Aras Savaşı, Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ile yakın işbirliği içinde çalışan Cafergülü Han Nahçivanski yönetiminde Aras Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açan Kars, Şerur ve Nahçivan bölgelerindeki Müslüman ayaklanmaları sonrasında Nahçivan bölgesini kaybeden Ermenistan Demokratif Cumhuriyeti tarafından yapılan askeri bir çatışmaydı. İngiliz Baş Komiseri Sir John Oliver Wardrop'un bölgeyi Ermenistan'a devretme kararı nedeniyle Savaş başladı, Savaş Mayıs 1919'dan Haziran 1919 ortasına kadar sürdü ve Aras Cumhuriyeti, Nahçıvan'ın ele geçirilmesinin ardından teslim olmaya zorlandı.
Aras Savaşı | |||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Azerbaycan-Ermenistan Savaşı | |||||||||
Drastamat Kanayan ve Nahçivan'daki ordusu | |||||||||
| |||||||||
Taraflar | |||||||||
Ermenistan Demokratik Cumhuriyeti | Aras Türk Cumhuriyeti Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Tarafından Destekleniyor: Osmanlı İmparatorluğu (1918) Ankara Hükûmeti (1919) | ||||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||||
Drastamat Kanayan Andranik Ozanyan | | ||||||||
Güçler | |||||||||
18,000 | 6,000 | ||||||||
Kayıplar | |||||||||
Hafif | Ağır |
Arkaplan
Erivan Guberniyası
Erivan Guberniyası, 1849'dan 1917'ye kadar var olan Rus İmparatorluğu'nun Kafkasya Genel Valiliği'nin bir vilayetiydi ve Nahçıvan bölgesi de dâhil olmak üzere günümüz Ermenistan'ının çoğunun kontrolünü elinde tutuyordu. Bu Guberniya bünyesinde pek çok etnik köken mevcuttu; bunların en büyüğü Ermeniler ve Tatarlar (Azerbaycanlılar) idi; bu iki etnik grup birbirlerine son derece düşmandı ve bu da düzenli olarak iç çatışmalara yol açıyordu. En büyük çatışma 1905-1907'de 1905-1907 Ermeni-Tatar Katliamları'nda yaşanmış, on bine varan kayıplar veren bu olay iki etnik grup arasındaki güvensizliği ve huzursuzluğu daha da artırmıştır.
Kafkasya Cephesi
Kafkasya Cephesi, I. Dünya Savaşı'nın başlamasından sonra Kafkasya bölgesi ve Ermeni Yaylaları'nda yapılan, öncelikle Osmanlı İmparatorluğu ile Rus İmparatorluğu arasında yapılan, Rus ordusunun Osmanlı İmparatorluğu içerisinde: Trabzon, Erzurum, Bitlis ve Van gibi önemli bölgeleri ele geçirdiği bir cephedir. Ancak Şubat Devrimi'nin yol açtığı iç karışıklıklar nedeniyle Rusya'nın sınırdaki hâkimiyeti sona erdi ve 1918'de Ruslar bölgede yenilgiye uğratılarak Brest-Litovsk Antlaşması'nı imzalamak zorunda kaldı. Anlaşmanın imzalanması, Kafkasya'da büyük çatışmaların başlangıcına işaret edecek ve aralarında Ermenistan, Gürcistan ve Azerbaycan'ın da bulunduğu yeni kurulan Kafkas devletleri, bölgede kendi hükûmetlerinin hak iddia ettiği toprakları ele geçirme umuduyla hızla savaşlara girecekti.
Azerbaycan-Ermenistan Savaşı
1918-1920 yıllarında devam eden Azerbaycan-Ermenistan Savaşı sırasında Azerbaycan'ın desteklediği Nahçıvan'da Azerbaycanlı yetkililer tarafından yönetilen Aras Cumhuriyeti'nin kuruluşunda önemli bir etki yarattı. Nahçıvan bölgesinin kendisi de 81.191 Azerbaycanlı ve 54.209 Ermeniden oluşan bir nüfusa sahipti; iki etnik grup, bölge içinde uzun bir iç huzursuzluk geçmişine sahipti, bu da sonunda Nahçıvan'da ve Aras Cumhuriyeti'nin kurulmasına yol açtı.
Savaş
Çatışmalar Mayıs 1919'da Drastamat Kanayan ve Andranik Ozanyan komutasındaki 18.000 Ermeni askerinin Nahçıvan'a saldırı hazırlığıyla başladı ancak Ermeniler ile Azeriler arasında daha fazla çatışma yaşanmaması için ilçede İngiliz valiliğinin kurulmasıyla bu durum hızla durdurulacaktı. İngilizler Bölgede Olası bir savaşı durdurmak için çaba sarf ediyorlardı ancak Sir William Montgomerie Thomson'ın Aras Cumhuriyeti'nin Pan-Türkizmin etkisi altında olduğuna ve Osmanlı Devleti ve Azerbaycan ile toprak bağlantısı kurmaya çalıştığı Şüphesinden dolayı Ertelenmişti. Böylece Ermeni istila planları İngilizler tarafından onaylandı. Ermeniler, Mayıs 1919'un sonlarında saldırılara bölündü ve Ermeni birliklerinin Sadarak, Kengerlı ve Şerur'u bir hafta içinde geri almayla bölgede hızla hızla önemli ölçüde güçlendiler. Sayıca az olan Azerbaycanlıların, daha iyi silahlanmış ve eğitimli Ermenilere karşı çok az şansı vardı veya hiç şansı yoktu ve Haziran 1919'a gelindiğinde Ermeniler, Nahçıvan'ın kuzey ve batısının çoğunu ele geçirdi; Kanayan ve Ozanyan'ın güçleri, yerel saldırıyı takiben Nahçıvan'ın güney bölgelerine doğrudan saldırıyı sürdürdü. Demiryolu doğrudan Aras Cumhuriyeti'nin başkenti Nahçıvan'a kadar takip ettiler. Kanayan ve Ozanyan'ın güçleri başarılı olacak, Nahçıvan Haziran başında Ermeni birlikleri tarafından doğrudan saldırıya uğrayacak, Nahçıvan Savaşı'nın ardından Nahçıvan şehri Haziran ortasında düştü ve böylece Aras Cumhuriyeti, Nahçıvan'ın geri kalan kısımlarıyla birlikte teslim oldu. Aras'ın teslim alınmasından kısa bir süre sonra bölge Ermeni kuvvetlerinin eline geçti.
Kaynakça
- ^ ""New Republics in the Caucasus: Armenia, Azerbaidjan, and Georgia: Their Mutual Relations and Their Present Status"" (İngilizce). ss. 491-498. 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ a b c Hovannisian, Richard G. The Republic of Armenia (İngilizce). s. 64.
- ^ a b c d "Andrew Andersen" (İngilizce). 28 Aralık 2016 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ a b "Армяно-азербайджанские конфликты 1919-1920 гг" (Rusça). 8 Haziran 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ a b c Babayev, Rafael (2010). ""AZƏRBAYCAN XALQ CÜMHURİYYƏTİ VƏ NAXÇIVAN"" (PDF) (Azerice). 29 Haziran 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ a b c d e f g Hovannisian, Richard G (1971). The Republic of Armenia: The first year, 1918-1919 Volume 1 (İngilizce). University of California Press. ISBN . 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ "Պայքար Նախիջեւանի համար" (Ermenice). 22 Eylül 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ "Эриванская губерния / Энциклопедия Брокгауза и Эфрона" (Rusça). 28 Ocak 2013 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ Bishku, Michael B (2001). Identity Politics in Central Asia and the Muslim World (İngilizce). I.B. Tauris. ISBN . 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ "Azerbaijan | History, People, & Facts | Britannica" (İngilizce). 18 Kasım 2008 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ "BUTCHERY IN THE CAUCASUS.; A State of Civil War -- 30,000 Combatants of Various Races" (İngilizce). New York Times. 6 Haziran 1905. ISSN 0362-4331. 30 Ekim 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ "Caucasus" (İngilizce). 21 Aralık 2023 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ Serge, Victor. Year One of The Russian Revolution (İngilizce). s. 193. ISBN . 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ a b "New Republics in the Caucasus: Armenia, Azerbaidjan, and Georgia: Their Mutual Relations and Their Present Status" (İngilizce). 1920. ss. 491-498. ISSN 2641-080X. 12 Şubat 2024 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ "Transcaucasia" (İngilizce). 20 Aralık 2022 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
- ^ "Кавказский календарь .... на 1917 год" (Rusça). 4 Kasım 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 12 Şubat 2024.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aras Savasi Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti ile yakin isbirligi icinde calisan Cafergulu Han Nahcivanski yonetiminde Aras Cumhuriyeti nin kurulmasina yol acan Kars Serur ve Nahcivan bolgelerindeki Musluman ayaklanmalari sonrasinda Nahcivan bolgesini kaybeden Ermenistan Demokratif Cumhuriyeti tarafindan yapilan askeri bir catismaydi Ingiliz Bas Komiseri Sir John Oliver Wardrop un bolgeyi Ermenistan a devretme karari nedeniyle Savas basladi Savas Mayis 1919 dan Haziran 1919 ortasina kadar surdu ve Aras Cumhuriyeti Nahcivan in ele gecirilmesinin ardindan teslim olmaya zorlandi Aras SavasiAzerbaycan Ermenistan SavasiDrastamat Kanayan ve Nahcivan daki ordusuTarihMayis 1919 Haziran 1919BolgeNahcivanSonucErmeni ZaferiCografi DegisikliklerAras Turk Cumhuriyeti nin Ilhak edilmesiTaraflarErmenistan Demokratik CumhuriyetiAras Turk Cumhuriyeti Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti Tarafindan Destekleniyor Osmanli Imparatorlugu 1918 Ankara Hukumeti 1919 Komutanlar ve liderlerDrastamat Kanayan Andranik OzanyanGucler18 0006 000KayiplarHafifAgirArkaplanErivan Guberniyasi Erivan Guberniyasi 1849 dan 1917 ye kadar var olan Rus Imparatorlugu nun Kafkasya Genel Valiligi nin bir vilayetiydi ve Nahcivan bolgesi de dahil olmak uzere gunumuz Ermenistan inin cogunun kontrolunu elinde tutuyordu Bu Guberniya bunyesinde pek cok etnik koken mevcuttu bunlarin en buyugu Ermeniler ve Tatarlar Azerbaycanlilar idi bu iki etnik grup birbirlerine son derece dusmandi ve bu da duzenli olarak ic catismalara yol aciyordu En buyuk catisma 1905 1907 de 1905 1907 Ermeni Tatar Katliamlari nda yasanmis on bine varan kayiplar veren bu olay iki etnik grup arasindaki guvensizligi ve huzursuzlugu daha da artirmistir Kafkasya Cephesi Nahcivan Kafkasya Cephesi I Dunya Savasi nin baslamasindan sonra Kafkasya bolgesi ve Ermeni Yaylalari nda yapilan oncelikle Osmanli Imparatorlugu ile Rus Imparatorlugu arasinda yapilan Rus ordusunun Osmanli Imparatorlugu icerisinde Trabzon Erzurum Bitlis ve Van gibi onemli bolgeleri ele gecirdigi bir cephedir Ancak Subat Devrimi nin yol actigi ic karisikliklar nedeniyle Rusya nin sinirdaki hakimiyeti sona erdi ve 1918 de Ruslar bolgede yenilgiye ugratilarak Brest Litovsk Antlasmasi ni imzalamak zorunda kaldi Anlasmanin imzalanmasi Kafkasya da buyuk catismalarin baslangicina isaret edecek ve aralarinda Ermenistan Gurcistan ve Azerbaycan in da bulundugu yeni kurulan Kafkas devletleri bolgede kendi hukumetlerinin hak iddia ettigi topraklari ele gecirme umuduyla hizla savaslara girecekti Azerbaycan Ermenistan Savasi 1918 1920 yillarinda devam eden Azerbaycan Ermenistan Savasi sirasinda Azerbaycan in destekledigi Nahcivan da Azerbaycanli yetkililer tarafindan yonetilen Aras Cumhuriyeti nin kurulusunda onemli bir etki yaratti Nahcivan bolgesinin kendisi de 81 191 Azerbaycanli ve 54 209 Ermeniden olusan bir nufusa sahipti iki etnik grup bolge icinde uzun bir ic huzursuzluk gecmisine sahipti bu da sonunda Nahcivan da ve Aras Cumhuriyeti nin kurulmasina yol acti SavasCatismalar Mayis 1919 da Drastamat Kanayan ve Andranik Ozanyan komutasindaki 18 000 Ermeni askerinin Nahcivan a saldiri hazirligiyla basladi ancak Ermeniler ile Azeriler arasinda daha fazla catisma yasanmamasi icin ilcede Ingiliz valiliginin kurulmasiyla bu durum hizla durdurulacakti Ingilizler Bolgede Olasi bir savasi durdurmak icin caba sarf ediyorlardi ancak Sir William Montgomerie Thomson in Aras Cumhuriyeti nin Pan Turkizmin etkisi altinda olduguna ve Osmanli Devleti ve Azerbaycan ile toprak baglantisi kurmaya calistigi Suphesinden dolayi Ertelenmisti Boylece Ermeni istila planlari Ingilizler tarafindan onaylandi Ermeniler Mayis 1919 un sonlarinda saldirilara bolundu ve Ermeni birliklerinin Sadarak Kengerli ve Serur u bir hafta icinde geri almayla bolgede hizla hizla onemli olcude guclendiler Sayica az olan Azerbaycanlilarin daha iyi silahlanmis ve egitimli Ermenilere karsi cok az sansi vardi veya hic sansi yoktu ve Haziran 1919 a gelindiginde Ermeniler Nahcivan in kuzey ve batisinin cogunu ele gecirdi Kanayan ve Ozanyan in gucleri yerel saldiriyi takiben Nahcivan in guney bolgelerine dogrudan saldiriyi surdurdu Demiryolu dogrudan Aras Cumhuriyeti nin baskenti Nahcivan a kadar takip ettiler Kanayan ve Ozanyan in gucleri basarili olacak Nahcivan Haziran basinda Ermeni birlikleri tarafindan dogrudan saldiriya ugrayacak Nahcivan Savasi nin ardindan Nahcivan sehri Haziran ortasinda dustu ve boylece Aras Cumhuriyeti Nahcivan in geri kalan kisimlariyla birlikte teslim oldu Aras in teslim alinmasindan kisa bir sure sonra bolge Ermeni kuvvetlerinin eline gecti Kaynakca New Republics in the Caucasus Armenia Azerbaidjan and Georgia Their Mutual Relations and Their Present Status Ingilizce ss 491 498 12 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 a b c Hovannisian Richard G The Republic of Armenia Ingilizce s 64 a b c d Andrew Andersen Ingilizce 28 Aralik 2016 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 a b Armyano azerbajdzhanskie konflikty 1919 1920 gg Rusca 8 Haziran 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 a b c Babayev Rafael 2010 AZERBAYCAN XALQ CUMHURIYYETI VE NAXCIVAN PDF Azerice 29 Haziran 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 12 Subat 2024 a b c d e f g Hovannisian Richard G 1971 The Republic of Armenia The first year 1918 1919 Volume 1 Ingilizce University of California Press ISBN 978 0520019843 12 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 Պայքար Նախիջեւանի համար Ermenice 22 Eylul 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 Erivanskaya guberniya Enciklopediya Brokgauza i Efrona Rusca 28 Ocak 2013 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 Bishku Michael B 2001 Identity Politics in Central Asia and the Muslim World Ingilizce I B Tauris ISBN 9781860642616 12 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 Azerbaijan History People amp Facts Britannica Ingilizce 18 Kasim 2008 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 BUTCHERY IN THE CAUCASUS A State of Civil War 30 000 Combatants of Various Races Ingilizce New York Times 6 Haziran 1905 ISSN 0362 4331 30 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 Caucasus Ingilizce 21 Aralik 2023 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 Serge Victor Year One of The Russian Revolution Ingilizce s 193 ISBN 0 7139 0135 7 12 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 a b New Republics in the Caucasus Armenia Azerbaidjan and Georgia Their Mutual Relations and Their Present Status Ingilizce 1920 ss 491 498 ISSN 2641 080X 12 Subat 2024 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 Transcaucasia Ingilizce 20 Aralik 2022 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024 Kavkazskij kalendar na 1917 god Rusca 4 Kasim 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 12 Subat 2024