Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Büyük Darius (MÖ 549 - MÖ 485, Eski Farsça: 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁, Xerxes Dārayawauš), - 485 yılları arasında Pers İmparatoru. Modern Farsçada adı داریوش (Dâryûş), İbranice kaynaklarda דַּרְיָוֶשׁ (Daryaweş) Antik Yunancada Δαρεῖος (Darios), Latince ve Romalı tarihçilerin notlarında ise Darius biçiminde geçer. Ayrıca Darius yaptığı fetihler ile Persler için çok önemli sayılır.
| I. Darius Büyük Darius 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| krallar Kralı Büyük Kral Pers Kralı Medya Kralı Babil Kralı Mısır Firavunu Ülkelerin Kralı | |||||
 | |||||
| 4. Pers Kralı | |||||
| Hüküm süresi | Eylül MÖ 522 - Ekim MÖ 486 (36 yıl) | ||||
| Taç giymesi | Pasargad | ||||
| Önce gelen | |||||
| Sonra gelen | I. Serhas | ||||
| Mısır Firavunu | |||||
| Hüküm süresi | Eylül MÖ 522 - Ekim MÖ 486 | ||||
| Önce gelen | |||||
| Sonra gelen | I. Serhas | ||||
| Doğum | MÖ 550 | ||||
| Ölüm | Ekim MÖ 486 (64 yaşında) | ||||
| Defin | Nakş-ı Rüstem, İran | ||||
| Eş(ler)i | |||||
| Çocuk(lar)ı | Artobazan, Serhas | ||||
| |||||
| Hanedan |  Ahameniş | ||||
| Babası | Hystaspes | ||||
| Annesi | Rhodogune | ||||
| Dini | Zerdüştlük | ||||
İktidara 28 yaşında geldi ve kısa sürede kendisini büyük bir askeri lider ve daha büyük bir yönetici olarak kabul ettirdi. Tahta çıkışı gizemle kaplıdır, bazıları tacı almak için bir darbe düzenlediğini öne sürmektedir.
Darius saltanatının ilk yıllarında çok sayıda ayaklanmayla karşı karşıya kaldı, ancak seçkin imparatorluk muhafızları Ölümsüzler'in yardımıyla bu isyanları etkili bir şekilde bastırdı. İmparatorluğun sınırlarını genişleterek doğu sınırını İndus Nehri'ne, batı sınırını ise İstanbul Boğazı'nın ötesine kadar ilerletti.
Ancak Darius en çok idari ve örgütsel becerileriyle hatırlanır. İmparatorluğu satraplık adı verilen ve her biri satrap adı verilen atanmış yerel görevliler tarafından yönetilen 20 eyalete ayırdı. Her eyaletten alınacak yıllık vergi miktarını belirledi ve eyaletlerin faaliyetlerini izlemek ve tebaalarını aşırı vergilendirmediklerinden emin olmak için ajanlar gönderdi. Darius ayrıca sikke bastırarak hem vergilendirmeyi hem de ticareti geliştirdi.
Sulama sisteminde önemli iyileştirmeler yaparak imparatorluk genelinde tarımı ve yerleşimi teşvik etti. Ayrıca Efes'ten imparatorluğun idari merkezi Susa'ya kadar 1.500 milden fazla uzanan Kral Yolu da dahil olmak üzere bir dizi yol inşa etti. Yol bakımlıydı ve tüccarlar tarafından üç ayda ya da kraliyet gönderileri tarafından sadece bir haftada geçilebiliyordu.
Darius'un yönetimi altında Zerdüştlük devlet dini haline geldi ve çok geniş bir alana yayılan imparatorlukta birlik ve kimlik duygusu sağladı. Darius hoşgörülü bir hükümdardı ve diğer inançlara sahip tebaasının kendi tanrılarına ibadet etmelerine ve kültürel geleneklerini sürdürmelerine izin verildi.
Darius otuz yılı aşkın bir süre hüküm sürdü ve yönetim, ticaret ve altyapı alanlarındaki başarılarıyla hatırlanır. Ünlü Maraton Savaşı da dahil olmak üzere Yunanlılara karşı kaybettiği savaşlara rağmen, kalıcı bir miras bıraktı. Darius Pers tarihinin en büyük hükümdarlarından biri olarak anılmaktadır.
İç Savaş
II. Kambises'in dengesiz yönetimi sonucu İran'da taht 'in eline geçmişti. Ülke iç savaşın eşiğine geldiği sırada Kambises intihar etti.
