Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Avunya, (Agonya) (Osmanlıca: آ غو نيه; Ağunya) Çanakkale'nin Yenice ilçesinden Balıkesir'in Gönen ilçesine kadar olan ve Kazdağları’nın arkasındaki bölgeye verilen antik isimdir. Avunya bugünkü Kayatepe eski adıyla Engeci olan köyden başlamaktadır. Bunun için oraya Avunya kapı adı da verilmektedir.
Köken bilimi
Avunya adının tam kaynağı ve anlamı bilinmemektedir. Bu adın Antik dönemden kaldığı ve Lidyalılara dayandığı tahmin edilmektedir. Antik Yunancadaki Agonia (Αγονια) sözcüğü kısırlık ve çoraklık anlamına gelmektedir. Fakat bu sözcük Anadolu kökenli bir adın Antik Yunancaya uydurulmuş biçimi de olabilir. Ayrıca Avunya, Alman coğrafyacı Heinrich Kiepert'in Granikos Vadisi'nde bulduğu bir yazıtta adı geçen antik Ageanoi köyünün güneydoğu yakınlarındadır. Avunya; Agunya, Ağunya ve Agonya olarak da bilinmektedir.
Tarihçe
İyonyalılar tarafından kurulan Avunya, İyonyalı kumandan Neleus (Nelee) kumandasında buraya gelen İyonyalılarca kurulmuş Çanakkale'den İzmir'e kadar olan On iki İyon Kolonisi'nin merkezi olmuştur. İleriki devirlerde bölge, Karesi Beyliği'ne ve ardından 1363 tarihinde Osmanlı'ya ilhak olmuştur. Osmanlı döneminde bölgenin Serdar ve Voyvoda unvanlı kişilerce yönetildiği mezar taşlarından bilinmektedir. Yine böyle bir taş 1763-1764 (Hicri 1177) tarihli Avunya Serdarı Elhac Ali Ağa'ya aittir. Ayrıca Dilaver Paşa tarafından 1830'lu yılların sonunda Avunya'ya Köseler cemaatinden bir grup yerleştirilmiştir.
Eski Osmanlı teşkilâtında Avunya, Biga Sancağı'na bağlı bir nahiyedir.Tanzimat'tan sonra 1846 yılında Karesi Sancağı'na bağlı bir kaza yani ilçe olmuştur. Avunya Kazası ise yapısal olarak bir bölgesel kazadır. Yani kaza bölgedeki önemli bir yerleşim yerinin adını almak yerine, ilgili köy ve nahiyeleri topyekûn içine alan Avunya bölgesinin adını almıştır. 1864 yılında yeniden nahiye yapılarak Edremit Kazası'na bağlanmıştır. 1881'de Karesi, vilayet olmuştur. Fakat Avunya'nın yönetiminde hiçbir değişiklik olmamıştır. 1888'de de durum böyledir. 1909'da da Karesi, bağımsız sancak olmuş, Avunya'nın yönetiminde yine değişiklik olmamıştır. Yine aynı yıl Avunya nahiyesine Karaaydın, Mizaç, Çukuroba ve Armuduk köyleri bağlanmıştır.
Türk Kurtuluş Savaşı'nda Avunya kuzeyindeki dağlarla Biga ve Yenice gibi isyan bölgelerinden ayrıldığı için güvenliydi. Avunya halkı Yakup Tütüncü önderliğinde işgallere karşı Agonya Müdafaa-i Hukuk Heyeti'ni kurmuştur. Zaten I. Dünya Savaşı ve Balkan Savaşları'nda Avunya birçok şehit vermiştir. Çanakkale Savaşı'nda yine Avunya'ya bağlı Koyuneli köyünden 80 kişi ölmüştür. Edremit Kaymakamlığı, Agonya Müdafaa-i Hukuk Heyeti başkanı Yakup Tütüncü'den Ayvalık Cephesine 50-60 gönüllü göndermelerini istemiştir. Avunya bu çağrıya 400 kişi göndermiştir. TBMM daha sonra Yakup Tütüncü'ye kırmızı şeritli İstiklâl madalyası vermiştir. Avunya'dan giden gönüllüler cephede savaşırken Avunyalılar Anzavur, Edincikli, Bacak Hasan çeteleri ve Yunanların zulümlerine uğramıştır. Cumhuriyetten sonra Balıkesir ilinin Edremit Kazası'na bağlı Avunya Nahiyesi, 1936 yılında dağıtılmış, nahiyenin bulunduğu topraklar Çanakkale iline verilmiştir.
