Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Açkvistavi (Gürcüce: აჭყვისთავი), Gürcistan'a bağlı Acara Özerk Cumhuriyeti'nde, Kobuleti Belediyesi sınırları içinde bir köydür.
Tarihçe
Açkvistavi köyünün bulunduğu yer, antik çağda Kolheti Krallığı'nın sınırları içindeydi. Orta Çağ'da Gürcü krallıkları ve prenslikleri idaresinde yer alıyordu. Osmanlılar bu yerleşimi 18. yüzyılın ikinci yarısında Gürcülerden ele geçirdiler. Osmanlı idaresinden önce başlamak üzere, bu bölge 17. yüzyılın ortalarından 1770'lere değin Tavdgiridze ailesinin mülküydü.
Açkvistavi köyü, 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Açkvistav (اچكوستاو) şeklinde kaydedilmiş olan bu yerleşim, Trabzon vilayetinin Lazistan sancağının Çürüksu kazasına bağlıydı. Bu yer adı salnamenin yeni basımında "Açkvista" şeklinde okunmuştur. Salnameye göre köyün nüfusu 50 hanede yaşayan 137 kişiden oluşuyordu. Ancak bu sayının sadece erkek nüfusu olması ihtimali vardır. Büyük bir yerleşim olan köyde vergiye tabi hayvan varlığı olarak 20 inek, 10 at ve 82 keçi kaydedilmiştir.
Açkvistav köyü, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından imzalanan Berlin Antlaşması uyarınca Osmanlı Devleti tarafından Rusya'ya bırakıldı. Rus idaresinin 1886 nüfus sayımında Açkvis-Tavi (Ачквис-тави) şeklinde kaydettiği köy, Batum sancağının Kintrişi kazasına bağlı Açkvistavi nahiyesinin iki köyünde biri ve bu nahiyenin idari merkeziydi. Nahiyenin diğer yerleşimi ise, Zeniti köyüydü. Açkvistavi köyünün nüfusu, 213'ü erkek ve 161'i kadın olmak üzere, 88 hanede yaşayan 374 kişiden oluşuyordu. Köy halkı, Müslüman Gürcü anlamında "Acaralı" olarak kaydedilmiştir.
Açkvistavi köyünün Rusya'ya bırakılmasının ardından iki ülke arasında karşılıklı göçü öngören İstanbul Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma uyarınca, köyde yaşayan Müslüman Gürcülerin bir kısmı Osmanlı ülkesine göç etmiştir. Ancak bu göçün Osmanlıların eliyle zorla gerçekleştiği de bilinmektedir. Nitekim Batum ve Çürüksu bölgelerinin Osmanlıların Ruslara teslim etmesi sırasında bölgede bulunan Aleksandr Frenkel 1879'da yayımlanan kitabında, Osmanlıların Çürüksu Gürcülerini, özellikle kadın ve çocukları zorla toplayıp Batum limanından Trabzon'a yolladığını yazmıştır. Gürcü tarihçi Zakaria Çiçinadze de 1891 yılında, köyden 30 hanenin göç ettiğini belirtmiştir. Çiçinadze'nin verdiği bilgiye göre köyde bu tarihte 130 hane yaşıyordu. Köyde bir cami ile bir medrese bulunuyordu. Bir Laz olan hocanın medresede 60 Müslüman Gürcü talebesi vardı. Ali Katamadze (ქათამაძე) ve Ahmed Cinçaradze (ჯინჭაარძე) adlı gençler de hoca olarak yetişiyordu. Hüseyin Habazi (ხუსეინ ხაბაზი) adlı o bölgenin ünlü Gürcü ozanı da bu köydendi.
Tarihçi Oktay Özel, asıl olarak Katamadze (Katamize) ailesinin göçünü anlattığı Kiske Kuşunun Peşinde adlı kitabında, Açkvistavi'yi (Açkvistav) bu ailenin yaşadığı ve göç ettiği köyler arasında sayar.
Coğrafya
Açkvistavi köyü, Mesheti Dağı'nın batı eteğinde, Açkvi Deresi'nin kaynağına yakın bir yerde ve deniz seviyesinden yaklaşık 24 metre yükseklikte yer alır. Kobuleti kasabasına 18 kilometre uzaklıktadır.
Nüfus
Açkvistavi köyünde 1908 yılında 205 kişi, 1911 yılında 565 kişi, 2002 yılında 1.419 kişi, 2014 yılında 1.057 kişi yaşıyordu.
Kaynakça
- ^ Trabzon Vilayeti Salnamesi − 1869-1904, (Hazırlayan) Kudret Emiroğlu, Ankara, 1993-2009, 22 cilt; 8. cilt, s. 364-365, .
- ^ "Свод статистических данных о населении Закавказскаго края, извлеченных из посемейных списков 1886 г. (Transkafkasya Bölgesinin Nüfusuna Dair 1886 Yılı Aile Listelerinden Edinilmiş istatistik Verilerin Özeti), Tiflis, 1893, "Batum oblastı" 1275". 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
- ^ "A. Frenkel, Очерки Чурук-су и Батума, Tiflis, 1879, s. 39, 107". 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Temmuz 2024.
- ^ Aleksandr Samoyloviç Frenkel, Çürüksu ve Batum Notları - Osmanlı'nın Kafkaslara Vedası (Türkçesi: Eyüp Karakuş), İstanbul, 2023, s. 72, 163,
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcülerin Osmanlı Ülkesine Büyük Göçü (ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი-ემიგრაცია), Tiflis, 1912, s. 122". 7 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
- ^ "Zakaria Çiçinadze, Müslüman Gürcüler ve Gürcistan'daki Köyleri (მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში), Tiflis, 1913, s. 14-15". 15 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
- ^ Oktay Özel, Kiske Kuşunun Peşinde, İstanbul, 2024, s. 30 vd,
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Ackvistavi Gurcuce აჭყვისთავი Gurcistan a bagli Acara Ozerk Cumhuriyeti nde Kobuleti Belediyesi sinirlari icinde bir koydur TarihceAckvistavi koyunun bulundugu yer antik cagda Kolheti Kralligi nin sinirlari icindeydi Orta Cag da Gurcu kralliklari ve prenslikleri idaresinde yer aliyordu Osmanlilar bu yerlesimi 18 yuzyilin ikinci yarisinda Gurculerden ele gecirdiler Osmanli idaresinden once baslamak uzere bu bolge 17 yuzyilin ortalarindan 1770 lere degin Tavdgiridze ailesinin mulkuydu Ackvistavi koyu 1876 tarihli Trabzon vilayeti salnamesinde Ackvistav اچكوستاو seklinde kaydedilmis olan bu yerlesim Trabzon vilayetinin Lazistan sancaginin Curuksu kazasina bagliydi Bu yer adi salnamenin yeni basiminda Ackvista seklinde okunmustur Salnameye gore koyun nufusu 50 hanede yasayan 137 kisiden olusuyordu Ancak bu sayinin sadece erkek nufusu olmasi ihtimali vardir Buyuk bir yerlesim olan koyde vergiye tabi hayvan varligi olarak 20 inek 10 at ve 82 keci kaydedilmistir Ackvistav koyu 1877 1878 Osmanli Rus Savasi nin ardindan imzalanan Berlin Antlasmasi uyarinca Osmanli Devleti tarafindan Rusya ya birakildi Rus idaresinin 1886 nufus sayiminda Ackvis Tavi Achkvis tavi seklinde kaydettigi koy Batum sancaginin Kintrisi kazasina bagli Ackvistavi nahiyesinin iki koyunde biri ve bu nahiyenin idari merkeziydi Nahiyenin diger yerlesimi ise Zeniti koyuydu Ackvistavi koyunun nufusu 213 u erkek ve 161 i kadin olmak uzere 88 hanede yasayan 374 kisiden olusuyordu Koy halki Musluman Gurcu anlaminda Acarali olarak kaydedilmistir Ackvistavi koyunun Rusya ya birakilmasinin ardindan iki ulke arasinda karsilikli gocu ongoren Istanbul Antlasmasi imzalandi Bu antlasma uyarinca koyde yasayan Musluman Gurculerin bir kismi Osmanli ulkesine goc etmistir Ancak bu gocun Osmanlilarin eliyle zorla gerceklestigi de bilinmektedir Nitekim Batum ve Curuksu bolgelerinin Osmanlilarin Ruslara teslim etmesi sirasinda bolgede bulunan Aleksandr Frenkel 1879 da yayimlanan kitabinda Osmanlilarin Curuksu Gurculerini ozellikle kadin ve cocuklari zorla toplayip Batum limanindan Trabzon a yolladigini yazmistir Gurcu tarihci Zakaria Cicinadze de 1891 yilinda koyden 30 hanenin goc ettigini belirtmistir Cicinadze nin verdigi bilgiye gore koyde bu tarihte 130 hane yasiyordu Koyde bir cami ile bir medrese bulunuyordu Bir Laz olan hocanin medresede 60 Musluman Gurcu talebesi vardi Ali Katamadze ქათამაძე ve Ahmed Cincaradze ჯინჭაარძე adli gencler de hoca olarak yetisiyordu Huseyin Habazi ხუსეინ ხაბაზი adli o bolgenin unlu Gurcu ozani da bu koydendi Tarihci Oktay Ozel asil olarak Katamadze Katamize ailesinin gocunu anlattigi Kiske Kusunun Pesinde adli kitabinda Ackvistavi yi Ackvistav bu ailenin yasadigi ve goc ettigi koyler arasinda sayar CografyaAckvistavi koyu Mesheti Dagi nin bati eteginde Ackvi Deresi nin kaynagina yakin bir yerde ve deniz seviyesinden yaklasik 24 metre yukseklikte yer alir Kobuleti kasabasina 18 kilometre uzakliktadir NufusAckvistavi koyunde 1908 yilinda 205 kisi 1911 yilinda 565 kisi 2002 yilinda 1 419 kisi 2014 yilinda 1 057 kisi yasiyordu Kaynakca Trabzon Vilayeti Salnamesi 1869 1904 Hazirlayan Kudret Emiroglu Ankara 1993 2009 22 cilt 8 cilt s 364 365 ISBN 9789157871117 Svod statisticheskih dannyh o naselenii Zakavkazskago kraya izvlechennyh iz posemejnyh spiskov 1886 g Transkafkasya Bolgesinin Nufusuna Dair 1886 Yili Aile Listelerinden Edinilmis istatistik Verilerin Ozeti Tiflis 1893 Batum oblasti 1275 11 Aralik 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2024 A Frenkel Ocherki Churuk su i Batuma Tiflis 1879 s 39 107 18 Temmuz 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Temmuz 2024 Aleksandr Samoylovic Frenkel Curuksu ve Batum Notlari Osmanli nin Kafkaslara Vedasi Turkcesi Eyup Karakus Istanbul 2023 s 72 163 ISBN 978 625 6385 85 6 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculerin Osmanli Ulkesine Buyuk Gocu ქარველ მაჰმადიანთ დიდი გადასახლება ოსმალეთში მუჰაჯირი ემიგრაცია Tiflis 1912 s 122 7 Ekim 2022 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2024 Zakaria Cicinadze Musluman Gurculer ve Gurcistan daki Koyleri მუსულმან ქართველობა და მათი სოფლები საქართველოში Tiflis 1913 s 14 15 15 Ocak 2024 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 22 Temmuz 2024 Oktay Ozel Kiske Kusunun Pesinde Istanbul 2024 s 30 vd ISBN 978 975 05 3632 8