Aya İrini veya Azize İrini (Yunanca: Ναός της Αγίας Ειρήνης Tanrısal Barış ya da Kutsal Barış, İstanbul'da, Topkapı Sarayı'nın birinci avlusunda, Ayasofya'nın yakınında ve onunla çağdaş olan tarihî bir müzedir.
Aya İrini, 2022 | |
Temel bilgiler | |
---|---|
Konum | İstanbul |
Koordinatlar | 41°00′35″K 28°58′52″D / 41.00972°K 28.98111°D |
İnanç | Ortodoks Hristiyanlık |
Mimari | |
Mimar(lar) | Bilinmiyor |
Mimari tür | Kilise |
Mimari biçim | Bizans mimarisi |
İnşaat başlangıcı | 4. yüzyıl |
Özellikler | |
Malzemeler | Taş ve tuğla |
Tarihi
İstanbul'un bilinen en eski Bizans kilisesi olup ayrıca camiye çevrilmemiş tek Bizans kilisesidir. Eski kaynaklara göre, burada bulunan Roma döneminden kalma Artemis, Afrodit ve Apollon mabetlerinin kalıntılarından yararlanılarak, 4. yüzyılın başlarında I. Konstantin (324-337) zamanında yapılmıştır. Ayasofya'yla aynı avlu duvarı içinde bulunan Aya İrini, 532'deki Nika Ayaklanması sırasında yanındaki Sempson Zenon'la birlikte yanmıştır.
İmparator I. Justinianus, Ayasofya'nın yanı sıra Aya İrini'yi de yeniden yaptırmıştır. 532'de yapımına başlanmışsa da bitiş tarihi kesin olarak bilinmemektedir. 8. ve 9. yüzyıllarda yaşanan şiddetli depremler binada önemli hasarlara neden olmuştur. Bizanslıların patrikhane şapeli diye niteledikleri Aya İrini, İstanbul'un fethinden sonra Topkapı Sarayı'nı çevreleyen Sur-ı Sultani içerisinde kalmış, bu yüzden camiye çevrilmediği için önemli bir mimari değişiklik olmamıştır. Önce iç cephane, sonra da Harbiye Nezareti'nin silah ambarı olarak kullanılmıştır.
Müze çalışmaları
Türkiye'deki ilk müze çalışmaları Aya İrini'de başlamıştır. III. Ahmet döneminde Osmanlı İmparatorluğu'nun çeşitli yerlerinden gönderilen eserler Mecma-i Esliha-i Atika (Eski Silahlar Koleksiyonu) ve Mecma-i Asar-ı Atika (Eski Eserler Koleksiyonu) isimleri altında iki ayrı bölüm olarak Aya İrini'de toplanmıştı. Bu müze 1875'te Çinili Köşk'e taşındı. 1908'de yeni bir askerî müzenin kurulması için Aya İrini'de çeşitli tarihsel malzemeler depolandı. Açılan bu müze 1949'a kadar askerî müze olarak hizmet verdi.
1974-76 yılları arasında yapılan çalışmalarda nemden arındırmak amacıyla çevresindeki toprak dolguları kaldırılmıştır. 1973'ten beri başta İKSV bünyesinde olmak üzere, birçok sanat etkinliğine ev sahipliği yapmaktadır.
Galeri
- Aya İrini ve arkasında Ayasofya
- Kilisenin haçlı apsisi ve kubbesi
- 1520'lerden Aya İrini donanması markajıyla bir Osmanlı miğferi, Musée de l'Armée
- 1912'de Aya İrini
- Giriş kat planı
- Kesit
- Kilisenin apsisi
Konuyla ilgili yayınlar
- Akşit I., "Hagia Sophia", Akşit Kültür ve Turizm Yayıncılık, 2005,
- Alexander Kazhdan, (Ed.) (1991). "Irene, Church of Saint". The Oxford Dictionary of Byzantium (İngilizce). Oxford ve New York: Oxford University Press. ISBN .
- Krautheimer, Richard (1984). Early Christian and Byzantine Architecture. New Haven, CT: Yale Üniversitesi Yayımevi. .
- Muzaffer Ramazanoğlu: Neue Forschungen zur Architekturgeschichte der Irenenkirche und des Complexes der Sophienkirche. In: Atti del VIII congresso di studi bizantini 2, Studi byzantini e neoellenici, Palermo 1951, S. 332–335.
- Peter Grossman: Zum Atrium der Irenenkirche in Istanbul. In: Istanbuler Mitteilungen 15, 1965, S. 186–237.
- Urs Peschlow: Die Irenenkirche in Istanbul. Untersuchungen zur Architektur. Tübingen 1977.
- Urs Peschlow: Die Baugeschichte der Irenenkirche in Istanbul neu betrachtet. In: Cecil Lee Striker (Hrsg.): Architectural Studies in Memory of Richard Krautheimer. Mainz, Zabern 1996, S. 133–136.
Kaynakça
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Aya İrini ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- Byzantium 1200 | Byzantium1200 - Aya İrini 20 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Aya Irini veya Azize Irini Yunanca Naos ths Agias Eirhnhs Tanrisal Baris ya da Kutsal Baris Istanbul da Topkapi Sarayi nin birinci avlusunda Ayasofya nin yakininda ve onunla cagdas olan tarihi bir muzedir Aya IriniAya Irini 2022Temel bilgilerKonumIstanbulKoordinatlar41 00 35 K 28 58 52 D 41 00972 K 28 98111 D 41 00972 28 98111InancOrtodoks HristiyanlikMimariMimar lar BilinmiyorMimari turKiliseMimari bicimBizans mimarisiInsaat baslangici4 yuzyilOzelliklerMalzemelerTas ve tuglaTarihiIstanbul un bilinen en eski Bizans kilisesi olup ayrica camiye cevrilmemis tek Bizans kilisesidir Eski kaynaklara gore burada bulunan Roma doneminden kalma Artemis Afrodit ve Apollon mabetlerinin kalintilarindan yararlanilarak 4 yuzyilin baslarinda I Konstantin 324 337 zamaninda yapilmistir Ayasofya yla ayni avlu duvari icinde bulunan Aya Irini 532 deki Nika Ayaklanmasi sirasinda yanindaki Sempson Zenon la birlikte yanmistir Imparator I Justinianus Ayasofya nin yani sira Aya Irini yi de yeniden yaptirmistir 532 de yapimina baslanmissa da bitis tarihi kesin olarak bilinmemektedir 8 ve 9 yuzyillarda yasanan siddetli depremler binada onemli hasarlara neden olmustur Bizanslilarin patrikhane sapeli diye niteledikleri Aya Irini Istanbul un fethinden sonra Topkapi Sarayi ni cevreleyen Sur i Sultani icerisinde kalmis bu yuzden camiye cevrilmedigi icin onemli bir mimari degisiklik olmamistir Once ic cephane sonra da Harbiye Nezareti nin silah ambari olarak kullanilmistir Muze calismalariTurkiye deki ilk muze calismalari Aya Irini de baslamistir III Ahmet doneminde Osmanli Imparatorlugu nun cesitli yerlerinden gonderilen eserler Mecma i Esliha i Atika Eski Silahlar Koleksiyonu ve Mecma i Asar i Atika Eski Eserler Koleksiyonu isimleri altinda iki ayri bolum olarak Aya Irini de toplanmisti Bu muze 1875 te Cinili Kosk e tasindi 1908 de yeni bir askeri muzenin kurulmasi icin Aya Irini de cesitli tarihsel malzemeler depolandi Acilan bu muze 1949 a kadar askeri muze olarak hizmet verdi 1974 76 yillari arasinda yapilan calismalarda nemden arindirmak amaciyla cevresindeki toprak dolgulari kaldirilmistir 1973 ten beri basta IKSV bunyesinde olmak uzere bircok sanat etkinligine ev sahipligi yapmaktadir GaleriAya Irini Aya Irini ve arkasinda Ayasofya Kilisenin hacli apsisi ve kubbesi 1520 lerden Aya Irini donanmasi markajiyla bir Osmanli migferi Musee de l Armee 1912 de Aya Irini Giris kat plani Kesit Kilisenin apsisiKonuyla ilgili yayinlarAksit I Hagia Sophia Aksit Kultur ve Turizm Yayincilik 2005 ISBN 975 7039 07 1 Alexander Kazhdan Ed 1991 Irene Church of Saint The Oxford Dictionary of Byzantium Ingilizce Oxford ve New York Oxford University Press ISBN 0 19 504652 8 Krautheimer Richard 1984 Early Christian and Byzantine Architecture New Haven CT Yale Universitesi Yayimevi ISBN 978 0 300 05294 7 Muzaffer Ramazanoglu Neue Forschungen zur Architekturgeschichte der Irenenkirche und des Complexes der Sophienkirche In Atti del VIII congresso di studi bizantini 2 Studi byzantini e neoellenici Palermo 1951 S 332 335 Peter Grossman Zum Atrium der Irenenkirche in Istanbul In Istanbuler Mitteilungen 15 1965 S 186 237 Urs Peschlow Die Irenenkirche in Istanbul Untersuchungen zur Architektur Tubingen 1977 Urs Peschlow Die Baugeschichte der Irenenkirche in Istanbul neu betrachtet In Cecil Lee Striker Hrsg Architectural Studies in Memory of Richard Krautheimer Mainz Zabern 1996 S 133 136 KaynakcaDis baglantilarWikimedia Commons ta Aya Irini ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir Byzantium 1200 Byzantium1200 Aya Irini 20 Nisan 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde