Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bu maddenin veya maddenin bir bölümünün gelişebilmesi için alakalı konuda uzman kişilere gereksinim duyulmaktadır. (Temmuz 2020) |
Arikanda, Antalya il sınırları Finike ilçesi yakınlarındaki Likya antik kent.Elmalı - Finike kara yolunun tam yarısında bulunan Arifköyünün mahallesine yakın bir ören yeridir. Tarihi Bakır Çağı'na kadar geri gitmektedir ve şehrin adı yerli Anadolu dillerinden olan Luvice'de “yüksek kayaların yakınındaki yer” anlamına gelir.
Arykanda | |
 Arykanda ören yeri | |
| Diğer adı | Arykawanda |
|---|---|
| Konum |  Antalya, Finike |
| Bölge | İç Likya |
| Tür | Yerleşim |
| Tarihçe | |
| Kuruluş | M.Ö.2000 |
| Devir(ler) | Geç Kalkolitik- Erken Bronz Çağı |
| Kültür(ler) | Orta Asya, Roma |
| Olay(lar) | Arykanda’nın Likya Birliğine dahil bir şehir olarak sikke basması |
| Sit ayrıntıları | |
| Buluntu(lar) | Traianeum, akropolis, bronz sikke |
| Arkeologlar | Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Cevdet Bayburtluğlu |
| Durum | Restore |
| Kamusal erişim | Açık |
Tarihi
İlk yerleşme zamanına ait arkeolojik ve yazılı kaynaklara dayanan bilgi bulunamayan Arikanda'nın filolojik yönden yerli bir isim oluşu ile eski bir yerleşme yeri olduğu bilinmektedir. 'Anda' ekinden yola çıkarak, bu kentin MÖ 2.000 yılından itibaren var olduğu söylenebilir. Zamanın yerlileri Arikanda'ya 'Arykawanda' olarak adlandırdıkları bilinmektedir. Antik Kent'in tarihi hakkında en yeni araştırma ise Likya Antik Kentleri hakkında uzun süreli araştırma yapan Belgesel yönetmeni , Arikanda Antik Kent ve çevresindeki arkeolojik bulgular ve nümismatik veriler bizi m.ö.2 binli yılların başlarında temellerinin atıldığını ve yerleşim izlerinin olduğuna işaret etmektedir.Likya dilinde Ary-ka-wanda diye anılan kent, son yıllarda Limyra ve Patara'da ele geçen Geç Kalkolitik- Erken Bronz Çağı baltaları genel olarak bu bölgenin yoğun, olarak iskan edildiğini anlatmakta.Arkeolojik bulgular ve Nümismatik veriler ışığında bakılırsa, Kentte çıkan sikkeler üzerindeki betimlemeler,bazı yazıtlar Kent'in kuruluş tarihini İ.Ö. 2. yy’da Arikanda’nın Likya Birliğine dahil bir şehir olarak sikke bastığı bilinmekte.
Yerleşim
Arikanda kenti, Şahinkaya diye bilinen sarp bir kaya yüzeyinin dibinden başlayan, güneye eğimli arazi üzerinde yer almaktadır. Kentte en üst seviyede yer alan yapı, Şahinkaya’nın güney batı eteğindeki gözetleme kulesidir.
Arikanda'nın en üst teraslarından birinde tek taraflı oturma yerine sahip, koşu pisti belirli bir kısımdan sonra trapez şeklini alan bir stadion bulunmaktadır. Ortasına yakın yerdeki merdivenle aşağıdaki teraslara bağlanan stadionun bir altındaki terasta ufak, fakat çok iyi korunmuş tiyatro yer almaktadır. Tiyatronun alt terasında odeon ve buna ulaşan merdivenli yol vardır. Odeonun önündeki portiko, köşeli bir U harfi yaparak agorayı çevreler. Arikanda'da resmi ve özel yapıların kapladığı alanın birkaç katını nekropol kaplar.
Mimari yapılar
Doğu batı yönü
- Gözetleme Kulesi
- Ticaret Agorası
- Helios Tapınağı
- Meclis Binası
- Arşiv Yapı
- Sebastıon Kutsal Evi
- Mağara Mezarlar
- Su Sarnıcı
Araştırma
İlk Arkeolojik araştırma İngiliz araştırmacı Charles Fellows, 1838’de Arikanda ve çevresinde bulunan mezar-şapel yazıtlarını ve Nümismatik (sikke) verilere dayanarak Arikanda’yı keşfetmiştir.
