Büyük kerkenez (Falco rupicoloides) ya da ak gözlü kerkenez doğangiller (Falconidae) familyasından bir gündüz yırtıcı kuş türüdür. Kerkenezler içinde en büyüklerindendir. Afrika'nın güneyinde ve doğusunda açık alanlarda yaşar.
Büyük kerkenez | |||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Korunma durumu | |||||||||||||||||
Asgari endişe altında (IUCN 2.3) | |||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
İkili adlandırma | |||||||||||||||||
Falco rupicoloides , 1829 | |||||||||||||||||
Alt türler | |||||||||||||||||
| |||||||||||||||||
Fiziksel özellikleri
Erişkin kuşların hem üst hem de alt tüyleri genel olarak soluk pas rengindedir. Sırt, kanatların üstü ve paçalar siyah çizgilidir. Göğüste ve kafada koyu çizgiler bulunur ama bayağı kerkenez ile küçük kerkenez de olduğu gibi yanak çizgileri yoktur. Kalça ve kuyruk siyah çizgili gri renktedir ve kuyruğun ucu beyazdır. Uçarken, kanatların altında bulunan beyaz tüyler koyu renkli gövde ile kontrast oluşturur. Gözün iris bölümü bu kuşu benzer türlerden ayıran özelliği olarak beyaz renklidir. Gaga asıl olarak mavimsi gridir ve gaganın tabanı ile ayaklar sarı renklidir. Genç kuşların kuyrukları gri yerine pas rengidir, paçaları çizgili ve gözleri koyu renklidir.
Büyük kerkenezin boyu 29–37 cm, kanat açıklığı ise 68–84 cm. arasındadır. Güneyde bulunan alt türü F. r. rupicoloides 181-334 g. ağırlığındadır. F. r. arthuri varyasyonu daha küçüktür ve 165-252 g. ağırlığındadır. Kuzeyde yaşayan F. r. fieldi alt türü de küçüktür ve diğerlerinden daha soluk renklidir.
Bu tür genellikle ses çıkarmaz ama çığlıkları tiz seslidir ve tekrarlardan oluşur.
Dağılımı ve yaşam alanı
Açık ve çorak alanlarda, otlaklarda, savan ve yarı çöllerde yaşar. Çoğunlukla akasyalarla bir arada bulunur. Genellikle bitki boyu 50 cm. geçen yerleri tercih eder. Deniz seviyesinden 2150 metre rakıma kadar bulunur ama özellikle 800 ila 1800 m. rakım arasında yaşar.
Güneye doğru gidildikçe yaygın olarak bulunan büyük kerkenez, kuzeye doğru daha az görülür. F. r. rupicoloides varyasyonu Namibya, Botsvana, Zimbabve, Angola'nın Zambiya'nın bazı kesimleri ile güney ve doğuda bulunan sulak alanlar haricinde Güney Afrika'nın çoğunda ürer. F. r. Arthuri Kenya ve Tanzanya'nın kuzeyinde bulunurken F. r. fieldi Etiyopya, Eritre, Somali'nin kuzeyi ve muhtemelen Kenya'nın güneyinde yaşar.
Yaşadığı alanların toplamı 3,5 milyon km2'yi bulur. Popülasyon istikrarlıdır ve 100.000-200.000 çift arasındadır. Kuşların çoğu üredikleri yerlerden ayrılmaz ama bazıları göçebedir.
Beslenme
Büyük kerkenez genellikle kaya ya da ağaç gibi yüksek ve etrafı açık tüneklerden avlanır. Diğer kerkenezler gibi havada avının üzerinde kanat çırparak asılı durarak da avlanır. Genelde çekirge, termit, kın kanatlılar ve solifugae gibi omurgasızlar ile beslenir.Kertenkelelerin yanı sıra bazen küçük kuşları, memelileri ve yılanları da avladığı görülür. Asıl olarak avını yerde yakalar. Alevlerden kaçan böcekleri ve diğer canlıları yakalamak için yangınlara gelir.