Coğrafya
ve diğer dağlar bölgenin yer şekillerini oluşturmaktadır. Dağlarda özellikle çam ve meşe ağaçları vardır. Gönen Çayı'nın bu yöredeki kısmına ve denir. Avunya'da tütüncülük bunun yanında buğday ekimi ve biber tarımı da gelişmiştir. Avunya'nın Kurtuluş Savaşı döneminde 36 köyü vardır. Bu köylere Büyük Avunya, Yenice civarındaki köylere Küçük Avunya denilmektedir. Avunya'da bulunan köyler şunlardır;
Kaynakça
Dipnotlar
- ^ Tahir Sezen (2006). "Osmanlı yer adları". T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. ss. s. 9.
- ^ a b c d e Dr. Yahya Akyüz (Mart 1994). Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi-Sayı:28 (HTML). Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu. 10 Aralık 2011 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 3 Mayıs 2008.
- ^ Kalkım Beldesi'ndeki tarih içerikli tabela.
- ^ Bilge Umar (1993). Türkiye'deki tarihsel adlar. İnkılâp Kitabevi. ss. s. 24.
- ^ Dr. Abdülmecit Mutaf (2003). Salnâmelere Göre Karesi (1847-1922). Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı. ss. s. 141.
- ^ N. Hacıoğlu, D. Bozok (1997). Balıkesir: Bir Kentin Kimliği. Balıkesir Rotary Kulübü. ss. s. 8.
- ^ Çanakkale. İstanbul Büyükşehir Belediyesi, Kültür ve Turizm Daire Başkanlığı, Kültür Müdürlüğü. 2006. ss. c. 2, s. 354.
- ^ Tacettin Akkuş (2001). Tanzimat Başlarında Balıkesir Kazası. Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı. ss. s. 132.
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı (1984). Anadolu beylikleri ve Akkoyunlu, Karakoyunlu devletleri. Türk Tarih Kurumu. ss. s. 102.
- ^ Dr. Abdülmecit Mutaf. a.g.e. ss. s. 64-66.
- ^ Dahiliye Nezareti Muhaberât-ı Umumiye İdaresi Belgeleri. 1903. ss. dosya no: 5/-3, gömlek no: 22.
- ^ İsmail Hakkı Uzunçarşılı (2000). Karesi Vilâyeti Tarihçesi. Zağnos Kültür ve Eğitim Vakfı. ss. s. 53.
- ^ Dr. Abdülmecit Mutaf. a.g.e. ss. s. 189.
- ^ Türk folklor araştırmaları. Türk Folklor Derneği. 1955. ss. s. 1374.
- Kısaltmalar; a.g.e. (adı geçen eser), s (sayfa), s. x-x (sayfa x ile x arası), s. x,x (sayfa x ve x)
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Avunya Agonya Osmanlica آ غو نيه Agunya Canakkale nin Yenice ilcesinden Balikesir in Gonen ilcesine kadar olan ve Kazdaglari nin arkasindaki bolgeye verilen antik isimdir Avunya bugunku Kayatepe eski adiyla Engeci olan koyden baslamaktadir Bunun icin oraya Avunya kapi adi da verilmektedir Koken bilimiAvunya adinin tam kaynagi ve anlami bilinmemektedir Bu adin Antik donemden kaldigi ve Lidyalilara dayandigi tahmin edilmektedir Antik Yunancadaki Agonia Agonia sozcugu kisirlik ve coraklik anlamina gelmektedir Fakat bu sozcuk Anadolu kokenli bir adin Antik Yunancaya uydurulmus bicimi de olabilir Ayrica Avunya Alman cografyaci Heinrich Kiepert in Granikos Vadisi nde buldugu bir yazitta adi gecen antik Ageanoi koyunun guneydogu yakinlarindadir Avunya Agunya Agunya ve Agonya olarak da bilinmektedir TarihceIyonyalilar tarafindan kurulan Avunya Iyonyali kumandan Neleus Nelee kumandasinda buraya gelen Iyonyalilarca kurulmus Canakkale den Izmir e kadar olan On iki Iyon Kolonisi nin merkezi olmustur Ileriki devirlerde bolge Karesi Beyligi ne ve ardindan 1363 tarihinde Osmanli ya ilhak olmustur Osmanli doneminde bolgenin Serdar ve Voyvoda unvanli kisilerce yonetildigi mezar taslarindan bilinmektedir Yine boyle bir tas 1763 1764 Hicri 1177 tarihli Avunya Serdari Elhac Ali Aga ya aittir Ayrica Dilaver Pasa tarafindan 1830 lu yillarin sonunda Avunya ya Koseler cemaatinden bir grup yerlestirilmistir Eski Osmanli teskilatinda Avunya Biga Sancagi