Balaton Gölü Harekâtı[] (Almanca: Operation Frühlingserwachen; "Frühlingserwachen" Harekâtı, anlamı: "Baharın uyanışı" Harekâtı, Plattenseeoffensive; anlamı: "Balaton Gölü Taarruzu"), II. Dünya Savaşı sırasında Doğu Cephesi'nde gerçekleşen son Alman taarruz harekâtıdır. Harekât, Macaristan topraklarının güneybatı kesiminde 6 - 16 Mart 1945 tarihleri arasında icra edilmiştir. Harekât, Almancada Plattensee Taarruzu, Rusçada Balaton Savunma Harekâtı ve İngilizcede Balaton Gölü Taarruzu olarak bilinir.[]
Balaton Gölü Harekâtı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
II. Dünya Savaşı Doğu Cephesi | |||||||
Balaton Gölü Harekâtı sırasında Alman birlikleri | |||||||
| |||||||
Taraflar | |||||||
Almanya Macaristan | Sovyetler Birliği Bulgaristan | ||||||
Komutanlar ve liderler | |||||||
Josef Dietrich | Fyodor Tolbuhin | ||||||
Güçler | |||||||
6. SS Panzer Ordusu | |||||||
Kayıplar | |||||||
? | 8.492 ölü ve kayıp. 24.407 yaralı |
Hazırlıkları büyük bir gizlilik içinde sürdürülen taarruz, 6 Mart 1945 tarihinde başlatıldı. Hazırlıkları büyük bir gizlilik içinde sürdürülen taarruz, 6 Mart 1945 tarihinde Balaton gölü civarında başlatıldı. Bölge, Romanya petrolü kaybedildikten sonra Almanya'nın petrol ihtiyacını sağlayan son bölgeydi.
Harekâta katılan Alman kuvvetlerinin büyük bölümü, Batı Cephesi'deki başarısız Ardenler Taarruzu'na katılan kuvvetlerdir. Esas olarak 6. SS Panzer Ordusu.
Alman planı
Alman planı, Sovyet General Fyodor Tolbuhin'in 'ne karşı kararlı bir taarruz planıdır. Alman taarruzunun ilk darbesi General Sepp Dietrich'in 6. SS Panzer Ordusu tarafından, Balaton Gölü'nun kuzey kesiminde geniş bir cepheden yapılacaktı. Bu taarruzla Tuna Nehri'nin oluşturduğu bir kıvrım içindeki Sovyet 'su, doğu yönünde Tuna Nehri'nin gerisine atılacaktı. Tuna Nehri'ne ulaşıldığında Panzer Ordusu'nun bir kolu kuzeye çark ederek kuzey taarruz kolunu oluşturacaktı. Bu köprübaşından yapılacak taarruz, Sovyet 6. Muhafız Tank Ordusu'na yüklenecek ve Tuna üzerinden ilerleyerek, 13 Şubat 1945 tarihinde Kızıl Ordu kontrolüne geçmiş olan Budapeşte'yi geri alacaktı. 6. SS Panzer Ordusu'nun diğer bölümü güneye çark ederek güney taarruz kolunu oluşturacaktır. Güney taarruz kolu ise Sio Kanalı üzerinden ilerleyerek ile temas sağlayacaktır. E Ordular Grubu ise Mohaç üzerine taarruz edecek, kuzey yönünde ilerleyerek 6. SS Panzer Ordusu'nun güney taarruz koluyla temas kuracaktı. Bu temas sağlanırsa E Ordular Grubu Sovyet 26. ve 57. Orduları kuşatacaktır.
Bu kuşatma sırasında Alman 6. Ordu'su, Sovyet 26. Ordu'suyla muharebeye girerek onu tespit edecektir. Benzer şekilde Alman 2. Panzer Ordusu da Balaton Gölü'nün güneyinden Kaposvar yönünde ilerleyecek ve Sovyet 57. Ordusu ile muharebeye girerek onu sabitleyecektir. Macar 3. Ordu'su, taarruzun kuzey kesimini ve Budapeşte'nin batısını tutarak harekâtın kanat güvenliğini sağlayacaktır.
Alman taarruzu
Taarruz planda öngörüldüğü gibi 6 Mart 1945 tarihinde başladı. Taarruza Alman 6. Panzer Ordusu öncülük etmiştir. Bir bakıma Adolf Hitler'in muhafız birliği olan gibi seçkin birlikler de harekâtın öncü unsurlarındandır. Çamur mevsimi olmasına karşın Alman taarruzu epey başarılı gelişti ve Sovyet komutanlığı açısından beklenmedik bir durum yarattı. II. Dünya Savaşı'nın böylesi ileri bir tarihi için, çok etkili sonuçlar elde edilmişti.
Sovyet komutanlığı taarruz eden Alman kuvvetleri arasında SS birlikleri gibi seçkin birlikler olduğunu saptadığında, taarruzun gerçekten kritik bir durum yaratmakta olduğunu fark etti. Bunun üzerine Alman ilerlemesini durdurmak için hızla önlemler aldılar.
Alman ileri harekâtı 14 Mart'ta zaten ciddi sorunlar içindeydi. O tarihte Joseph Goebbels, günlüğüne taarruzun muhtemelen başarısız olacağını yazmıştı. 6. SS Panzer Ordusu'nun ileri harekâtı, kısa hedefliyken daha başarılıydı. 2. Panzer Ordusu da Balaton Gölü'nün güneyinde, 6. SS Panzer Ordusu'nun gölün kuzeyinde olduğu kadar başarılı değildi. Dahası, E Ordular Grubu, 1. Bulgar Ordusu ve Mareşal Tito'nun partizan ordusu karşısında sert bir direnişle karşılaştı. Sonuçta Alman ordusu Mohaç'a ulaşmakta başarısız oldu.
Sovyet karşı taarruzu ve devamındaki harekâtlar
Kızıl Ordu 16 Mart 1945 tarihinde bir karşı taarruz başlattı. Sovyet karşı taarruzu 24 saat içinde Alman kuvvetlerini harekât öncesi mevzilerine attı.
Sağlam kalabilen birkaç zırhlı araç ve hayatta kalabilen Alman kuvvetleri, 22 Mart'ta Macaristan'daki diğer savunma mevzilerine çekildiler. Sovyet karşı saldırısı devam etti ve bir süre sonra aşırı yayılmış bir duruma düştü.
Sovyet 3. Ukrayna Cephesi kuvvetleri, 30 Mart 1945'te Macaristan - Avusturya sınırını geçerek Avusturya topraklarına girdiler.
General Sepp Dietrich'in 6. SS Panzer Ordusu 4 Nisan'da hâlen Viyana civarında, olası Sovyet Viyana Taarruzu'nu karşılamak için olabildiğince çabuk bir şekilde savunma mevzileri inşa etme çabası içindeydi. Gerçekten de Sovyet , ve Avusturya başkentine, kuşatıcı bir tarzda yaklaşmaktaydı.
Viyana, 13 Nisan 1945 tarihinde Kızıl Ordu birliklerinin eline geçti. Bu aşamada, Sovyet Viyana Taarruzu Harekâtı tamamlanmıştı.
Alman 6. SS Panzer Ordusu, 15 Nisan'da Viyana'nın kuzey kesimindeydi. Sovyet 9. Muhafız Tank Ordusu ve 46. Ordu, 6. SS Panzer Ordusu mevzilerine yüklendi. Daha güneyde, Avusturya'nın güneybatı köşesinde, Graz'ın kuzey kesimine çekilen Alman 6. Ordu'sunun kılıç artıkları, aynı tarihte Sovyet 26. ve 27. Orduları ile muharebeye girdi.
15 Nisan'da 2. Panzer Ordusu'ndan kalan birlikler, Graz'ın güneyindeki Maribor civarında Sovyet 57. Ordu'su ve 1. Bulgar Ordusu ile karşı karşıya idiler.
Her iki Sovyet ordusunun 25 Nisan - 4 Mayıs 1945 tarihleri arasında, Kanije yakınlarında geliştirdikleri sırasında 2. Panzer Ordusu ağır kayıplara uğradı. Öte yandan 16 - 25 Nisan arasında 3. Macar Ordusu, Budapeşte'nin 40 km. kadar batısında, Bratislava ve Viyana yönünde ilerlemekte olan Sovyet 46. Ordu'su tarafından imha edildi.
Bazı macar birlikleri, Balaton Gölü Taarruzu ardından gelen Sovyet taarruzunda, Budapeşte'nin Sovyet kuvvetlerinin kontrolüne geçişi sırasında teslim oldu. Macar birliklerinden bir piyade tümeni, 30 Nisan'a kadar 2. Panzer Ordusu bünyesinde kaldı.
Sonuç
Hitler tarafından 6. SS Panzer Ordusu Komutanı General Sepp Dietrich'e gönderilen emirde, birliklerin, daha da önemlisi Leibstandarte Adolf Hitler Tümeni'nin "durumun gerektirdiği gibi muharebe etmediği" ileri sürülmüştür. Dahası Leibstandarte'nin övünç kaynağı olan "Adolf Hitler" kolbandı kaldırıldı.
Balaton Gölü Harekâtı Alman orduları açısından kesin olarak başarısız bir harekât olmuştur. Başlardaki başarısına karşın harekât, savaşın sonuna doğru kendini gösteren Hitler'in pervasız askeri kararlarına bir örnek oldu. Harekâtın başlıca kusuru faaliyet alanında fazlaca iddialı olmasıydı. Sadece Budapeşte'nin geri alınmasını değil, bunun yanı sıra Balaton Gölü'nün güneyindeki petrol sahası Nagykanizsa'nın da kontrolünü yeniden ele geçirmeyi amaçlamaktaydı. Ayrıca Hitler, harekâtla 3. Ukrayna Cephesi'ni Tuna gerisine atmayı ve General Malinovski'nin Macaristan içlerinde devam eden harekâtını da önlemeyi ummaktaydı.
Harekât sadece başarısız olmakla kalmadı, Polonya'da bulunan ve eldeki en güçlü birlikler olan 6. Panzer Ordusu'nun Budapeşte bölgesine kaydırılması, yakın gelecekte bu bölgeden başlayacak olan Sovyet genel taarruzlarını karşılama şansını, Alman Doğu Orduları'nın elinden almış oldu.
Dipnotlar
- ^ Россия и СССР в войнах ХХ века - Потери вооружённых сил, Moskow, Olma-Press, 2001, Dış bağlantı http://www.soldat.ru/doc/casualties/book/chapter5_10_1.html 5 Mayıs 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde .
- ^ a b The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan - Hans Dollinger, Sh: 182, Library of Congress Catalogue Card Number 67-27047
- ^ The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan - Hans Dollinger, Sh: 198, Library of Congress Catalogue Card Number 67-27047
Kaynakça
İngilizce Wikipedia maddesinden yararlanılmıştır. Operation Frühlingserwachen
- The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan - Hans Dollinger, Library of Congress Catalogue Card Number 67-27047
wikipedia, wiki, viki, vikipedia, oku, kitap, kütüphane, kütübhane, ara, ara bul, bul, herşey, ne arasanız burada,hikayeler, makale, kitaplar, öğren, wiki, bilgi, tarih, yukle, izle, telefon için, turk, türk, türkçe, turkce, nasıl yapılır, ne demek, nasıl, yapmak, yapılır, indir, ücretsiz, ücretsiz indir, bedava, bedava indir, mp3, video, mp4, 3gp, jpg, jpeg, gif, png, resim, müzik, şarkı, film, film, oyun, oyunlar, mobil, cep telefonu, telefon, android, ios, apple, samsung, iphone, xiomi, xiaomi, redmi, honor, oppo, nokia, sonya, mi, pc, web, computer, bilgisayar
Balaton Golu Harekati kaynak belirtilmeli Almanca Operation Fruhlingserwachen Fruhlingserwachen Harekati anlami Baharin uyanisi Harekati Plattenseeoffensive anlami Balaton Golu Taarruzu II Dunya Savasi sirasinda Dogu Cephesi nde gerceklesen son Alman taarruz harekatidir Harekat Macaristan topraklarinin guneybati kesiminde 6 16 Mart 1945 tarihleri arasinda icra edilmistir Harekat Almancada Plattensee Taarruzu Ruscada Balaton Savunma Harekati ve Ingilizcede Balaton Golu Taarruzu olarak bilinir kaynak belirtilmeli Balaton Golu HarekatiII Dunya Savasi Dogu CephesiBalaton Golu Harekati sirasinda Alman birlikleriTarih6 16 Mart 1945BolgeBalaton Golu MacaristanSonucSovyet Bulgar zaferiTaraflar Almanya Macaristan Sovyetler Birligi BulgaristanKomutanlar ve liderlerJosef DietrichFyodor TolbuhinGucler6 SS Panzer OrdusuKayiplar 8 492 olu ve kayip 24 407 yarali Hazirliklari buyuk bir gizlilik icinde surdurulen taarruz 6 Mart 1945 tarihinde baslatildi Hazirliklari buyuk bir gizlilik icinde surdurulen taarruz 6 Mart 1945 tarihinde Balaton golu civarinda baslatildi Bolge Romanya petrolu kaybedildikten sonra Almanya nin petrol ihtiyacini saglayan son bolgeydi Harekata katilan Alman kuvvetlerinin buyuk bolumu Bati Cephesi deki basarisiz Ardenler Taarruzu na katilan kuvvetlerdir Esas olarak 6 SS Panzer Ordusu Alman planiAlman plani Sovyet General Fyodor Tolbuhin in ne karsi kararli bir taarruz planidir Alman taarruzunun ilk darbesi General Sepp Dietrich in 6 SS Panzer Ordusu tarafindan Balaton Golu nun kuzey kesiminde genis bir cepheden yapilacakti Bu taarruzla Tuna Nehri nin olusturdugu bir kivrim icindeki Sovyet su dogu yonunde Tuna Nehri nin gerisine atilacakti Tuna Nehri ne ulasildiginda Panzer Ordusu nun bir kolu kuzeye cark ederek kuzey taarruz kolunu olusturacakti Bu koprubasindan yapilacak taarruz Sovyet 6 Muhafiz Tank Ordusu na yuklenecek ve Tuna uzerinden ilerleyerek 13 Subat 1945 tarihinde Kizil Ordu kontrolune gecmis olan Budapeste yi geri alacakti 6 SS Panzer Ordusu nun diger bolumu guneye cark ederek guney taarruz kolunu olusturacaktir Guney taarruz kolu ise Sio Kanali uzerinden ilerleyerek ile temas saglayacaktir E Ordular Grubu ise Mohac uzerine taarruz edecek kuzey yonunde ilerleyerek 6 SS Panzer Ordusu nun guney taarruz koluyla temas kuracakti Bu temas saglanirsa E Ordular Grubu Sovyet 26 ve 57 Ordulari kusatacaktir Bu kusatma sirasinda Alman 6 Ordu su Sovyet 26 Ordu suyla muharebeye girerek onu tespit edecektir Benzer sekilde Alman 2 Panzer Ordusu da Balaton Golu nun guneyinden Kaposvar yonunde ilerleyecek ve Sovyet 57 Ordusu ile muharebeye girerek onu sabitleyecektir Macar 3 Ordu su taarruzun kuzey kesimini ve Budapeste nin batisini tutarak harekatin kanat guvenligini saglayacaktir Alman taarruzuAlman taarruz plani Taarruz planda ongoruldugu gibi 6 Mart 1945 tarihinde basladi Taarruza Alman 6 Panzer Ordusu onculuk etmistir Bir bakima Adolf Hitler in muhafiz birligi olan 1 SS Panzer Tumeni Leibstandarte SS Adolf Hitler gibi seckin birlikler de harekatin oncu unsurlarindandir Camur mevsimi olmasina karsin Alman taarruzu epey basarili gelisti ve Sovyet komutanligi acisindan beklenmedik bir durum yaratti II Dunya Savasi nin boylesi ileri bir tarihi icin cok etkili sonuclar elde edilmisti Sovyet komutanligi taarruz eden Alman kuvvetleri arasinda SS birlikleri gibi seckin birlikler oldugunu saptadiginda taarruzun gercekten kritik bir durum yaratmakta oldugunu fark etti Bunun uzerine Alman ilerlemesini durdurmak icin hizla onlemler aldilar Alman ileri harekati 14 Mart ta zaten ciddi sorunlar icindeydi O tarihte Joseph Goebbels gunlugune taarruzun muhtemelen basarisiz olacagini yazmisti 6 SS Panzer Ordusu nun ileri harekati kisa hedefliyken daha basariliydi 2 Panzer Ordusu da Balaton Golu nun guneyinde 6 SS Panzer Ordusu nun golun kuzeyinde oldugu kadar basarili degildi Dahasi E Ordular Grubu 1 Bulgar Ordusu ve Maresal Tito nun partizan ordusu karsisinda sert bir direnisle karsilasti Sonucta Alman ordusu Mohac a ulasmakta basarisiz oldu Sovyet karsi taarruzu ve devamindaki harekatlarSovyet karsi taarruzlari Kizil Ordu 16 Mart 1945 tarihinde bir karsi taarruz baslatti Sovyet karsi taarruzu 24 saat icinde Alman kuvvetlerini harekat oncesi mevzilerine atti Saglam kalabilen birkac zirhli arac ve hayatta kalabilen Alman kuvvetleri 22 Mart ta Macaristan daki diger savunma mevzilerine cekildiler Sovyet karsi saldirisi devam etti ve bir sure sonra asiri yayilmis bir duruma dustu Sovyet 3 Ukrayna Cephesi kuvvetleri 30 Mart 1945 te Macaristan Avusturya sinirini gecerek Avusturya topraklarina girdiler General Sepp Dietrich in 6 SS Panzer Ordusu 4 Nisan da halen Viyana civarinda olasi Sovyet Viyana Taarruzu nu karsilamak icin olabildigince cabuk bir sekilde savunma mevzileri insa etme cabasi icindeydi Gercekten de Sovyet ve Avusturya baskentine kusatici bir tarzda yaklasmaktaydi Viyana 13 Nisan 1945 tarihinde Kizil Ordu birliklerinin eline gecti Bu asamada Sovyet Viyana Taarruzu Harekati tamamlanmisti Alman 6 SS Panzer Ordusu 15 Nisan da Viyana nin kuzey kesimindeydi Sovyet 9 Muhafiz Tank Ordusu ve 46 Ordu 6 SS Panzer Ordusu mevzilerine yuklendi Daha guneyde Avusturya nin guneybati kosesinde Graz in kuzey kesimine cekilen Alman 6 Ordu sunun kilic artiklari ayni tarihte Sovyet 26 ve 27 Ordulari ile muharebeye girdi 15 Nisan da 2 Panzer Ordusu ndan kalan birlikler Graz in guneyindeki Maribor civarinda Sovyet 57 Ordu su ve 1 Bulgar Ordusu ile karsi karsiya idiler Her iki Sovyet ordusunun 25 Nisan 4 Mayis 1945 tarihleri arasinda Kanije yakinlarinda gelistirdikleri sirasinda 2 Panzer Ordusu agir kayiplara ugradi Ote yandan 16 25 Nisan arasinda 3 Macar Ordusu Budapeste nin 40 km kadar batisinda Bratislava ve Viyana yonunde ilerlemekte olan Sovyet 46 Ordu su tarafindan imha edildi Bazi macar birlikleri Balaton Golu Taarruzu ardindan gelen Sovyet taarruzunda Budapeste nin Sovyet kuvvetlerinin kontrolune gecisi sirasinda teslim oldu Macar birliklerinden bir piyade tumeni 30 Nisan a kadar 2 Panzer Ordusu bunyesinde kaldi SonucHitler tarafindan 6 SS Panzer Ordusu Komutani General Sepp Dietrich e gonderilen emirde birliklerin daha da onemlisi Leibstandarte Adolf Hitler Tumeni nin durumun gerektirdigi gibi muharebe etmedigi ileri surulmustur Dahasi Leibstandarte nin ovunc kaynagi olan Adolf Hitler kolbandi kaldirildi Balaton Golu Harekati Alman ordulari acisindan kesin olarak basarisiz bir harekat olmustur Baslardaki basarisina karsin harekat savasin sonuna dogru kendini gosteren Hitler in pervasiz askeri kararlarina bir ornek oldu Harekatin baslica kusuru faaliyet alaninda fazlaca iddiali olmasiydi Sadece Budapeste nin geri alinmasini degil bunun yani sira Balaton Golu nun guneyindeki petrol sahasi Nagykanizsa nin da kontrolunu yeniden ele gecirmeyi amaclamaktaydi Ayrica Hitler harekatla 3 Ukrayna Cephesi ni Tuna gerisine atmayi ve General Malinovski nin Macaristan iclerinde devam eden harekatini da onlemeyi ummaktaydi Harekat sadece basarisiz olmakla kalmadi Polonya da bulunan ve eldeki en guclu birlikler olan 6 Panzer Ordusu nun Budapeste bolgesine kaydirilmasi yakin gelecekte bu bolgeden baslayacak olan Sovyet genel taarruzlarini karsilama sansini Alman Dogu Ordulari nin elinden almis oldu Dipnotlar Rossiya i SSSR v vojnah HH veka Poteri vooruzhyonnyh sil Moskow Olma Press 2001 Dis baglanti http www soldat ru doc casualties book chapter5 10 1 html 5 Mayis 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde a b The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan Hans Dollinger Sh 182 Library of Congress Catalogue Card Number 67 27047 The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan Hans Dollinger Sh 198 Library of Congress Catalogue Card Number 67 27047KaynakcaIngilizce Wikipedia maddesinden yararlanilmistir Operation Fruhlingserwachen The Decline and Fall of Nazi Germany and Imperial Japan Hans Dollinger Library of Congress Catalogue Card Number 67 27047