Üreme
Üreme mevsimi bölgeler arasında farklılık gösterir. Güneyde Temmuz ile Nisan aylarında sürer ama Eylül ile Aralık ayları arasında daha çok üreme yaptıkları görülür. Kenya ve Tanzanya'da tüm yıl boyunca üreme görülür ancak Nisan ile Temmuz arasında yoğunluktadır. Somali'de üreme mevsimi Nisan ile Ağustos ayları arasındadır.
Büyük kerkenezler, kuluçka için ile gibi başka kuşların eski yuvalarını kullanır. Tipik bir yuva yerden 2 ila 20 m arasında yükseklikte bir ağaçta, bazen de elektrik ya da telgraf direği üzerindedir. Genellikle üç ila dört olmak üzere iki ila yedi arasında yumurta yumurtlar. Kuluçkaya genellikle dişi yatar ve süresi 22-23 gündür. Yavrular 30-34 gün arasında palazlanır ve palazlandıktan sonra en az 26 gün daha ebeveynlerine bağımlıdırlar.
Notlar
- ^ Kemp, A.C. (1989). "The Diet Of Greater Kestrels Falco Rupicoloides Near Pretoria, South Africa". Ostrich. 60 (2). ss. 65-68.
Kaynakça
- "Falco rupicoloides". The IUCN Redlist of Threatened Species Version 2011.2TM. International Union for Conservation of Nature and Natural Resources. 2011. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011.
- Ferguson-Lees, James (2001). Raptors of the World. Londra: Christopher Helm.
- . Global Raptor Information Network. 2007. 22 Nisan 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011.
- Sinclair, Ian (2003). Birds of Africa south of the Sahara. Cape Town: Struik.
- Zimmerman, Dale A. (1999). Birds of Kenya & Northern Tanzania. Londra: Christopher Helm.
- Kemp, A.C. (1989). "The Diet Of Greater Kestrels Falco Rupicoloides Near Pretoria, South Africa". Ostrich. 60 (2). ss. 65-68.
Dış bağlantılar
Wikimedia Commons'ta Büyük kerkenez ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır. |
- . ARKive Images of Life on Earth. Wildscreen. 14 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2011.
- "Greater Kestrel (Falco rupicoloides)". The Internet Bird Collection. Lynx Eds. 9 Eylül 2015 tarihinde kaynağından . Erişim tarihi: 28 Kasım 2011.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk kerkenez Falco rupicoloides ya da ak gozlu kerkenez dogangiller Falconidae familyasindan bir gunduz yirtici kus turudur Kerkenezler icinde en buyuklerindendir Afrika nin guneyinde ve dogusunda acik alanlarda yasar Buyuk kerkenezKorunma durumuAsgari endise altinda IUCN 2 3 Biyolojik siniflandirmaAlem AnimaliaSube ChordataSinif AvesTakim FalconiformesFamilya FalconidaeAlt familya Cins FalcoTur F rupicoloidesIkili adlandirmaFalco rupicoloides 1829Alt turlerF r arthuri 1884 F r fieldi 1897 F r rupicoloides Smith 1829Fiziksel ozellikleriNamibya da Etosha Ulusal Parki nda Eriskin kuslarin hem ust hem de alt tuyleri genel olarak soluk pas rengindedir Sirt kanatlarin ustu ve pacalar siyah cizgilidir Goguste ve kafada koyu cizgiler bulunur ama bayagi kerkenez ile kucuk kerkenez de oldugu gibi yanak cizgileri yoktur Kalca ve kuyruk siyah cizgili gri renktedir ve kuyrugun ucu beyazdir Ucarken kanatlarin altinda bulunan beyaz tuyler koyu renkli govde ile kontrast olusturur Gozun iris bolumu bu kusu benzer turlerden ayiran ozelligi olarak beyaz renklidir Gaga asil olarak mavimsi gridir ve gaganin tabani ile ayaklar sari renklidir Genc kuslarin kuyruklari gri yerine pas rengidir pacalari cizgili ve gozleri koyu renklidir Buyuk kerkenezin boyu 29 37 cm kanat acikligi ise 68 84 cm arasindadir Guneyde bulunan alt turu F r rupicoloides 181 334 g agirligindadir F r arthuri varyasyonu daha kucuktur ve 165 252 g agirligindadir Kuzeyde yasayan F r fieldi alt turu de kucuktur ve digerlerinden daha soluk renklidir Bu tur genellikle ses cikarmaz ama cigliklari tiz seslidir ve tekrarlardan olusur Dagilimi ve yasam alaniAcik ve corak alanlarda otlaklarda savan ve yari collerde yasar Cogunlukla akasyalarla bir arada bulunur Genellikle bitki boyu 50 cm gecen yerleri tercih eder Deniz seviyesinden 2150 metre rakima kadar bulunur ama ozellikle 800 ila 1800 m rakim arasinda yasar Guneye dogru gidildikce yaygin olarak bulunan buyuk kerkenez kuzeye dogru daha az gorulur F r rupicoloides varyasyonu Namibya Botsvana Zimbabve Angola nin Zambiya nin bazi kesimleri ile guney ve doguda bulunan sulak alanlar haricinde Guney Afrika nin cogunda urer F r Arthuri Kenya ve Tanzanya nin kuzeyinde bulunurken F r fieldi Etiyopya Eritre Somali nin kuzeyi ve muhtemelen Kenya nin guneyinde yasar Yasadigi alanlarin toplami 3 5 milyon km2 yi bulur Populasyon istikrarlidir ve 100 000 200 000 cift arasindadir Kuslarin cogu uredikleri yerlerden ayrilmaz ama bazilari gocebedir BeslenmeBuyuk kerkenez genellikle kaya ya da agac gibi yuksek ve etrafi acik tuneklerden avlanir Diger kerkenezler gibi havada avinin uzerinde kanat cirparak asili durarak da avlanir Genelde cekirge termit kin kanatlilar ve solifugae gibi omurgasizlar ile beslenir Kertenkelelerin yani sira bazen kucuk kuslari memelileri ve yilanlari da avladigi gorulur Asil olarak avini yerde yakalar Alevlerden kacan bocekleri ve diger canlilari yakalamak icin yanginlara gelir UremeGenc kus Tanzanya da Serengeti Ulusal Parki Ureme mevsimi bolgeler arasinda farklilik gosterir Guneyde Temmuz ile Nisan aylarinda surer ama Eylul ile Aralik aylari arasinda daha cok ureme yaptiklari gorulur Kenya ve Tanzanya da tum yil boyunca ureme gorulur ancak Nisan ile Temmuz arasinda yogunluktadir Somali de ureme mevsimi Nisan ile Agustos aylari arasindadir Buyuk kerkenezler kulucka icin ile gibi baska kuslarin eski yuvalarini kullanir Tipik bir yuva yerden 2 ila 20 m arasinda yukseklikte bir agacta bazen de elektrik ya da telgraf diregi uzerindedir Genellikle uc ila dort olmak uzere iki ila yedi arasinda yumurta yumurtlar Kuluckaya genellikle disi yatar ve suresi 22 23 gundur Yavrular 30 34 gun arasinda palazlanir ve palazlandiktan sonra en az 26 gun daha ebeveynlerine bagimlidirlar Notlar Kemp A C 1989 The Diet Of Greater Kestrels Falco Rupicoloides Near Pretoria South Africa Ostrich 60 2 ss 65 68 Kaynakca Falco rupicoloides The IUCN Redlist of Threatened Species Version 2011 2TM International Union for Conservation of Nature and Natural Resources 2011 Erisim tarihi 28 Kasim 2011 Ferguson Lees James 2001 Raptors of the World Londra Christopher Helm Global Raptor Information Network 2007 22 Nisan 2014 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2011 Sinclair Ian 2003 Birds of Africa south of the Sahara Cape Town Struik Zimmerman Dale A 1999 Birds of Kenya amp Northern Tanzania Londra Christopher Helm Kemp A C 1989 The Diet Of Greater Kestrels Falco Rupicoloides Near Pretoria South Africa Ostrich 60 2 ss 65 68 Dis baglantilarVikitur de konuyla ilgili taksonomik bilgiler bulunur Falco rupicoloides Wikimedia Commons ta Buyuk kerkenez ile ilgili ortam dosyalari bulunmaktadir ARKive Images of Life on Earth Wildscreen 14 Mayis 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 28 Kasim 2011 Greater Kestrel Falco rupicoloides The Internet Bird Collection Lynx Eds 9 Eylul 2015 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 28 Kasim 2011