Babil'in Düşüşü, Yeni Babil İmparatorluğu'nun M.Ö. 539 yılında Ahameniş İmparatorluğu tarafından fethedilmesiyle meydana gelen çöküşünü ifade eder. Bu olay, M.Ö. 556 yılında genç kral 'u devirerek tahta çıkan Nabonidus'un (Nabû-na'id) saltanatının sonunu işaret ediyordu. Nabonidus yönetimi sık sık askeri yetenekleriyle tanınan ancak siyasi becerileri zayıf olan oğlu Belşazzar'a devretti. Sonuç olarak, rahipler ve askeri sınıf da dahil olmak üzere Babil toplumunun pek çok üyesi tarafından sevilmiyordu.
Babil'in Düşüşü | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
1831 Babil'in Düşüşü; Büyük Kiros Babil ordusunu yeniyor. J. Martin tarafından mezzotint, 1831 | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Ahameniş İmparatorluğu | Yeni Babil İmparatorluğu | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Büyük Kiros | Nabonidus ? | ||||||
Güçler | |||||||
Bilinmiyor | Bilinmiyor |
Bu sırada Babil'in doğusunda yer alan Ahameniş İmparatorluğu güç kazanmaya devam ediyordu. M.Ö. Ekim 539'da Büyük Kiros liderliğindeki Ahameniş ordusu 'nda Babillileri yenerek Babil'in bir satraplık olarak Ahameniş topraklarına katılmasına yol açtı. Kiros Silindirine göre, Kiros Babil halkına saygı göstereceğine söz verdi ve hapsedilmiş olanları serbest bıraktı. Bu, Yeni Babil İmparatorluğu'nun sonu ve bölgede Pers egemenliğinin başlangıcı oldu.
Koşullar
Eski Mezopotamya şehri Babil'in düşüşü iç ve dış faktörlerin bir kombinasyonuna bağlanabilir. İçeride, Kral Nabonidus'un yönetimi halk ve Marduk rahipleri arasında yaygın bir hoşnutsuzlukla karşılandı. Nabonidus, Babil'in koruyucu tanrısı olan Marduk kültünü bastırmış ve bunun yerine Marduk rahiplerini kızdıran ay tanrısı Sin kültünü teşvik etmişti. Buna ek olarak, Nabonidus'un tapınakların temel kayıtlarını kazmak ve inşa tarihlerini belirlemek gibi eski çağlara ait uğraşlara odaklanması ve Asur şehri Harran'da ve çöldeki Arap tebaası arasında tapınakları yeniden inşa etmek için Babil'den ayrılması, krallığın savunmasını büyük ölçüde yetenekli bir asker olan ancak siyasi elit tarafından pek saygı görmeyen oğlu Belşazzar'ın ellerine bıraktı.
Bu iç huzursuzluğa dış baskılar da eklenmişti. Mezopotamya'nın askerî gücü geleneksel olarak daha savaşçı bir devlet olan Asur'da yoğunlaşmış, Mezopotamya'nın güney bölgesinde yer alan Babil'i fetih ve istilaya karşı daha savunmasız bırakmıştı. Asur'un çöküşüyle birlikte Babil, M.Ö. 539'da şehri fetheden Perslere karşı savunmasız kaldı. Babil'in düşüşü Yeni Babil İmparatorluğu'nun sonu ve Pers Ahameniş İmparatorluğu'nun başlangıcı oldu.
Hazırlıklar
MÖ 550/549'da, Elam'daki Anşan'ın Ahameniş Pers kralı Büyük Kiros, efendisi Manda ya da Med kralı Astyages'e karşı ayaklandı. Astyages'in kendi ordusunun da yardımıyla Kiros Ekbatana'ya yerleşmeyi başararak Med İmparatorluğu'na etkin bir şekilde son verdi ve Persleri İran halkları arasında egemen kıldı. Üç yıl sonra Kiros tüm İran'ın kralı olmuştu ve MÖ 547'de Asurlular arasında çıkan bir isyanı bastırmak için sefere çıkmıştı. Bu arada Babil kralı Nabonidus, Arap kolonisinin çölünde kamp kurmuş ve ordunun başına oğlu Belşazzar'ı bırakmıştı. MÖ 540 yılında Kiros, Babil'in doğu topraklarının çoğunu kapsayan Suriye'yi işgal etti. Kısa bir süre içinde Nabonidus'un vasallarının çoğu Pers kontrolü altına girdi. Nabonidus, Kiros'un sınıra yaptığı sürekli baskınlar nedeniyle MÖ 543'te Babil'e geri döndü.
