Arjantin Bağımsızlık Savaşı (İspanyolca: Guerra de Independencia de Argentina), 1810-1818 yılları arasında , , ve José de San Martín komutasındaki Arjantinli vatansever güçler tarafından İspanyol İmparatorluğu'na sadık kraliyetçi güçlere karşı bağımsızlık savaşıydı. 9 Temmuz 1816'da San Miguel de Tucumán'da bir meclis toplandı ve ulusal bir anayasa hükümleriyle bağımsızlığı ilan etti.
Arjantin Bağımsızlık Savaşı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
İspanyol Amerikan bağımsızlık savaşları | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Vatanseverler: Río de la Plata Birleşik Eyaletleri Orientaller Şili Republiquetalar | Kraliyetçiler: | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
José de San Martín (ölü) José Gervasio Artigas | (ölü) |
Arkaplan
Bağımsızlık mücadelesi, Buenos Aires'teki yerel milislerin İspanyol donanmasından aldığı küçük bir yardımla Britanya işgalini püskürtmeyi başardığı 1806 yılında başladı.
I. Napolyon'un 1808 yılında İspanya'ya müdahale ederek Kral VII. Fernando'yu tahttan indirip yerine kardeşini tahta geçirmeye zorlamasının sonuçları gelecek açısından önem taşıyordu. Bu hareket İspanya'yı iki rakip grup arasında bir iç savaşa sürükledi; biri yeni kral Joseph Bonaparte etrafında birleşmiş, diğeri ise sürgündeki kral etrafında birleşmiş ve Britanya'nın yardımını almış İspanyol vatanseverlerdi.
İspanyol hukukunun kadim ilkelerine göre, kralın Amerika'daki toprakları, meşru kral tahta dönene kadar kendi kendilerini yönetme hakkına sahipti. Bu nedenle, 25 Mayıs 1810'da, Buenos Aires sakinleri, VII. Fernando tahta dönene kadar Río de la Plata Kral Vekilliği'nin yeni geçici liderlerini seçtiler. Bu süreç olarak adlandırılmaktadır.
Çatışmalar
1811 yılı başlarında İspanya'dan yeni vali Francisco Javier de Elía'nın gelmesiyle, Buenos Aires yerine Montevideo, Río de la Plata Kral Vekilliği'nin başkenti ilan edildi. Oradan, yeni vali Río de la Plata'daki isyancı bölgeleri geri almaya çalıştı.
İlk aksiliklerden sonra, Vatansever Donanması, 17 Mayıs 1814'te bir ablukanın ardından Montevideo'yu ele geçirmeyi başardı. İspanyol kraliyetçileri, teslimiyetiyle Güney Atlantik'teki son deniz üssünü kaybetti. Daha sonra çatışmalar batıya, And Dağları'na doğru kaydı.
1814 yılında tahta geri dönmesine rağmen VII. Fernando'nun pratikte güçsüz olduğu ortaya çıktı. Bu nedenle, 9 Temmuz 1816'da San Miguel de Tucumán'daki kral vekilliği delegelerinin bir toplantısında, Río de la Plata Birleşik Eyaletleri adı verilen yeni bir devletin bağımsızlığı ilan edildi.
Kraliyetçiler kuzey Arjantin'de yenilgiye uğrayana kadar birkaç yıl süren şiddetli çatışmalar yaşandı. 1820-24 yıllarında José de San Martín ve Simón Bolívar tarafından ele geçirilinceye kadar Peru'daki üslerden tehdit oluşturmaya devam ettiler. Buenos Aires Birleşik Eyaletleri'nin yeni hükûmeti, eski Río de la Plata Kral Vekilliği'nin toprak bütünlüğünü korumaya çalıştı; ancak hiçbir zaman etkin bir şekilde kontrol edilemeyen çevre bölgeler kısa sürede kaybedildi; 1814'te Paraguay, 1825'te Bolivya ve 1828'de Uruguay ayrı devletler haline geldiler.
Yıllık anma
25 Mayıs'taki Día de la Revolución de Mayo (Mayıs Devrimi Günü), Arjantin'de Birinci Ulusal Hükûmeti (ve Primera Junta'nın kuruluşunu) anmak için kutlanan yıllık bir bayramdır. Bu, Arjantin tarihindeki önemli olaylardan biridir. Bu ve bu güne kadar geçen haftanın diğer olayları Semana de Mayo (Mayıs Haftası) olarak adlandırılır.
Kaynakça
- ^ Rivera Vivanco, Gabriel (2011). "El apoyo de Chile a la independencia de las Provincias Unidas del Río de la Plata en 1811". Cuaderno de Historia Militar (İspanyolca), 7. ss. 7-19.
- ^ Hormazábal Espinosa, Pedro Edo. (2007). "Soldados chilenos en Argentina, la primera cooperación militar en el proceso independentista a partir de 1811". Revista de Historia Militar (İspanyolca), 6. ss. 45-50.
- ^ a b c d e f "Argentina Celebrates 200 Years of Independence" (İngilizce). Encyclopaedia Britannica. Erişim tarihi: 2 Şubat 2025.
- ^ a b "La Guerra de la Independencia (1810-1824)" (İspanyolca). Argentina Goberno. Erişim tarihi: 2 Şubat 2025.
Ek okuma
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arjantin Bagimsizlik Savasi Ispanyolca Guerra de Independencia de Argentina 1810 1818 yillari arasinda ve Jose de San Martin komutasindaki Arjantinli vatansever gucler tarafindan Ispanyol Imparatorlugu na sadik kraliyetci guclere karsi bagimsizlik savasiydi 9 Temmuz 1816 da San Miguel de Tucuman da bir meclis toplandi ve ulusal bir anayasa hukumleriyle bagimsizligi ilan etti Arjantin Bagimsizlik SavasiIspanyol Amerikan bagimsizlik savaslariTarih18 Mayis 1810 5 Nisan 1818BolgeArjantinSonucArjantin zaferi Ispanyol somurge yonetimi sona erdiTaraflarVatanseverler Rio de la Plata Birlesik Eyaletleri Orientaller Sili RepubliquetalarKraliyetciler Ispanyol Imparatorlugu Rio de la Plata Kral Vekilligi Peru Kral VekilligiKomutanlar ve liderlerJose de San Martin olu Jose Gervasio Artigas olu ArkaplanBagimsizlik mucadelesi Buenos Aires teki yerel milislerin Ispanyol donanmasindan aldigi kucuk bir yardimla Britanya isgalini puskurtmeyi basardigi 1806 yilinda basladi I Napolyon un 1808 yilinda Ispanya ya mudahale ederek Kral VII Fernando yu tahttan indirip yerine kardesini tahta gecirmeye zorlamasinin sonuclari gelecek acisindan onem tasiyordu Bu hareket Ispanya yi iki rakip grup arasinda bir ic savasa surukledi biri yeni kral Joseph Bonaparte etrafinda birlesmis digeri ise surgundeki kral etrafinda birlesmis ve Britanya nin yardimini almis Ispanyol vatanseverlerdi Ispanyol hukukunun kadim ilkelerine gore kralin Amerika daki topraklari mesru kral tahta donene kadar kendi kendilerini yonetme hakkina sahipti Bu nedenle 25 Mayis 1810 da Buenos Aires sakinleri VII Fernando tahta donene kadar Rio de la Plata Kral Vekilligi nin yeni gecici liderlerini sectiler Bu surec olarak adlandirilmaktadir Catismalar1811 yili baslarinda Ispanya dan yeni vali Francisco Javier de Elia nin gelmesiyle Buenos Aires yerine Montevideo Rio de la Plata Kral Vekilligi nin baskenti ilan edildi Oradan yeni vali Rio de la Plata daki isyanci bolgeleri geri almaya calisti Ilk aksiliklerden sonra Vatansever Donanmasi 17 Mayis 1814 te bir ablukanin ardindan Montevideo yu ele gecirmeyi basardi Ispanyol kraliyetcileri teslimiyetiyle Guney Atlantik teki son deniz ussunu kaybetti Daha sonra catismalar batiya And Daglari na dogru kaydi 1814 yilinda tahta geri donmesine ragmen VII Fernando nun pratikte gucsuz oldugu ortaya cikti Bu nedenle 9 Temmuz 1816 da San Miguel de Tucuman daki kral vekilligi delegelerinin bir toplantisinda Rio de la Plata Birlesik Eyaletleri adi verilen yeni bir devletin bagimsizligi ilan edildi Kraliyetciler kuzey Arjantin de yenilgiye ugrayana kadar birkac yil suren siddetli catismalar yasandi 1820 24 yillarinda Jose de San Martin ve Simon Bolivar tarafindan ele gecirilinceye kadar Peru daki uslerden tehdit olusturmaya devam ettiler Buenos Aires Birlesik Eyaletleri nin yeni hukumeti eski Rio de la Plata Kral Vekilligi nin toprak butunlugunu korumaya calisti ancak hicbir zaman etkin bir sekilde kontrol edilemeyen cevre bolgeler kisa surede kaybedildi 1814 te Paraguay 1825 te Bolivya ve 1828 de Uruguay ayri devletler haline geldiler Yillik anma25 Mayis taki Dia de la Revolucion de Mayo Mayis Devrimi Gunu Arjantin de Birinci Ulusal Hukumeti ve Primera Junta nin kurulusunu anmak icin kutlanan yillik bir bayramdir Bu Arjantin tarihindeki onemli olaylardan biridir Bu ve bu gune kadar gecen haftanin diger olaylari Semana de Mayo Mayis Haftasi olarak adlandirilir Kaynakca Rivera Vivanco Gabriel 2011 El apoyo de Chile a la independencia de las Provincias Unidas del Rio de la Plata en 1811 Cuaderno de Historia Militar Ispanyolca 7 ss 7 19 Hormazabal Espinosa Pedro Edo 2007 Soldados chilenos en Argentina la primera cooperacion militar en el proceso independentista a partir de 1811 Revista de Historia Militar Ispanyolca 6 ss 45 50 a b c d e f Argentina Celebrates 200 Years of Independence Ingilizce Encyclopaedia Britannica Erisim tarihi 2 Subat 2025 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link a b La Guerra de la Independencia 1810 1824 Ispanyolca Argentina Goberno Erisim tarihi 2 Subat 2025 Arsivlenmesi gereken baglantiya sahip kaynak sablonu iceren maddeler link Ek okumaCamogli Pablo Luciano de Privitellio 2005 Batallas por la Libertad Buenos Aires Aguilar ISBN 987 04 0105 8 2003 La independencia argentina y americana Ispanyolca Buenos Aires Planeta ISBN 950 49 1110 2