Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Kandiye Kuşatması, 1645-1669 Osmanlı-Venedik Savaşı'nın son evresi. Dünya tarihinde Ceuta Kuşatmaları'ndan sonra en uzun kuşatmadır. 1 Mayıs 1648’den 4 Eylül 1669’e kadar, yani 21 yıldan fazla sürmüştür.
| Kandiye Kuşatması | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Girit'in Fethi | |||||||
 Kuşatmayı gösteren tablo. | |||||||
| |||||||
| Taraflar | |||||||
| Osmanlı İmparatorluğu | Venedik | ||||||
| Komutanlar ve liderler | |||||||
| Sultan İbrahim, IV. Mehmed | |||||||
| Güçler | |||||||
| belirsiz | belirsiz | ||||||
| Kayıplar | |||||||
| 120.000 | 30.000 | ||||||
Başlama nedeni
1644 yılında Malta Şövalyeleri Osmanlı’nın İskenderiye’den İstanbul’a giden bir filosuna saldırdılar. Elde ettikleri ganimet ile Kandiye’ye geri döndüler. Bunun üzerine 60.000 kişilik Osmanlı ordusu Girit’de karaya çıktı ve neredeyse aynı zamanda başka birlikler de Dalmaçya’ya yöneldi. Osmanlı Canea (Hanya) ve Rettimo (Resmo)’yu her biri iki ay süren kuşatmalarla ele geçirdi. 1645 ile 1648 arasında Osmanlı adanın geri kalanını da ele geçirdi ve başkent Kandiye’yi kuşatmaya hazırlandı.
Kuşatma
Venedik Ordusu
Venedik'in Ordusu sayı bakımından yetersiz kaldığı için Avrupa’dan özellikle Hannover, Braunschweig ve Celle’den 30.000 kişi olmak üzere paralı askerler satın almıştır. Bunların çoğu Otuz Yıl Savaşı sonrası işsiz kalmış askerlerdi. Venedik’in paralı asker arama haberi bu durumdan dolayı iyi karşılanmıştı. Özellikle Alman Prensleri fazla olan askerlerini iyi bir paraya satabildikleri için bu olaydan çok memnun oldular.
Küçük Savaşlar (1648-1666)
Osmanlı kuşatmaya 1 Mayıs 1648 tarihinde başladı. Venedik, filosuyla Osmanlı’nın karadan desteğini engelliyordu. Çanakkale Boğazını bloke edip 1651’de Nakşa Adası’ndaki savaşı kazanmıştı ve 1656’da Çanakkale Boğazı önündeki savaşları da kazanmıştı. Böylelikle Kandiye’ye hâlâ destek gönderilebiliyordu. Bundan sonraki yıllarda denizde ve karada sonu olmayan küçük savaşlar vardı. Venedik desteğini sağlam tutup Osmanlı filosuna karşı savunabiliyorsa Osmanlı ordusu geri püskürtülüyordu. Kış zamanında, Akdeniz’den tekne geçimi imkânsız olduğunda destek eksik kalıyordu. Eğer Osmanlı filosuyla Girit’e ulaşabiliyorsa kuşatma devam ediyordu. Ayrıca tekrar tekrar veba yaygınlık gösteriyordu. Böylelikle bu yorucu küçük savaşlar iki tarafta da insan ve madde bakımından büyük kayıplara neden olmuştur.
Kandiye'ye saldırı
1666 yılının Baharı’nda Osmanlı Ordusu, bu zamana kadar sürekli geliştirilmiş ve devasa bir kaleye dönüşmüş, Kandiye’ye büyük saldırı başlattı ancak baharda 20.000 kişi kaybetti. Bunun üzerine Osmanlı hendek ve tünel kazımına başladı. Savaş büyük oranda yer altına taşındı.
Mayın Savaşı
Bu kadar büyük kapsamlı bir mayın savaşı öncesinde görülmemişti ve I. Dünya Savaşı’na kadar eşsizdi. Kandiyeliler Osmanlı’nın lağımcılarını duymak için gittikçe daha derine doğru kazıp dinleme noktaları oluşturmaya başladı.
Osmanlı Ordusu duvarlar ve diğer tahkimatlar için 50-170 ton patlayıcı kullanmıştı. Karşı tünellerle patlayıcıların yerleştirildiği odalar bulunmaya çalışılıyordu. Bulunduğunda ya patlayıcılar patlamadan önce kaldırılmaya ya da açılan karşı tünellerle patlayıcının enerjisini tünellere aktarmaya çalışıldı. İki düşman tünel birbiriyle karşılaşınca şiddetli savaşlar meydana geliyordu. Tüneli kazanlar patlayan bölümlerde boğuldular, yandılar ya da yıkılan tünellerde ezildiler.
Savaşın gidişatı
Toprağın üstünde de savaşlar devam etti. Sayısızca yeni silah denendi. Yeni tür bombalar, madenler üretildi ve geliştirildi. Çoğu zaman Osmanlı Ordusu patlayan bölgelerde silah mesafesine kadar yaklaştı. Keskin nişancılar kullanıldı ve savunanlar ani saldırılarla saldıranların top bataryalarını ve tünel girişlerini yıkmaya çalıştılar.
Kuşatmanın sonu
Ağustos 1669’da son yaklaşmıştı. Osmanlı, tekrar filosunu kurmuştu. Böylelikle Kandiye’ye giden desteği engelliyordu. İlk başta 25 Temmuz’da bir gece saldırısında Fransızlar’ın komutanı olan Büyükamiral ölünce Fransızlar geri çekilmeye karar verdi. Kısa bir süre sonra Maltalılar da geri çekildi. İleriki zamanlarda madenciler isyan etmeye başladı ve teslim olmadıkları takdirde subayları öldürmekle tehdit ettiler. 4 Eylül 1669’da ateşkes imzalandı. Kaleyi boşaltanlara serbest çıkış ve tüm eşyalarını yanlarına alma izni verildi.
Savaşın son 3 yılında 60'tan fazla ani hücumlar, 90'dan fazla hücumlar, 5000den fazla patlamalar ve 45'ten fazla yer altında büyük savaşlar olmuştur.
Sonuçları
Osmanlı Girit'i, birçok Ege adasını ve Dalmaçya'da önemli noktaları ele geçirmiştir. Böylelikle Venedik Akdeniz'deki hakimiyetini kaybetmiştir.
Konuyla ilgili yayınlar
- Nuri Adıyeke, “Girit Seferine Konulan Nokta: Kandiye’nin Fethi ve Psikolojik Sonuçları”, XIII. Uluslararası Türk Tarih Kongresi, 4-8 Ekim 1999, Kongreye Sunulan Bildiriler, III. Cilt I. Kısım, Türk Tarih Kurumu, Ankara, 2002: 153-161.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Kandiye Kusatmasi 1645 1669 Osmanli Venedik Savasi nin son evresi Dunya tarihinde Ceuta Kusatmalari ndan sonra en uzun kusatmadir 1 Mayis 1648 den 4 Eylul 1669 e kadar yani 21 yildan fazla surmustur Kandiye KusatmasiGirit in FethiKusatmayi gosteren tablo Tarih1 Mayis 1648 4 Eylul 1669BolgeKandiye Heraklion GiritSonucVenedik teslim oldu ve kaleyi serbest sekilde bosaltma izni aldi TaraflarOsmanli ImparatorluguVenedikKomutanlar ve liderlerSultan Ibrahim IV MehmedGuclerbelirsizbelirsizKayiplar120 00030 000Baslama nedeni1644 yilinda Malta Sovalyeleri Osmanli nin Iskenderiye den Istanbul a giden bir filosuna saldirdilar Elde ettikleri ganimet ile Kandiye ye geri donduler Bunun uzerine 60 000 kisilik Osmanli ordusu Girit de karaya cikti ve neredeyse ayni zamanda baska birlikler de Dalmacya ya yoneldi Osmanli Canea Hanya ve Rettimo Resmo yu her biri iki ay suren kusatmalarla ele gecirdi 1645 ile 1648 arasinda Osmanli adanin geri kalanini da ele gecirdi ve baskent Kandiye yi kusatmaya hazirlandi KusatmaVenedik Ordusu Venedik in Ordusu sayi bakimindan yetersiz kaldigi icin Avrupa dan ozellikle Hannover Braunschweig ve Celle den 30 000 kisi olmak uzere parali askerler satin almistir Bunlarin cogu Otuz Yil Savasi sonrasi issiz kalmis askerlerdi Venedik in parali asker arama haberi bu durumdan dolayi iyi karsilanmisti Ozellikle Alman Prensleri fazla olan askerlerini iyi bir paraya satabildikleri icin bu olaydan cok memnun oldular Kucuk Savaslar 1648 1666 Osmanli kusatmaya 1 Mayis 1648 tarihinde basladi Venedik filosuyla Osmanli nin karadan destegini engelliyordu Canakkale Bogazini bloke edip 1651 de Naksa Adasi ndaki savasi kazanmisti ve 1656 da Canakkale Bogazi onundeki savaslari da kazanmisti Boylelikle Kandiye ye hala destek gonderilebiliyordu Bundan sonraki yillarda denizde ve karada sonu olmayan kucuk savaslar vardi Venedik destegini saglam tutup Osmanli filosuna karsi savunabiliyorsa Osmanli ordusu geri puskurtuluyordu Kis zamaninda Akdeniz den tekne gecimi imkansiz oldugunda destek eksik kaliyordu Eger Osmanli filosuyla Girit e ulasabiliyorsa kusatma devam ediyordu Ayrica tekrar tekrar veba yayginlik gosteriyordu Boylelikle bu yorucu kucuk savaslar iki tarafta da insan ve madde bakimindan buyuk kayiplara neden olmustur Kandiye ye saldiri 1666 yilinin Bahari nda Osmanli Ordusu bu zamana kadar surekli gelistirilmis ve devasa bir kaleye donusmus Kandiye ye buyuk saldiri baslatti ancak baharda 20 000 kisi kaybetti Bunun uzerine Osmanli hendek ve tunel kazimina basladi Savas buyuk oranda yer altina tasindi Mayin Savasi Bu kadar buyuk kapsamli bir mayin savasi oncesinde gorulmemisti ve I Dunya Savasi na kadar essizdi Kandiyeliler Osmanli nin lagimcilarini duymak icin gittikce daha derine dogru kazip dinleme noktalari olusturmaya basladi Osmanli Ordusu duvarlar ve diger tahkimatlar icin 50 170 ton patlayici kullanmisti Karsi tunellerle patlayicilarin yerlestirildigi odalar bulunmaya calisiliyordu Bulundugunda ya patlayicilar patlamadan once kaldirilmaya ya da acilan karsi tunellerle patlayicinin enerjisini tunellere aktarmaya calisildi Iki dusman tunel birbiriyle karsilasinca siddetli savaslar meydana geliyordu Tuneli kazanlar patlayan bolumlerde boguldular yandilar ya da yikilan tunellerde ezildiler Savasin gidisati Topragin ustunde de savaslar devam etti Sayisizca yeni silah denendi Yeni tur bombalar madenler uretildi ve gelistirildi Cogu zaman Osmanli Ordusu patlayan bolgelerde silah mesafesine kadar yaklasti Keskin nisancilar kullanildi ve savunanlar ani saldirilarla saldiranlarin top bataryalarini ve tunel girislerini yikmaya calistilar Kusatmanin sonu Agustos 1669 da son yaklasmisti Osmanli tekrar filosunu kurmustu Boylelikle Kandiye ye giden destegi engelliyordu Ilk basta 25 Temmuz da bir gece saldirisinda Fransizlar in komutani olan Buyukamiral olunce Fransizlar geri cekilmeye karar verdi Kisa bir sure sonra Maltalilar da geri cekildi Ileriki zamanlarda madenciler isyan etmeye basladi ve teslim olmadiklari takdirde subaylari oldurmekle tehdit ettiler 4 Eylul 1669 da ateskes imzalandi Kaleyi bosaltanlara serbest cikis ve tum esyalarini yanlarina alma izni verildi Savasin son 3 yilinda 60 tan fazla ani hucumlar 90 dan fazla hucumlar 5000den fazla patlamalar ve 45 ten fazla yer altinda buyuk savaslar olmustur SonuclariOsmanli Girit i bircok Ege adasini ve Dalmacya da onemli noktalari ele gecirmistir Boylelikle Venedik Akdeniz deki hakimiyetini kaybetmistir Konuyla ilgili yayinlarNuri Adiyeke Girit Seferine Konulan Nokta Kandiye nin Fethi ve Psikolojik Sonuclari XIII Uluslararasi Turk Tarih Kongresi 4 8 Ekim 1999 Kongreye Sunulan Bildiriler III Cilt I Kisim Turk Tarih Kurumu Ankara 2002 153 161