İşgal
M.Ö. 539 yılında Ahameniş İmparatorluğu'nun kralı Büyük Kiros, günümüz Irak'ında bulunan Babil şehrini işgal etti. ve Kiros Silindiri'nde şehrin barışçıl bir şekilde ele geçirildiği belirtilirken, Yunan tarihçiler Herodot ve Ksenofon şehrin kuşatıldığını bildirmektedir. Daniel'in Kitabı Babil kralının çatışma sırasında öldürüldüğünü belirtir. Ksenofon da dahil olmak üzere bazı kaynaklar Babil kralı Belshazzar'ın da öldürüldüğünü iddia eder. Ancak bu rivayet yaygın olarak kabul görmemektedir. Kesin olaylar ne olursa olsun, Babil'in hüküm süren kralı Nabonidus'un teslim olduğu ve sürgün edildiği ve şehrin ana tapınağı Bel'in kapılarına Guti muhafızlarının yerleştirildiği bilinmektedir. Kyros 28 ya da 29 Ekim'de Babil'e varır ve Gobryas onun yokluğunda kentteki temsilcisi olarak görev yapar. Gobryas daha sonra Babil eyaletinin valisi olarak atandı. İşgalin ardından Babil, Ahameniş İmparatorluğu'nun bir kolonisi haline geldi.
Sonrasında yaşananlar
Yeni Babil İmparatorluğu daha önce bir nüfus transferi politikası uygulamıştı, ancak Büyük Kiros bu sürgünlerin evlerine dönmelerine ve yanlarında tanrılarını ve kutsal eşyalarını getirmelerine izin verdi. Bu izin, Kiros'un Babil tahtı üzerindeki hak iddiasını haklı çıkarmaya çalıştığı bir bildiri aracılığıyla verilmiştir. İncil'e göre, Kiros aynı zamanda Yahudi sürgünlerin Babil'deki tutsaklıklarından İsrail'e dönmelerine de izin vermiştir.I. Darius ve I. Artaserhas dönemlerinde Yahudiler arasında bazı huzursuzluklar olmasına rağmen, Pers yönetimine karşı aktif olarak isyan etmediler.
Birçok Babilli, bir hükümdarın ancak Bel ve rahipler tarafından kutsandığı takdirde Batı Asya'yı meşru bir şekilde yönetebileceğine inanıyordu. Bu nedenle Kiros, eski Babil krallarının meşru halefi olduğunu ve Marduk tarafından düzeni ve adaleti yeniden tesis etmek için seçildiğini göstermek için "Babil Kralı" unvanını kullanmaya başladı. Marduk rahipleri, Kiros'un yerel tanrıların resimlerini kutsal tapınaklarından başkent Babil'e taşıyan Nabonidus'a saygısızlığı nedeniyle kızgın olduğuna inanıyordu. Ölümünden bir yıl önce Kiros, oğlu II. Kambises'i Babil'de kral yaparken, kendisi için "(diğer) eyaletlerin kralı" unvanını saklı tuttu.
Ancak I. Darius tahta geçip Zerdüştlüğün bir temsilcisi olarak hüküm sürdüğünde Babil'in kutsama geleneği sona erdi ve Babil'in Batı Asya'daki yöneticileri meşrulaştırabileceği inancı artık tanınmıyordu. Darius'un Pers kontrolünü ele geçirmesinden kısa bir süre sonra Babil, III. Nebukadnezar adını alan Nidinta-Bel adlı yerli bir hükümdarın yönetiminde kısa süreliğine bağımsızlığını yeniden kazandı. Persler şehri fethetmeden önce MÖ 521 yılının Ekim ayından Aralık ayına kadar hüküm sürmüştür. Bu süre zarfında kuzeydeki Asur da isyan etti. Ertesi yıl Babil tekrar ayaklandı ve adını alan adlı bir Ermeni hükümdar yönetiminde bağımsızlığını ilan etti. Persler şehri tekrar ele geçirdikten sonra surları kısmen yıktılar. Ancak Bel'in ana tapınağı olan Esagila, Babil vatanseverliğinin merkezi olarak kaldı.
Babil'in bölünmesi
Makedonya kralı Büyük İskender MÖ 331'de Babil'i fethetti ve MÖ 323'te orada öldü. İskender'in eski generalleri arasında on yıl süren savaşlardan sonra Babil ve Asur, Makedonya Selevkos İmparatorluğu'na dahil edildi.
Uzun zamandır Seleucia'nın kuruluşunun nüfusu Babil'in yeni başkentine yönlendirdiği ve eski şehrin kalıntılarının yeni hükûmet merkezinin inşaatçıları için bir taş ocağı haline geldiği iddia edilmektedir, ancak Hellenistik Dönem'e ait Babil kroniklerin'in yakın zamanda yayınlanması, kentsel yaşamın Part Çağında (MÖ 150 - MS 226) döneminde de büyük ölçüde aynı olduğunu göstermiştir. Part kralı I. Mitridates MÖ 150'de bölgeyi Part İmparatorluğu'na kattı ve bölge Yunanlılar ile Partlar arasında bir savaş alanı haline geldi.
Tarihyazımı
ve Kiros Silindiri de dahil olmak üzere çivi yazılı metinler Perslerin Babil'deki zaferinden sonra yazılmış olup Kiros'u şehrin kurtarıcısı ve tahtın meşru varisi olarak sunmaktadır. Ancak modern bilim bu metinlerin kamuoyunu Nabonidus'a karşı manipüle etmek ve Kiros'un fethini meşrulaştırmak için tasarlanmış propagandalar olduğunu öne sürmektedir. Babil'e zorla girildiğini düşündüren Enlil Kapısı'nın yeniden inşasına ilişkin bir makbuzun da gösterdiği gibi, Perslerin yönetimi ele geçirmesine karşı bir direniş olması muhtemeldir. Perslerin kentte düzenlenen bir festivalden faydalanarak kentin savunmasını zayıflatmış ve sürpriz bir saldırıya olanak sağlamış olmaları da mümkündür. Kyros'un kısmen kurgusal bir biyografisi olan 'da da Babil'in ele geçirilmesi ve kralın Gobryas ve askerleri tarafından öldürülmesi anlatılır. Bu anlatıların bazı tarihsel unsurlar içerebileceği gibi Pers saray toplumundan etkilenmiş ve abartılmış olabileceği de unutulmamalıdır.
İbranice İncil
Yeşaya Kitabı
Kudüs'ün Yeni Babil İmparatorluğu tarafından fethi ve seçkinlerinin MÖ 586'da sürgüne gönderilmesi Yeşaya Kitabı'nın oluşumunda bir sonraki aşamayı başlatır. Yeşaya Kitabı sürgündeki İsrailoğulları'na hitap ederek onlara geri dönüş umudu sunar.Yeşaya Kitabı'nın Babil'in yakında düşeceğine dair öngörüleri ve Kiros'u İsrail'in kurtarıcısı olarak yüceltmesi, kehanetlerini MÖ 550-539 yıllarına ve muhtemelen bu dönemin sonuna tarihlendirir.
Daniel
Daniel Kitabı (MÖ 2. yüzyıl), 5. bölüm Pers istilasından hemen önce Belşazzar'ın son gecesini anlatır. Hikâyede Belşassar bir ziyafet verir ve bu ziyafet sırasında Babil tanrılarını överken konuklarına Süleyman Mabedi hazinelerinden içki içirmeyi planlar. Daha sonra sarayın duvarında yazı yazan bir el görür. Belşassar'ın bilgeleri yetersiz kalınca Daniel yazıyı yorumlaması için çağrılır. Belşassar öldürülür ve tarihte bilinmeyen bir kişi olan kral olur (Daniel 5:30-31).
Ayrıca bakınız
Kaynakça
- ^ Roux 1992, ss. 381-382; Oates 1986, ss. 134-135.
- ^ Haywood, John (2005). The Penguin Historical Atlas of Ancient Civilizations. Londra: Penguin Books Ltd. s. 49.
- ^ a b Olmstead, A.T. (1948). History of the Persian Empire. Univ. of Chicago Press. s. 38.
- ^ Achtemeier, (Ed.) (1985). Harper's Bible Dictionary. San Francisco: Harper & Row. s. 103.
- ^ . Biblegateway.com. 25 Mart 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Bright 1959, ss. 342–396.
- ^ Josephus (1999). "Antiquites Book 11:6". The New Complete Works. William Whiston tarafından çevrildi. Kregel Publications. s. 374.
- ^ Roux 1992, s. 382.
- ^ Lendering, Jona (2001). . Livius. 8 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020.
- ^ Lendering, Jona (1998). . Livius. 30 Temmuz 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ağustos 2020.
- ^ IsIAO, edited by A. Panaino; G. Pettinato. With the collaboration of G. P. Basello; A. Piras. Università di Bologna & (2002). Ideologies as intercultural phenomena : proceedings of the Third Annual Symposium of the Assyrian and Babylonian Intellectual Heritage Project; held in Chicago, USA, October 27–31, 2000; [Melammu symposia, vol. III]. Milano: Ed. Mimesis. ss. 144, 149-150. ISBN .
- ^ Kuhrt, A. (1983). "The Cyrus Cylinder and Achaeminid Imperial Policy". Journal for the Study of the Old Testament. 8 (25): 83-94. doi:10.1177/030908928300802507.
- ^ Yamauchi, Edwin M. (1990). Persia and the Bible. Grand Rapids: Baker. s. 88.
- ^ Bealieu, Paul-Alain (1989). The Reign of Nabonidus, King of Babylon 556–339 B.C. New Haven CT: Yale Univ. Press. s. 143.
- ^ Barker 2003, s. 524.
- ^ Whybray 2004, s. 11-12.
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Babil in Dususu Yeni Babil Imparatorlugu nun M O 539 yilinda Ahamenis Imparatorlugu tarafindan fethedilmesiyle meydana gelen cokusunu ifade eder Bu olay M O 556 yilinda genc kral u devirerek tahta cikan Nabonidus un Nabu na id saltanatinin sonunu isaret ediyordu Nabonidus yonetimi sik sik askeri yetenekleriyle taninan ancak siyasi becerileri zayif olan oglu Belsazzar a devretti Sonuc olarak rahipler ve askeri sinif da dahil olmak uzere Babil toplumunun pek cok uyesi tarafindan sevilmiyordu Babil in Dususu1831 Babil in Dususu Buyuk Kiros Babil ordusunu yeniyor J Martin tarafindan mezzotint 1831TarihMO 540 Ekim 539BolgeBabil Mezopotamya gunumuz Irak i SonucAhamenis zaferi Yeni Babil Imparatorlugu nun cokusuTaraflarAhamenis ImparatorluguYeni Babil ImparatorluguKomutanlar ve liderlerBuyuk KirosNabonidus GuclerBilinmiyorBilinmiyor Bu sirada Babil in dogusunda yer alan Ahamenis Imparatorlugu guc kazanmaya devam ediyordu M O Ekim 539 da Buyuk Kiros liderligindeki Ahamenis ordusu nda Babillileri yenerek Babil in bir satraplik olarak Ahamenis topraklarina katilmasina yol acti Kiros Silindirine gore Kiros Babil halkina saygi gosterecegine soz verdi ve hapsedilmis olanlari serbest birakti Bu Yeni Babil Imparatorlugu nun sonu ve bolgede Pers egemenliginin baslangici oldu KosullarSon krali Nabonidus yonetimindeki Yeni Babil Imparatorlugu nun en genis topraklara sahip