Arikanda antik kentin kazılarında Prof.Dr. Cevdet Bayburtluoğlu'nun çok emeği geçmiştir. Bu antik kent, Ankara Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Cevdet Bayburtluğlu ile özdeşleşmiştir.
Nekropoldeki tonoz örtülü mezar odalarının dışında lahitlere de rastlanır. Birbirlerine teras görevi gören mezar binalarının en alt terasında ikinci katına kadar ayakta kalmış büyük bir hamam yer almaktadır.
Şehrin en ilginç kalıntılarından bir diğeri de Aykırıçay kaynağının bulunduğu yerde, kayalığın yüzündeki su yollarıdır.
Buluntular
Ören yeri Arikanda yerleşiminin 2018 yılı kazı sezonunda akropolis içinde yapılan çalışmalar, alanın kuzeyden sınırlayan dik kayalığın önündeki üst terasta yer alan konut, yüzeydeki izlerden doğu-batı yönünde anakayaya oyulmuş üç birimden oluştuğu görülmüştür. 6,47 x 8,32 m. ölçülerinde ve doğu-batı yönündeki dikdörtgen planlı orta birimin kazısı tamamlanmış olup doğu, kuzey ve batı yönlerinde anakayanın kesilmesi ile oluşturulmuş yapının güney duvarı kaba yonu taşlarla örülmüştür. Kuzeyden güneye doğru 2,52 m. ye kadar 880,56 m. kotunda mekânın anakaya zeminine ulaşılmış, mekânın anakaya zemininde kabzası bronz olan demir hançer ve hançerin hemen altında M.S.244-249 yılları arasına tarihlendirilen bronz Roma Eyalet sikkesi in-situ olarak bulunmuştur. 2,52 m. den 3,71 metreye kadar ise teras genişletilerek yakın çevreden alınan daha erken döneme tarihlenen buluntular ise zemin dolgu malzemesi olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Zemin dolgusunda, örneklerini Lykia Bölgesi’nde Xanthos, Patara ve Hacımusalar Höyüğü’nün Hellenistik tabakalarından tanıdığımız iki bronz ok ucu ve on iki sikke ele geçmiştir. Bu sikkelerden dördü MÖ. 4. yüzyıla, ikisi MÖ. 3. yüzyıla ait olduğu ayrıca beş sikkenin MÖ. 1. yüzyıl, iki sikkenin MS. 2.- 3 yüzyıl ile tarihlendirilmektedir. Mekânın zemin dolgusunda ele geçirilen sikkelerden MÖ. 4. yüzyıla tarihlenenler Makedonia Krallığı, MÖ. 3. yüzyı' a tarihlenenler ise Ptolemaios ve Seleukos krallıklarına ait olarak tarihlendirilmiştir. Sikkelerle uyumlu olarak zemin dolgusunda tespit edilen seramikleri değerlendirdiğimizde de çoğunluğunun Geç Klasik ve Hellenistik Dönemde kullanılan siyah astarlı kaplara ait parçalar olduğu saptanmıştır. Mekânın taban kontekstinde ele geçirilen buluntular dikkate alındığında ise yapının Geç Hellenistik - Erken Roma Döneminde inşa edildiği ve MS. 3. yüzyıl sonuna kadar kullanımının devam ettiği anlaşılmaktadır.
Galeri
-
![image]()
Arykanda Odeon
Kaynakça
- ^ Brianna Lynn Bricker (2016). Virtue from Necessity in the Urban Waterworks of Roman Asia Minor (PDF). Yayımlanmamış Doktora Tezi (İngilizce). University of Santa Barbara California. s. 74. 6 Kasım 2023 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 6 Kasım 2023.
- ^ "Airakanda Antik Kent / LİKYA". 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ "Likya Antik Kentleri-Arykanda". 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından .
- ^ Sancaktar, Hacer (2014). Arykanda 2018 Yılı Kazı Çalışmaları (PDF). Dr.Adil ÖZME. ss. 87,88. ISSN 2667-8845. 31 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 31 Ağustos 2021.
