Azərbaycanca
Беларускі
Dansk
Deutsch
Española
Français
Indonesia
Italiana
日本語
Қазақ
Lietuvos
Nederlands
Português
Русский
සිංහල
แบบไทย
Türkçe
Українська
中國人
United State
Afrikaans
Bahçecik, Kocaeli ili Başiskele ilçesine bağlı semt. İzmit Körfezi'nin güneyinde, Samanlı Dağları'nın eteğinde yer alır.
| Bahçecik | |
|---|---|
 | |
 Kocaeli | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Kocaeli |
| İlçe | Başiskele |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| Zaman dilimi | (TSİ) |
Resmî site http://www.bahcecik.org.tr/ | |
Tarihçe
Bahçecik'in nüfusu 20. yüzyılın ilk yıllarına kadar ağırlıkla Ermenilerden oluşmaktaydı. Buradaki Ermeniler 16. yüzyıl sonlarında Sivas yakınlarındaki Bahçecik, Hafik köyünden yola çıkarak buraya yerleşmişti. Bu halkın 1570-1580'lerde çıkan kaçarak Bitinya bölgesine yerleştikleri düşünülmektedir. Ermeni göçmenler tarafından Bardizag adıyla kurulan yerleşim, IV. Murad tarafından 1625 yılında yayımlanan bir fermanla resmen tanınmıştır. Bardizag (bâzen Partizak), Ermenicede "küçük bahçe" anlamına gelmektedir. Bugün Ermenistan'da Aragatsotn vilayetinde Partizak adlı bir kasaba bulunmaktadır.
Bahçecik'e gelen Ermeni halkın eski köylerine gönderme yaparak Bardizag olarak andığı yerleşim, İstanbullu Ermenilerin gözde yazlık mekanları arasında yer almaktaydı. Bahçecik'de konuşulan Ermenice, Sivas'ta konuşulan aksana yakındı. Bu nedenle Bitinya bölgesinin yani İzmit Sancağının en düzgün Ermenicesinin burada konuşulduğu söylenir. Bardizag Ermenicesi, Adapazarı, Arslanbey ve diğer civar köylerdeki ağır aksanlı dilden açıkça farklıydı.
Bahçecik'te 1830'da taştan inşa edilen bir Ermeni Apostolik kilisesi bulunmaktaydı. Kilise, Nusaybinli Aziz Yakup'un (Mdspina Surp Hagop) ismini taşımaktaydı. 31 Mart 1831'de açılan kilise, 1922'den sonra Sakallı Nureddin Paşa [] tarafından yıktırılmıştır. Bahçecik yakınlarındaki bir tepenin üstünde de Aziz Minas adına bir de şapel bulunmaktaydı. Bu şapele, adaklar ve dilekler için gidilirdi.
Bahçecik'te Amerikalı misyonerler tarafından kurulan bir okul da yer almaktaydı. Bu okulun adı 'dir. Okul Ermeniler tarafından Amerigian Partsrakouin Varjaran olarak bilinmektedir. Bunun dışında Mehitaryan Okulu (Venedik Katolik okulu) ile bir veya iki anaokulu da bulunmaktaydı. 1860 yılında Bahçecik'te 670 kız ve erkek öğrenci öğrenim görmekteydi. Bitinya Lisesi'nin kız bölümü önce Adapazarı'na, sonra İstanbul'a taşınmıştır. Bu okul bugün hala Üsküdar Amerikan Kız Lisesi adıyla eğitime devam etmektedir.
Okulun başında Kanadalı bir misyoner olan papaz Robert Chambers ile karısı Elizabeth Lawson vardı. İkisi de Ermeniceyi çok iyi biliyorlardı. Daha önce de Erzurum'daki bir okulu yönetmişlerdi. Bitinya Lisesi'nin mezunlarının çoğu Robert Koleji'nde yükseköğrenim görerek din adamlığı, gazetecilik, yatırımcılık ve doktorluk gibi mesleklere yöneliyordu. Birinci Dünya Savaşı öncesinde okulun mezunlar derneğinin katkılarıyla yapılan bazı binalar hala ayaktadır.