oldugu donem haritasi Eski Mezopotamya sehri Babil in dususu ic ve dis faktorlerin bir kombinasyonuna baglanabilir Iceride Kral Nabonidus un yonetimi halk ve Marduk rahipleri arasinda yaygin bir hosnutsuzlukla karsilandi Nabonidus Babil in koruyucu tanrisi olan Marduk kultunu bastirmis ve bunun yerine Marduk rahiplerini kizdiran ay tanrisi Sin kultunu tesvik etmisti Buna ek olarak Nabonidus un tapinaklarin temel kayitlarini kazmak ve insa tarihlerini belirlemek gibi eski caglara ait ugraslara odaklanmasi ve Asur sehri Harran da ve coldeki Arap tebaasi arasinda tapinaklari yeniden insa etmek icin Babil den ayrilmasi kralligin savunmasini buyuk olcude yetenekli bir asker olan ancak siyasi elit tarafindan pek saygi gormeyen oglu Belsazzar in ellerine birakti Bu ic huzursuzluga dis baskilar da eklenmisti Mezopotamya nin askeri gucu geleneksel olarak daha savasci bir devlet olan Asur da yogunlasmis Mezopotamya nin guney bolgesinde yer alan Babil i fetih ve istilaya karsi daha savunmasiz birakmisti Asur un cokusuyle birlikte Babil M O 539 da sehri fetheden Perslere karsi savunmasiz kaldi Babil in dususu Yeni Babil Imparatorlugu nun sonu ve Pers Ahamenis Imparatorlugu nun baslangici oldu HazirliklarMO 550 549 da Elam daki Ansan in Ahamenis Pers krali Buyuk Kiros efendisi Manda ya da Med krali Astyages e karsi ayaklandi Astyages in kendi ordusunun da yardimiyla Kiros Ekbatana ya yerlesmeyi basararak Med Imparatorlugu na etkin bir sekilde son verdi ve Persleri Iran halklari arasinda egemen kildi Uc yil sonra Kiros tum Iran in krali olmustu ve MO 547 de Asurlular arasinda cikan bir isyani bastirmak icin sefere cikmisti Bu arada Babil krali Nabonidus Arap kolonisinin colunde kamp kurmus ve ordunun basina oglu Belsazzar i birakmisti MO 540 yilinda Kiros Babil in dogu topraklarinin cogunu kapsayan Suriye yi isgal etti Kisa bir sure icinde Nabonidus un vasallarinin cogu Pers kontrolu altina girdi Nabonidus Kiros un sinira yaptigi surekli baskinlar nedeniyle MO 543 te Babil e geri dondu IsgalM O 539 yilinda Ahamenis Imparatorlugu nun krali Buyuk Kiros gunumuz Irak inda bulunan Babil sehrini isgal etti ve Kiros Silindiri nde sehrin bariscil bir sekilde ele gecirildigi belirtilirken Yunan tarihciler Herodot ve Ksenofon sehrin kusatildigini bildirmektedir Daniel in Kitabi Babil kralinin catisma sirasinda olduruldugunu belirtir Ksenofon da dahil olmak uzere bazi kaynaklar Babil krali Belshazzar in da olduruldugunu iddia eder Ancak bu rivayet yaygin olarak kabul gormemektedir Kesin olaylar ne olursa olsun Babil in hukum suren krali Nabonidus un teslim oldugu ve surgun edildigi ve sehrin ana tapinagi Bel in kapilarina Guti muhafizlarinin yerlestirildigi bilinmektedir Kyros 28 ya da 29 Ekim de Babil e varir ve Gobryas onun yoklugunda kentteki temsilcisi olarak gorev yapar Gobryas daha sonra Babil eyaletinin valisi olarak atandi Isgalin ardindan Babil Ahamenis Imparatorlugu nun bir kolonisi haline geldi Sonrasinda yasananlarBuyuk Kiros un MO 539 da Babil i isgali sirasindaki yolunun haritasi Yeni Babil Imparatorlugu daha once bir nufus transferi politikasi uygulamisti ancak Buyuk