Ancak sarayda Smerdis'in bir sahtekar olduğu fikri yayılıyordu. Bazılarına göre tahtta oturan kişi Büyük Kiros'un oğlu Smerdis değil, adında bir Mecusi büyücüydü. Ölümsüzler'in komutanı olan General Darius bu söylentileri yayarak Smerdis'e karşı isyan bayrağı açtı. Soylularla birleşerek Smerdis'i devirdi ve şah oldu.
İmparatorluğun altın çağı
Kiros Asya'da gidebileceği en uç noktaya dek gitmiş ve orada ölmüştü. Kambises de Afrika'da en uç noktaya erişmiş ve ölmüştü. Darius imparatorluğu Avrupa yönünde genişletmeye karar verdi.
Batı Anadolu'da İyonların isyanı, Perslerin dikkatini bu yöne çekti. İsyanı Yunan kentlerinin desteklediği anlaşılınca Darius Ege'nin karşı yakasına sefer kararı aldı. Ancak Yunanistan beklenenden daha zorlu bir düşman çıktı, savaşçı kentlerin direnişi ve coğrafi engeller yüzünden yıpranan Pers ordusu Marathon'da bozguna uğradı.
Trakya ve Makedonya'yı istila eden Darius, kuzey bozkırlarındaki İskit savaşçılarının üzerine yürüdüyse de önemli bir sonuç elde edemedi.
Darius döneminde imparatorluk en geniş sınırlarına ulaştı. Büyük Kiros'un yapımını başlattığı ticaret yolları tamamlanarak ulaşım kolaylaştırıldı. Sınırlar içindeki barış ve istikrar sayesinde ekonomik faaliyetler gelişti ve Akdeniz'in batısına dek uzanan ticaret hatları kuruldu.
Darius'un hükmü altına giren farklı milletler arasında kısmen huzur temin edilmişti. Yahudilere dini serbestlik tanındı. Mısır'da bir tapınak inşa edildi. Yunan kahinlerine önem verildi.
Darius dönemindeki en büyük bayındırlık faaliyeti ise Persepolis adlı yeni başkentin inşa edilmesi oldu.
Kaynakça
I. Darius Doğumu: MÖ 549 Ölümü: MÖ 486 | ||
| Önce gelen | Pers Kralı (Şah) MÖ 522–MÖ 486 | Sonra gelen I. Serhas |
| Mısır Firavunu MÖ 522–MÖ 485 | ||
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Buyuk Darius MO 549 MO 485 Eski Farsca 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁 Xerxes Darayawaus 485 yillari arasinda Pers Imparatoru Modern Farscada adi داریوش Daryus Ibranice kaynaklarda ד ר י ו ש Daryawes Antik Yunancada Dareῖos Darios Latince ve Romali tarihcilerin notlarinda ise Darius biciminde gecer Ayrica Darius yaptigi fetihler ile Persler icin cok onemli sayilir I Darius Buyuk Darius 𐎭𐎠𐎼𐎹𐎺𐎢𐏁krallar Krali Buyuk Kral Pers Krali Medya Krali Babil Krali Misir Firavunu Ulkelerin Krali4 Pers KraliHukum suresiEylul MO 522 Ekim MO 486 36 yil Tac giymesiPasargadOnce gelenSonra gelenI SerhasMisir FiravunuHukum suresiEylul MO 522 Ekim MO 486Once gelenSonra gelenI SerhasDogumMO 550OlumEkim MO 486 64 yasinda DefinNaks i Rustem IranEs ler iCocuk lar iArtobazan SerhasTam adiDarayava h usHanedanAhamenisBabasiHystaspesAnnesiRhodoguneDiniZerdustluk Iktidara 28 yasinda geldi ve kisa surede kendisini buyuk bir askeri lider ve daha buyuk bir yonetici olarak kabul ettirdi Tahta cikisi gizemle kaplidir bazilari taci almak icin bir darbe duzenledigini one surmektedir Darius saltanatinin ilk yillarinda cok sayida ayaklanmayla karsi karsiya kaldi ancak seckin imparatorluk muhafizlari Olumsuzler in yardimiyla bu isyanlari etkili bir sekilde bastirdi Imparatorlugun sinirlarini genisleterek dogu sinirini Indus Nehri ne bati sinirini ise Istanbul Bogazi nin otesine kadar ilerletti Ancak Darius en cok idari ve orgutsel becerileriyle hatirlanir Imparatorlugu satraplik adi verilen ve her biri satrap adi verilen atanmis yerel gorevliler tarafindan yonetilen 20 eyalete ayirdi