Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Ayna benlik, bireylerin benlik görüşlerinin başkalarının kendilerini nasıl gördüğü algısı yoluyla etkilendiği süreçlerdir. Ayna benlik hem "kişinin kendi hakkındaki görüşlerini" hem de "başkalarının kendisi ile ilgili görüşlerine yönelik algısını" kapsamaktadır. , gibi kavramlarla da eş anlamlıdır.
Bu iki yönlü ve döngüsel bir süreçtir. Bireyin kendilik görüşü başkalarının birey hakkındaki görüşünü etkilerken başkalarının birey hakkındaki görüşleri hakkındaki yargılar da yine bireyin kendilik görüşünü etkilemektedir.
Başkalarının birey hakkındaki görüşlerine yönelik algı
Ayna benlik sürecinin parçalarından biridir. Bireyin başkalarının kendisi hakkında ne düşündüğünü kendince algıladığı anlamına gelmektedir. Başkalarının algısını algılamak olarak da yorumlanabileceği için meta-algı adı verilebilir. Meta-algı başkalarının ne düşündüğüne dair ipuçlarını okumayı gerektirir. Bu her zaman en doğru şekilde yapılamayacağı için meta-algı ile gerçeklik arasında farklar olabilir. Ayna benlik sürecinde etkili olan başkalarının hakkımızda gerçekten ne düşündüğü değil, bizim onların ne düşündüğünü düşünmemizdir.
Başkalarının hakkımızdaki düşüncelerine yönelik algımızı değerlendirirken başkaları diye değerlendirdiğimiz grubun birbirine benzerliğini abartırız. Başkaları birbirinden farksızdır ve hakkımızda hepsi aynı şeyi düşünür. Bu nedenle Mead genelleştirilmiş öteki kavramını ortaya atmıştır. Bu şekilde yansıtılmış değerlendirmeler başkalarının değerlendirmeleri arasındaki farkları görmez çünkü süreçte sadece genelleştirilmiş, kolektif başkaları vardır.
Meta-algının benlik algısı üzerindeki etkisi
Meta-algılar bireyin benlik kurgusuna katılarak benlikte küçük veya büyük değişikliklere neden olabilirler. Yapılan çalışmalar bireylerin kendileri ile ilgili görüşlerinin başkalarının görüşleri tarafından şekillendirilebildiğini ortaya koymuştur. Başkalarının bizim ne gibi amaçlar peşinde koşmamız gerektiği ile ilgili düşünceleri bizim de amaçlarımızı değiştirmemize yol açabilir. Üstelik bu değişimler geçici olmayabilir. Araştırmalar katılımcıların maruz kaldıkları mesajların etkisinin (örneğin yüksek özgüven) bir hafta sonra da devam edebileceğini göstermiştir.
Meta-algıların benlik görüşlerine katılması sürecini ve eğilimleri de etkiler. Bunun yanı sıra, kişilerin özgüvenleri de bu süreçte etkilidir. Yüksek özgüvenli bireyler olumsuz değerlendirmeleri benlikle ilgili genele yaymayıp belli bir alanda sınırlamakta daha başarılıdırlar. Özgüveni düşük olan bireyler ise bu konuda zorlanırlar, başkalarının olumsuz değerlendirmeleri kendi benlik görüşlerinde dalgalanmalara yol açar.
Günümüzdeki araştırmalar
Günümüzde internet kullanımının artması ayna benlik kavramının ele alınışını da etkilemiştir. İnternetin 7/24 kullanıma uygun olması, bireylerin kendilerini başkalarıyla yüz yüze gelmeden de sunabiliyor olmaları, araştırmacılara ayna benlik sürecinde internetin de etkileri olabileceğini düşündürmektedir. Özellikle, sosyal medyanın kendini pohpohlayıcı bir ayna benlik oluşturabileceğine dair çalışmalar bulunmaktadır. Facebook gibi sosyal medya araçları kişilerin kendilerini istedikleri şekilde ve daha pozitif sunmalarını sağladıkları için kişilerin özgüvenini artırmaktadır. Gonzales ve Hancock (2011) çalışmalarında kişilerin başkalarının Facebook profillerine ya da kendi Facebook profillerine maruz kalmalarını sağlamıştır. Daha sonra bireylerin özgüven ölçümlerinden ortaya çıkan sonuç kendi Facebook profiline maruz kalan katılımcıların, özellikle de profil sayfalarında değişiklik yapabilecekleri söylenmişse, daha yüksek özgüven skoru elde ettiğini göstermiştir.
İlgili diğer kavramlar
Kalıpyargı tehdidi
Kalıpyargı tehdidi bir grubun yeterlilikleri ve becerileri hakkında olumsuz bir uyum gösterme korkusudur. Bu korku bireyin performansını ketlediği için birey kalıpyargıya paralel şekilde davranır. Bu alandaki önemli örneklerden biri Afrikan Amerikan öğrencilerin Avrupa Amerikan akranlarına kıyasla zeka testlerinde daha başarısız olmalarıdır. Bu durumu inceleyen Steele ve Aronson (1995), öğrencilerin kalıpyargıyı destekleyecek türden performans göstermekten korkmalarının gerçekten de performanslarının düşmesine neden olduğunu öne sürmüşlerdir. Benzer tehditler cinsiyet için de yaşanmaktadır, kadınların matematik konusunda erkeklere göre daha başarısız olduğu kalıpyargısının etkinleştirildiği durumlarda gerçekten de kadınların erkeklere kıyasla daha düşük bir performans sergilediği görülmüştür. Ancak testin kadın ve erkekler arasındaki farkı ölçmediği bilgisi verildiğinde kadınlar da erkeklerle aynı derecede başarı göstermişlerdir. Bu durum da başkalarının hakkımızda ne düşüneceğine dair algımızın benliğimize katılmasının örneklerinden biri olarak görülmektedir.
Bu tehdidi bertaraf etmek için farklı bir zihin-yapısı kullanılarak kalıpyargı tersine çevrilmelidir. McGlone ve Aronson (2006) ABD'de yaptıkları çalışmada katılımcılara mekan yeteneği üzerine zor bir sınav görevi vermişlerdir. Bu sınava girmeden önce katılımcıların bir kısmına kuzeydoğuda oturdukları hatırlatılırken bir kısmına da kuzeydoğuda seçkin bir üniversitede öğrenci oldukları hatırlatılmıştır. İkinci koşuldaki katılımcıların sınav performansları açısından kadın ve erkekler arasında bir fark görülmemiştir, "seçkin bir üniversitenin öğrencisi olmak" kalıpyargısı kadın ve erkeklerin eşit düzeyde başarı göstermesini sağlamıştır.
Kendini gerçekleştiren kehanet
Kendini gerçekleştiren kehanet olgusu başkalarının beklentilerinin bireyin kendi davranışlarını değiştirmesi, bireyin gerçekten de ondan beklenildiği gibi davranmaya başlamasını açıklar. Kaynaklarda kendini doğrulayan kehanet adıyla da yer almaktadır. Bu olgunun öngördüğü üzere başkaları hakkındaki algılarımız da eninde sonunda doğru çıkacaktır. Örneğin arkadaşımızın komik biri olduğuna dair bir algımız varsa bir süre sonra arkadaşımızın gerçekten de komik davrandığını gözlemleyebiliriz. Benzer bir şekilde, bireyin kendisi hakkındaki bir görüşü benimsemesi başkalarının da o görüşü benimsemesine neden olabilir, böylece kehanet kendini gerçekleştirmiş olacaktır. Tıpkı ayna benlik sürecinde olduğu gibi, başkalarının hakkımızdaki algıladığımız yargılarının benliğimizi gerçekten değiştirmesini kendini gerçekleştiren kehanet olgusunda da görebiliyoruz. Bu olguyla ilgili Rosenthal ve Jacobson (1968) yaptıkları araştırmada bir okuldaki öğrencilere bir test uyguladılar ve öğretmenlere bazı öğrencilerin başarılı olduğunu, bu öğrencilerin ileriki yıllarda akademik açıdan patlama yapacaklarını söylediler. Patlama yapacağı söylenen bu öğrenciler aslında rastgele seçilmişti, sadece öğretmenlerin zihninde bazı değişimlemeler yapılmak isteniyordu. Ailelere veya öğrencilerin kendilerine patlama yapmalarının bekelnediği söylenmedi ki ileride test edildiğinde sadece öğretmenlerinin öğrencileri ile ilgili algısının sonuçları net bir şekilde görülebilsin. Araştırmacılar yıl sonunda öğrencilere zeka testi uyguladıklarında öğretmenlerinin patlama yapacağını düşündüğü öğrencilerin başarısının diğer öğrencilere kıyasla daha fazla arttığı görüldü, kehanet kendini gerçekleştirmişti.
Kaynakça
- ^ a b c d e f Wallace, H.M., & Tice, D.M. (2012). Reflected appraisal through a 21st-century looking glass. In M.R. Leary & J.P. Tangney (Eds.), Handbook of self and identity (2nd ed., pp. 124-140). New York, NY, US: Guilford Press; US.
- ^ Mead, G. H. (1934). Mind, self, and society. Chicago: University of Chicago Press.
- ^ Shah, J. (2003a). Automatic for the people: How representations of significant others implicitly affect goal pursuit. Journal of Personality and Social Psychology, 84(4), 661–681. Shah, J. (2003b)
- ^ The motivational looking glass: How significant others implicitly affect goal appraisals. Journal of Personality and Social Psychology, 85(3), 424–439.
- ^ Sinclair, S., Huntsinger, J., Skorinko, J., & Hardin, C. D. (2005). Social tuning of the self: Consequences for the self-evaluations of stereotype targets. Journal of Personality and Social Psychology, 89(2), 160–175.
- ^ a b Gonzales, A. L., & Hancock, J. T. (2011). Mirror, Mirror on my Facebook Wall: Effects of Exposure to Facebook on Self-Esteem. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 14(1-2).
- ^ Schmader, T., Johns, M., & Forbes, C. (2008). An integrated process model of stereotype threat effects on performance. Psychological Review, 115(2), 336–356.
- ^ Steele C.M., Aronson J. (1995) Stereotype threat and the intellectual test performance of African Americans. Journal of Personality and Social Psychology,69, 797–811.
- ^ Spencer, S. J., Steele, C. M., & Quinn, D. M. (1999). Stereotype threat and women's math performance. Journal of Experimental Psychology, 35, 4-28.
- ^ a b Aronson, E., Wilson, T. D., & Akert, R. M. (2012). Sosyal psikoloji (Gündüz, O. Çev.). İstanbul: Kaknüs Yayınları.
- ^ McGlone, M., & Aronson, J. (2006). Social identity salience and stereotype threat. Journal of Applied Developmental Psychology, 27, 438-446.
- ^ Jussim, L., Harber, K. D., Crawford, J. T., Cain, T. R., & Cohen, F. (2005). Social reality makes the social mind: Self-fulfilling prophecy, stereotypes, bias, and accuracy. Interaction Studies, 6(1), 85–102
- ^ Rosenthal, R., & Rubin, D. B. (1978). Interpersonal expectancy effects: The first 345 studies. Behavioral and Brain Studies, 1(3), 377–415.
- ^ a b Pennington, D. C. (2000). Social Cognition. Routlegde: London.
- ^ Rosenthal, R., & Jacobson, L. (1968). Pygmalion in the classroom: Teacher expectations and student intellectual development. New York: Holt, Rinehart and Winston.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ayna benlik bireylerin benlik goruslerinin baskalarinin kendilerini nasil gordugu algisi yoluyla etkilendigi sureclerdir Ayna benlik hem kisinin kendi hakkindaki goruslerini hem de baskalarinin kendisi ile ilgili goruslerine yonelik algisini kapsamaktadir gibi kavramlarla da es anlamlidir Bu iki yonlu ve dongusel bir surectir Bireyin kendilik gorusu baskalarinin birey hakkindaki gorusunu etkilerken baskalarinin birey hakkindaki gorusleri hakkindaki yargilar da yine bireyin kendilik gorusunu etkilemektedir Baskalarinin birey hakkindaki goruslerine yonelik algi Ayna benlik surecinin parcalarindan biridir Bireyin baskalarinin kendisi hakkinda ne dusundugunu kendince algiladigi anlamina gelmektedir Baskalarinin algisini algilamak olarak da yorumlanabilecegi icin meta algi adi verilebilir Meta algi baskalarinin ne dusundugune dair ipuclarini okumayi gerektirir Bu her zaman en dogru sekilde yapilamayacagi icin meta algi ile gerceklik arasinda farklar olabilir Ayna benlik surecinde etkili olan baskalarinin hakkimizda gercekten ne dusundugu degil bizim onlarin ne dusundugunu dusunmemizdir Baskalarinin hakkimizdaki dusuncelerine yonelik algimizi degerlendirirken baskalari diye degerlendirdigimiz grubun birbirine benzerligini abartiriz Baskalari birbirinden farksizdir ve hakkimizda hepsi ayni seyi dusunur Bu nedenle Mead genellestirilmis oteki kavramini ortaya atmistir Bu sekilde yansitilmis degerlendirmeler baskalarinin degerlendirmeleri arasindaki farklari gormez cunku surecte sadece genellestirilmis kolektif baskalari vardir Meta alginin benlik algisi uzerindeki etkisi Meta algilar bireyin benlik kurgusuna katilarak benlikte kucuk veya buyuk degisikliklere neden olabilirler Yapilan calismalar bireylerin kendileri ile ilgili goruslerinin baskalarinin gorusleri tarafindan sekillendirilebildigini ortaya koymustur Baskalarinin bizim ne gibi amaclar pesinde kosmamiz gerektigi ile ilgili dusunceleri bizim de amaclarimizi degistirmemize yol acabilir Ustelik bu degisimler gecici olmayabilir Arastirmalar katilimcilarin maruz kaldiklari mesajlarin etkisinin ornegin yuksek ozguven bir hafta sonra da devam edebilecegini gostermistir Meta algilarin benlik goruslerine katilmasi surecini ve egilimleri de etkiler Bunun yani sira kisilerin ozguvenleri de bu surecte etkilidir Yuksek ozguvenli bireyler olumsuz degerlendirmeleri benlikle ilgili genele yaymayip belli bir alanda sinirlamakta daha basarilidirlar Ozguveni dusuk olan bireyler ise bu konuda zorlanirlar baskalarinin olumsuz degerlendirmeleri kendi benlik goruslerinde dalgalanmalara yol acar Gunumuzdeki arastirmalar Gunumuzde internet kullaniminin artmasi ayna benlik kavraminin ele alinisini da etkilemistir Internetin 7 24 kullanima uygun olmasi bireylerin kendilerini baskalariyla yuz yuze gelmeden de sunabiliyor olmalari arastirmacilara ayna benlik surecinde internetin de etkileri olabilecegini dusundurmektedir Ozellikle sosyal medyanin kendini pohpohlayici bir ayna benlik olusturabilecegine dair calismalar bulunmaktadir Facebook gibi sosyal medya araclari kisilerin kendilerini istedikleri sekilde ve daha pozitif sunmalarini sagladiklari icin kisilerin ozguvenini artirmaktadir Gonzales ve Hancock 2011 calismalarinda kisilerin baskalarinin Facebook profillerine ya da kendi Facebook profillerine maruz kalmalarini saglamistir Daha sonra bireylerin ozguven olcumlerinden ortaya cikan sonuc kendi Facebook profiline maruz kalan katilimcilarin ozellikle de profil sayfalarinda degisiklik yapabilecekleri soylenmisse daha yuksek ozguven skoru elde ettigini gostermistir Ilgili diger kavramlarKalipyargi tehdidi Kalipyargi tehdidi bir grubun yeterlilikleri ve becerileri hakkinda olumsuz bir uyum gosterme korkusudur Bu korku bireyin performansini ketledigi icin birey kalipyargiya paralel sekilde davranir Bu alandaki onemli orneklerden biri Afrikan Amerikan ogrencilerin Avrupa Amerikan akranlarina kiyasla zeka testlerinde daha basarisiz olmalaridir Bu durumu inceleyen Steele ve Aronson 1995 ogrencilerin kalipyargiyi destekleyecek turden performans gostermekten korkmalarinin gercekten de performanslarinin dusmesine neden oldugunu one surmuslerdir Benzer tehditler cinsiyet icin de yasanmaktadir kadinlarin matematik konusunda erkeklere gore daha basarisiz oldugu kalipyargisinin etkinlestirildigi durumlarda gercekten de kadinlarin erkeklere kiyasla daha dusuk bir performans sergiledigi gorulmustur Ancak testin kadin ve erkekler arasindaki farki olcmedigi bilgisi verildiginde kadinlar da erkeklerle ayni derecede basari gostermislerdir Bu durum da baskalarinin hakkimizda ne dusunecegine dair algimizin benligimize katilmasinin orneklerinden biri olarak gorulmektedir Bu tehdidi bertaraf etmek icin farkli bir zihin yapisi kullanilarak kalipyargi tersine cevrilmelidir McGlone ve Aronson 2006 ABD de yaptiklari calismada katilimcilara mekan yetenegi uzerine zor bir sinav gorevi vermislerdir Bu sinava girmeden once katilimcilarin bir kismina kuzeydoguda oturduklari hatirlatilirken bir kismina da kuzeydoguda seckin bir universitede ogrenci olduklari hatirlatilmistir Ikinci kosuldaki katilimcilarin sinav performanslari acisindan kadin ve erkekler arasinda bir fark gorulmemistir seckin bir universitenin ogrencisi olmak kalipyargisi kadin ve erkeklerin esit duzeyde basari gostermesini saglamistir Kendini gerceklestiren kehanet Kendini gerceklestiren kehanet olgusunun nasil isledigi ile ilgili gorsel Kaynak Aronson E Wilson T D amp Akert R M 2012 Sosyal psikoloji Gunduz O Cev Istanbul Kaknus Yayinlari s 137 Kendini gerceklestiren kehanet olgusu baskalarinin beklentilerinin bireyin kendi davranislarini degistirmesi bireyin gercekten de ondan beklenildigi gibi davranmaya baslamasini aciklar Kaynaklarda kendini dogrulayan kehanet adiyla da yer almaktadir Bu olgunun ongordugu uzere baskalari hakkindaki algilarimiz da eninde sonunda dogru cikacaktir Ornegin arkadasimizin komik biri olduguna dair bir algimiz varsa bir sure sonra arkadasimizin gercekten de komik davrandigini gozlemleyebiliriz Benzer bir sekilde bireyin kendisi hakkindaki bir gorusu benimsemesi baskalarinin da o gorusu benimsemesine neden olabilir boylece kehanet kendini gerceklestirmis olacaktir Tipki ayna benlik surecinde oldugu gibi baskalarinin hakkimizdaki algiladigimiz yargilarinin benligimizi gercekten degistirmesini kendini gerceklestiren kehanet olgusunda da gorebiliyoruz Bu olguyla ilgili Rosenthal ve Jacobson 1968 yaptiklari arastirmada bir okuldaki ogrencilere bir test uyguladilar ve ogretmenlere bazi ogrencilerin basarili oldugunu bu ogrencilerin ileriki yillarda akademik acidan patlama yapacaklarini soylediler Patlama yapacagi soylenen bu ogrenciler aslinda rastgele secilmisti sadece ogretmenlerin zihninde bazi degisimlemeler yapilmak isteniyordu Ailelere veya ogrencilerin kendilerine patlama yapmalarinin bekelnedigi soylenmedi ki ileride test edildiginde sadece ogretmenlerinin ogrencileri ile ilgili algisinin sonuclari net bir sekilde gorulebilsin Arastirmacilar yil sonunda ogrencilere zeka testi uyguladiklarinda ogretmenlerinin patlama yapacagini dusundugu ogrencilerin basarisinin diger ogrencilere kiyasla daha fazla arttigi goruldu kehanet kendini gerceklestirmisti Kaynakca a b c d e f Wallace H M amp Tice D M 2012 Reflected appraisal through a 21st century looking glass In M R Leary amp J P Tangney Eds Handbook of self and identity 2nd ed pp 124 140 New York NY US Guilford Press US Mead G H 1934 Mind self and society Chicago University of Chicago Press Shah J 2003a Automatic for the people How representations of significant others implicitly affect goal pursuit Journal of Personality and Social Psychology 84 4 661 681 Shah J 2003b The motivational looking glass How significant others implicitly affect goal appraisals Journal of Personality and Social Psychology 85 3 424 439 Sinclair S Huntsinger J Skorinko J amp Hardin C D 2005 Social tuning of the self Consequences for the self evaluations of stereotype targets Journal of Personality and Social Psychology 89 2 160 175 a b Gonzales A L amp Hancock J T 2011 Mirror Mirror on my Facebook Wall Effects of Exposure to Facebook on Self Esteem Cyberpsychology Behavior and Social Networking 14 1 2 Schmader T Johns M amp Forbes C 2008 An integrated process model of stereotype threat effects on performance Psychological Review 115 2 336 356 Steele C M Aronson J 1995 Stereotype threat and the intellectual test performance of African Americans Journal of Personality and Social Psychology 69 797 811 Spencer S J Steele C M amp Quinn D M 1999 Stereotype threat and women s math performance Journal of Experimental Psychology 35 4 28 a b Aronson E Wilson T D amp Akert R M 2012 Sosyal psikoloji Gunduz O Cev Istanbul Kaknus Yayinlari McGlone M amp Aronson J 2006 Social identity salience and stereotype threat Journal of Applied Developmental Psychology 27 438 446 Jussim L Harber K D Crawford J T Cain T R amp Cohen F 2005 Social reality makes the social mind Self fulfilling prophecy stereotypes bias and accuracy Interaction Studies 6 1 85 102 Rosenthal R amp Rubin D B 1978 Interpersonal expectancy effects The first 345 studies Behavioral and Brain Studies 1 3 377 415 a b Pennington D C 2000 Social Cognition Routlegde London Rosenthal R amp Jacobson L 1968 Pygmalion in the classroom Teacher expectations and student intellectual development New York Holt Rinehart and Winston