Bu dönemde Bahçecik'te üretilen üzüm, kuru incir, şarap, zeytinyağı, zeytin, sabun ve seramik ürünleri, Seymen limanından İstanbul'a gönderilmekteydi. Sepet üretimi de yaygındı. Vahram Muradyan'a göre 1905 yılında Bahçecik'te 120 sepet imalatçısı vardı. Bölgenin daha ağaçlık olduğu 19. yüzyıl ortalarına kadar odun kömürü ticareti de yaygındı, nalbantlık da bölgenin ticâri faaliyetleri arasındaydı. Tarım ürünleri arasına tütünün de önemli bir yeri vardı. İpek böcekçiliği de ekonomik faaliyetler arasındaydı. Köyde dut da yetişir ve pazarlanırdı.
I. Dünya Savaşı öncesinde Ağustos 1914'te Bahçecik'ten 18-45 yaş arası 1,000 ile 1,500 arası Ermeni erkek Osmanlı Ordusu tarafından askere alınmıştır. Osmanlı hükûmetinin aldığı tehcir kararı Temmuz 1915 sonlarında Bahçecik'e ulaşmıştır. Beş gün içinde Bahçeciklilerin çoğu mallarının tümünü Müslüman halka satmıştır. 4 Ağustos 1915'te Bahçecik'ten ilk grup İzmit istasyonundan trenlere bindirilmiş bir hafta içinde kasabanın tamamına yakını toplam 9000 kişi Bahçecik'ten tehcir edilmiştir. Buradaki halk, Eskişehir, Konya, Pozantı, Osmaniye ve Katma (Suriye) üzerinden Deyrizor'a (Suriye) gönderilmiştir. Tehcir sırasında hayatta kalanlar, Halep, Şam, Humus, Beyrut ve Musul ile Irak, Suriye ve Lübnan'daki diğer şehirlere dağılmışlardır.
Tehcirden kaçarak dağlarda saklanan 250 civarında Bahçecikli Ermeni'den çok azı hayatta kalmıştır. Birinci Dünya Savaşı'nın ardından imzalanan Mondros Mütarekesi sonrasında 2000 civarında Bahçecikli, İtilaf Devletleri'nin himayesinde memleketlerine geri dönmeyi başarmıştır. Bu kişiler Bahçecik'teki eski hayatlarını canlandırabilmeleri için, Amerikan, İngiliz ve Ermeni cemiyetlerinden yardımlar almışlardır. 1922 yılında Yunan işgalinin sona ermesinin ardından Bahçecik'teki son Ermeniler de buradan ayrılmışlardır.
Servetiye cephesi siperleride bu mahallede bulunmaktadır.
Cumhuriyet öncesi idari yapı
Bahçecik'in idari sınırları içinde 5 Ermeni, 1 Rum, 2 Müslüman (Gürcü) köyü bulunmaktaydı. Bunlar sırasıyla şunlardır:
- Döngel Ermenilerden oluşan 75 haneli bir köydü.
- Dongeli Sourpe (Döngel'in Azizi), Döngel'den bir miktar dışarıda yer alan, Ermenilerden oluşan 28 haneli bir köydü. Köyün adı, burada bulunan Aziz Sarkis'in (Sergius) adını taşıyan bir şapelden kaynaklanmaktadır.
- Ovacık Ermenilerden oluşan 500 haneli bir köydür. Burası çevrede çok zengin bir köy olarak bilinmekteydi.
- Jamavay (Kilise Düzü) Ermenilerden oluşan 40 haneli bir köydü. Günümüzde Camii Düzü köyü.
- Neoxori/Karye-î Cedîd, 500 haneli bir Rum köyüdür. Bahçecikliler tarafından Rum Köy olarak anılırdı.
- Zakar Köy (Sakar Beçke) 65 haneli bir Ermeni köyü
- İki Gürcü Müslüman köyü ise Hasarköy ve Tatarköy'dü.
Bahçecik' in merkezinde ise 1914 yılında tümü Ermeni olan 10,000 kişi yaşamaktaydı. Bahçecik' te 1,400 ahşap ev ve 2,000 aile bulunmaktaydı. Bölgenin tamamı bir Türk bey ya da ağanın yönetimindeydi. Ancak Türk yönetici, yerel halkın yaşamına, bazı durumlar hariç müdahale etmezdi.