Dış bağlantılar
- Mimarlık Müzesi - Anadolu Antik Tiyatroları30 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Lycian Turkey Arykanda Sayfası9 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- 200 resimler17 Ağustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bu maddenin veya maddenin bir bolumunun gelisebilmesi icin alakali konuda uzman kisilere gereksinim duyulmaktadir Ayrintilar icin lutfen tartisma sayfasini inceleyin veya yeni bir tartisma baslatin Konu hakkinda uzman birini bulmaya yardimci olarak ya da maddeye gerekli bilgileri ekleyerek Vikipedi ye katkida bulunabilirsiniz Temmuz 2020 Arikanda Antalya il sinirlari Finike ilcesi yakinlarindaki Likya antik kent Elmali Finike kara yolunun tam yarisinda bulunan Arifkoyunun mahallesine yakin bir oren yeridir Tarihi Bakir Cagi na kadar geri gitmektedir ve sehrin adi yerli Anadolu dillerinden olan Luvice de yuksek kayalarin yakinindaki yer anlamina gelir ArikandaArykandaArykanda oren yeriDiger adiArykawandaKonumAntalya FinikeBolgeIc LikyaTurYerlesimTarihceKurulusM O 2000Devir ler Gec Kalkolitik Erken Bronz CagiKultur ler Orta Asya RomaOlay lar Arykanda nin Likya Birligine dahil bir sehir olarak sikke basmasiSit ayrintilariBuluntu lar Traianeum akropolis bronz sikkeArkeologlarAnkara Universitesi ogretim uyesi Prof Dr Cevdet BayburtlugluDurumRestoreKamusal erisimAcikArykandaTarihiIlk yerlesme zamanina ait arkeolojik ve yazili kaynaklara dayanan bilgi bulunamayan Arikanda nin filolojik yonden yerli bir isim olusu ile eski bir yerlesme yeri oldugu bilinmektedir Anda ekinden yola cikarak bu kentin MO 2 000 yilindan itibaren var oldugu soylenebilir Zamanin yerlileri Arikanda ya Arykawanda olarak adlandirdiklari bilinmektedir Antik Kent in tarihi hakkinda en yeni arastirma ise Likya Antik Kentleri hakkinda uzun sureli arastirma yapan Belgesel yonetmeni Arikanda Antik Kent ve cevresindeki arkeolojik bulgular ve numismatik veriler bizi m o 2 binli yillarin baslarinda temellerinin atildigini ve yerlesim izlerinin olduguna isaret etmektedir Likya dilinde Ary ka wanda diye anilan kent son yillarda Limyra ve Patara da ele gecen Gec Kalkolitik Erken Bronz Cagi baltalari genel olarak bu bolgenin yogun olarak iskan edildigini anlatmakta Arkeolojik bulgular ve Numismatik veriler isiginda bakilirsa Kentte cikan sikkeler uzerindeki betimlemeler bazi yazitlar Kent in kurulus tarihini I O 2 yy da Arikanda nin Likya Birligine dahil bir sehir olarak sikke bastigi bilinmekte Tiyatroyu cesitli yonlerden gosteren cok sayida resimden biri tiyatro binasinin bir kismi onu yanlari Dogu ve bati duvarlarinda kapilar var YerlesimArikanda kenti Sahinkaya diye bilinen sarp bir kaya yuzeyinin dibinden baslayan guneye egimli arazi uzerinde yer almaktadir Kentte en ust seviyede yer alan yapi Sahinkaya nin guney bati etegindeki gozetleme kulesidir Arikanda nin en ust teraslarindan birinde tek tarafli oturma yerine sahip kosu pisti belirli bir kisimdan sonra trapez seklini alan bir stadion bulunmaktadir Ortasina yakin yerdeki merdivenle asagidaki teraslara baglanan stadionun bir altindaki terasta ufak fakat cok iyi korunmus tiyatro yer almaktadir Tiyatronun alt terasinda odeon ve buna ulasan merdivenli yol vardir Odeonun onundeki portiko koseli bir U harfi yaparak agorayi cevreler Arikanda da resmi ve ozel yapilarin kapladigi alanin birkac katini nekropol kaplar Mimari yapilarDogu bati yonu Gozetleme Kulesi Ticaret Agorasi Helios Tapinagi Meclis Binasi Arsiv Yapi Sebastion Kutsal Evi Magara Mezarlar Su SarniciTrajaneum Nisli duvarlarla cevrili bir alanin ortasinda tapinak kalintilari Tapinagin bir podyumu vardir Arycanda da bulunan mimari suslemeler ve bir yazit goz onune alinarak yapiya Traianeum adi verilmistir Yamactaki kot farkliligindan dolayi Traianeum un guneyindeki alt terasa Latrina klozet insa edilmistir Bir sirada alti odasi vardir ArastirmaIlk Arkeolojik arastirma Ingiliz arastirmaci Charles Fellows 1838 de Arikanda ve cevresinde bulunan mezar sapel yazitlarini ve Numismatik sikke verilere dayanarak Arikanda yi kesfetmistir Arikanda antik kentin kazilarinda Prof Dr Cevdet Bayburtluoglu nun cok emegi gecmistir Bu antik kent Ankara Universitesi ogretim uyesi Prof Dr Cevdet Bayburtluglu ile ozdeslesmistir Nekropoldeki tonoz ortulu mezar odalarinin disinda lahitlere de rastlanir Birbirlerine teras gorevi goren mezar binalarinin en alt terasinda ikinci katina kadar ayakta kalmis buyuk bir hamam yer almaktadir Sehrin en ilginc kalintilarindan bir digeri de Aykiricay kaynaginin bulundugu yerde kayaligin yuzundeki su yollaridir BuluntularOren yeri Arikanda yerlesiminin 2018 yili kazi sezonunda akropolis icinde yapilan calismalar alanin kuzeyden sinirlayan dik kayaligin onundeki ust terasta yer alan konut yuzeydeki izlerden dogu bati yonunde anakayaya oyulmus uc birimden olustugu gorulmustur 6 47 x 8 32 m olculerinde ve dogu bati yonundeki dikdortgen planli orta birimin kazisi tamamlanmis olup dogu kuzey ve bati yonlerinde anakayanin kesilmesi ile olusturulmus yapinin guney duvari kaba yonu taslarla orulmustur Kuzeyden guneye dogru 2 52 m ye kadar 880 56 m kotunda mekanin anakaya zeminine ulasilmis mekanin anakaya zemininde kabzasi bronz olan demir hancer ve hancerin hemen altinda M S 244 249 yillari arasina tarihlendirilen bronz Roma Eyalet sikkesi in situ olarak bulunmustur 2 52 m den 3 71 metreye kadar ise teras genisletilerek yakin cevreden alinan daha erken doneme tarihlenen buluntular ise zemin dolgu malzemesi olarak kullanildigi tespit edilmistir Zemin dolgusunda orneklerini Lykia Bolgesi nde Xanthos Patara ve Hacimusalar Hoyugu nun Hellenistik tabakalarindan tanidigimiz iki bronz ok ucu ve on iki sikke ele gecmistir Bu sikkelerden dordu MO 4 yuzyila ikisi MO 3 yuzyila ait oldugu ayrica bes sikkenin MO 1 yuzyil iki sikkenin MS 2 3 yuzyil ile tarihlendirilmektedir Mekanin zemin dolgusunda ele gecirilen sikkelerden MO 4 yuzyila tarihlenenler Makedonia Kralligi MO 3 yuzyi a tarihlenenler ise Ptolemaios ve Seleukos kralliklarina ait olarak tarihlendirilmistir Sikkelerle uyumlu olarak zemin dolgusunda tespit edilen seramikleri degerlendirdigimizde de cogunlugunun Gec Klasik ve Hellenistik Donemde kullanilan siyah astarli kaplara ait parcalar oldugu saptanmistir Mekanin taban kontekstinde ele gecirilen buluntular dikkate alindiginda ise yapinin Gec Hellenistik Erken Roma Doneminde insa edildigi ve MS 3 yuzyil sonuna kadar kullaniminin devam ettigi anlasilmaktadir GaleriArykanda OdeonKaynakca Brianna Lynn Bricker 2016 Virtue from Necessity in the Urban Waterworks of Roman Asia Minor PDF Yayimlanmamis Doktora Tezi Ingilizce University of Santa Barbara California s 74 6 Kasim 2023 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 6 Kasim 2023 Airakanda Antik Kent LIKYA 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Likya Antik Kentleri Arykanda 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynagindan Sancaktar Hacer 2014 Arykanda 2018 Yili Kazi Calismalari PDF Dr Adil OZME ss 87 88 ISSN 2667 8845 31 Agustos 2021 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 31 Agustos 2021 Dis baglantilarMimarlik Muzesi Anadolu Antik Tiyatrolari30 Nisan 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde Lycian Turkey Arykanda Sayfasi9 Agustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde 200 resimler17 Agustos 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde