Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arif Oruç (1893, Elazığ – 9 Ekim 1950,İstanbul), Türk gazeteci, yazar, tarihçi.
Muhalif gazeteci kimliği ile Cumhuriyet'in ilk yıllarından beri tanınan bir isimdir. Özellikle Türkiye’nin çok partili yaşama ikinci geçiş denemesi sırasında gazetesi “Yarın” ile Serbest Fırka’yı desteklemesi, İsmet İnönü hükümetine muhalefet etmesi ile tanınır.
Yaşamı
1893 yılında Elazığ’da dünyaya geldi. Babası, Elazığ Vilayet Matbaası müdürü ve mektupçusu Ahmet Efendi'dir. Anne tarafından Dimetoka’lıdır.
Gazetecilikte ilk yılları
İdadi tahsili yaptı. 1913 yılında İstanbul'da, Tanin gazetesinde gazeteciliğe başladı. 1914’te Tasvir-i Efkar’da muhabirlik görevinde bulundu. Aynı yıl, Sabah gazetesi için siyasi muhabir olarak Balkanlar'a gitti, Sofya’da çıkarılan “Türk Sadası” adlı gazetenin başyazarı oldu; Sofya askeri ataşesi olarak bulunan Mustafa Kemal ile dostluk kurdu.
İşgal yılları ve Tasvir-i Efkar
Balkanlar’dan döndükten sonra Tasvir-i Efkar’da istihbarat heyet müdürü olarak görev aldı. İstanbul'un işgal altında olduğu günlerde gazetenin sorumlu müdürü olarak görev yaptı, işgal ordularının sansürüyle mücadele etti.İzmir'in Yunan işgaline uğramasından sonra bölgeye giderek Aydın Zeybekler grubunun mücadelesini Tasvir-i Efkar'da haber yaptı. Gazete sahibinin tutuklanması üzerine Ankara’ya kaçtı.
Yeni Dünya gazetesi
1920’de Eskişehir’de Çerkez Ethem parasıyla çıkarılan ve kendisini “İslami Bolşevik gazetesi” olarak tanımlayan “Seyyare-i Yeni Dünya” adlı günlük siyasi gazeteyi Mustafa Nuri ile birlikte kurdu. Mustafa Kemal’in isteği üzerine gazete bir süre sonra, Ankara’da yayımlamaya başladı; resmi Türkiye Komünist Fırkası'nın bir yayın organı haline geldi; adı 83. sayıdan itibaren “Yeni Dünya” oldu.
Arif Oruç, Çerkez Ethem’in ayaklanması ve İsmet Paşa komutasındaki Ankara Ordusu’nun Ethem güçlerini mağlup etmesinden sonra da Yeni Dünya'da Hakkı Behiç Bey’le komünizm yanlısı yazılar yayımlamaya devam etti. Demiryolu işçilerini greve çağıran yazılar üzerine gazete kapatıldı, rotatiflerine el konulup Hâkimiyet-i Milliye gazetesine mal edildi.
Arif Bey, 1921 yılı Ocak ayında komünizm propagandası yapmak suçuyla tutuklandı ve İstiklâl mahkemesinde yargılandı. Mahkeme, Ethem’le arkadaşları Ve Ayaklanmaya katılanlar” hakkındaki 9 Mayıs 1921 tarihli hükmünde Arif Oruç'un tutuklu kaldığı sürenin yeterli olduğuna karar verdi.
Kasım 1921’de Yeni Dünya’yı yeniden yayımlamaya başladı; gazeteyi çıkarmayı 1922 ortalarına kadar sürdürdü.
Yeni İzmir ve Büyük Turan gazeteleri
Büyük Taarruz’dan önce Antalya’ya giderek “Yeni İzmir” adlı bir gazete çıkardı; yazılarıyla Millî Mücadele’yi destekledi. Bir süre sonra İzmir’e gidip “Büyük Turan” adlı gazeteyi kurdu.
1926’da İzmir suikastı ile ilgili olarak tutuklandı ve beraat etti. Kısa süre sonra İstanbul'a dönüp siyasi gazeteciliğe son verdi. Çeşitli yayın organlarında tarihi tefrikalar yayımladı.
Yarın gazetesi
1929’da aktif gazeteciliğe döndü. "Yarın" adlı gazeteyi çıkarmaya başladı. Komünist fikirlere sahip olmasına rağmen liberal bir parti olan Serbest Fırka’ya girdi; gazetesi ile fırkayı destekledi. İsmet Paşa taraftarı Ali Naci Bey ile birbirlerini alabildiğine suçlamalarda bulundukları bir tartışmaya girdi.
Gazete, 1931’de Matbuat Kanunu gereği kapatıldı. Yarın'ın kapanması üzerine bazı yakınlarına “Mücadele” adlı bir gazete çıkarttırdı ise de bu gazetenin de 7 Eylül 1931 tarihli ilk sayısı toplatıldı ve devamı yasaklandı.
Yurt dışı sürgünü
1933 yılında Bulgaristan’a sürüldü. Şumnu’da müderrislik yaptı. 1934’te Türk makamlarının isteği ile Bulgaristan’dan sınır dışı edildi ve Yugoslavya’ya sürüldü.
Yurda dönüşü
1937’de Türkiye döndü ve döner dönmez tutuklandı. İdam istemiyle yargılandı ancak beraatine karar verildi. 1946’ya kadar Son Posta ve Tasvir gazetelerinde Ayhan imzasıyla tarihî ve edebî tefrikalar yazmaya devam etti.
1946’da Matbuat Kanunu'nun değişmesi üzerine Yarın'ı tekrar çıkarmaya başladı; ancak gazete kısa bir zaman sonra kapanmıştır.
Müstakil Türk Sosyalist Partisi
19 Eylül 1948’de birkaç gemi inşaat ustasının bir araya gelmesiyle "Müstakil Türk Sosyalist Partisi"ni kurdu.
9 Ekim 1950 tarihinde İstanbul’da hayatını kaybetti. Cenazesi Feriköy Mezarlığı’na defnedildi.
Dış bağlantılar
Kaynakça
- ^ 28 Şubat 2021 tarihli Mehmet Bozkurt makalesi 28 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde . soL Haber Portalı 28 Şubat 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ a b c d Arif Oruç'un Hal Tercümesi, Milliyet Gazetesi, 10.10.1950
- ^ (PDF). 24 Mart 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2012.
- ^ "Gökçe Aytulu, Bir Garip Muhalif Gazeteci, Radikal Gazetesi, 12.06.2011". 30 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Nisan 2012.
- ^ Suat Sezgin, Türk Basınındaki Polemiklere Tarihsel Açıdan Genel Bir Yaklaşım, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, Sayı 8, İstanbul 1998[]
- ^ (PDF). 4 Temmuz 2012 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2012.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arif Oruc 1893 Elazig 9 Ekim 1950 Istanbul Turk gazeteci yazar tarihci 9 Subat 1930 tarihli Yarin gazetesinde Arif Oruc sagda avukatiyla mahkemede Muhalif gazeteci kimligi ile Cumhuriyet in ilk yillarindan beri taninan bir isimdir Ozellikle Turkiye nin cok partili yasama ikinci gecis denemesi sirasinda gazetesi Yarin ile Serbest Firka yi desteklemesi Ismet Inonu hukumetine muhalefet etmesi ile taninir Yasami1893 yilinda Elazig da dunyaya geldi Babasi Elazig Vilayet Matbaasi muduru ve mektupcusu Ahmet Efendi dir Anne tarafindan Dimetoka lidir Gazetecilikte ilk yillari Idadi tahsili yapti 1913 yilinda Istanbul da Tanin gazetesinde gazetecilige basladi 1914 te Tasvir i Efkar da muhabirlik gorevinde bulundu Ayni yil Sabah gazetesi icin siyasi muhabir olarak Balkanlar a gitti Sofya da cikarilan Turk Sadasi adli gazetenin basyazari oldu Sofya askeri atasesi olarak bulunan Mustafa Kemal ile dostluk kurdu Isgal yillari ve Tasvir i Efkar Balkanlar dan dondukten sonra Tasvir i Efkar da istihbarat heyet muduru olarak gorev aldi Istanbul un isgal altinda oldugu gunlerde gazetenin sorumlu muduru olarak gorev yapti isgal ordularinin sansuruyle mucadele etti Izmir in Yunan isgaline ugramasindan sonra bolgeye giderek Aydin Zeybekler grubunun mucadelesini Tasvir i Efkar da haber yapti Gazete sahibinin tutuklanmasi uzerine Ankara ya kacti Yeni Dunya gazetesi 1920 de Eskisehir de Cerkez Ethem parasiyla cikarilan ve kendisini Islami Bolsevik gazetesi olarak tanimlayan Seyyare i Yeni Dunya adli gunluk siyasi gazeteyi Mustafa Nuri ile birlikte kurdu Mustafa Kemal in istegi uzerine gazete bir sure sonra Ankara da yayimlamaya basladi resmi Turkiye Komunist Firkasi nin bir yayin organi haline geldi adi 83 sayidan itibaren Yeni Dunya oldu Arif Oruc Cerkez Ethem in ayaklanmasi ve Ismet Pasa komutasindaki Ankara Ordusu nun Ethem guclerini maglup etmesinden sonra da Yeni Dunya da Hakki Behic Bey le komunizm yanlisi yazilar yayimlamaya devam etti Demiryolu iscilerini greve cagiran yazilar uzerine gazete kapatildi rotatiflerine el konulup Hakimiyet i Milliye gazetesine mal edildi Arif Bey 1921 yili Ocak ayinda komunizm propagandasi yapmak sucuyla tutuklandi ve Istiklal mahkemesinde yargilandi Mahkeme Ethem le arkadaslari Ve Ayaklanmaya katilanlar hakkindaki 9 Mayis 1921 tarihli hukmunde Arif Oruc un tutuklu kaldigi surenin yeterli olduguna karar verdi Kasim 1921 de Yeni Dunya yi yeniden yayimlamaya basladi gazeteyi cikarmayi 1922 ortalarina kadar surdurdu Yeni Izmir ve Buyuk Turan gazeteleri Buyuk Taarruz dan once Antalya ya giderek Yeni Izmir adli bir gazete cikardi yazilariyla Milli Mucadele yi destekledi Bir sure sonra Izmir e gidip Buyuk Turan adli gazeteyi kurdu 1926 da Izmir suikasti ile ilgili olarak tutuklandi ve beraat etti Kisa sure sonra Istanbul a donup siyasi gazetecilige son verdi Cesitli yayin organlarinda tarihi tefrikalar yayimladi Yarin gazetesi 1929 da aktif gazetecilige dondu Yarin adli gazeteyi cikarmaya basladi Komunist fikirlere sahip olmasina ragmen liberal bir parti olan Serbest Firka ya girdi gazetesi ile firkayi destekledi Ismet Pasa taraftari Ali Naci Bey ile birbirlerini alabildigine suclamalarda bulunduklari bir tartismaya girdi Gazete 1931 de Matbuat Kanunu geregi kapatildi Yarin in kapanmasi uzerine bazi yakinlarina Mucadele adli bir gazete cikarttirdi ise de bu gazetenin de 7 Eylul 1931 tarihli ilk sayisi toplatildi ve devami yasaklandi Yurt disi surgunu 1933 yilinda Bulgaristan a suruldu Sumnu da muderrislik yapti 1934 te Turk makamlarinin istegi ile Bulgaristan dan sinir disi edildi ve Yugoslavya ya suruldu Yurda donusu 1937 de Turkiye dondu ve doner donmez tutuklandi Idam istemiyle yargilandi ancak beraatine karar verildi 1946 ya kadar Son Posta ve Tasvir gazetelerinde Ayhan imzasiyla tarihi ve edebi tefrikalar yazmaya devam etti 1946 da Matbuat Kanunu nun degismesi uzerine Yarin i tekrar cikarmaya basladi ancak gazete kisa bir zaman sonra kapanmistir Mustakil Turk Sosyalist Partisi 19 Eylul 1948 de birkac gemi insaat ustasinin bir araya gelmesiyle Mustakil Turk Sosyalist Partisi ni kurdu 9 Ekim 1950 tarihinde Istanbul da hayatini kaybetti Cenazesi Ferikoy Mezarligi na defnedildi Dis baglantilarKaynakca 28 Subat 2021 tarihli Mehmet Bozkurt makalesi 28 Subat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde soL Haber Portali 28 Subat 2021 tarihinde erisilmistir a b c d Arif Oruc un Hal Tercumesi Milliyet Gazetesi 10 10 1950 PDF 24 Mart 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Nisan 2012 Gokce Aytulu Bir Garip Muhalif Gazeteci Radikal Gazetesi 12 06 2011 30 Mayis 2012 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Nisan 2012 Suat Sezgin Turk Basinindaki Polemiklere Tarihsel Acidan Genel Bir Yaklasim Istanbul Universitesi Iletisim Fakultesi Dergisi Sayi 8 Istanbul 1998 olu kirik baglanti PDF 4 Temmuz 2012 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 24 Nisan 2012