na bagli bir nahiyedir Tanzimat tan sonra 1846 yilinda Karesi Sancagi na bagli bir kaza yani ilce olmustur Avunya Kazasi ise yapisal olarak bir bolgesel kazadir Yani kaza bolgedeki onemli bir yerlesim yerinin adini almak yerine ilgili koy ve nahiyeleri topyekun icine alan Avunya bolgesinin adini almistir 1864 yilinda yeniden nahiye yapilarak Edremit Kazasi na baglanmistir 1881 de Karesi vilayet olmustur Fakat Avunya nin yonetiminde hicbir degisiklik olmamistir 1888 de de durum boyledir 1909 da da Karesi bagimsiz sancak olmus Avunya nin yonetiminde yine degisiklik olmamistir Yine ayni yil Avunya nahiyesine Karaaydin Mizac Cukuroba ve Armuduk koyleri baglanmistir Turk Kurtulus Savasi nda Avunya kuzeyindeki daglarla Biga ve Yenice gibi isyan bolgelerinden ayrildigi icin guvenliydi Avunya halki Yakup Tutuncu onderliginde isgallere karsi Agonya Mudafaa i Hukuk Heyeti ni kurmustur Zaten I Dunya Savasi ve Balkan Savaslari nda Avunya bircok sehit vermistir Canakkale Savasi nda yine Avunya ya bagli Koyuneli koyunden 80 kisi olmustur Edremit Kaymakamligi Agonya Mudafaa i Hukuk Heyeti baskani Yakup Tutuncu den Ayvalik Cephesine 50 60 gonullu gondermelerini istemistir Avunya bu cagriya 400 kisi gondermistir TBMM daha sonra Yakup Tutuncu ye kirmizi seritli Istiklal madalyasi vermistir Avunya dan giden gonulluler cephede savasirken Avunyalilar Anzavur Edincikli Bacak Hasan ceteleri ve Yunanlarin zulumlerine ugramistir Cumhuriyetten sonra Balikesir ilinin Edremit Kazasi na bagli Avunya Nahiyesi 1936 yilinda dagitilmis nahiyenin bulundugu topraklar Canakkale iline verilmistir Cografyave diger daglar bolgenin yer sekillerini olusturmaktadir Daglarda ozellikle cam ve mese agaclari vardir Gonen Cayi nin bu yoredeki kismina ve denir Avunya da tutunculuk bunun yaninda bugday ekimi ve biber tarimi da gelismistir Avunya nin Kurtulus Savasi doneminde 36 koyu vardir Bu koylere Buyuk Avunya Yenice civarindaki koylere Kucuk Avunya denilmektedir Avunya da bulunan koyler sunlardir 1 Cinarkoy 2 Haydaroba 3 Kayatepe 4 Hamdibey 5 Kalabak 6 Sofular 7 Gundogdu Alakilise 8 Armutcuk 9 Mancilik 10 Gumusler 11 Karaaydin 12 Kalkim 13 Akcakoyun 14 Orencik 15 Cukuroba 16 Mizac 17 Durmus 18 Resadiye 19 SaricayirKaynakcaDipnotlar Tahir Sezen 2006 Osmanli yer adlari T C Basbakanlik Devlet Arsivleri Genel Mudurlugu ss s 9 a b c d e Dr Yahya Akyuz Mart 1994 Ataturk Arastirma Merkezi Dergisi Sayi 28 HTML Ataturk Kultur Dil ve Tarih Yuksek Kurumu 10 Aralik 2011 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 3 Mayis 2008 Kalkim Beldesi ndeki tarih icerikli tabela Bilge Umar 1993 Turkiye deki tarihsel adlar Inkilap Kitabevi ss s 24 Dr Abdulmecit Mutaf 2003 Salnamelere Gore Karesi 1847 1922 Zagnos Kultur ve Egitim Vakfi ss s 141 N Hacioglu D Bozok 1997 Balikesir Bir Kentin Kimligi Balikesir Rotary Kulubu ss s 8 Canakkale Istanbul Buyuksehir Belediyesi Kultur ve Turizm Daire Baskanligi Kultur Mudurlugu 2006 ss c 2 s 354 Tacettin Akkus 2001 Tanzimat Baslarinda Balikesir Kazasi Zagnos Kultur ve Egitim Vakfi ss s 132 Ismail Hakki Uzuncarsili 1984 Anadolu beylikleri ve Akkoyunlu Karakoyunlu devletleri Turk Tarih Kurumu ss s 102 Dr Abdulmecit Mutaf a g e ss s 64 66 Dahiliye Nezareti Muhaberat i Umumiye Idaresi Belgeleri 1903 ss dosya no 5 3 gomlek no 22 Ismail Hakki Uzuncarsili 2000 Karesi Vilayeti Tarihcesi Zagnos Kultur ve Egitim Vakfi ss s 53 Dr Abdulmecit Mutaf a g e ss s 189 Turk folklor arastirmalari Turk Folklor Dernegi 1955 ss s 1374 Kisaltmalar a g e adi gecen eser s sayfa s x x sayfa x ile x arasi s x x sayfa x ve x