Kiros bu surgunlerin evlerine donmelerine ve yanlarinda tanrilarini ve kutsal esyalarini getirmelerine izin verdi Bu izin Kiros un Babil tahti uzerindeki hak iddiasini hakli cikarmaya calistigi bir bildiri araciligiyla verilmistir Incil e gore Kiros ayni zamanda Yahudi surgunlerin Babil deki tutsakliklarindan Israil e donmelerine de izin vermistir I Darius ve I Artaserhas donemlerinde Yahudiler arasinda bazi huzursuzluklar olmasina ragmen Pers yonetimine karsi aktif olarak isyan etmediler Bircok Babilli bir hukumdarin ancak Bel ve rahipler tarafindan kutsandigi takdirde Bati Asya yi mesru bir sekilde yonetebilecegine inaniyordu Bu nedenle Kiros eski Babil krallarinin mesru halefi oldugunu ve Marduk tarafindan duzeni ve adaleti yeniden tesis etmek icin secildigini gostermek icin Babil Krali unvanini kullanmaya basladi Marduk rahipleri Kiros un yerel tanrilarin resimlerini kutsal tapinaklarindan baskent Babil e tasiyan Nabonidus a saygisizligi nedeniyle kizgin olduguna inaniyordu Olumunden bir yil once Kiros oglu II Kambises i Babil de kral yaparken kendisi icin diger eyaletlerin krali unvanini sakli tuttu Ancak I Darius tahta gecip Zerdustlugun bir temsilcisi olarak hukum surdugunde Babil in kutsama gelenegi sona erdi ve Babil in Bati Asya daki yoneticileri mesrulastirabilecegi inanci artik taninmiyordu Darius un Pers kontrolunu ele gecirmesinden kisa bir sure sonra Babil III Nebukadnezar adini alan Nidinta Bel adli yerli bir hukumdarin yonetiminde kisa sureligine bagimsizligini yeniden kazandi Persler sehri fethetmeden once MO 521 yilinin Ekim ayindan Aralik ayina kadar hukum surmustur Bu sure zarfinda kuzeydeki Asur da isyan etti Ertesi yil Babil tekrar ayaklandi ve adini alan adli bir Ermeni hukumdar yonetiminde bagimsizligini ilan etti Persler sehri tekrar ele gecirdikten sonra surlari kismen yiktilar Ancak Bel in ana tapinagi olan Esagila Babil vatanseverliginin merkezi olarak kaldi Babil in bolunmesiMakedonya krali Buyuk Iskender MO 331 de Babil i fethetti ve MO 323 te orada oldu Iskender in eski generalleri arasinda on yil suren savaslardan sonra Babil ve Asur Makedonya Selevkos Imparatorlugu na dahil edildi Uzun zamandir Seleucia nin kurulusunun nufusu Babil in yeni baskentine yonlendirdigi ve eski sehrin kalintilarinin yeni hukumet merkezinin insaatcilari icin bir tas ocagi haline geldigi iddia edilmektedir ancak Hellenistik Donem e ait Babil kroniklerin in yakin zamanda yayinlanmasi kentsel yasamin Part Caginda MO 150 MS 226 doneminde de buyuk olcude ayni oldugunu gostermistir Part krali I Mitridates MO 150 de bolgeyi Part Imparatorlugu na katti ve bolge Yunanlilar ile Partlar arasinda bir savas alani haline geldi Tarihyazimive Kiros Silindiri de dahil olmak uzere civi yazili metinler Perslerin Babil deki zaferinden sonra yazilmis olup Kiros u sehrin kurtaricisi ve tahtin mesru varisi olarak sunmaktadir Ancak modern bilim bu metinlerin kamuoyunu Nabonidus a karsi manipule etmek ve Kiros un fethini mesrulastirmak icin tasarlanmis propagandalar oldugunu one surmektedir Babil e zorla girildigini dusunduren Enlil Kapisi nin yeniden insasina iliskin bir makbuzun da gosterdigi gibi Perslerin yonetimi ele gecirmesine karsi bir direnis olmasi muhtemeldir Perslerin kentte duzenlenen bir festivalden faydalanarak kentin savunmasini zayiflatmis ve surpriz bir saldiriya olanak saglamis olmalari da mumkundur Kyros un kismen kurgusal bir biyografisi olan da da Babil in ele gecirilmesi ve kralin Gobryas ve askerleri tarafindan oldurulmesi anlatilir Bu anlatilarin bazi tarihsel unsurlar icerebilecegi gibi Pers saray toplumundan etkilenmis ve abartilmis olabilecegi de unutulmamalidir Ibranice IncilYesaya Kitabi Gustave Dore tarafindan Yesaya nin Babil in yikimiyla ilgili gorusunun gravuru Kudus un Yeni Babil Imparatorlugu tarafindan fethi ve seckinlerinin MO 586 da surgune gonderilmesi Yesaya Kitabi nin olusumunda bir sonraki asamayi baslatir Yesaya Kitabi surgundeki Israilogullari na hitap ederek onlara geri donus umudu sunar Yesaya Kitabi nin Babil in yakinda dusecegine dair ongoruleri ve Kiros u Israil in kurtaricisi olarak yuceltmesi kehanetlerini MO 550 539 yillarina ve muhtemelen bu donemin sonuna tarihlendirir Daniel Daniel Kitabi MO 2 yuzyil 5 bolum Pers istilasindan hemen once Belsazzar in son gecesini anlatir Hikayede Belsassar bir ziyafet verir ve bu ziyafet sirasinda Babil tanrilarini overken konuklarina Suleyman Mabedi hazinelerinden icki icirmeyi planlar Daha sonra sarayin duvarinda yazi yazan bir el gorur Belsassar in bilgeleri yetersiz kalinca Daniel yaziyi yorumlamasi icin cagrilir Belsassar oldurulur ve tarihte bilinmeyen bir kisi olan kral olur Daniel 5 30 31 Ayrica bakinizBabil fahisesi Ninova nin DususuKaynakca Roux 1992 ss 381 382 Oates 1986 ss 134 135 Haywood John 2005 The Penguin Historical Atlas of Ancient Civilizations Londra Penguin Books Ltd s 49 a b Olmstead A T 1948 History of the Persian Empire Univ of Chicago Press s 38 Achtemeier Ed 1985 Harper s Bible Dictionary San Francisco Harper amp Row s 103 Biblegateway com 25 Mart 2005 tarihinde kaynagindan arsivlendi Bright 1959 ss 342 396 Josephus 1999 Antiquites Book 11 6 The New Complete Works William Whiston tarafindan cevrildi Kregel Publications s 374 Roux 1992 s 382 Lendering Jona 2001 Livius 8 Mart 2016 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2020 Lendering Jona 1998 Livius 30 Temmuz 2015 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 11 Agustos 2020 IsIAO edited by A Panaino G Pettinato With the collaboration of G P Basello A Piras Universita di Bologna amp 2002 Ideologies as intercultural phenomena proceedings of the Third Annual Symposium of the Assyrian and Babylonian Intellectual Heritage Project held in Chicago USA October 27 31 2000 Melammu symposia vol III Milano Ed Mimesis ss 144 149 150 ISBN 8884831075 KB1 bakim Fazladan yazi yazar listesi link Kuhrt A 1983 The Cyrus Cylinder and Achaeminid Imperial Policy Journal for the Study of the Old Testament 8 25 83 94 doi 10 1177 030908928300802507 Yamauchi Edwin M 1990 Persia and the Bible Grand Rapids Baker s 88 Bealieu Paul Alain 1989 The Reign of Nabonidus King of Babylon 556 339 B C New Haven CT Yale Univ Press s 143 Barker 2003 s 524 Whybray 2004 s 11 12