Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa (1616 - 2 Eylül 1686), Osmanlı asker ve devlet adamı. Son Budin beylerbeyidir.
| Arnavut Abdurrahman Abdi Paşa | |
|---|---|
 | |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 1616 |
| Ölüm | 2 Eylül 1686 (70 yaşında) Budin |
Arnavut kökenli olan Abdurrahman Abdi Paşa yeniçerilikten yetişmiş bir askerdir. Girit Savaşı'na kul kethüdalığı akabinde 1669 yılı Mayıs itibarıyla de yeniçeri ağalığı göreviyle katıldı. Kandiye Kuşatması'nda gösterdiği başarıların akabinde 1672 yılında başlanan Lehistan Seferinde de Kamaniçe ve Bucaş'ın alınmasında gösterdiği yararlılık üzerine vezirlik rütbesine terfi ettirilerek Haziran 1674'te Bağdat valisi oldu. Sonrasında Mart/Nisan 1676'da Mısır valisi olan Abdurrahman Paşa, 1680 yılında görevinden alındı. Mayıs 1681'de Bosna valisi oldu. 1682'de Kamaniçe muhafızı görevine getirildikten sonra 1684 yılı Kasım ayında Budin valisi oldu. 1685 yılında Halep valiliği unvanıyla birlikte Macaristan serdarı olsa da yerine Sarhoş Ahmed Paşa'nın getirilmesiyle sadece Budin valiliği göreviyle uğraştı.
Budin valisiyken az bir kuvvetle 1686 yılında doksan bin kişilik Haçlı ordusunun kuşatmasına karşı durdu. Üç buçuk aylık kuşatma süresince Haçlı ordularının art arda on sekiz taarruzunu püskürttü ve düşmanın teslim tekliflerini de geri çevirdi. Gittikçe azalan kuvvetlerine şehre hakim tepeleri ele geçiren Kutsal İttifak ordusu yüzünden yardımcı kuvvet de alınamıyordu. Savaş sırasındaki talihsizliklere, 1500 Osmanlı askerini aynı anda öldüren cephanelik patlaması da eklenince savunma zorlaştı. Abdi Paşa askerleriyle birlikte ön saflarda çarpışmaya katıldı. 2 Eylül 1686 günü Kutsal ittifak birlikleri altı koldan genel taarruza geçti. Abdurrahman Abdi Paşa Beç Kapısı'nda öldü. Öldüğünde 70 yaşındaydı.
Şehre daha sonra yerleşen Macarlar ise Abdi Paşa’nın kahramanlıklarını asırlar boyunca unutmadılar ve hayatını kaybettiği yere çok daha sonraları üzerinde şu ifadelerin yazılı olduğu bir mezartaşı diktiler.
Bu taşta "145 yıllık Türk egemenliğinin son Buda Valisi Abdurrahman Abdi Arnavut Paşa, bu yerin yakınında 1686 Eylül ayının 2. günü öğleden sonra yaşamının 70. yılında maktul düştü. Kahraman düşmandı, rahat uyusun!" yazılıdır.
Mezar taşındaki Osmanlı Türkçesi ibare şu şekildedir: "Bûdîn vilâyeti son vâlîsi Vezîr Arnavud 'Abdurrahman 'Abdî Paşa 1686 senesi eylülünün ikisinde ba'de zuhr işbu mahall civârında şehîd olmuştur. Rahmetullâhi 'aleyh"
Eserleri
Kandiye'nin Osmanlı güçlerince ele geçirilmesinden sonra, savaşlardan hasar gören yerleşimin yeniden ihyasına girişilmiştir. Savaşın son zamanlarında Girit'e gelen Evliya Çelebi seyahatnamesinde Kandiye'de o sırada Yeniçeri Ağası görevinde bulunan Abdurrahman Abdi Paşa adına bir cami, çeşme, Bektaşi tekkesi ve çarşının varlığından bahsetmiştir. 17 Şubat 1810 tarihinde yaşanan depremde cami hasar görmüş ve minaresi de yıkılmıştır. 1856 yılında yaşanan deprem kayıtlarına göre Kandiye'de, Abdurrahman Paşa Cami Mahallesi bulunmaktaydı. Abdurrahman Paşa, 1666/67 yılında Arnavutluk'un Peklin şehrinde Peklin Camiisini inşa ettirmiştir.
Kaynakça
- ^ Özcan, Abdülkadir (2015). "Macarların Kahraman Düşmanı Son Budin Valisi Abdurrahman Abdi Paşa". FSM İlmî Araştırmalar İnsan ve Toplum Bilimleri Dergisi, 5. DergiPark. ss. 442-453. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 10 Ocak 2021.
- ^ "Macarlardan son Osmanlı valisine 'kahraman düşman' övgüsü". Zaman. 4 Eylül 2012. Erişim tarihi: 4 Eylül 2012.[]
- ^ Yerasimos, Marianna (2012). Evliya Çelebi Yunanistan'da-Bir Allame-i Cihan Stefanos Yerasimos (1942-2005) I.Cilt (Editör:Edhem Eldem, Aksel Tibet, Ersu Pekin, Çağatay Anadol). FEA/Kitap Yayınevi. s. 59. ISBN . 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
- ^ Adıyeke, A. Nükhet; Adıyeke, Nuri (2012). "1856 Girit Depremi". Tarih Araştırmaları Dergisi. 31 (51). DergiPark. ss. 3,9,11,15. 2 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ocak 2021.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Arnavut Abdurrahman Abdi Pasa 1616 2 Eylul 1686 Osmanli asker ve devlet adami Son Budin beylerbeyidir Arnavut Abdurrahman Abdi PasaKisisel bilgilerDogum 1616Olum 2 Eylul 1686 70 yasinda Budin Arnavut kokenli olan Abdurrahman Abdi Pasa yenicerilikten yetismis bir askerdir Girit Savasi na kul kethudaligi akabinde 1669 yili Mayis itibariyla de yeniceri agaligi goreviyle katildi Kandiye Kusatmasi nda gosterdigi basarilarin akabinde 1672 yilinda baslanan Lehistan Seferinde de Kamanice ve Bucas in alinmasinda gosterdigi yararlilik uzerine vezirlik rutbesine terfi ettirilerek Haziran 1674 te Bagdat valisi oldu Sonrasinda Mart Nisan 1676 da Misir valisi olan Abdurrahman Pasa 1680 yilinda gorevinden alindi Mayis 1681 de Bosna valisi oldu 1682 de Kamanice muhafizi gorevine getirildikten sonra 1684 yili Kasim ayinda Budin valisi oldu 1685 yilinda Halep valiligi unvaniyla birlikte Macaristan serdari olsa da yerine Sarhos Ahmed Pasa nin getirilmesiyle sadece Budin valiligi goreviyle ugrasti Abdurrahman Abdi Pasa nin mezar tasi Turkce bolum Abdurrahman Abdi Pasa nin mezari Macarca bolum Budin valisiyken az bir kuvvetle 1686 yilinda doksan bin kisilik Hacli ordusunun kusatmasina karsi durdu Uc bucuk aylik kusatma suresince Hacli ordularinin art arda on sekiz taarruzunu puskurttu ve dusmanin teslim tekliflerini de geri cevirdi Gittikce azalan kuvvetlerine sehre hakim tepeleri ele geciren Kutsal Ittifak ordusu yuzunden yardimci kuvvet de alinamiyordu Savas sirasindaki talihsizliklere 1500 Osmanli askerini ayni anda olduren cephanelik patlamasi da eklenince savunma zorlasti Abdi Pasa askerleriyle birlikte on saflarda carpismaya katildi 2 Eylul 1686 gunu Kutsal ittifak birlikleri alti koldan genel taarruza gecti Abdurrahman Abdi Pasa Bec Kapisi nda oldu Oldugunde 70 yasindaydi Sehre daha sonra yerlesen Macarlar ise Abdi Pasa nin kahramanliklarini asirlar boyunca unutmadilar ve hayatini kaybettigi yere cok daha sonralari uzerinde su ifadelerin yazili oldugu bir mezartasi diktiler Bu tasta 145 yillik Turk egemenliginin son Buda Valisi Abdurrahman Abdi Arnavut Pasa bu yerin yakininda 1686 Eylul ayinin 2 gunu ogleden sonra yasaminin 70 yilinda maktul dustu Kahraman dusmandi rahat uyusun yazilidir Mezar tasindaki Osmanli Turkcesi ibare su sekildedir Budin vilayeti son valisi Vezir Arnavud Abdurrahman Abdi Pasa 1686 senesi eylulunun ikisinde ba de zuhr isbu mahall civarinda sehid olmustur Rahmetullahi aleyh EserleriKandiye nin Osmanli guclerince ele gecirilmesinden sonra savaslardan hasar goren yerlesimin yeniden ihyasina girisilmistir Savasin son zamanlarinda Girit e gelen Evliya Celebi seyahatnamesinde Kandiye de o sirada Yeniceri Agasi gorevinde bulunan Abdurrahman Abdi Pasa adina bir cami cesme Bektasi tekkesi ve carsinin varligindan bahsetmistir 17 Subat 1810 tarihinde yasanan depremde cami hasar gormus ve minaresi de yikilmistir 1856 yilinda yasanan deprem kayitlarina gore Kandiye de Abdurrahman Pasa Cami Mahallesi bulunmaktaydi Abdurrahman Pasa 1666 67 yilinda Arnavutluk un Peklin sehrinde Peklin Camiisini insa ettirmistir Kaynakca Ozcan Abdulkadir 2015 Macarlarin Kahraman Dusmani Son Budin Valisi Abdurrahman Abdi Pasa FSM Ilmi Arastirmalar Insan ve Toplum Bilimleri Dergisi 5 DergiPark ss 442 453 10 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 10 Ocak 2021 Macarlardan son Osmanli valisine kahraman dusman ovgusu Zaman 4 Eylul 2012 Erisim tarihi 4 Eylul 2012 olu kirik baglanti Yerasimos Marianna 2012 Evliya Celebi Yunanistan da Bir Allame i Cihan Stefanos Yerasimos 1942 2005 I Cilt Editor Edhem Eldem Aksel Tibet Ersu Pekin Cagatay Anadol FEA Kitap Yayinevi s 59 ISBN 978 605 105 093 5 8 Agustos 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2021 Adiyeke A Nukhet Adiyeke Nuri 2012 1856 Girit Depremi Tarih Arastirmalari Dergisi 31 51 DergiPark ss 3 9 11 15 2 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ocak 2021