Ana cadde üstünde, kilisenin yanında ve Ağa Çeşmesi denen çeşmenin karşısında hükûmet konağı bulunmaktaydı. Değirmendere kökenli Türk ağalar tarafından yönetilen konakta vakıf ödemeleri ayni (tahıl gibi) olarak depolanmaktaydı. 1835 öncesindeki bazı ağalar, Hacı Paşa, Çelebi Ağa, Osman Ağa ve Ömer Ağa'dır. Ağanın oturduğu ev ise Yeniköy'de yer almaktaydı. Ağanın vergi toplama, asayişi sağlama, yargılama ve cezalandırma gibi görev ve yetkileri bulunmaktaydı.
Cumhuriyet dönemi
Kurtuluş Savaşı sonrasında Bahçecikli Ermeniler, İstanbul ve diğer şehirlere yerleşti. Bir kısmı da Yunanistan'a gitti. Bunların bir kısmı daha sonra 1947 yılında Ermenistan'a yerleşti. Bir kısmı ise Fransa ve çok sayıda diğer ülkeye yerleşti.
Ermenilerin ayrılmasının ardından, Bahçecik'e önce yerel Müslüman halk, ardından da özellikle İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Balkanlar'dan gelen Müslüman göçmenler yerleştirilmiştir. Bahçecik Belediyesi de 1956 yılında kurulmuştur.
TBMM’de 2008 yılında kabul edilen yasa ile son belediye başkanı Doğan Erol olan Bahçecik Belediyesi kapatılmıştır. Uzun yıllar boyunca İzmit'e bağlı bir belde olan Bahçecik yeni düzenleme ile yeni kurulan Başiskele ilçesine bağlanmıştır.
Mahalleleri
- Damlar
- Kılıçaslan
- Körfez
- Seymen
- Şehit Ekrem
- Havuzlu Bahçe
- Yeşilkent
Kaynakça
- ^ a b c d . 7 Ekim 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010.
- ^ Meghou gazetesi, İstanbul, sayı 97, yıl 1860
- ^ . 9 Haziran 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ Harry Finnis Blosse Lynch, Armenia, Travels and Studies, Londra, 1901
- ^ . 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2010.
- ^ . 11 Mart 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Mayıs 2010.
- ^ http://www.ozgurkocaeli.com.tr/news.php?id=20278 []
Dış bağlantılar
- YerelNET11 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Bardizag hakkında İngilizce bir blog5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- Rediscovering Armenian Bardizag (Bahchejik) in Western Turkey a lecture delivered by Ara Melkonian* at Armenian House (London) on 27 Jan. 2008 in commemoration of United Kingdom Holocaust Memorial Day 20087 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Bahcecik Kocaeli ili Basiskele ilcesine bagli semt Izmit Korfezi nin guneyinde Samanli Daglari nin eteginde yer alir BahcecikKoyKocaeliUlkeTurkiyeIlKocaeliIlceBasiskeleCografi bolgeMarmara BolgesiZaman dilimiUTC 03 00 TSI Resmi site http www bahcecik org tr TarihceBahcecik in nufusu 20 yuzyilin ilk yillarina kadar agirlikla Ermenilerden olusmaktaydi Buradaki Ermeniler 16 yuzyil sonlarinda Sivas yakinlarindaki Bahcecik Hafik koyunden yola cikarak buraya yerlesmisti Bu halkin 1570 1580 lerde cikan kacarak Bitinya bolgesine yerlestikleri dusunulmektedir Ermeni gocmenler tarafindan Bardizag adiyla kurulan yerlesim IV Murad tarafindan 1625 yilinda yayimlanan bir fermanla resmen taninmistir Bardizag bazen Partizak Ermenicede kucuk bahce anlamina gelmektedir Bugun Ermenistan da Aragatsotn vilayetinde Partizak adli bir kasaba bulunmaktadir Bahcecik e gelen Ermeni halkin eski koylerine gonderme yaparak Bardizag olarak andigi yerlesim Istanbullu Ermenilerin gozde yazlik mekanlari arasinda yer almaktaydi Bahcecik de konusulan Ermenice Sivas ta konusulan aksana yakindi Bu nedenle Bitinya bolgesinin yani Izmit Sancaginin en duzgun Ermenicesinin burada konusuldugu soylenir Bardizag Ermenicesi Adapazari Arslanbey ve diger civar koylerdeki agir aksanli dilden acikca farkliydi Bahcecik te 1830 da tastan insa edilen bir Ermeni Apostolik kilisesi bulunmaktaydi Kilise Nusaybinli Aziz Yakup un Mdspina Surp Hagop ismini tasimaktaydi 31 Mart 1831 de acilan kilise 1922 den sonra Sakalli Nureddin Pasa kaynak belirtilmeli tarafindan yiktirilmistir Bahcecik yakinlarindaki bir tepenin ustunde de Aziz Minas adina bir de sapel bulunmaktaydi Bu sapele adaklar ve dilekler icin gidilirdi Bahcecik te Amerikali misyonerler tarafindan kurulan bir okul da yer almaktaydi Bu okulun adi dir Okul Ermeniler tarafindan Amerigian Partsrakouin Varjaran olarak bilinmektedir Bunun disinda Mehitaryan Okulu Venedik Katolik okulu ile bir veya iki anaokulu da bulunmaktaydi 1860 yilinda Bahcecik te 670 kiz ve erkek ogrenci ogrenim gormekteydi Bitinya Lisesi nin kiz bolumu once Adapazari na sonra Istanbul a tasinmistir Bu okul bugun hala Uskudar Amerikan Kiz Lisesi adiyla egitime devam etmektedir Okulun basinda Kanadali bir misyoner olan papaz Robert Chambers ile karisi Elizabeth Lawson vardi Ikisi de Ermeniceyi cok iyi biliyorlardi Daha once de Erzurum daki bir okulu yonetmislerdi Bitinya Lisesi nin mezunlarinin cogu Robert Koleji nde yuksekogrenim gorerek din adamligi gazetecilik yatirimcilik ve doktorluk gibi mesleklere yoneliyordu Birinci Dunya Savasi oncesinde okulun mezunlar derneginin katkilariyla yapilan bazi binalar hala ayaktadir Bu donemde Bahcecik te uretilen uzum kuru incir sarap zeytinyagi zeytin sabun ve seramik urunleri Seymen limanindan Istanbul a gonderilmekteydi Sepet uretimi de yaygindi Vahram Muradyan a gore 1905 yilinda Bahcecik te 120 sepet imalatcisi vardi Bolgenin daha agaclik oldugu 19 yuzyil ortalarina kadar odun komuru ticareti de yaygindi nalbantlik da bolgenin ticari faaliyetleri arasindaydi Tarim urunleri arasina tutunun de onemli bir yeri vardi Ipek bocekciligi de ekonomik faaliyetler arasindaydi Koyde dut da yetisir ve pazarlanirdi I Dunya Savasi oncesinde Agustos 1914 te Bahcecik ten 18 45 yas arasi 1 000 ile 1 500 arasi Ermeni erkek Osmanli Ordusu tarafindan askere alinmistir Osmanli hukumetinin aldigi tehcir karari Temmuz 1915 sonlarinda Bahcecik e ulasmistir Bes gun icinde Bahceciklilerin cogu mallarinin tumunu Musluman halka satmistir 4 Agustos 1915 te Bahcecik ten ilk grup Izmit istasyonundan trenlere bindirilmis bir hafta icinde kasabanin tamamina yakini toplam 9000 kisi Bahcecik ten tehcir edilmistir Buradaki halk Eskisehir Konya Pozanti Osmaniye ve Katma Suriye uzerinden Deyrizor a Suriye gonderilmistir Tehcir sirasinda hayatta kalanlar Halep Sam Humus Beyrut ve Musul ile Irak Suriye ve Lubnan daki diger sehirlere dagilmislardir Tehcirden kacarak daglarda saklanan 250 civarinda Bahcecikli Ermeni den cok azi hayatta kalmistir Birinci Dunya Savasi nin ardindan imzalanan Mondros Mutarekesi sonrasinda 2000 civarinda Bahcecikli Itilaf Devletleri nin himayesinde memleketlerine geri donmeyi basarmistir Bu kisiler Bahcecik teki eski hayatlarini canlandirabilmeleri icin Amerikan Ingiliz ve Ermeni cemiyetlerinden yardimlar almislardir 1922 yilinda Yunan isgalinin sona ermesinin ardindan Bahcecik teki son Ermeniler de buradan ayrilmislardir Servetiye cephesi siperleride bu mahallede bulunmaktadir Cumhuriyet oncesi idari yapiBahcecik in idari sinirlari icinde 5 Ermeni 1 Rum 2 Musluman Gurcu koyu bulunmaktaydi Bunlar sirasiyla sunlardir Dongel Ermenilerden olusan 75 haneli bir koydu Dongeli Sourpe Dongel in Azizi Dongel den bir miktar disarida yer alan Ermenilerden olusan 28 haneli bir koydu Koyun adi burada bulunan Aziz Sarkis in Sergius adini tasiyan bir sapelden kaynaklanmaktadir Ovacik Ermenilerden olusan 500 haneli bir koydur Burasi cevrede cok zengin bir koy olarak bilinmekteydi Jamavay Kilise Duzu Ermenilerden olusan 40 haneli bir koydu Gunumuzde Camii Duzu koyu Neoxori Karye i Cedid 500 haneli bir Rum koyudur Bahcecikliler tarafindan Rum Koy olarak anilirdi Zakar Koy Sakar Becke 65 haneli bir Ermeni koyu Iki Gurcu Musluman koyu ise Hasarkoy ve Tatarkoy du Bahcecik in merkezinde ise 1914 yilinda tumu Ermeni olan 10 000 kisi yasamaktaydi Bahcecik te 1 400 ahsap ev ve 2 000 aile bulunmaktaydi Bolgenin tamami bir Turk bey ya da aganin yonetimindeydi Ancak Turk yonetici yerel halkin yasamina bazi durumlar haric mudahale etmezdi Ana cadde ustunde kilisenin yaninda ve Aga Cesmesi denen cesmenin karsisinda hukumet konagi bulunmaktaydi Degirmendere kokenli Turk agalar tarafindan yonetilen konakta vakif odemeleri ayni tahil gibi olarak depolanmaktaydi 1835 oncesindeki bazi agalar Haci Pasa Celebi Aga Osman Aga ve Omer Aga dir Aganin oturdugu ev ise Yenikoy de yer almaktaydi Aganin vergi toplama asayisi saglama yargilama ve cezalandirma gibi gorev ve yetkileri bulunmaktaydi Cumhuriyet donemiKurtulus Savasi sonrasinda Bahcecikli Ermeniler Istanbul ve diger sehirlere yerlesti Bir kismi da Yunanistan a gitti Bunlarin bir kismi daha sonra 1947 yilinda Ermenistan a yerlesti Bir kismi ise Fransa ve cok sayida diger ulkeye yerlesti Ermenilerin ayrilmasinin ardindan Bahcecik e once yerel Musluman halk ardindan da ozellikle Ikinci Dunya Savasi ndan sonra Balkanlar dan gelen Musluman gocmenler yerlestirilmistir Bahcecik Belediyesi de 1956 yilinda kurulmustur TBMM de 2008 yilinda kabul edilen yasa ile son belediye baskani Dogan Erol olan Bahcecik Belediyesi kapatilmistir Uzun yillar boyunca Izmit e bagli bir belde olan Bahcecik yeni duzenleme ile yeni kurulan Basiskele ilcesine baglanmistir MahalleleriDamlar Kilicaslan Korfez Seymen Sehit Ekrem Havuzlu Bahce YesilkentKaynakca a b c d 7 Ekim 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2010 Meghou gazetesi Istanbul sayi 97 yil 1860 9 Haziran 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2010 Harry Finnis Blosse Lynch Armenia Travels and Studies Londra 1901 21 Ekim 2013 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 3 Mayis 2010 11 Mart 2009 tarihinde kaynagindan arsivlendi Erisim tarihi 2 Mayis 2010 http www ozgurkocaeli com tr news php id 20278 olu kirik baglanti Dis baglantilarYerelNET11 Mart 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde Bardizag hakkinda Ingilizce bir blog5 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde Rediscovering Armenian Bardizag Bahchejik in Western Turkey a lecture delivered by Ara Melkonian at Armenian House London on 27 Jan 2008 in commemoration of United Kingdom Holocaust Memorial Day 20087 Ekim 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde