.
Cumhuriyet dönemi
Hatay'ın anavatan Türkiye'ye katılması öncesinde, 2 Eylül 1938 tarihinde 10 aylık bir süre varlığını sürdüren Hatay Devleti kuruldu. Toprakları, Milletler Cemiyeti (Cemiyet-i Akvam) belgelerinde İskenderun Sancağı olarak yer alan bölgeydi. Hatay Devleti meclisinde alınan karar ve 16 Haziran 1939'da TBMM'nde alınan kararla Türkiye ile Hatay Devleti arasındaki sınır çizgisi kaldırılarak geçersiz kılındı. 23 Temmuz 1939'da ise anavatana katılma, son Fransız kıtasının kışladan çıkmasıyla ve Fransız kıtasının da yer aldığı törenle kışlaya Türk bayrağı çekilmesiyle tamamlanmış oldu. Merkez ilçenin adı Antakya iken şehrin adının Hatay olmasının temel nedeni de bu tarihsel süreçle ilgilidir, bir süre boyunca varlığını sürdürmüş olan devletin adı yeni vilayetin adı olmuştur.
Antakya, 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı kanun ile Hatay ilinde büyükşehir belediyesi kurulmasından sonra metropol ilçe oldu.
2023 Kahramanmaraş depremleri ve 2023 Hatay depreminde Şehir önemli ölçüde tahrip olmuştur.
Coğrafya
Antakya ilçesinin yüzölçümü 703 km²'dir. Antakya, coğrafi konum ve yüzölçümü bakımından Hatay'ın 2. büyük ilçesidir. Akdeniz iklim bölgesinin doğu ucunda, kıyıdan 22 km kadar içeride olar kentin denizden yüksekliği yaklaşık 80 m'dir. Kuzeyde Nur Dağları (Amanos Dağları) ile güneyde Kel Dağ (Cebel-i Akra) arasında kalan Aşağı Asi Vadisi'nin başlangıcında, Kel Dağı'nın kuzeydoğusunda, 440 m rakımlı Habib-i Neccar Dağı'nın eteklerindedir. Kentin kuzeydoğusuna doğru gelişen ve Hatay çöküntü alanının ortasında yer alan Amik Ovası, zirai potansiyeli çok yüksek kalın bir alüvoyal toprak tabakası ile kaplı olup, aynı zamanda ilin en büyük toprak düzlüğünü oluşturur.
Tepelerin zirvelerine tırmanarak kenti çepeçevre saran sur kalıntıları ve kalesiyle kentin adeta simgesi olan ve eteklerinde Antakya'nın kurulu olduğu Habib Neccar Dağı, kenti güneybatı-kuzeydoğu istikametinde sınırlayan bir dizi tepelerin oluşturduğu doğal bir engeldir.
Antik Çağ'daki ismi Silpius olan Habib Neccar Dağı'nı da içine alan Kel dağı sırası, altyapı serpantin ve gabro gibi yeşil renkli kütlelerin oluşturduğu, üst kısımlarda ise bazalt ve kalkerin hakim olduğu jeolojik bir yapıya sahiptir. Habib Neccar'ın kuzeybatı yamaçları, genç fayların dik basamaklar oluşturduğu parçalanmış, arızalı yüzeyler halindedir.
Nüfus
Anadolu'nun güneyinde, Türkiye Cumhuriyeti'nin sınır vilayetlerinden biri olan Hatay ilinin yönetim merkezi Antakya, 36 10' kuzey enlemi ve 36 06' doğu boylamı ile yurdumuzun en güneyinde yer alan kent niteliğindeki yerleşme merkezidir. İlçe nüfusunun yıllar içinde değişimi tablodaki gibidir:
| Yıl | Toplam | Şehir | Kır |
|---|---|---|---|
| Hatay merkez ilçesi | |||
| 1940 | 112.246 | 26.939 | 85.307 |
| 1945 | 81.351 | 27.448 | 53.903 |
| 1950 | 65.803 | 30.494 | 35.309 |
| 1955 | 88.164 | 38.138 | 50.026 |
| 1960 | 108.471 | 45.674 | 62.797 |
| 1965 | 128.412 | 57.855 | 70.557 |
| 1970 | 151.545 | 66.520 | 85.025 |
| 1975 | 179.648 | 77.518 | 102.130 |
| 1980 | 205.345 | 94.942 | 110.403 |
| 1985 | 247.349 | 107.821 | 139.528 |
| 1990 | 284.195 | 123.871 | 160.324 |
| 2000 | 345.320 | 144.910 | 200.410 |
| 2007 | 415.310 | 186.243 | 229.067 |
| 2008 | 427.451 | 188.310 | 239.141 |
| 2009 | 445.381 | 202.216 | 243.165 |
| 2010 | 461.477 | 213.581 | 247.896 |
| 2011 | 464.947 | 213.296 | 251.651 |
| 2012 | 470.833 | 216.960 | 253.873 |
| Antakya ilçesi | |||
| 2013 | 347.974 | 347.974 | veri yok |
| 2014 | 354.768 | 354.768 | veri yok |
| 2015 | 360.652 | 360.652 | veri yok |
| 2016 | 365.402 | 365.402 | veri yok |
| 2017 | 370.485 | 370.485 | veri yok |
| 2018 | 377.793 | 377.793 | veri yok |
| 2019 | 383.354 | 383.354 | veri yok |
| 2020 | 389.377 | 389.377 | veri yok |
| 2021 | 393.634 | 393.634 | veri yok |
Not: Büyükşehir yasası nedeniyle köyler mahalle statüsüne geçtiğinden 2013'ten itibaren kır nüfusu tabloda yer almamıştır.
| Antakya 1935 nüfus Fransız sayımı. | ||||||
| Etnik grup | % | |||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| Sunni Müslüman | 19,720 (58%) | |||||
| Nusayri | 8,670 (%25,5) | |||||
| Hristiyan Arap | 4,930 (%14,5) | |||||
| Diğer | 680 (2%) | |||||
| Toplam | 34,000 (%100) | |||||
İklim
Antakya ve civarında Akdeniz iklim tipi egemendir. Bu nedenle kentte yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Ancak, kıyı şeridi ile dağların arka kısımları ve yükseltisi fazla olan yerler arasında iklim koşullarındaki bölgesel farklar nedeniyle Antakya'daki iklim koşulları kıyı şeridine kıyasla biraz farklılık gösterir. Bu nedenle sıcaklık, kıyılarda yüksek değerlerde kalır. Yazların, kıyı şeridine kıyasla daha serin geçmesinin bir nedeni de en sıcak ortalamaların kaydedildiği ayların aynı zamanda, Antakya'da rüzgarın en hızlı estiği ve en çok esme sayısına ulaştığı aylar oluşudur.
Asi Nehri
Kuzey yönünde yaklaşık 30 km boyunca Türkiye-Suriye sınırını oluşturacak şekilde akan Asi Nehri, Türkiye topraklarına girdikten sonra batıya döner ve bugün kurutulmuş olan Amik Gölü'nün ayağı Küçük Asi ile birleştikten sonra güneydoğu doğrultusuna yönelir ve Samandağ'ın güneyinde Akdeniz'e dökülür. Antik Çağ'ın Orontes'i olan Asi'nin kaynağı, Lübnan Dağları'dır. Antik çağda küçük tonajlı nehir gemilerinin seyrüseferine imkân veren ve Antakya'yı asırlar boyu Akdeniz'e bir su yolu ile bağlanmış olan Asi Nehri'nin bugün akıttığı ortalama su miktarı, kentin içinde 5,04 m³/sn.dir. Antakya içinden geçen ve bir kanal haline getirilmiş olan yatağı, yaklaşık 2 km uzunluğunda ve 30–35 m genişliğindedir.
Eski Antakya, Asi Nehri ile Habib Neccar Dağı arasında kalan doğu kısmıdır. Asi üzerinde, şehrin iki yakasını bağlayan bir dizi köprü vardır. Eski köprülerden biri olan, Amik Gölü'nün kurutulması projesi çerçevesinde, Asi'nin genişletilmesi ve yatağının taranması çalışmaları sırasında kentin Roma Çağı'ndan beri ayakta duran ünlü taş köprüsü (ki Diocletian zamanında yapıldığı tahmin edilir), 1972 yılında dönemin belediye başkanı tarafından yıkılarak yerine bugünkü betonarme köprü inşa edilmiştir.
Bağlı kırsal mahalleler
Açıkdere, Akcurun, Akçaova, Alaattin, Alahan, Alazı, Anayazı, Apaydın, Arpahan, Aşağıoba, Bitiren, Bohşin, Bozhüyük, Bozlu, Büyükdalyan, Çatbaşı, Çayır, Demirköprü, Derince, Dikmece, Doğanköy, Esenbağ, Gökçegöz, Gözluçukur, Gülderen, Güneysöğüt, Günyazı, Hanyolu, Hasanlı, Karşıyaka, Kisecik, Kulaç, Kuruyer, Madenboyu, Mansurlu, Maraşboğazı, Melekli, Oğlakören, Paşaköy, Saçaklı, Saraycık, Sofular, Soğuksu, Suvatlı, Tahtaköprü, Tanışma, Tepehan, Tokaçlı, Turfanda, Uzunalıç, Üçgedik, Üzümdalı, Yakuplu, Yaylacık, Yeşilova, Yoncakaya, Yukarıokçular, Zülüflühan, Yeditepe (Bezge)
Kültür
Türkiye Cumhuriyeti'nin kozmopolit kentlerinden birisidir. Çok uzun bir süre boyunca bir arada yaşamayı öğrenmiş, etnik kökenleri, dinleri farklı birçok topluluğa ev sahipliği yapan bu kent UNESCO (BM Eğitimsel, Bilimsel ve Kültürel Organizasyonu) barış kenti adayı olmuş ve ikinci kent seçilmiştir (UNESCO Sekretaryası bu kategori dahil 8 ödül uygulamasına son verdiğini duyurmuş, ancak şehirlerle ilgili bir veritabanı oluşturmuştur). Çok kültürlü yapısını tarih boyunca korumuş olan ilde aynı ulusa mensup birden fazla dini cemaat bulunmaktadır. Türkler, Kürtler, Nusayriler, Süryaniler, Katolikler, Ortodokslar, Rumlar, Protestan Araplar, Maruniler, Ermeniler, Yahudiler, Gürcüler ve diğer küçük topluluklar Hatay'ın çok kültürlü yapısının dinamiklerini oluştururlar. Örneğin Samandağ ilçesi çoğunluk olarak Nusayri Araplardan oluşurken, Altınözü ilçesi hem Sünni Arap hem de Türk Müslümanlardan ve Süryanilerden oluşmaktadır.
- İsa'nın takipçilerine "Hristiyan" adının ilk kez verildiği şehir olan Antakya'da bulunan Aziz Petrus Kilisesi Hristiyanlığın en önemli tarihi kiliselerindendir. UNESCO'nun dünya mirası öneri listesindedir. Kilise aynı zamanda Hristiyanlarca hac yeri olarak kabul edilmekte ve her yıl burada 29 Haziran günü Katolik Kilisesince ayin düzenlenmektedir.
- Tarihi ve turistik mekanlar açısından da zengin olan ilde dünyanın ikinci büyük mozaik koleksiyonunu barındıran Hatay Arkeoloji Müzesi bulunmaktadır.
Müzenin biten 2. etap çalışmaları neticesinde, müze dünyada mozaik koleksiyonunun sergilendiği en büyük müze olmuştur.
- Her yıl 21-23 Temmuz tarihleri arasında kentte Uluslararası Antakya Turizm ve Sanat Festivali yapılmaktadır.
- Antakya, Gaziantep ile birlikte Türkiye'deki iki UNESCO Gastronomi Şehrinden biridir ve çok zengin bir mutfağa sahiptir.
Ayrıca bakınız
Notlar
Kaynakça
(Tarih kısmı bilgileri için, www.antakyarehberi.com'daki, Prof.Dr.Ataman DEMİR: ÇAĞLAR İÇİNDE ANTAKYA adlı kitabından alınmış tarih bölümü, Hatay Valiliği websitesi ve www.livius.org'dan yararlanılmıştır.)
- ^ a b (PDF). Harita Genel Komutanlığı. 1 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Kasım 2015.
- ^ Meteoroloji Genel Müdürlüğü 8 Aralık 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde . Antakya Merkez Sayfası 04.12.2015 tarihinde erişilmiştir.
- ^ . (PDF). 20 İlkteşrin 1940 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 20 Ekim 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ekim 2016.
- ^ . (PDF). 21 Ekim 1945 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 22 Ekim 1950 Umumi Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1955 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 2 Haziran 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Şubat 2021.
- ^ . (PDF). 23 Ekim 1960 Genel Nüfus Sayımı. DİE. 15 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2021.
- ^ "1965 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1970 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1975 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1980 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1985 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "1990 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2000 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2007 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2008 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2009 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2010 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2011 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 3 Kasım 2012 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Kasım 2012.
- ^ "2012 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 20 Şubat 2013 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Mart 2013.
- ^ "2013 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 15 Şubat 2014 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2014.
- ^ "2014 genel nüfus sayımı verileri". Türkiye İstatistik Kurumu. 10 Şubat 2015 tarihinde kaynağından (html) arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Şubat 2015.
- ^ a b c d e f g
- "Merkezi Dağıtım Sistemi" (html) (Doğrudan bir kaynak olmayıp ilgili veriye ulaşmak için sorgulama yapılmalıdır). Türkiye İstatistik Kurumu. Erişim tarihi: 13 Nisan 2016.
- "Antakya Nüfusu - Hatay". nufusu.com. Erişim tarihi: 5 Şubat 2021.
- "Hatay Antakya Nüfusu". nufusune.com.
- ^ Dumper, Michael (2007). Cities of the Middle East and North Africa: A Historical Encyclopedia. ABC-CLIO. s. 40. ISBN .
- ^ a b c d e Go, Julian (2013). Decentering Social Theory. Emerald Group Publishing. s. 31. ISBN .
- ^ http://www.hataygazetesi.com/basbakandan-buyuk-gaf []
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 12 Eylül 2019 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 5 Mayıs 2022.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Haziran 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 27 Eylül 2011.
Dış bağlantılar
- T.C. Antakya Kaymakamlığı 11 Ağustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- T.C. Antakya Belediyesi 1 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Antakya Arapca انطاكي ة Anṭakye Yunanca Ἀntioxeia Antiohia Hatay ilinin nufus bakimindan en buyuk ilcesidir ve merkezidir Yeni duzenlemeyle birlikte Antakya ve Defne Belediyesi olarak ayrilmistir Ortasindan Asi Nehri gecmektedir Hristiyanligin onemli mukaddes mekanlarindan biridir AntakyaIlceAntakya ilce merkezinden arka planda Habib i Neccar DagiHatay ili siyasi haritasiIlce sinirlari haritasiUlkeTurkiyeIlHatayCografi bolgeAkdeniz BolgesiIdare KaymakamMustafa Harputlu Belediye baskaniMehmet Onturk AK Parti Yuzolcumu Toplam703 km Rakim100 mNufus 2018 Toplam377 793 Kir Sehir389 377Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Posta kodu31000Il alan kodu0326Il plaka kodu31Resmi site Antakya Belediyesi Antakya KaymakamligiTarihceAntakya nin 1910 yilinda cekilmis bir fotografi Tarih kaynaklarina gore Antakya MO 300 civarinda Buyuk Iskender in komutanlarindan Seleucus Nicator tarafindan kurulmustur Antik kaynaklara gore Antakya uc yuz bin nufusuyla Roma Imparatorlugu nun 3 dunyanin ise 4 buyuk kentiydi Babasi Antiochus un isminden Antiocheia adiyla kurdugu sehir Silpius Dagi bugunku Habib Neccar Dagi eteginde ve Asi Nehri Orontes kenarinda yer almisti Acus un yonetimine giren topraklarda Antakya disinda baska yerlerde cok sayida daha kurulmustu Tarih Oncesi ve Helenistik Donem Antakya civarinin tarihi sehrin kurulusuna gore cok daha eskidir Degisik kaynaklarda belirtildigine gore Tell Acana hoyugundeki kazilar Kalkolitik Cagdan MO 5000 4000 itibaren yorenin yerlesim icin kullanildigini gostermektedir Anadolu yu Filistin ve Suriye ye baglayan yol uzerinde Mezopotamya yi Dogu Akdeniz e baglayan noktalardan biri olmasi nedeniyle Hatay in eski bir yol guzergahi oldugu cok aciktir Burasi Hitit ve Eski Misir Imparatorluklarinin sinirlarini olusturan bolgenin esigindeydi Makedonyali Buyuk Iskender in doguya dogru fetihlerini surdururken Pers krali Darius la yaptigi Issus Savasi MO 333 yilinda Issus yakinlarinda bugunku Payas ilcesinde Pinarus nehri bugunku Delicay uzerinde gerceklesmistir Bu savasin hemen ardindan Iskender Pers donanmasini limansiz birakmak amaciyla kiyi boyunca guneye ilerledi Suriye Filistin ve Misir i ele gecirdikten sonra MO 331 yilinda Firat nehri uzerinde yapilan Gaugamela Savasi ile Mezopotamya da Makedonyalilarin eline gecmis oldu Ancak Buyuk Iskender in MO 323 yilinda Babil deyken olmesinin ardindan fethedilen topraklar Iskender in komutanlari arasinda bolundu Suriye ve Mezopotamya bolgesi uzerindeki guc savasi Seleucus Nicator un lehine sonuclandi MO 301 Oncelikle Seleucus kralliginin baskenti olarak Akdeniz kenarinda bir liman oldugundan Seleucia Pieria bugunku Samandag Cevlik secilmisti Seleucus yendigi rakibi Antigonus Monophtalmus un bugunku Antakya nin 5 km kadar kuzeyindeki yonetim merkezi Antigonia yi yikarak halkini kendi adiyla kurdugu bu yeni baskente Seleucia naklettirdi Ancak Mezopotamya civari ve guney Suriye nin kontrol edilebilmesi acisindan ve Seleucia nin denizden gelecek saldirilara acik olmasi nedeniyle yeni bir kent Antiocheia kuruldu Antakya nin iyilik tanricasi Tyche Vatikan MuzeleriAntakya ya bagli Kucukdalyan mahallesinde Aziz Petrus Kilisesi Dunyanin ilk kilisesi oldugu icin Hiristiyanlik tarihinde onemli yeri vardir Bu kent yendigi rakibinin Antigonia siyla ayni yerde degildi daha guneyde Silpius Dagi eteginde ve Orontes Asi kenarinda idi MO 300 Antakya nin Seleucus Kralligi nin baskenti olmasi ise Seleucus Nicator un olumunden sonra oglu Antiochus Soter MO 281 261 zamaninda olmustur Cumhuriyet donemi Hatay in anavatan Turkiye ye katilmasi oncesinde 2 Eylul 1938 tarihinde 10 aylik bir sure varligini surduren Hatay Devleti kuruldu Topraklari Milletler Cemiyeti Cemiyet i Akvam belgelerinde Iskenderun Sancagi olarak yer alan bolgeydi Hatay Devleti meclisinde alinan karar ve 16 Haziran 1939 da TBMM nde alinan kararla Turkiye ile Hatay Devleti arasindaki sinir cizgisi kaldirilarak gecersiz kilindi 23 Temmuz 1939 da ise anavatana katilma son Fransiz kitasinin kisladan cikmasiyla ve Fransiz kitasinin da yer aldigi torenle kislaya Turk bayragi cekilmesiyle tamamlanmis oldu Merkez ilcenin adi Antakya iken sehrin adinin Hatay olmasinin temel nedeni de bu tarihsel surecle ilgilidir bir sure boyunca varligini surdurmus olan devletin adi yeni vilayetin adi olmustur Antakya 2012 yilinda cikarilan 6360 sayili kanun ile Hatay ilinde buyuksehir belediyesi kurulmasindan sonra metropol ilce oldu 2023 Kahramanmaras depremleri ve 2023 Hatay depreminde Sehir onemli olcude tahrip olmustur CografyaAntakya ilcesinin yuzolcumu 703 km dir Antakya cografi konum ve yuzolcumu bakimindan Hatay in 2 buyuk ilcesidir Akdeniz iklim bolgesinin dogu ucunda kiyidan 22 km kadar iceride olar kentin denizden yuksekligi yaklasik 80 m dir Kuzeyde Nur Daglari Amanos Daglari ile guneyde Kel Dag Cebel i Akra arasinda kalan Asagi Asi Vadisi nin baslangicinda Kel Dagi nin kuzeydogusunda 440 m rakimli Habib i Neccar Dagi nin eteklerindedir Kentin kuzeydogusuna dogru gelisen ve Hatay cokuntu alaninin ortasinda yer alan Amik Ovasi zirai potansiyeli cok yuksek kalin bir aluvoyal toprak tabakasi ile kapli olup ayni zamanda ilin en buyuk toprak duzlugunu olusturur Tepelerin zirvelerine tirmanarak kenti cepecevre saran sur kalintilari ve kalesiyle kentin adeta simgesi olan ve eteklerinde Antakya nin kurulu oldugu Habib Neccar Dagi kenti guneybati kuzeydogu istikametinde sinirlayan bir dizi tepelerin olusturdugu dogal bir engeldir Antik Cag daki ismi Silpius olan Habib Neccar Dagi ni da icine alan Kel dagi sirasi altyapi serpantin ve gabro gibi yesil renkli kutlelerin olusturdugu ust kisimlarda ise bazalt ve kalkerin hakim oldugu jeolojik bir yapiya sahiptir Habib Neccar in kuzeybati yamaclari genc faylarin dik basamaklar olusturdugu parcalanmis arizali yuzeyler halindedir NufusAnadolu nun guneyinde Turkiye Cumhuriyeti nin sinir vilayetlerinden biri olan Hatay ilinin yonetim merkezi Antakya 36 10 kuzey enlemi ve 36 06 dogu boylami ile yurdumuzun en guneyinde yer alan kent niteligindeki yerlesme merkezidir Ilce nufusunun yillar icinde degisimi tablodaki gibidir Yil Toplam Sehir KirHatay merkez ilcesi1940 112 246 26 939 85 3071945 81 351 27 448 53 9031950 65 803 30 494 35 3091955 88 164 38 138 50 0261960 108 471 45 674 62 7971965 128 412 57 855 70 5571970 151 545 66 520 85 0251975 179 648 77 518 102 1301980 205 345 94 942 110 4031985 247 349 107 821 139 5281990 284 195 123 871 160 3242000 345 320 144 910 200 4102007 415 310 186 243 229 0672008 427 451 188 310 239 1412009 445 381 202 216 243 1652010 461 477 213 581 247 8962011 464 947 213 296 251 6512012 470 833 216 960 253 873Antakya ilcesi2013 347 974 347 974 veri yok2014 354 768 354 768 veri yok2015 360 652 360 652 veri yok2016 365 402 365 402 veri yok2017 370 485 370 485 veri yok2018 377 793 377 793 veri yok2019 383 354 383 354 veri yok2020 389 377 389 377 veri yok2021 393 634 393 634 veri yok Not Buyuksehir yasasi nedeniyle koyler mahalle statusune gectiginden 2013 ten itibaren kir nufusu tabloda yer almamistir Antakya 1935 nufus Fransiz sayimi Etnik grup Sunni Musluman 19 720 58 Nusayri 8 670 25 5 Hristiyan Arap 4 930 14 5 Diger 680 2 Toplam 34 000 100 IklimAntakya ve civarinda Akdeniz iklim tipi egemendir Bu nedenle kentte yazlar sicak ve kurak kislar ilik ve yagisli gecer Ancak kiyi seridi ile daglarin arka kisimlari ve yukseltisi fazla olan yerler arasinda iklim kosullarindaki bolgesel farklar nedeniyle Antakya daki iklim kosullari kiyi seridine kiyasla biraz farklilik gosterir Bu nedenle sicaklik kiyilarda yuksek degerlerde kalir Yazlarin kiyi seridine kiyasla daha serin gecmesinin bir nedeni de en sicak ortalamalarin kaydedildigi aylarin ayni zamanda Antakya da ruzgarin en hizli estigi ve en cok esme sayisina ulastigi aylar olusudur Asi Nehri Antakya nin icinden gecen Asi Nehri Kuzey yonunde yaklasik 30 km boyunca Turkiye Suriye sinirini olusturacak sekilde akan Asi Nehri Turkiye topraklarina girdikten sonra batiya doner ve bugun kurutulmus olan Amik Golu nun ayagi Kucuk Asi ile birlestikten sonra guneydogu dogrultusuna yonelir ve Samandag in guneyinde Akdeniz e dokulur Antik Cag in Orontes i olan Asi nin kaynagi Lubnan Daglari dir Antik cagda kucuk tonajli nehir gemilerinin seyruseferine imkan veren ve Antakya yi asirlar boyu Akdeniz e bir su yolu ile baglanmis olan Asi Nehri nin bugun akittigi ortalama su miktari kentin icinde 5 04 m sn dir Antakya icinden gecen ve bir kanal haline getirilmis olan yatagi yaklasik 2 km uzunlugunda ve 30 35 m genisligindedir Eski Antakya Asi Nehri ile Habib Neccar Dagi arasinda kalan dogu kismidir Asi uzerinde sehrin iki yakasini baglayan bir dizi kopru vardir Eski koprulerden biri olan Amik Golu nun kurutulmasi projesi cercevesinde Asi nin genisletilmesi ve yataginin taranmasi calismalari sirasinda kentin Roma Cagi ndan beri ayakta duran unlu tas koprusu ki Diocletian zamaninda yapildigi tahmin edilir 1972 yilinda donemin belediye baskani tarafindan yikilarak yerine bugunku betonarme kopru insa edilmistir Bagli kirsal mahallelerAcikdere Akcurun Akcaova Alaattin Alahan Alazi Anayazi Apaydin Arpahan Asagioba Bitiren Bohsin Bozhuyuk Bozlu Buyukdalyan Catbasi Cayir Demirkopru Derince Dikmece Dogankoy Esenbag Gokcegoz Gozlucukur Gulderen Guneysogut Gunyazi Hanyolu Hasanli Karsiyaka Kisecik Kulac Kuruyer Madenboyu Mansurlu Marasbogazi Melekli Oglakoren Pasakoy Sacakli Saraycik Sofular Soguksu Suvatli Tahtakopru Tanisma Tepehan Tokacli Turfanda Uzunalic Ucgedik Uzumdali Yakuplu Yaylacik Yesilova Yoncakaya Yukariokcular Zulufluhan Yeditepe Bezge KulturTurkiye Cumhuriyeti nin kozmopolit kentlerinden birisidir Cok uzun bir sure boyunca bir arada yasamayi ogrenmis etnik kokenleri dinleri farkli bircok topluluga ev sahipligi yapan bu kent UNESCO BM Egitimsel Bilimsel ve Kulturel Organizasyonu baris kenti adayi olmus ve ikinci kent secilmistir UNESCO Sekretaryasi bu kategori dahil 8 odul uygulamasina son verdigini duyurmus ancak sehirlerle ilgili bir veritabani olusturmustur Cok kulturlu yapisini tarih boyunca korumus olan ilde ayni ulusa mensup birden fazla dini cemaat bulunmaktadir Turkler Kurtler Nusayriler Suryaniler Katolikler Ortodokslar Rumlar Protestan Araplar Maruniler Ermeniler Yahudiler Gurculer ve diger kucuk topluluklar Hatay in cok kulturlu yapisinin dinamiklerini olustururlar Ornegin Samandag ilcesi cogunluk olarak Nusayri Araplardan olusurken Altinozu ilcesi hem Sunni Arap hem de Turk Muslumanlardan ve Suryanilerden olusmaktadir Isa nin takipcilerine Hristiyan adinin ilk kez verildigi sehir olan Antakya da bulunan Aziz Petrus Kilisesi Hristiyanligin en onemli tarihi kiliselerindendir UNESCO nun dunya mirasi oneri listesindedir Kilise ayni zamanda Hristiyanlarca hac yeri olarak kabul edilmekte ve her yil burada 29 Haziran gunu Katolik Kilisesince ayin duzenlenmektedir Tarihi ve turistik mekanlar acisindan da zengin olan ilde dunyanin ikinci buyuk mozaik koleksiyonunu barindiran Hatay Arkeoloji Muzesi bulunmaktadir Muzenin biten 2 etap calismalari neticesinde muze dunyada mozaik koleksiyonunun sergilendigi en buyuk muze olmustur Her yil 21 23 Temmuz tarihleri arasinda kentte Uluslararasi Antakya Turizm ve Sanat Festivali yapilmaktadir Antakya Gaziantep ile birlikte Turkiye deki iki UNESCO Gastronomi Sehrinden biridir ve cok zengin bir mutfaga sahiptir Ayrica bakinizAntakya Medeniyetler KorosuNotlar Altinozu ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Samandag ilcesinin kurulmasi ile nufus azalmistir Merkez ilce Antakya ve Defne ilceleri olmak uzere ikiye ayrildigi icin nufus azalmistir Kaynakca Tarih kismi bilgileri icin www antakyarehberi com daki Prof Dr Ataman DEMIR CAGLAR ICINDE ANTAKYA adli kitabindan alinmis tarih bolumu Hatay Valiligi websitesi ve www livius org dan yararlanilmistir a b PDF Harita Genel Komutanligi 1 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 17 Kasim 2015 Meteoroloji Genel Mudurlugu 8 Aralik 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde Antakya Merkez Sayfasi 04 12 2015 tarihinde erisilmistir PDF 20 Ilktesrin 1940 Genel Nufus Sayimi DIE 20 Ekim 2016 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 20 Ekim 2016 PDF 21 Ekim 1945 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 22 Ekim 1950 Umumi Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1955 Genel Nufus Sayimi DIE 2 Haziran 2021 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 21 Subat 2021 PDF 23 Ekim 1960 Genel Nufus Sayimi DIE 15 Agustos 2019 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2021 1965 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1970 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1975 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1980 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1985 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 1990 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2000 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2007 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2008 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2009 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2010 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2011 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 3 Kasim 2012 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 3 Kasim 2012 2012 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 20 Subat 2013 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 8 Mart 2013 2013 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 15 Subat 2014 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 15 Subat 2014 2014 genel nufus sayimi verileri Turkiye Istatistik Kurumu 10 Subat 2015 tarihinde kaynagindan html arsivlendi Erisim tarihi 10 Subat 2015 a b c d e f g Merkezi Dagitim Sistemi html Dogrudan bir kaynak olmayip ilgili veriye ulasmak icin sorgulama yapilmalidir Turkiye Istatistik Kurumu Erisim tarihi 13 Nisan 2016 Antakya Nufusu Hatay nufusu com Erisim tarihi 5 Subat 2021 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Hatay Antakya Nufusu nufusune com Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Dumper Michael 2007 Cities of the Middle East and North Africa A Historical Encyclopedia ABC CLIO s 40 ISBN 9781576079195 a b c d e Go Julian 2013 Decentering Social Theory Emerald Group Publishing s 31 ISBN 9781781907276 http www hataygazetesi com basbakandan buyuk gaf yalin URL Arsivlenmis kopya 12 Eylul 2019 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 5 Mayis 2022 Arsivlenmis kopya 29 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 27 Eylul 2011 Dis baglantilarT C Antakya Kaymakamligi 11 Agustos 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde T C Antakya Belediyesi 1 Temmuz 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde