Baştoklu, Ardahan ilinin Hanak ilçesine bağlı bir köydür.
Baştoklu | |
---|---|
Ardahan'ın konumu | |
Baştoklu Baştoklu'nun Ardahan'daki konumu | |
Ülke | Türkiye |
İl | Ardahan |
İlçe | Hanak |
Coğrafi bölge | Doğu Anadolu Bölgesi |
Rakım | 1814 m |
Nüfus (2022) | |
• Toplam | 308 |
Zaman dilimi | (TSİ) |
İl alan kodu | 0478 |
İl plaka kodu | 75 |
Posta kodu | 75900 |
Tarihçe
Baştoklu ile bugün Hanak'ın bir mahallesi olan Alaçam köyünün eski adı Tikani'dir. Baştoklu köyü Büyük Tikani, Alaçam köyü ise Küçük Tikani adlarını taşıyordu. Gürcüce bir ad olan Tikani (თიკანი / ტიკანი), "oğlak" anlamına gelir. Bu yer adı, erken ve geç dönemde Osmanlıca Dikan (دیكان) biçiminde yazılmıştır.93 Harbi'nde Ardahan bölgesini ele geçiren Ruslar ise, bu iki yerleşmenin adını Tikan (Тикан) olarak kaydetmiştir.
Baştoklu köyünün 1595 tarihli Osmanlı mufassal defterinde Dikan-i Büzürg (دیكان بزرك) adıyla yer alması, buranın eski bir yerleşeme olduğuna işaret etmektedir. Osmanlı Devleti bu yerleşmeyi, birleşik Gürcü Krallığı'nın zayıflaması üzerine bağımsız devlete dönüşen Samtshe-Saatabago'dan ele geçirdi. Bu tarihte Ardahan-i Büzürg (Büyük Ardahan) livasının Meşe nahiyesine bağlı olan Dikan-i Büzürg'te (Büyük Dikan) ispenç vergisi veren 53 hane yaşıyordu. Her hanenin 5 kişiden oluştuğu kabul edilirse, köyün nüfusunun 165 kişiden oluştuğu ortaya çıkar. O dönem için bu sayı Yukarı Tikani'nin büyük bir köy olduğunu göstermektedir. Hane reisleri Eliazar, Gela, Papa, Gogiça, Maharebel, Davita, Papuna, Vardzela, Kakala, Giorgi, Gabriel, Simon, Petre, Gogina gibi adlar taşıyordu. Bu kişilerin ve babalarının adlarına bakınca, köyün nüfusunun çoğunluğunun Gürcülerden oluştuğu anlaşılmaktadır. Bu deftere göre Yukarı Tikani'de buğday, arpa, yonca tarımı ve arıcılık yapılıyor, koyun ve domuz besleniyordu.
Büyük Tikani köyü, uzun süre Osmanlı egemenliğinde kaldıktan sonra, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı sonucunda Çarlık Rusya'nın eline geçti. Rus idaresinin Yukarı Tikan (Верхний Тикан) olarak kaydettiği köy, Ardahan sancağını (okrug) Ardahan kazasına (uçastok) bağlıydı. Tikan nahiyesinin (маркяз; merkez) köylerinden biriydi. Köyün nüfusu 294 kişiden oluşuyordu. Bu nüfusun % 28,2'si (83 kişi) "Türk", % 58,8'i (173 kiş) "Karapapak" olarak kaydedilmişti. Tikani haniyesinin nüfusu ise, 1.739 kişiden oluşuyordu. Büyük Tikani ve Küçük Tikani'deki Karapapakların 1828-1829 Osmanlı-Rus Savaşı'nın ardından Ahısha livasından göç ettiği tahmin edilmektedir. Büyük Tikani'nin nüfusu 1896'da 360 kişi, 1906'da da 350 kişi olarak tespit edilmiştir.
Büyük Tikani, Birinci Dünya Savaşı sonuna doğru bölgede Rus idaresinin sona ermesinin ardından Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti sınırları içinde kaldı. Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında Ankara Hükümeti'nin verdiği ültimatom üzerine Gürcü ordusunun çekilmesiyle köy yeniden Türkiye'ye katıldı. 16 Mart 1921'de, Sovyet Rusya ile Ankara Hükümeti arasında imzalanan Moskova Antlaşması'yla da Büyük Tikani Türkiye'ye bırakıldı.
1928 tarihli köy listesinde Yukarı Dikan (یوقاری ریكان) olarak geçen köy, Kars vilayetinin Ardahan kazasının Hanak nahiyesine bağlıydı. Köyün adı, "yabancı kökten geldiği" için 1959 yılında, Gürcüce adını andırır biçimde, "oğlak" yerine "toklu" kelimesi kullanılarak Baştoklu olarak değiştirildi. Bununla birlikte köyün eski adı yeni adıyla birlikte "Baştoklu (Yukarıdikan)" biçimde uzun süre resmi kayıtlarda kullanıldı. 1992 yılında Ardahan il olunca, Baştoklu da bu ilin bir köyü haline geldi.
Büyük Tikani köyünde biri kilise, diğeri kale olmak üzere iki tarihsel yapının varlığı bilinmektedir. Tek nefli bir yapı olan Büyük Tikani Kilisesi'nden geriye sadece yıkıntıları kalmıştır. Köyün 1 km kuzeyinde bulunan ve harç kullanılmadan inşa edilmiş olan kale (52x83 m) de yıkık durumdadır.
Coğrafya
Köy, Ardahan il merkezine 33 km, Hanak ilçe merkezine 5 km uzaklıktadır. Köyün kuzeyinde Koyunpınar köyü, kuzeybatısında İncedere köyü. Batısında Güneşgören köyü ve köye ait yayla, Güney sınırında Ardahan ili, doğusunda ise Alaçam mahallesi bulunmaktadır. Köyün batısında Artvin ili ile doğal sınır oluşturan Yalnızçam Dağları ve kuzeydoğusunda da Kol Dağı'nın uzantıları bulunmaktadır. Eski Hanak-Ardahan Karayolunun bir kısmı köyün sınırlarından geçmektedir.
Dikan Dağı yaklaşık 2500 metre yükseklikte olup bölgeye hakim konumu nedeniyle Osmanlı İmparatorluğu ile Çarlık Rusya arasında geçen 93 Harbi'nden önce askeri amaçla üzerine tabya yapıldığından ötürü günümüzde Ramazan Tabyası olarak bilinmektedir. Dağın üzerinde Türk bayrağını temsil eden ay ve yıldızın bulunmasından ötürü "Yıldız Dağı" olarak da bilinmektedir.
Nüfus
1886 yılındaki nüfus sayımına göre köyün nüfusu 294 olduğu ve bunların 173'ünü Karapapak Türkü, 83'ünü yerli Türk ve 38'ini Kürt nüfusu oluşturmaktaydı.
Yıllara göre köy nüfus verileri | |
---|---|
2022 | 308 |
2021 | 330 |
2020 | 321 |
2019 | 327 |
2018 | 330 |
2017 | 322 |
2016 | 310 |
2015 | 325 |
2014 | 326 |
2013 | 327 |
2012 | 336 |
2011 | 341 |
2010 | 357 |
2009 | 362 |
2008 | 341 |
2007 | 357 |
2000 | 419 |
1990 | 419 |
1985 | 812 |
Kaynakça
- ^ (İngilizce). Fallingrain.com. 11 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q "Ardahan Hanak Baştoklu Köy Nüfusu". Nufusune.com. 22 Ekim 2017 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ Giorgi Zedginidze, Cavaheti Diyalekti Sözlüğü, 2014, 370 sayfa
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 493". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2021.
- ^ a b Son Teşkilat-i Mülkiyede Köylerimizin Adları (Osmanlıca), İstanbul, 1928, s. 760.
- ^ a b ""Ardahan kazası (1886 Yılı)" (Rusça)". 24 Şubat 2020 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ "Defter-i Mufassal-i Vilayet-i Gürcistan (Osmanlıca ve Gürcüce), (Yayımlayan) Sergi Cikia, Tiflis, 1941-1958, 3 cilt; I. cilt (1947), s. 493, II. cilt (1941), s. 482". 22 Ocak 2021 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 24 Şubat 2021.
- ^ Candan Badem, Çarlık Yönetiminde Kars, Ardahan, Artvin, İstanbul, 2018, s. 112, .
- ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
- ^ Köylerimiz, (Yayımlayan) İçişleri Bakanlığı, Ankara, 1968, s. 80.
- ^ "1980 Genel Nüfus Sayımı, Ankara, 1981" (PDF). 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF). Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 206, 371, .
- ^ a b . YerelNet.org.tr. 4 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Nisan 2020.
- ^ antikor. . TÜRK BİLİMİ TURKS SCİENCE | TÜRK DÜNYASI BİLİM YAYINLARI. 6 Aralık 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Kasım 2020.
- ^ . web.archive.org. 18 Ocak 2015. 4 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1991). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2020.
- ^ Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü (1986). (PDF). sehirhafizasi.sakarya.edu.tr. 19 Şubat 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2020.
Dış bağlantılar
- Baştoklu, Hanak için uzaydan görüntü siteleri: Google, Yahoo, Microsoft
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bastoklu Ardahan ilinin Hanak ilcesine bagli bir koydur BastokluKoyArdahan in konumuBastokluBastoklu nun Ardahan daki konumuUlkeTurkiyeIlArdahanIlceHanakCografi bolgeDogu Anadolu BolgesiRakim1814 mNufus 2022 Toplam308Zaman dilimiUTC 03 00 TSI Il alan kodu0478Il plaka kodu75Posta kodu75900TarihceBastoklu ile bugun Hanak in bir mahallesi olan Alacam koyunun eski adi Tikani dir Bastoklu koyu Buyuk Tikani Alacam koyu ise Kucuk Tikani adlarini tasiyordu Gurcuce bir ad olan Tikani თიკანი ტიკანი oglak anlamina gelir Bu yer adi erken ve gec donemde Osmanlica Dikan دیكان biciminde yazilmistir 93 Harbi nde Ardahan bolgesini ele geciren Ruslar ise bu iki yerlesmenin adini Tikan Tikan olarak kaydetmistir Bastoklu koyunun 1595 tarihli Osmanli mufassal defterinde Dikan i Buzurg دیكان بزرك adiyla yer almasi buranin eski bir yerleseme olduguna isaret etmektedir Osmanli Devleti bu yerlesmeyi birlesik Gurcu Kralligi nin zayiflamasi uzerine bagimsiz devlete donusen Samtshe Saatabago dan ele gecirdi Bu tarihte Ardahan i Buzurg Buyuk Ardahan livasinin Mese nahiyesine bagli olan Dikan i Buzurg te Buyuk Dikan ispenc vergisi veren 53 hane yasiyordu Her hanenin 5 kisiden olustugu kabul edilirse koyun nufusunun 165 kisiden olustugu ortaya cikar O donem icin bu sayi Yukari Tikani nin buyuk bir koy oldugunu gostermektedir Hane reisleri Eliazar Gela Papa Gogica Maharebel Davita Papuna Vardzela Kakala Giorgi Gabriel Simon Petre Gogina gibi adlar tasiyordu Bu kisilerin ve babalarinin adlarina bakinca koyun nufusunun cogunlugunun Gurculerden olustugu anlasilmaktadir Bu deftere gore Yukari Tikani de bugday arpa yonca tarimi ve aricilik yapiliyor koyun ve domuz besleniyordu Buyuk Tikani koyu uzun sure Osmanli egemenliginde kaldiktan sonra 1877 1878 Osmanli Rus Savasi sonucunda Carlik Rusya nin eline gecti Rus idaresinin Yukari Tikan Verhnij Tikan olarak kaydettigi koy Ardahan sancagini okrug Ardahan kazasina ucastok bagliydi Tikan nahiyesinin markyaz merkez koylerinden biriydi Koyun nufusu 294 kisiden olusuyordu Bu nufusun 28 2 si 83 kisi Turk 58 8 i 173 kis Karapapak olarak kaydedilmisti Tikani haniyesinin nufusu ise 1 739 kisiden olusuyordu Buyuk Tikani ve Kucuk Tikani deki Karapapaklarin 1828 1829 Osmanli Rus Savasi nin ardindan Ahisha livasindan goc ettigi tahmin edilmektedir Buyuk Tikani nin nufusu 1896 da 360 kisi 1906 da da 350 kisi olarak tespit edilmistir Buyuk Tikani Birinci Dunya Savasi sonuna dogru bolgede Rus idaresinin sona ermesinin ardindan Gurcistan Demokratik Cumhuriyeti sinirlari icinde kaldi Kizil Ordu nun Gurcistan i isgali sirasinda Ankara Hukumeti nin verdigi ultimatom uzerine Gurcu ordusunun cekilmesiyle koy yeniden Turkiye ye katildi 16 Mart 1921 de Sovyet Rusya ile Ankara Hukumeti arasinda imzalanan Moskova Antlasmasi yla da Buyuk Tikani Turkiye ye birakildi 1928 tarihli koy listesinde Yukari Dikan یوقاری ریكان olarak gecen koy Kars vilayetinin Ardahan kazasinin Hanak nahiyesine bagliydi Koyun adi yabanci kokten geldigi icin 1959 yilinda Gurcuce adini andirir bicimde oglak yerine toklu kelimesi kullanilarak Bastoklu olarak degistirildi Bununla birlikte koyun eski adi yeni adiyla birlikte Bastoklu Yukaridikan bicimde uzun sure resmi kayitlarda kullanildi 1992 yilinda Ardahan il olunca Bastoklu da bu ilin bir koyu haline geldi Buyuk Tikani koyunde biri kilise digeri kale olmak uzere iki tarihsel yapinin varligi bilinmektedir Tek nefli bir yapi olan Buyuk Tikani Kilisesi nden geriye sadece yikintilari kalmistir Koyun 1 km kuzeyinde bulunan ve harc kullanilmadan insa edilmis olan kale 52x83 m de yikik durumdadir CografyaKoy Ardahan il merkezine 33 km Hanak ilce merkezine 5 km uzakliktadir Koyun kuzeyinde Koyunpinar koyu kuzeybatisinda Incedere koyu Batisinda Gunesgoren koyu ve koye ait yayla Guney sinirinda Ardahan ili dogusunda ise Alacam mahallesi bulunmaktadir Koyun batisinda Artvin ili ile dogal sinir olusturan Yalnizcam Daglari ve kuzeydogusunda da Kol Dagi nin uzantilari bulunmaktadir Eski Hanak Ardahan Karayolunun bir kismi koyun sinirlarindan gecmektedir Dikan Dagi yaklasik 2500 metre yukseklikte olup bolgeye hakim konumu nedeniyle Osmanli Imparatorlugu ile Carlik Rusya arasinda gecen 93 Harbi nden once askeri amacla uzerine tabya yapildigindan oturu gunumuzde Ramazan Tabyasi olarak bilinmektedir Dagin uzerinde Turk bayragini temsil eden ay ve yildizin bulunmasindan oturu Yildiz Dagi olarak da bilinmektedir Nufus1886 yilindaki nufus sayimina gore koyun nufusu 294 oldugu ve bunlarin 173 unu Karapapak Turku 83 unu yerli Turk ve 38 ini Kurt nufusu olusturmaktaydi Yillara gore koy nufus verileri2022 3082021 3302020 3212019 3272018 3302017 3222016 3102015 3252014 3262013 3272012 3362011 3412010 3572009 3622008 3412007 3572000 4191990 4191985 812Kaynakca Ingilizce Fallingrain com 11 Nisan 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2020 a b c d e f g h i j k l m n o p q Ardahan Hanak Bastoklu Koy Nufusu Nufusune com 22 Ekim 2017 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 25 Nisan 2020 Giorgi Zedginidze Cavaheti Diyalekti Sozlugu 2014 370 sayfa Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 493 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2021 a b Son Teskilat i Mulkiyede Koylerimizin Adlari Osmanlica Istanbul 1928 s 760 a b Ardahan kazasi 1886 Yili Rusca 24 Subat 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 2 Ekim 2020 Defter i Mufassal i Vilayet i Gurcistan Osmanlica ve Gurcuce Yayimlayan Sergi Cikia Tiflis 1941 1958 3 cilt I cilt 1947 s 493 II cilt 1941 s 482 22 Ocak 2021 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 24 Subat 2021 Candan Badem Carlik Yonetiminde Kars Ardahan Artvin Istanbul 2018 s 112 ISBN 9786052100271 Mustafa Kemal Ataturk Nutuk Istanbul 1934 2 cilt s 41 Koylerimiz Yayimlayan Icisleri Bakanligi Ankara 1968 s 80 1980 Genel Nufus Sayimi Ankara 1981 PDF 18 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF Erisim tarihi 11 Mart 2022 Tao Klarceti Tarihsel ve Kulturel Anitlar Katalogu Gurcuce Editor Buba Kudava Yazarlar Nestan Bagauri Zurab Batiasvili Irma Beridze Buba Kudava Nikoloz Jgenti Goca Saitidze Natia Hizanisvili 2018 Tiflis s 206 371 ISBN 9789941478178 a b YerelNet org tr 4 Haziran 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 25 Nisan 2020 antikor TURK BILIMI TURKS SCIENCE TURK DUNYASI BILIM YAYINLARI 6 Aralik 2018 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 27 Kasim 2020 web archive org 18 Ocak 2015 4 Ekim 2020 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Ekim 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1991 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 19 Subat 2020 Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitusu 1986 PDF sehirhafizasi sakarya edu tr 19 Subat 2020 tarihinde kaynagindan PDF arsivlendi Erisim tarihi 18 Subat 2020 Dis baglantilarBastoklu Hanak icin uzaydan goruntu siteleri Google Yahoo Microsoft