Her eyaletten alinacak yillik vergi miktarini belirledi ve eyaletlerin faaliyetlerini izlemek ve tebaalarini asiri vergilendirmediklerinden emin olmak icin ajanlar gonderdi Darius ayrica sikke bastirarak hem vergilendirmeyi hem de ticareti gelistirdi Sulama sisteminde onemli iyilestirmeler yaparak imparatorluk genelinde tarimi ve yerlesimi tesvik etti Ayrica Efes ten imparatorlugun idari merkezi Susa ya kadar 1 500 milden fazla uzanan Kral Yolu da dahil olmak uzere bir dizi yol insa etti Yol bakimliydi ve tuccarlar tarafindan uc ayda ya da kraliyet gonderileri tarafindan sadece bir haftada gecilebiliyordu Darius un yonetimi altinda Zerdustluk devlet dini haline geldi ve cok genis bir alana yayilan imparatorlukta birlik ve kimlik duygusu sagladi Darius hosgorulu bir hukumdardi ve diger inanclara sahip tebaasinin kendi tanrilarina ibadet etmelerine ve kulturel geleneklerini surdurmelerine izin verildi Darius otuz yili askin bir sure hukum surdu ve yonetim ticaret ve altyapi alanlarindaki basarilariyla hatirlanir Unlu Maraton Savasi da dahil olmak uzere Yunanlilara karsi kaybettigi savaslara ragmen kalici bir miras birakti Darius Pers tarihinin en buyuk hukumdarlarindan biri olarak anilmaktadir Ic SavasII Kambises in dengesiz yonetimi sonucu Iran da taht in eline gecmisti Ulke ic savasin esigine geldigi sirada Kambises intihar etti Ancak sarayda Smerdis in bir sahtekar oldugu fikri yayiliyordu Bazilarina gore tahtta oturan kisi Buyuk Kiros un oglu Smerdis degil adinda bir Mecusi buyucuydu Olumsuzler in komutani olan General Darius bu soylentileri yayarak Smerdis e karsi isyan bayragi acti Soylularla birleserek Smerdis i devirdi ve sah oldu Imparatorlugun altin cagiPersepolis teki Buyuk Darius Sarayi Pers Sehri Iran in Fars Eyaletindeki Siraz sehrinin 60 kilometre 37 mil kuzeydogusunda yer almaktadir Kiros Asya da gidebilecegi en uc noktaya dek gitmis ve orada olmustu Kambises de Afrika da en uc noktaya erismis ve olmustu Darius imparatorlugu Avrupa yonunde genisletmeye karar verdi Bati Anadolu da Iyonlarin isyani Perslerin dikkatini bu yone cekti Isyani Yunan kentlerinin destekledigi anlasilinca Darius Ege nin karsi yakasina sefer karari aldi Ancak Yunanistan beklenenden daha zorlu bir dusman cikti savasci kentlerin direnisi ve cografi engeller yuzunden yipranan Pers ordusu Marathon da bozguna ugradi Trakya ve Makedonya yi istila eden Darius kuzey bozkirlarindaki Iskit savascilarinin uzerine yuruduyse de onemli bir sonuc elde edemedi Darius doneminde imparatorluk en genis sinirlarina ulasti Buyuk Kiros un yapimini baslattigi ticaret yollari tamamlanarak ulasim kolaylastirildi Sinirlar icindeki baris ve istikrar sayesinde ekonomik faaliyetler gelisti ve Akdeniz in batisina dek uzanan ticaret hatlari kuruldu Darius un hukmu altina giren farkli milletler arasinda kismen huzur temin edilmisti Yahudilere dini serbestlik tanindi Misir da bir tapinak insa edildi Yunan kahinlerine onem verildi Darius donemindeki en buyuk bayindirlik faaliyeti ise Persepolis adli yeni baskentin insa edilmesi oldu Kaynakca Culture Ingilizce 11 Subat 2019 14 Nisan 2021 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 4 Subat 2023 Arsivlenmis kopya 6 Kasim 2020 tarihinde kaynagindan Erisim tarihi 15 Nisan 2020 I DariusAhamenis HanedaniDogumu MO 549 Olumu MO 486Once gelen Pers Krali Sah MO 522 MO 486 Sonra gelen I SerhasMisir Firavunu MO 522 MO 485